Trò Chuyện với Lan Chi

Với “Một Người Lính Viết Văn”: Phan Nhật Nam


LGT: Phỏng vấn Nhà Văn Phan Nhật Nam đã có một số người như Trần Vũ, Lệ Hằng, Lê Quỳnh Mai và viết như Nguyễn Bá Trạc. Tuy vậy, có vẻ như với tôi không được rõ ràng liền lạc lắm, chưa kể vài chi tiết lại đối nghịch nhau từ cả các tác giả coi như thân cận với PNN. Vì lý do đó, HLC đã thay đổi chủ đề, thoạt đầu là định để nhà văn kể chuyện của Saigon Muôn Năm Cũ sang trò chuyện với “người lính viết văn” Phan Nhật Nam.


Một trong các phóng viên chiến trường nổi tiếng thời trước 75 là Phan Nhật Nam. Bút ký chiến tranh Mùa Hè Đỏ Lửa được Giải Thưởng Phóng Sự Chiến Trường. Một giải thưởng mà nhà văn Chu Tử đã cho rằng trị giá không tương xứng và có ý định trao một giải khác có phần thưởng vật chất cao hơn. Một tác giả mà cuốn sách đầu tiên được nhà phê bình Hải Lưu (Đỗ Quý Toàn) đưa ngay lên màn ảnh nhỏ của TV với những lời giới thiệu trân trọng trong khi ông chưa hề gặp mặt PNN. Một tác phẩm tiêu thụ trong thời gian ngắn với số lượng 5.000 quyển và được tái bản nhiều lần.

Tôi quen anh vào khoảng 2006. Dáng khá cao, tính tình giản dị, tận tuỵ với bạn bè. Trí nhớ thì thật siêu phàm. Anh nhớ được nhiều chi tiết rất nhỏ.


Hè 2013, tại Quận Cam, tôi nghe Phan Nhật Nam trải lòng…


Tôi sinh năm 1943 ở Huế với tên đầu tiên là Phan Ngọc Khuê nhưng giấy khai sinh là ngày 28/12/1942 và đổi thành Phan Nhật Nam. Thuở bé tôi từng ở chiến khu với cha mẹ vì hai ông bà đều là cán bộ Việt Minh. Năm 1952, tôi vào Đà Nẵng học tiểu học ở Saint Josept. Từ 1955 đến 1960 vào Nha Trang ở với ông cậu Hai một thời gian, đi tận Sài Gòn để ở nhờ với một ông anh họ khác .. Nhưng rốt cuộc về lại Đà Nẵng học trường Phan Chu Trinh đến năm 1960. Ngôi trường này tôi rất yêu quý. Tôi cho rằng đây là một nơi sản sinh nhiều nhân tài tầm cỡ thế giới. Những bạn học của tôi, những người cùng lớp sau nầy đều là những người thành công, đóng góp cho xã hội nhiều mặt. Tất cả đều con nhà nghèo, gia đình bình thường nếu không nói là tầm thường. Năm 1959, mẹ tôi dắt em gái thứ hai vào Sài Gòn kiếm sống. Một mình ở lại Đà Nẵng, và năm 1960 tôi ra Huế vì Đà Nẵng không có Đệ Nhất.Dù nhà nghèo, học dốt (thường đứng gần chót) tôi cũng lấy được bằng tú tài, hạng bình thứ vào 1961. Mẹ tôi mất đầu năm 1961 tại Huế, chưa đầy 40 tuổi


PNN có đôi mắt quá là buồn khi kể chuyện xưa, trái hẳn với vẻ sôi nổi khi nói về thời sự chiến tranh. Thì ai chả thế. Khi mà quá khứ không phải là nệm ấm chăn êm, không phải là cha ngồi đọc báo, mẹ ngồi khâu. Cái hoàn cảnh nghiệt ngã của đất nước đã cướp mất của PNN những tháng ngày êm đẹp của tuổi thơ. PNN không chọn nơi sinh ra và càng không trách nhiệm gì về quyết định của bậc sinh thành. Tuy vậy những ngày tháng trong chiến khu đã giúp PNN “nhìn” thấy, hiểu được bản chất của cộng sản cho dẫu chưa đủ trí khôn của đứa trẻ lên mười. Đôi mắt trẻ thơ đã biết sợ hãi khi chứng kiến sự dối lừa, sự tàn độc, và không biết có phải vì thế mà mẹ PNN không hề “tuyên truyền” điều gì với Nam. Hẳn là bà, vì mạng sống chồng cũng như bản chất quá đổi nhu thuận, hiền lành một đời không hề nói tiếng lớn chứ đừng nói tranh cãi với ai.


Không cha mẹ, nhà quá nghèo không thể tiếp tục học, PNN vào Võ Bị Đà Lạt, Khoá 18 (Đúng ra đã vào Sài Gòn khám bệnh để đi khóa 17 (1960). Nhưng do lý lịch của cha mẹ nên trường Đà Lạt không nhận). Đến Khóa 18, an ninh quân đội xét lại hồ sơ mới cho nnhập học (23/11/1961). Ra trường ngày 23/11/1963. Lúc ấy, tại miền Nam, lịch sử chỉ vừa mới lật trang Đệ Nhị Cộng Hoà chưa được bao lâu. Đơn vị lần lượt là Tiểu Đoàn 7 Nhảy Dù Biên Hoà; TĐ 9 (1965), TĐ 2 (1968) Sàigòn; Lữ Đoàn 2 (1968) Long Bình, Thủ Đức. Bị lột lon vì tội đánh lộn năm 1970. Từ nhảy dù chuyển về Quân Đoàn III Biên Hòa; Tiểu Khu Phước Tuy, TK Long An (1970), Biệt Động Quân (1972), Ban Liên Hợp Quân Sự 4; 2 Bên từ 28/1/1973 cho đến ngày 29 /4/1975.


Tôi cắc cớ hỏi vì sao bị lột lon, vì với tôi, Nam không có vẻ gì là một người lính “ba gai”. Cái “ân cần” của PNN có từ trong máu, tôi nghĩ thế. Những năm còn nhỏ, chiều chiều PNN rửa chân cho các em, quen chăm sóc em khi mẹ đi làm chưa về. Khi mẹ mất thì càng yêu thương em hơn, phản ứng nầy đã tạo nên một PNN chú ý từng nhỏ nhặt như khi một lần đến đây, ngồi ăn ngoài sân, Nam nhỏ nhẹ nhắc tôi “Cô mặc áo ấm vào, lát nữa trời lạnh đấy” hay khi tôi chuẩn bị đổ rác từ “sing” rửa chén, Nam đã rời bàn ăn vội vã đứng dậy lấy chân mở sẵn thùng rác cho tôi. Cả khi tôi cần đi sang thành phố khác, dù bận vô chừng, PNN cũng lái xe cả hơn giờ giúp tôi. Quan sát những nhỏ nhặt ấy, tôi thấy rằng PNN sẵn tính tận tuỵ với bạn bè. Phải chăng có được điều ấy là vì PNN được dạy dỗ trong phong trào Hướng Đạo và sống cùng với bạn bè từ thuở thiếu niên cho đến hôm nay. Tuy tận tuỵ ân cần nhưng khi tranh luận, PNN cũng là một người với bản chất khá nóng nảy.


Thôi đừng nhắc, chẳng hay ho gì. Nam gây sự ẩu đả với người bạn của gia đình Tướng Đỗ Cao Trí trước Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn khi Tướng Trí đang giữ chức tư lệnh.
Thế vì sao anh lại được về Ban Liên Hợp Quân Sự Bốn Bên? – Vì anh Võ Tín, niên trưởng của tôi trước ở nhảy dù là Chánh Văn Phòng cho Tướng Ngô Dzu. Ông Dzu lúc đó là trưởng phái đoàn. Sau đó trưởng đoàn là Tướng Dư Quốc Đống. Ông Đống là Tư Lệnh Nhảy Dù nên ông biết tôi; phó đoàn là Tướng Phan Hòa Hiệp là vai anh nhưng từ nhỏ tôi lại gọi bằng cậu.


Tháng Tư 1975, tan hàng. PNN không ra đi do một xếp đặt như là định mệnh dù đang giữ nhiệm vụ của sĩ quan Ban Liên Hợp đưa người lên phi cơ đi Mỹ tại cơ quan DAO. Quyết định ở lại như một lần anh bày tỏ với Trần Vũ “Thôi thì chấp nhận đi ở tù vài ba năm cho xong chuyện. Có gì cũng được ở lại trên đất nước mình, như quyết định có thật của Boris Pasternak. Đã sống, chiến đấu cạnh người Mỹ suốt cuộc chiến (Nhảy Dù VN là đơn vị đầu tiên phối hợp hành quân với các đơn vị Không Kỵ, Nhảy Dù Hoa Kỳ từ 1965), nếu không hiểu biết nhiều thì cũng có được vài nhận định khách quan thế nào là người Mỹ hay quân đội Mỹ. Từ 1973 lại ngồi chung với họ trong bàn hội nghị Ban Liên hợp Quân sự ở Tân Sơn Nhất. Nhưng bao trùm tất cả là “quan niệm”: Là Người Việt với nhau, “hy vọng” sau chiến thắng chung cuộc rồi, người cộng sản “Cộng sản Việt Nam” hẳn cũng không đến nỗi nào?” để rồi sau đó là sự dày vò triền miên “Tại sao có thể như thế? Những ngày dài suốt thời gian từ 7/9/1981 đến 29/5/1988 tôi chỉ ao ước được đưa bàn tay ra khỏi khung cửa sổ nhà giam để xem gió mát như thế nào! Tôi thù hận ai đây? Mơ ước gì khi đã hiểu ra điều đơn giản cuối đời: Sự Thật lớn nhất là Cái Chết. En attendant Godot chăng? Không, con người chỉ chờ Cái Chết. Khác nhau chăng là chúng ta làm gì trong khi chờ lần chung kết kia.”


Ngay sáng ngày 30 tháng 4, Kim Cương, Vũ Hạnh, Cung Tích Biền lùng sục tìm người viết văn, làm báo… PNN trốn trong Trường Colette. PNN trốn ở đó cùng Chử Quân Anh vì Nam là con nuôi của ông Chử Ngọc Liễn (Ông Liễn là Đổng Lý Bộ Nội Vụ). Chử Quân Anh lấy vợ quốc tịch Pháp và khu Colette lúc đó coi như nơi trú ngụ của Pháp Kiều.


Rời Colette, PNN trốn về Bà Rịa làm ruộng. Cuối cùng vợ khuyên, PNN ra trình diện ngày 23/6/1975. Cuộc đời lao tù bắt đầu từ đó cho đến ngày 19/1/1989. Xem như 14 năm tù VC với hai đợt kiên giam hơn 8 năm nằm hầm tối liên tục. Đến bến bờ tự do năm 1994.

-HO bao nhiêu? Coi như HO 22 nhưng thực tế là RD # 4. ( Rapid Departure). Đây là một chương trình đặc biệt do Trung Tướng John Vessey, đặt vấn đề với Hà Nội đầu tiên. Cũng có vài người từng nằm trong RD như Doãn Quốc Sĩ, Như Phong..Ngày đó dù có tên RD nhưng xin “passport” mãi không được. Cuối cùng nhờ BS Phạm Đức Vượng (hiện đang cư trú San Jose) dắt xuống Cần Thơ làm passport rồi mới được phỏng vấn.

Tôi hồi tưởng lại bài Trần Vũ phỏng vấn PNN. “Tôi đi Mỹ cứ như hắt cặn nước. Tôi đi Mỹ nhẹ tênh vất điếu thuốc. Quê hương gầm gừ khinh miệt. Đất xa trọn chốn lưu đầy… Trần Mạnh Hảo khi tiễn ra phi trường (5/11/1993) có lời cảm khích: Thế nào ông cũng khóc khi ra khỏi nước! Thế nhưng tôi đã không biết phi cơ cất cánh lúc nào, ngủ ngay khi vừa ngồi xuống ghế trên máy bay. Nhìn đâu ra Sàigòn của Miền Nam khi toàn phi hành đoàn phát âm giọng Bắc vùng Thanh, Nghệ… Nghe ngang ngang, cứng cứng; thái độ khinh khỉnh, xấc xược (do biết chuyến bay thuần là người tỵ nạn đi diện H.O). Những năm đầu tiên ở Mỹ (1994-1996) tôi luôn ở trên đường xa như nhân vật trong phim Forrest Gump.


Sao thế nhỉ. Hắt cặn nước? Nhưng tôi không muốn suy nghĩ lâu về điều ấy. Tâm trạng ra đi rất khác cho mỗi người. Tôi không phải là Nam, người lính VNCH có cha tập kết, có mẹ hoạt động nội thành, có em gái tự tử bỏ ba con thơ, có người cha vào trại thăm, nhìn nhau coi như không có, nên tôi không thể có cảm giác hắt cạn nước. Cũng như cái cảm giác của Forest Gump. Chạy mãi, chạy mãi…
PNN có bảy tác phẩm trước 1975: từ tác phẩm đầu tiên Dấu Binh Lửa, Dựa Lưng Nỗi Chết, Dọc Đường Số 1, Ải Trần Gian, Mùa Hè Đỏ Lửa, Tù Binh Hoà Bình. Nhà xuất bản sách đầu tiên cho PNN là Đại Ngã của Nguyên Vũ, sau đó là Sáng Tạo của Doãn Quốc Sĩ và sau cùng, quan trọng nhất là Hiện Đại của Nguyễn Văn Thành.

PNN được khá về toánvì do các bạn cùng lớp kèm lại (Sau nầy là các giáo sư Tôn Thất Tuấn, Tôn Thất Hải, Trương Công Nghệ, Lê Tự Hỷ của giới toán học, khoa học quốc tế.. ); nhưng rất kém về Việt văn. Nhờ cô giáo Quế Hương (người chồng là Bác sĩ Nguyễn Khoa Nam Anh, anh của Thiếu Tướng Nguyễn Khoa Nam) coi bản điểm thì mới biết chỉ “1. ¼” nên hỏng kỳ đầu khóa thi 1960; Từ thi Trung Học Đệ Nhất cấp cho đến hai lần tú tài đều hỏng oral, hoặc kỳ đầu là vì Việt Văn.


Tôi cảm thấy thú vị “Thế Nam bắt đầu viết từ khi nào? Vì lý do gì?”
-Nguyên Vũ là bạn cùng lớp thân nhau từ ngày di cư vào Đà Nẵng, 1954. Lúc bấy giờ, 1968 anh chàng đã nổi tiếng, kiếm ra tiền nhờ viết sách . Vào dịp cộng sản công tổng kích Mậu Thân, khi cùng chung phòng hành quân Lữ Đoàn 2 Dù Vũ là sĩ quan liên lạc pháo binh nhẩy dù). Tôi hỏi Vũ viết sách như thế có tiền không. Vũ nói bản quyền đến 80.000 đồng trong khi vàng chỉ 8,000 đồng một lượng. Nghe hơi hướng 80.000 đồng trong khi lương cấp uý của tôi bấy giờ chỉ 7, hoặc 8000, nên tôi bảo sẽ viết hay và thật hơn. Vì là lính bộ binh nhẩy dù nên hiểu sức nặng của nón sắt trên đầu, ba- lô trên vai.. ”


Do sự thúc đẩy của Nguyên Vũ, PNN viết. Nguyên cớ có thể nói là do viết sách sẽ được nhiều tiền hơn lương lính tác chiến. Tuy vậy, làm sao người “dốt” Việt văn lại có thể viết được nhỉ? Nam cười lành: “Nhà nghèo, tôi không có sách để đọc nên rất dở Việt văn từ thuở trung học như đã nói. Thời gian ở Võ Bị Đà Lạt, không có tiền ra phố, vì lương sinh viên sĩ quan không bao nhiêu lại phải gởi về nuôi em. Ngày Chủ Nhật, khi mọi người đi chơi thì tôi cỡi ngựa của trường, hoặc vào thư viện tìm đọc sách các tác giả viết, dịch sang Pháp văn. Tôi chịu ảnh hưởng nhiều nhất là các cuốn La Vingtcinqieme Heure, , La Second Chance, Vol de Nuit… Tôi áp dụng những hiểu biết, kỹ thuật nầy khi viết Dấu Binh Lửa. Họ viết câu ngắn, giản dị nên lần lần tôi thấm hiểu các ông Constantin Gheorghiu, A. Camus, Hemingway, Saint Exupery, Chekov.. Nhưng tôi nể phục nhất là Dostoievsky”


Định mệnh đã mỉm cười với PNN. Nguyên Vũ đọc, khen hay rồi xuất bản. “Dấu Binh Lửa”, tác phẩm đầu tay, dày trên 300 trang, in lần đầu 5.000 cuốn. Bán hết trong thời gian ngắn vì người lính đọc rất nhiều. PNN nói rằng anh viết về họ đúng như đời sống thật. “Giới văn học ngoài Bắc cũng không thể phủ nhận như Vương Trí Nhàn, Tô Hoài.. dù tỏ vẻ đả kích cho đúng lập trường.. Một ông từ Hà Nội (tôi đoán là Hà Minh Tuân) lên trại tù Yên Bái (1978) để tỏ lời ngơi khen cũng từ cuốn nầy” PNN nói. Nhà phê bình Hải Lưu (Đỗ quý Toàn) đem lên chương trình Văn Học Nghệ Thuật của TV Sài Gòn quảng cáo, khen ngợi. Hải Lưu cứ ngỡ tác giả là một người tóc lớn tuổi và từng kinh qua nhiều chiến trường. PNN chỉ gặp Đỗ Quý Toàn mấy năm sau khi Nam đầu quân với Tuần Báo Đời của Chủ Bút Trùng Dương, Nguyễn Thị Thái.


Trước đó, Võ Bị Đà Lạt có báo Đa Hiệu, PNN tập tành viết vở kịch “Sau Cơn Lụt”. Vở kịch này được gửi cho Bách Khoa và “bị” Lê Ngộ Châu chê “yếu” quá. Năm 72, PNN mới viết cho báo Diều Hâu của Phạm Huấn, Nguyễn Đạt Thịnh, chuyên phóng sự chiến trường. Tuy thế, vẫn chưa thành nhà nghề, giới viết văn Sài Gòn vẫn không nhận vào hàng ngũ của họ vì coi Nam chỉ là một anh lính nhẩy dù lỡ nhẩy vào văn chương mà thôi. Mấy mươi năm sau ở hải ngoại cũng thế, “các ông gọi là nhà văn” có những sinh hoạt riêng tư, Nam không tham dự. Sau Nhà Xuất Bản Đại Ngã là Sáng Tạo của Doãn Quốc Sĩ. Tuy thế, PNN bắt đầu “bật” lên từ vận động của Nguyễn Văn Thành. Ông Nguyễn Văn Thành trước kia bán sách dạo cho con nít trước chợ Tân Định. Khi khá, ông mở NXB Hiện Đại. “Đấy là một người rất giỏi” PNN nói. “Ông ta đã lobby như thế nào đó để các tác phẩm của Hiện Đại đồng loạt đoạt giải. Trong một năm, Tuý Hồng, Nhã Ca, Thuỵ Vũ đoạt giải thưởng 1,2,3 bộ môn văn; Du Tử Lê đoạt giải thơ với cuốn Đời Ở Mãi Phương Đông”, PNN tiếp: “Cũng qua bàn tay ông nầy, Mùa Hè Đỏ Lửa mới thành hình vì nguyên thủy chỉ là những bài đăng rải rác ở Sóng Thần, Đời, Diểu Hâu…” . Ông nầy còn tạo nên hiện tượng Lệ Hằng và Việt Hóa Nhạc Trẻ với những bài hát như “ Thuở nhỏ em với anh chơi bắn súng ben..ben..”


Kể từ khi ra hải ngoại, sách của PNN tiếp tục được xuất bản bởi Nam Á của Mai Trung Ngọc ở Pháp, Tú Quỳnh, Kháng Chiến nhưng tự xuất bản thì nhiều hơn: Những Chuyện Cần Được Kể Lại, Đường Trường Xa Xăm, Mùa Đông Giữ Lửa, Đêm Tận Thất Thanh, Mùa Hè Châu Âu, The Stories Must Be Told, Chuyện Dọc Đường, Tù Binh Hoà Bình bản tiếng Mỹ; và gần nhất là Vietnam War Epilogue do Thư Viện Toàn Cầu dịch và xuất bản.


Ngoài số lượng sách trên, PNN viết các bài ngắn, dài theo nhiều đề tài đăng khắp nơi. PNN thường viết về con người, sự kiện và các vụ việc liên quan đến VN bao gồm cả trước và sau 1975. Theo PNN, những bài đặc biệt là viết về Nguyễn Chí Thiện, bài về Việt Cộng Nằm Vùng, bài về Hiện Tượng Phân Hoá trong cộng đồng người Việt hải ngoại. PNN cũng thú vị với những đề tài về những người cộng sản phản tỉnh như Trương Như Tảng, Dương Quỳnh Hoa... Nam chỉ có hai bài duy nhất về giới nghệ sĩ là bài viết về Trần Thiện Thanh và một bài về tiếng sáo Nguyễn Đình Nghĩa.

Cái lý do viết vì tiền nói ra lúc đầu thật ra chỉ là nói cho vui. Sự cần thiết viết từ Mậu Thân 1968 đến nay đã được PNN giải thích gọn lỏn bằng bốn chữ: Bất Bình Tắc Minh.

Tại sao phải bất bình nhiều thế? – Thì cô coi, một anh thiếu úy 21 tuổi lần đầu đựng trận lớn ở Bình Đại, Kiến Hòa thì thấy cái gì? VC ư? Là mấy thằng con nít mặt búng ra sữa móc ở ao bèo lên. VC ư? Là hai ông bà già từ hầm chui ra sợ hãi vái lia lịa. Vc ư? Là cô tên Lai, tay cầm một bọc vòng vàng, ngồi ngớ ngẩn giữa đám nhà cháy. Do quá kinh hãi, cô vất gói vàng xuống đất, tôi kêu cô ta lấy lại thì..Khổ quá, cô ấy tưởng tôi không lấy vàng thì có nghĩa cần “cái khác” và tính cởi khuy áo. Tôi dẫn cô ta ra bến thuyền qua Mỹ Tho gặp lại bà mẹ, cô ta mới hoàn hồn. Cũng trong một ngày đó, 20 tháng 8, 1964 khi trở về Sài Gòn dẹp biểu tình thì bị ném đá, bị chửi rủa. Chỉ một ngày, tôi chứng kiến bao sự việc như thế. Bằng ấy thứ dồn nén trong con người tôi. Phải viết ra. Không viết thì chỉ có nổi điên lên.


Thì ra thế. Là chứng nhân và thôi thúc viết từ những gì nhìn, nghe. Mà những gì PNN “nhìn”, “nghe” thì từ chiến trường, từ mỗi thước đất đi qua với cảnh khổ, cảnh chết của người dân, người lính miền Nam trước 1975, nên thứ văn chương xa hoa, lãng mạn tình yêu, tình ái, anh, em hoàn toàn xa lạ đối với anh.
Tôi tủm tỉm cười “Ngôn ngữ anh/em thì xa lạ trong văn chương Nam chứ bên ngoài thì Anh/Em với bao người rồi? Mấy vợ mấy con và mấy người tình?”. PNN không nói. Anh cho rằng gia đình là những gì rất riêng tư, không nên nói ra. Người đọc là muốn đọc điều mà người ta có tham dự trong đó, liên quan với nó. Anh thương yêu ai là chuyện riêng của anh, viết vào trong sách nghe tầm phào. Gia đình không là yếu tố của chuyện viết lách. Chỉ một lần viết về vợ con là cuốn Bi Ký viết trong tù (1979-1981). PNN cũng kể vui câu chuyện là Tết năm 1974 qua 1975, Chu Vị Thuỷ, vợ của Họa sĩ Đằng Giao là bạn thân thiết có hỏi sao không thấy Anh Nam có liên hệ này nọ thì hôm sau PNN mới đưa vợ con đến. Vậy thì có lẽ độc giả nào tò mò cũng đành chịu thôi.


Kỷ niệm đáng nhớ trước 1975 là lần ra Bắc trao trả tù binh, Ngày 4 tháng 3, năm 1973 có mang theo cuốn “Mùa Hè Đỏ Lửa” theo lời cố vấn của Nguyễn Văn Thành và Đỗ Ngọc Yến. Kể từ khi cha tập kết, chưa bao giờ có liên lạc, ngày trao trả đó có Bùi Tín đi cùng theo một dư mưu mà sau nầy mới rõ. Bùi Tín hỏi PNN có muốn gặp cha không, anh trả lời có. Nhưng PNN dí dỏm tự ví mình như Vi Tiểu Bảo bằng sự ma mãnh như sau: Đoạn đầu, anh trả lời rằng muốn ở lại Hà Nội để gặp cha, đồng thời còn bịa rằng người phóng viên bên cạnh là bạn học cũ. Lúc ấy có khoảng 30 phóng viên quốc tế, đa số thuộc khối xã hội chủ nghĩa hay Đông Âu vây quanh. Đoạn sau thì bất ngờ PNN nói ngược: “Tôi vừa nói láo mà các ông đã tin!! Cái láo sơ đẳng nhất mà sao các ông tin được? Tôi là người Huế, anh ta là người Bắc thì làm sao là bạn học thuở nhỏ được? Tôi là người Huế nơi mà người cộng sản vừa chôn mấy ngàn người, có chứng cớ đây.” PNN đưa tài liệu là hình ảnh do anh chụp trong cuốn mùa Hè Đỏ Lửa. PNN tiếp “ Tôi chỉ mới nói láo sơ đẳng vậy mà các ông đã tin, thì các ông biết gì về những trò hiểm độc, dối trá của CS?” Bùi Tín lúc đó là sĩ quan báo chí của phái đoàn Bắc Việt thấy mưu định “chiêu hồi” PNN ở lại Hà Nội không thành nên thúc dục Nam lên máy bay để đi về. Nhưng Đài Hà Nội cho phát lời PNN nói trong đoạn đầu (với ý muốn gọi là “muốn ở lại Hà Nội để gặp cha”) và không phát đoạn sau nên khi trở về PNN bị phạt 60 ngày trọng cấm về tội phát biểu bất lợi cho quốc gia và tội phổ biến tác phẩm bất hợp pháp.


PNN đến San Jose cuối năm 1993. Từ đó di chuyển qua nhiều tiểu bang, đi khắp thế giới, xuống đến Úc, lên tới Bắc Âu để gặp bạn bè phổ biến các sách mới xuất bản. Sau đó vì con gái mua nhà ở Houston và PNN về ở đây đến 1998. Trong thời gian này PNN có ghi danh học University of Houston. Năm 1998, PNN đến Minnesota làm social worker cho VSS, một văn phòng xã hội của chính phủ do Đại Tá Lữ Mộng Chi, em Trung Tướng Lữ Lan làm giám đốc. Ông Chi là một trong những sĩ quan giỏi về tổ chức và tham mưu của QLVNCH. Nam cũng làm chuyên viên thuế cho Sở Thuế Vụ Minnesota và đi học ở U of M. Đi học là do thích học chứ không phải vì trọng khoa bảng, công danh. Cho nên đến giờ nầy vẫn không có cấp bằng nào cả. PNN nói rằng anh thích Đỗ Ngọc Yến là vì điểm nầy.
Nói về những ngày tháng đi học, PNN bày tỏ: “Tôi rất thích lối giáo dục của Mỹ. Thật tuyệt vời. Họ dùng câu văn ngắn gọn và focus vào sự kiện. Còn nói về thuế thì ở cấp độ cao thế nào tôi không biết chứ người thường thì rất khó trốn thuế, một cent cũng không thể thiếu.” Tôi bật cười khi nghe nói vậy. Một quốc gia tân tiến bậc nhất với bao kinh nghiệm từ những đầu óc siêu việt thì đương nhiên người thường làm sao có thể qua mặt phạm luật pháp được.


Năm 2003 PNN bị mổ gan mật nên anh về Denver ở hai năm với gia đình em gái út, Phương Mai, với sự giúp đỡ hào hiệp của Nguyễn Trọng Hùng, đại uý của Đơn Vị 101. Năm 2005 do Denver lạnh quá, PNN bèn quay lại California nhưng chọn miền Nam. Tại đây sinh hoạt viết bài cho các báo vùng Orange Countycũng như các nơi khác ở Gia Nã Đại, Úc.. Trong khoảng thời gian này, PNN thuê phòng của nhà Hồ Văn Sinh ở cùng Nguyễn Chí Thiện, người quen từ Trại Ba Sao, Hà Nam Ninh trước khi về Nam,1981.


Một cơ duyên đến. Nam Lộc mời PNN làm show ASIA 50 về Trần Thiện Thanh, do đã làm một lần năm 1972 với cơ sở Tiếng Hát Đôi Mươi của Trần Thiện Thanh về Cố Đại Tá Nguyễn Đình Bảo, với bài Người Ở Lại Charlie. Sau đó SBTN mời PNN làm biên tập viên cho đến hôm nay. Một số chương trình PNN biên tập hay thực hiện riêng như: Những Vấn Đề Của Chúng Ta, Văn Học Nghệ Thuật; hay nhũng chương trình dài hạn như Sống Cùng Mệnh Nước Nỗi Trôi của Ngọc Đan Thanh; hoặc Kim Nhung Show như Lịch Sử VN Cận Đại; 1975, Một Cuộc Đổi Đời; Trên Hành Trình Tự Do và mới nhất là Thời Sự Ngày Mai với Kinh Tế Gia Nguyễn Xuân Nghĩa..
Báo Sống là một trường hợp đặc biệt. Nhân xem các chương trình do PNN biên tập, thực hiện một mình hay làm chung, các bạn trẻ của Tuần Báo Sống đề nghị PNN biên tập lại các bài để đăng Sống.

Tháng 10 sắp tới đây, Người Lính Viết Văn lại dong ruổi lên đường đến Dallas, San Jose, Sacramento để giới thiệu hai tác phẩm: Cuốn Phận Người Vận Nước, tập trung các bài viết về người và tình thế Việt Nam từ 1945 đến 1975 ; cuốn kia là Chuyện Dọc Đường bao gồm các chuyện khá thật nghe được, chứng kiến, tham dự, sống cùng từ 1975 đến nay khắp nơi Nam-Bắc Việt Nam, ở các trại tù, trên đường đi xuyên nước Mỹ, nghe ra trên Xe Đò Hoàng..

Ai cũng có mơ ước dù to hay nhỏ. Trước khi tạm biệt, tôi cũng hỏi PNN về mơ ước của anh.
Câu trả lời nhanh gọn là: “Không mơ ước gì cả. Tất cả những gì muốn, có khi mất rất dễ dàng. Như hồi bé nhà quá nghèo, có mơ cũng không có. Khi ở tù cũng vậy, ước cũng chẳng được. Kinh nghiệm nằm 8 năm kiên giam lần hai cho tôi biết rõ như vậy. Có cái bắp ngô mong được ăn mà bỏ vào miệng lại phải lấy ra vì chạm vào cái răng sâu. Thế nên bây giờ tôi chỉ có hai nhu cầu về vật chất: Được ngủ và tắm chứ ăn cũng không cần”. PNN ngậm ngùi tiếp: “Lẽ tất nhiên rất mong được ngồi yên không phải ra đường để viết, đọc.. và được yên ổn vụ nhà cửa. Hiện tại đang bị rắc rối dẫu là nhà đi thuê; sau 20 năm ở Mỹ dọn nhà 21 lần nên quá kinh sợ chuyện dọn nhà với mấy ngàn cuốn sách. Nếu được ở yên khỏi đi làm, coi chừng tôi lại đi học tiếp. Nợ Direct Loan đến hơn $7,000, không học chính phủ cũng bắt phải trả tiền lời.”

Hoàng Lan Chi cũng chỉ có một nhu cầu bây giờ: Gửi tâm tình này của người lính viết văn Phan Nhật Nam đến độc giả và tôi tin rằng những cái tưởng chừng không phải là mơ ước của Phan Nhật Nam sẽ được độc giả khắp nơi đón nhận bằng việc ủng hộ thật nồng nhiệt cho hai tác phẩm của Nam. Tôi hy vọng những người yêu người lính viết văn sẽ đến gặp Nam trên đường thiên lý sắp tới từ San Jose đến Dallas, Dc…vào tháng Mười 2013.
Quận Cam mùa hè 2013

Hoàng Lan Chi

Chuyện Gia Long và chuyện Đại Việt Đảng

Ngày mai lại đầu tuần và công việc linh tinh lại đầy ắp.

Mọi tuần cứ vào chiều thứ Năm hay thứ Sáu, tôi thích lan man hoặc nghe nhạc.


Tuần này bị vài phiền muộn phải giải quyết. Thứ nhất là vụ Đại Hội Gia Long thế giới kỳ 6 ở Sydney. Bạn hữu tới tấp gửi hay chuyển tiếp bài viết của một Gia Long giấu tên tố cáo MC Tuyết Lê lũng đoạn đại hội.
Ngay khi nhận bài tố cáo vào khoảng 26 tháng 9/2013, tôi đã gửi <nobr>mail</nobr> ngay cho người bị tố cáo, Mc Tuyết Lê.Tôi chỉ giản dị hỏi “Cho chị biết những điều gì không đúng”.

Tuyết Lê, Gia Long 73 (ra trường 1973), làm quen tôi năm ngoái. Hồi ấy, Tuyết Lê lang thang net và vô tình gặp trang web của Hoàng Lan Chi. Tuyết Lê rất thích bèn mail nhận tỷ muội và nhắn là có thể lấy bài từ web HLC để làm chương trình âm nhạc cho SBS Úc châu. Sau đó không lâu Tuyết Lê gọi điện thoại và hai chị em tỉ tê khoảng một giờ.

Bẵng đi một thời gian khá lâu tôi không liên lạc gì với Tuyết Lê. Tuần trước nữa, khi liên lạc lại thì lại là sư tỉ HLC hỏi tiểu muội về những điều em bị tố!

Khoảng ngày 28 tháng 9, tôi gọi điện thoại. Tuyết Lê đưa phái đoàn đi du ngoạn hậu đại hội chưa về. Tôi gặp ông xã Tuyết Lê. Trò chuyện một chút thì tôi hỏi thẳng về tin viết trong bài, ông xã Tuyết Lê cho hay anh không phải bộ đội vc. Anh nói rằng anh là giáo viên Hà Nội. Gia đình thuộc đảng phái VNQDĐ và bị vc cho vào sổ đen. Tôi nhắn khi nào Tuyết Lê về, bảo em đọc mail tôi.

Một ông ở Úc tánh nóng như lửa. Sau vài ngày không thấy Tuyết Lê trả lời, Ông bảo tôi như vầy “Thưa Bà, Coi bộ cô Tuyết Lê không có thì giờ để trả lời <nobr>email</nobr> của Bà. Bà vào <nobr>xem</nobr> bộ ảnh của Đại Hội Gia Long tại Sydney và xin vui lòng cho tôi biết cô nào là Tuyết Lê, để sau này nhỡ mà gặp mặt, tôi phải kính nhi viễn chi.”

Tôi nói chờ đi. Chỉ sau vài ngày, ông lại tống mail như sau:

Thưa Bà.
- Đến nay vẫn chưa có email giải thích các vấn đề gây khúc mắc trong đại hội GL thế giới tại Sydney.
Thôi, chỉ xin hỏi một câu thôi, và cũng xin bà hỏi giùm ban tổ chức một câu thôi. Tại sao không có nghi lễ chào cờ Úc Việt trong đêm khai mạc đại hội.
- Lý do vì sự có mặt của một vài giáo sư và nhiều “em Gia Long Minh Khai” và nhiều em “Minh Khai 100%”. Lý do để số người này không bị trở ngại khi về lại VN.
- Ô hô như vậy là mắc mưu CS nữa rồi. Không chào cờ Vàng, dù rằng có mời ông Chủ tịch Cộng đồng, dù rằng có mời Đại tá Nguyễn xuân Vinh….

Hừ, đến đây thì tôi nổi sùng và tôi quạt “Ông nhiều chuyện quá. Ông phải để họ thở với chứ. Đại hội vừa xong, họ lại phải đưa mọi người đi du ngoạn. Tôi mới gọi cô kia. Nó bảo ông xã Tuyết Lê đang đi tìm vợ vì không biết Tuyết Lê ở group du ngoạn nào! Sau nữa họ có chào cờ ngày đại hội mà. Sau nữa tôi cũng mới gửi thư cho chị Hội trưởng. Phải chờ coi bả về chưa chứ”.
Ông này thấy tôi tặc dzăng nổi giận thì cười hì hì như vầy “ – Xin lỗi bà. Có lẽ tôi bị lây cái nóng tính và cái nhiều chuyện của … phụ nữ. Hễ đụng chạm đến chuyện Quốc gia và CS là tôi không dằn lòng được.
- Tôi cũng xin lỗi là đã nói đêm đại hội không có chào cờ (nay thì theo email giáo sư Toàn, là có chào cờ). Tôi xem toàn bộ hình ảnh, thấy sân khấu không có lá cờ nào hết, nên nói bậy.
- Vâng, tôi xin im lặng chờ đợi tiếng nói chính thức của ban tổ chức”

Thứ sáu qua, tôi gọi sang Úc và gặp được chị Kim Yến, hội trưởng, Trưởng Ban Tổ Chức. Chị em nói chuyện vui vẻ. Tôi hỏi chị ra trường năm nào (Gia Long chúng tôi có cái đáng yêu đấy. Gặp nhau là hỏi ra trường năm nào để xác định tỷ muội). Khi biết chị ra trước, tôi giả vờ thở dài “Thế là chị là sư tỉ rồi. Chị biết không, mỗi khi em hỏi đứa nào thấy nhỏ hơn là em khoái chí, ê tao làm sư tỉ! Bữa nay phải làm sư muội rồi!”


Chị Kim Yến cho tôi cảm giác một bà chị Gia Long chân chất hiền lanh thật thà như lúa miền Nam. Chị thừa nhận tuốt mo nhiều thứ với tôi. (có trục trặc vụ bản nhạc Đáp Lời sông núi, có vụ xếp bàn không đúng, có vụ Gia Long trẻ ăn mặc mát mẻ…) Tôi góp ý là chị cần chính thức trả lời thư tố cáo. Sau khi suy nghĩ chút xíu, chị đồng ý. Chị cũng cho tôi điện thọai của GL Tuyết Mai nhưng tôi chưa có thì giờ gọi.
Qua nói chuyện mới biết chị chưa nhận được thư tôi. Tôi nhắc chị là yêu cầu người giữ hộp thư đại hội fw lại cho chị mail của tôi. Cúp điện thọai xong, chỉ nửa giờ sau, chị cho hay người phụ trách hộp mail của đại hội mới check mail tức thì và gửi cho chị.

Hai ngày sau, Tuyết Lê gọi cho tôi. Mở đầu, sau khi hỏi thăm sức khoẻ, tiểu muội hỏi một câu làm tôi bối rối “Tỉ tỉ có nghĩ là em cố tình phá đại hội không?”.
Nói chuyện gần giờ. Tôi cũng khuyên em nên nhận những thiếu sót của mình.


Có lẽ nay mai Hội Ái Hữu cựu NS Gia Long Úc Châu, Chủ Tịch Lê Kim Yến sẽ chính thức trả lời. Ông bạn “nhiều chuyện” ở Úc của tôi sẽ không réo tôi nữa. Thiệt tình ông làm tôi muốn phát điên lên vì ông! Sau thư trả lời của hội, tôi cũng sẽ có một bài nhận định riêng.

Vì vụ Gia Long này, hôm nay tôi mới viết bài “Một vài lưu ý khi tổ chức đại hội”.

Thế đấy, vì Gia Long mà tôi đã không viết được gì vào thứ sáu qua và cũng không có thì giờ nghe nhạc. Tôi cũng đã phải bỏ không viết về buổi Tưởng Niệm lần thứ 23 GS Nguyễn Ngọc Huy vào chủ nhật trước.
Chủ nhật ngày 29/9, lần đầu tiên tôi đi dự một sinh hoạt ở OrangeCounty. Thú thật bình thường tôi chả đi đâu cả. Lý do thì có nhưng không muốn kể! Lần này vì một ông anh mà tôi dự. Phần khác, tôi vẫn dành cảm tình cho vài đảng phái. Đại Việt là một trong các đảng đó.

Ngày tưởng niệm GS Nguyễn Ngọc Huy đã được ba hệ phái của Đại Việt cùng tổ chức và cùng ngồi với nhau để thảo luận về hiện tình đất nước. Đề tài khá hữu ích.

Chắc tuần sau, tôi sẽ gửi vài câu hỏi về hiện trạng đất nước cho cả ba vị Đại Việt là Đại Việt Quốc Dân Đảng, Đại Việt Cách mạng đảng và Tân Đại Việt. Tôi cũng sẽ gửi cho Việt Nam Quốc Dân Đảng.
Chủ tịch Đại Việt Quốc Dân Đảng, Trần Trọng Đạt, là người ăn nói lưu loát, nhã nhặn, lịch thiệp. Tôi chưa tiếp xúc với hai vị Đại Việt còn lại. Vị Bí thư đảng vụ của Việt Nam Quốc Dân Đảng thì tôi có trò chuyện qua phone. Có lẽ mục Trò Chuyện với Lan Chi tháng 11, HLC sẽ dành để …trò chuyện về thời sự chính trị với vài đảng phái!



Nguyễn Sơn Hà, Tổng Uỷ Viên Ngoại Giao ĐVQDĐ, Hoàng Lan Chi, Trần Trọng Đạt, Chủ Tịch Đại Việt Quốc Dân Đảng



HLC- Trần Trọng Đạt Chủ Tịch Đại Việt Quốc Dân Đảng



Với ca sĩ Lâm Dung tại Lễ tưởng niệm GS Nguyễn Ngọc Huy

Sài Gòn Muôn Năm Cũ của tôi sẽ gác lại vì bạn tôi nói rằng anh hy vọng …tôi sẽ phỏng vấn anh ở Hồ Con Rùa Sài Gòn vào năm 2014 hay 2015.

Hoàng Lan Chi 10/2013

Tháng Mười Của Tôi

Năm nay dường như mùa Thu về muộn. Giờ này mà chưa lạnh lắm, thậm chí buổi trưa còn hơi nóng.


Tháng Mười vừa mới qua.


Năm 2011, sau Đại Hội Gia Long Thế Giới tại San Jose, tôi nhặt được một cậu em. Sau đó khi vào web tôi đọc thơ, cậu em khám phá ra Tháng Mười là của tôi. Một món quà nhỏ gửi muộn màng. Bà chị là tôi tuy “ngúng nguẩy” bên ngoài nhưng bên trong thì vui. Lâu quá tôi quên chỉ còn nhớ vài giòng:



Ừ nhỉ tháng mười hai mươi ấy

Thời gian vó ngựa cứ dồn bay

Ngọn nến đêm nay em không thổi

Anh ở muôn trùng anh có hay.




Năm nay cũng tháng Mười và cũng Đại Hội nhưng bên kia bờ đại dương. Xứ Úc hiền hoà với chú Kangouru mắt to tròn. Sydney, thủ phủ của người Việt tự do được chọn là nơi kỷ niệm 100 năm Ngày Thành Lập Áo Tím–Gia Long.



Lẽ ra đại hội kết thúc là tôi đã có bài viết giới thiệu cho bạn bè cũng như người hải ngoại khắp nơi biết về trường tôi. Thế nhưng vài trục trặc đã xảy ra và mất một tháng sau tôi mới làm được điều ấy.


Có lẽ kỷ niệm gắn bó nhất đời người là thuở trung học. Gắn bó, nhiều kỷ niệm và cũng dễ là niềm tự hào. Hầu hết các học sinh nếu có xác định, một dạng “identify”, thì thường là ngôi trường trung học. Hiếm có tiểu học hay đại học được nhắc nhở với mọi tình cảm thương yêu trìu mến như trường trung học. Có lẽ vì tiểu học thì hãy còn thơ và đại học thì đã lớn, pha trộn nhiều.


Vì thế, Gia Long là một cái gì thiêng liêng với tôi. Tình cảm ấy đã thành giai thoại vầy về tôi “Cô N và cô KO nói đừng ai đụng đến Gia Long của Quỳnh Giao. Nói xấu GL của nó là chết với nó!”.


Mà sự thật như thế. Hôm nọ, có một chị vô tình kể rằng bạn chị nói là “Sao GL kỳ vậy? Đến màn vui là bỏ về?”. Ý người bạn đó nói rằng một đại hội tổ chức và khi đến màn khiêu vũ thì GL bỏ về. Tôi "nộ khí xung thiên" vì tôi cho rằng đã từng có vài mợ, gốc trường khác và chê Gia Long của tôi là nhà quê, là không biết nhảy này nọ. Thế là tôi lý sự như thế này:


“Ba em nói rằng chỉ học chữ là khó nhất sau cái học làm người. Còn những cái ăn chơi như khiêu vũ, đánh bài, cờ quạt thì học nhanh lắm. Để có mảnh bằng Tú Tài hầu bồi bổ kiến thức cá nhân, có nghề nuôi sống bản thân, trả hiếu cho cha mẹ, trả nợ cho xã hội thì con người mất 13 năm để hoàn tất. Còn nhảy, ba em nói chỉ cần từ ba đến năm tháng là khá giỏi. Học đánh bài cũng thế. Một tuần miệt mài là biết. Ba tháng miệt mài là giỏi. Do đó, nếu chị nào chê GL quê mùa không biết nhảy thì cần coi lại lời phê bình của mình.Thứ nhất, vào thời trước 75, Gia Long là một ngôi trường nề nếp với kỷ luật nghiêm minh. Đa số phụ huynh nếu đã chọn cho con thi vào GL thì thường là những phụ huynh cũng có tính nghiêm khắc. Như thế, hai nền giáo dục gia đình và học đường cộng lại, rồi cộng thêm xã hội Việt Nam Cộng Hòa trước 1963 thì phải nói con gái Gia Long ngoan lắm. Đa số chỉ biết học thôi, chả biết gì. Không được phép đàn đúm, không được phép học nhảy, không được phép se sua chưng diện v.v. và v.v. Những người con gái Gia Long ấy đã miệt mài thức khuya học để có mảnh bằng trong tay làm vui lòng cha mẹ, thầy cô, đem lại vinh dự cho trường. Ngôi trường sẽ hãnh diện vì tỷ lệ đậu tú tài cao, vì sỉ số đậu hạng ưu, bình cao; vì đoạt giải cao trong các kỳ thi Văn Chương Toàn Quốc hay Trung Học Toàn Quốc. Chả có ngôi trường nữ danh tiếng nào lại tự hào về số nữ sinh ăn mặc đẹp, có nhiều bồ, tham gia hết “boom” này, “boom” nọ. Cũng chả có cha mẹ nào hãnh diện vì con gái mình nhảy giỏi. Cũng chả có ông chồng nào hãnh diện vì vợ mình nhảy giỏi. Nếu có khoe vợ với bạn bè thì thường là “Bà xã tui dân GL đó nghe. Học giỏi mà còn nấu ăn ngon, dạy con khéo”. Tất nhiên, thời buổi bây giờ và ở hải ngoại thì khác. Khiêu vũ là một nét đẹp văn hoá của Tây Phương. Nhưng nếu nghĩ rằng đang ở Mỹ để rồi chê những người Gia Long của thập niên 50, 60 là “quê” vì không biết nhảy thì em cực lực phản đối. Những người Gia Long ấy đã làm rạng danh trường, đã bảo toàn thanh danh trường, đã gìn giữ cho trường. Những người nhảy giỏi đã làm được gì cho tiếng tăm của trường hay có khi lại là làm tai tiếng cho trường vì sự ăn chơi của họ?”.


Cũng do tình cảm ấy mà tôi đã cố bảo vệ trường khi có trục trặc sau Đại hội GL Thế Giới. Sự bảo vệ ấy đã làm tôi khá mỏi mệt. Vì sao ư? Vì có những cái có vẻ như mâu thuẫn. Tôi ghét cộng sản như nhiều người khác ở hải ngoại. Vài dấu hiệu lờ mờ không rõ làm tôi bối rối. Có bàn tay lông lá nào đằng sau không? Có âm mưu nào đằng sau không? Hay chỉ là do vài cá nhân háo danh mà thôi?


Tôi cầu nguyện Phật Bà Quan Âm cho tôi sáng suốt trong nhận định. Tôi không muốn bỏ sót hay chê lầm dẫn đến hậu quả không hay cho trường. Cuối cùng thì cảm ơn Trời Phật, tôi nghĩ rằng tôi đã phần nào hoàn thành trách nhiệm. Trường vẫn được bảo vệ. Mọi âm mưu nếu có, đã bị thất bại và mọi âm mưu tương lai, nếu có cũng sẽ bị chận.


Có những con cừu non nhưng cứ ngỡ mình là cọp. [1]Ý thức chính trị chỉ có thế, kinh nghiệm máu xương với cộng sản chỉ có thế nhưng có vẻ bả lợi danh đã làm mờ mắt và vài con cừu đã thi nhau be be. Tôi không nỡ vì đó là đàn em. Thế nhưng vài người lại có cái đuôi không phải Gia Long nên cung cách, thái độ không giống chúng tôi. May mắn một tiểu muội của tôi đã đứng bên tôi. Khi tôi viết dở dang những giòng này thì tôi nhận được Tâm Bút của em. Đọc những giòng sau, tôi bồi hồi cảm động:

[INDENT]

Một chị bạn gửi thư cho tôi đọc ké. Chị muốn cùng các chị em đồng môn trao đổi ý kiến và tài liệu về một câu chuyện hiện đang sôi nổi, có liên quan đến thanh danh của ngôi trường xưa. Tôi suy nghĩ mãi, có tiếp tay với chị hay không? Lý do là vì mới đây, khi tôi chỉ mới lên tiếng về chuyện này với các bạn học đồng khoá thì nhận ngay các tràng đại liên phản pháo. Thế là tôi bèn sang ngay số de và tự nhủ, sẽ không bao giờ chen chân vào. Nhưng khi tôi đọc tiếp cái thư của chị bạn viết riêng và chỉ phổ biến trong nội bộ, ôi những cái chuyện đau lòng lũng cũng, muối đường vàng đỏ hoà nhau do các bàn tay phù phép che chở làm cho tôi ngán ngẫm cái sân chơi bé nhỏ, tự lòng tôi lại thôi thúc tiếng nói của lương tâm, phải đi tới trên con đường chính nghĩa và tôi cám ơn chị bạn đã dấn thân vì đại cuộc. Chị là tấm gương cho tôi. (Trích GL Tuý Hương)[/INDENT]


Tuý Hương ơi, một lần nói chuyện với Lão Gà Tre về những việc này, ông ấy kể lại rằng Thầy trụ trì một ngôi chùa đã nói thế này với Lão Gà Tre “Không, khi con dấn thân vào đời, làm việc nghĩa thì cũng giống như con làm việc phước. Con đã giúp trừ ta ma quỷ quái cho những người quanh con. Không có những người như con thì thế gian còn lắm nhiễu nhương và người thân của con còn bị tai ương vì đám ma đó”. Vậy thì, chị biết em là một Phật Tử thuần thành, hãy nghĩ rằng, đã sinh ra trên cõi đời này thì hãy làm trọn bổn phận con người. Bổn phận đối với cộng đồng, xã hội bao quanh. Hành động buông xuôi, bỏ mặc cho quỷ dữ lộng hành là điều không đúng. Em đã đứng cạnh chị, chị nghĩ đó là một tâm đạo của người Phật Tử.


Cũng qua tâm bút của tiểu muội, tôi được biết Tháng Mười của em.


Tháng Mười rồi sẽ qua đi. Và tháng Mười sang năm lại đến. Đại Hội Gia Long đã, đang và sẽ rực rỡ bởi những người Gia Long.



Hoàng Lan Chi



Một người Gia Long của tháng Mười

---

[1] Một bài viết từ 2009 của HLC với tựa đề “ Những người trẻ muốn vào hang cọp” khi xảy ra vụ một vài giám đốc của một đài phát thanh giao du với cán cộng cấp cao trong Tòa Đại Sứ VC như sau:



“Những người trẻ” muốn vào hang cọp


Hoàng Lan Chi


Cách đây vài năm tôi đã nghe luận điệu “vào hang cọp để bắt cọp con”. Luận điệu này có lẽ hỗ trợ cho quan điểm hòa hợp hòa giải.


Những người trẻ nói câu trên là những người không thực sự trẻ. Họ đã ở lứa tuổi trên dưới năm mươi. Nói trẻ là để phân biệt với lớp người già, đã trưởng thành trước 75. Ngày xưa, năm mươi đã coi như rất cứng cáp vì là “ngũ thập tri thiên mệnh”. Đã tri thiên mệnh, biết mệnh trời là hiểu lẽ cuộc đời. Nhưng ngày nay, thế giới trẻ ra rất nhiều. Vì thế năm mưoi vẫn tràn trề nhựa sống, vẫn hăng hái lao mình về phía trước, vẫn tìm tòi khám phá để tự khẳng định.


“Những người trẻ 50” , tôi xin phép dùng như thế để gọi về họ. Khi mất nước, họ mới khoảng mười bốn, mười lăm. Chưa trưởng thành đối với quy định 18 tuổi của luật pháp. Chưa xong bậc phổ thông trung học. Nhưng cũng may họ đã được hấp thu một số căn bản đạo đức của nền giáo dục Việt Nam vốn chịu ảnh hưởng Khổng Nho. Hành trang bước vào đời của họ có nền tảng nhưng chưa bén rễ vững chắc. Ở xứ người, họ hấp thu một nền văn hóa có nhiều phần trái ngược với nền văn hóa cũ. Cái mà họ cảm thấy sung sướng nhất và muốn phát huy ngay, đó là DÂN CHỦ.


Tinh thần dân chủ trong học đường của Hoa Kỳ có điều hay nếu áp dụng cho các lãnh vực khoa học kỹ thuật và có nhiều khiếm khuyết trong phạm vi giáo dục đạo đức. Bao sự việc xảy ra đã khiến các nhà giáo dục Mỹ phải có những lúc nhìn lại hệ thống luân lý của mình. Chừng mực nào đó, họ nhìn nhận vài giá trị của Đông phương mà trước kia họ đả phá. Trong khi người Mỹ nhìn lại thì người trẻ của chúng ta lại không. Mang trong mình những cái mà cho là “gông cùm” của nền giáo dục Việt Nam trước 75, họ đả phá và lao mình như thiêu thân cho những hành vi mang nhãn hiệu dân chủ. Trong phạm vi nhỏ hẹp, đã có những xung đột đáng tiếc cho nhiều gia đình vì sự dân chủ quá mức ấy của những người trẻ.


Tuy vậy, hậu quả sẽ vô cùng tai hại nếu như họ khăng khăng áp dụng cái gọi là dân chủ trong công cuộc đấu tranh cho quê hương. Họ yêu nước, đúng, rất đáng quý. Họ có lý tuởng, đúng, rất đáng quý. Thanh niên bao giờ cũng là một lực lượng đáng kể và đáng nể để đi trước và làm nên lịch sử. Họ, với sức lực trẻ trung, với nhiệt huyết, với hòai bão cho tổ quốc, lao mình tiến mà thiếu Trí thì cái Dũng của họ đã giết chính họ.


Nhìn về quá khứ, từ cuộc kháng chiến chống Pháp vào thập niên 40-50, chủ nghĩa ngoại lai du nhập và gây bao khốn đốn cho dân tộc Việt Nam đến tận bây giờ. Một số các nhà ái quốc đã bị Việt Minh lường gạt. Người khôn ngoan như cụ Trần Trọng Kim cũng phải ngậm ngùi than “ Một lũ già đầu vẫn bị gạt”. Người thông minh như Nhất Linh Nguyễn Tường Tam cũng bị HCM gạt, nhận chức Bộ Trưởng hầu “đòan kết dân tộc” và cuối cùng cũng bị VC xơi tái.



Qua 1954, VC lại tiếp tục thủ đọan cài người ở lại miền Nam bằng nhiều cách kể cả những thủ đọan đê hèn và năm 1960, chúng đẻ ra cái gọi là “Mặt trận giải phóng miền Nam”. Mặt trận này đã có sẵn những người được cài nằm vùng ở tại miền nam và với đủ mọi thủ đọan như dọa nạt dân quê, quỷ ngôn với tầng lớp thanh niên cộng cả cái bịp bợm “chống Mỹ cứu nước”, chúng cũng đã lường gạt được khá nhiều người non dạ!


Tiếp theo là hiệp định Paris rồi cả sau 1975, những lường gạt dối trá của VC đã phô bày trắng trợn. Nhiều thanh niên đã từ bỏ Vc ra đi tìm tự do. Thế những sau những năm biểu tình tranh đấu của 1975, 1985…, một số người trong đó vì nhiều lý do đã bắt đầu tiếp xúc với cán bộ VC.


Họ, những người trẻ khi rời quê hương, đã quên mất một điều cha ông dặn “ Hãy kính nhi viễn chi với những gì mà ta linh cảm nguy hiểm. Đừng tạo cơ hội cho nó đến gần ta”. Họ, kiêu ngạo với lòng tự tin và tự tôn của người trẻ “tam thập nhi lập” vào các năm 1985, kiêu ngạo với lý thuyết dân chủ vừa được học hỏi, hiên ngang tiếp xúc với quỷ đỏ!


Họ có gì? Chỉ là trái tim bừng bừng lửa cháy, chỉ là sôi sục máu dân tộc, chỉ là nỗi đau cho thân phận nhược tiểu của giống nòi. Họ không được trang bị bởi một kiến thức lịch sử vững chắc và chân chính. Họ không được trau dồi một khả năng lý luận sắc bén. Họ dấn thân vào một nơi mà bản thân họ đang còn rất mù mờ nhiều thứ. Trong hoàn cảnh đó, điều họ bị ma quỷ cám dỗ là chuyện thường tình.


Quyến rũ thanh niên bằng những mỹ từ, bằng những kích động lòng ái quốc, bằng kêu gọi trả thù cho thân phận tiểu quốc, bao giờ VC cũng thành công. Làm sao thanh niên có thể ngơ khi được kêu gọi đi làm lịch sử lưu danh hậu thế? Làm sao thanh niên có thể ngơ khi đi theo lý tưởng phục vụ dân tộc? Làm sao thanh niên có thể ngơ khi trả thù lũ “cường quốc” Mỹ đang muốn đè đầu dân Việt Nam?


Với đầy ắp lý tưởng ấy, họ đi vào hang cọp với hành trang chỉ một tấm lòng. Trong khi đó VC đã được trang bị từ răng đến chân. Từ biết bao kiến thức lịch sử bóp méo được dấu trong vỏ điều, từ những lớp huấn luyện khả năng hùng biện, từ bao nguồn (source) do cả một ê kíp luôn có sẵn để cung cấp ngay khi cần thiết, những kẻ đóng vai trò “người trẻ muốn biết sự thực” từ phía VC đã dấu hết nanh vuốt vũ khí, khoác bộ áo hiền lành để tiếp đón các người hùng của mặt trận quốc gia đang mang trong lòng hòai bão chiêu hồi VC!


Con cọp con mỉm cười tiếp đón các chú cừu. Mặt trận “debate” đầu tiên, chiến thắng về ta. Ta nói và cọp con nghe gật gù. Mặt trận “debate” thứ hai cũng chiến thắng về ta. Các người hùng trở về từ hang cọp hớn hở và đã mang trong lòng một Nữ oa đội đá vá trời. Mặt trận “debate” thứ ba, ô hay cọp con rụt rè nêu ý kiến. Chỉ là một ý kiến trong ngàn ý kiến vàng ngọc của các người hùng. Người hùng hân hoan giải độc và ra về thơ thới. Mặt trận “debate” thứ tư, cọp con nêu ý kiến nhiều hơn. Người hùng của chúng ta còn đủ lý luận và kiến thức để trả lời. Nhưng chút mây mờ vừa phủ!



Các mặt trận “debate” tiếp theo, cọp con với trợ giúp của cả một guồng máy sau lưng đã trấn áp các người hùng của chúng ta. Vốn liếng kiến thức cạn, không tiếp viện, người hùng lảo đảo trước hỏa mù.


Thời gian, người hùng bỗng quay 180 độ và “ngộ ra là chính nghĩa ta không có, chúng nó ác độc nhưng chúng nó không 1, không 2 không 3” v.v. Cái họ tuởng là “ngộ” chính là cái ảo tưởng mà Vc đã nhồi cho họ! Thiếu người già hướng dẫn lúc đó và cả lòng tự tôn của tuổi trẻ, các người hùng không muốn ai tiếp viện. Thế là ngày một ngày hai, người hùng thay vì cải tạo cọp con thì đã được cọp con cải tạo! Chỉ bằng những xảo ngôn ngụy ngữ và cả những thủ đoạn gian manh như gài bẫy, làm “săng ta” và cả những lợi danh, người hùng đã đầu hàng vô điều kiện!


Ôi tôi chỉ là một phụ nữ đã già, tôi lại học ngành khoa học, tôi không đủ vốn liếng để viết được nhiều hơn, diễn tả được chính xác hơn cái nguy hiểm khi “những người trẻ 50 tuổi” đang muốn dấn thân vào hang cọp.


Khi vào Nam tôi mới khỏang bốn, năm tuổi. Nhưng tôi biết nghe người lớn kể, tôi biết đọc sách do người lớn viết. Kinh nghiệm không phải lúc nào cũng phải từ chính bản thân mà kinh nghiệm còn như nước được rót từ ly lớn sang ly nhỏ! Tôi không bị cái vỏ mỹ miều dân chủ mê hoặc, tôi biết kính nhi viễn chi với thuốc phiện không dám thử e đời mình sẽ tàn khi dính đến nó…Sau 1975, tôi cũng đã hơi bị mê hoặc bởi những mỹ từ nhưng chỉ sau một năm chung sống với Vc, tôi hiểu VC là gì. Không thể nào tin tuởng được VC. Tôi không dại để ôm trong lòng cái hoang tuởng cải tạo những con cọp con xuất thân từ giai cấp cọp đảng viên kỳ cựu của Tòa Đại Sứ VC!

Những giọt mưa từ mái Trưng Vương, Chu Văn An và Nguyễn Trung Trực

Bây giờ là tháng Một. Người Bắc gọi tháng mười một là Một và sau đó là Chạp.
Cali hiếm khi mưa. Đêm qua mưa cả đêm. Không lớn. Mở cửa sổ sẽ nghe được tí tách tiếng mưa như của một ngày xưa Sài Gòn.
Tin vui có từ Chủ nhật trước nhưng vài việc nho nhỏ cuốn hút.
Tin vui ấy là Hội Gia Long miền Đông đã họp và kết quả với đa số tuyệt đối: nhóm 75-82 chỉ tham gia với tư cách thân hữu.

Tại sao lại có chuyện ấy ư? À thì là vc làm đại hội 100 năm Áo tím-GL-NTMK trong nước, rồi một cựu GS Gia Long, ông Trịnh Văn Long viết thư từ VN gửi hải ngoại đòi cho nhóm (75-82) được công nhận là thành viên chính thức của ĐH Gia Long Thế Giới năm 2013 ở DC. Cựu Hội Trưởng Hội GL miền Đông, bà Kim Dung cũng hứa sẽ làm hết mình cho nhóm (75-82). Bằng ấy điều kết nối với nhau sẽ cho thấy điều nguy hiểm nếu để người Gia Long chung với kẻ “gia long gian” (nếu có!)


GL Tuý Hương đã gửi Thư Kêu Gọi các cựu nữ sinh ghi danh bày tỏ sự đồng ý bảo vệ Hội. Mới được hai ngày thì Hội Ái Hữu GL miền Đông đã bầu với kết quả tuyệt vời.

Xin cảm ơn những Gia Long sáng suốt của Hội GL miền Đông.

Nhưng điều làm tôi cảm động hơn cả là từ người chị Trưng Vương của tôi.

Ngay sau khi đọc Thư Ngỏ, xem thư của GS Trịnh Văn Long, xem bài về đạu hội của vc trong nước, chị tôi, dù rất bận bịu, cũng gọi điện thọai cho tôi với giọng sôi nổi.
Mở một dấu ngoặc ở đây. Chị tôi, con gái út của bác ruột tôi, bằng tuổi tôi, sinh trước tôi bẩy ngày, cùng cầm tinh con chuột nhưng khi vào Nam, gia đình chị khai năm sinh cho chị trước tôi một năm vì thế chị học hơn tôi một lớp. Chị tôi, kỳ trước cũng “dòng dõi Hai Bà nổi giận” khi xem chuỗi bài viết về vụ Bức Tượng Người Lính ở Dallas. Chị viết thư ngắn bầy tỏ cảm nghĩ gửi cho Liên Hội CCS DFW và Liên Hội cũng rất tử tế trả lời cho chị ngay. Đóng dấu ngoặc.


Kỳ này, chị tôi, dân Trưng Vương, cũng “bực bội” khi đọc tin và Thư Ngỏ. Thì tuổi giống nhau nên tâm tình có đôi phần giống nhau. Chị tôi có thể thuộc rất nhiều thơ quê hương tổ quốc ngày xưa thuở trung học và chị đọc vanh vách còn hơn tôi. Lại phải mở ngoặc là một lần, tôi, một Gia Long thú vị ngắm chị tôi, một Trưng Vương đang làu làu:

Nọ bức dư đồ thử đứng coi
Sông sông núi núi khéo bia cười
Biết bao lúc mới công vờn vẽ
Sao đến bây giờ rách tả tơi
Ấy trước ông cha mua để lại
Mà sau con cháu lấy làm chơi
Thôi thôi có trách chi đàn trẻ
Thôi để rồi ta sẽ liệu bồi.

Kết thúc cuộc gọi ,chị tôi nói, dù chị là Trưng Vương nhưng bảo vệ Gia Long không chỉ của người Gia Long mà còn là của người Trưng Vương, người Chu Văn An, người Petrus Ký, người Nguyễn Trãi, người Trần Lục…Cộng sản có thể tấn công Gia Long hôm nay và ngày mai sẽ là Trưng Vương, Chu Văn An…


Tôi cảm động vô cùng kể. Người Trưng Vương bên cạnh người Gia Long, còn gì đẹp bằng phải không? Một ngôi trường nữ tượng trưng cho gái Bắc và một ngôi trường nữ tượng trưng cho gái miền Nam.
Tôi nói chị chịu khó gõ vài dòng gửi cho GL Tuý Hương. Đây là thư của chị tôi, Trưng Vương 59-66 Đinh Thị Thu (Los Angeles):
Thân gửi GL Túy Hương
Tôi là Đinh Thị Thu Trưng Vương 59-66. Qua những tin tức do GL Hoàng Lan Chi chuyển.Tôi được biết những diễn tiến dẫn đến lời kêu gọi của Túy Hương, với mục đích bảo vệ chính danh của Hội Ái Hữu Cựu Nữ Sinh GL. Tuy không phải là người trong cuộc, nhưng với tư cách một thân hữu GL , cùng được đào tạo dưới mái trường VNCH, tôi xin phép được đứng bên cạnh và ủng hộ những đòi hỏi chính đáng của các bạn. Chúc các bạn giữ vững niềm tin và lý tưởng, có chúng tôi Trưng Vương bên cạnh Gia Long.

Sau chị tôi là một cựu dân Chu Văn An, Chủ tịch Tổ Chức Cộng Đồng Michigan, anh Dương Đức Vĩnh. Anh Vĩnh là bạn chiến hữu của tôi. Lại một cảm động khác. Thư anh Vĩnh như sau:

Thưa chị Lan Chi,
Chúng tôi đã đọc Thư Kêu Gọi của chị Tuý Hương do chị gửi tới. Xin hoàn toàn đồng ý với những gì các chị đang làm.
Chúng tôi là một cựu học sinh Chu Văn An. Gia Long, Trưng Vương, Chu Văn An, Petrus Ký trước kia luôn đồng hành trong môi trường giáo dục. Ngày nay nơi xứ người, chúng tôi nghĩ rằng chúng ta vẫn đồng hành trong việc bảo vệ lý tưởng quốc gia. Lý tưởng quốc gia phải là tôn chỉ hàng đầu cho các hội Ái Hữu cựu học sinh các trường trung học tại Saigon trước kia. Vì thế thư kêu gọi của các chị dù chỉ nhằm vào các cựu nữ sinh Gia Long nhưng xin ghi tên tôi như một thân hữu của Gia Long.
Thân kính,
Dương Đức Vĩnh CVA 69-76
If you can find a path with no obstacles, it probably doesn’t lead anywhere.
Frank A. Clark


Thế là đúng như chị tôi bày tỏ, ngoài người Trưng Vương còn người Chu Văn An cũng đứng cạnh Gia Long chúng tôi.


Tuy thế, chúng tôi lại có cả một người rất xa xôi tận Rạch Giá nữa nhé. Đây là thư từ anhNguyễn Kinh Luân, Chủ tịch Tổ Chức Cộng Đồng Tarrant (Texas). Tương tự anh Dương Đức Vĩnh, anh Luân cũng là một “chiến hữu” của tôi. Vì thế có tên trong list mails của tôi và cũng đồng ý với những gì người Gia Long suy nghĩ, hành xử.

Chị Lan Chi thân mến,
Là một học sinh hấp thụ nền giáo dục dươi chế độ VNCH dạy cho con người biết sống đạo đức, nhân bản và thấm nhuần những truyền thống tốt đẹp, em hòan toàn tán thành Thư Kêu Gọi về việc bảo vệ chính danh Hội Ái Hữu Cựu Nữ Sinh Gia Long. Cho nên dù là cựu học sinh trường trung học Nguyễn Trung Trực, Rạch Giá (không liên quan gì đến Gia Long), em cũng xin lên tiếng ủng hộ những nhận định trong Thư Kêu Gọi.
Thân mến.
Nguyễn Kinh Luân
Cựu học sinh trung học Nguyễn Trung Trực, Rạch Giá

Cali hiếm khi mưa. Những giọt mưa hiếm hoi của hai ngày nay, tôi đang nhìn ngắm và nghe, có vẻ như tôi đang ôm trong lòng những giọt mưa từ mái Trưng Vương, Chu Văn An, Nguyễn Trung Trực đang bay đến tụ hội với mái trường Gia Long yêu dấu của tôi.
Nào, GL Hoàng Lan Chi đang chờ người Petrus Ký, người Nguyễn Trãi, người Trần Lục, người Hồ Ngọc Cẩn, người Võ Trường Toản, người Võ Tánh Nha Trang, người Võ Bị Đà Lạt, người Thủ Đức và nhiều người khác…


Hoàng Lan Chi
(GL 60-67)

Danh sách các Gia Long đồng ý bảo vệ chính danh của Hộ i ái hữu cựu nữ sinh GIA LONG

Tuý Hương- Những tấm lòng GIA LONG

Tuý Hương- Thư Kêu Gọi về việc bảo vệ chính danh hội ái hữu CNS GIA LONG

Tặng một người



Mưa Sài Gòn mưa Cali


Những ngày cuối tháng Một, Cali không dưng mưa. Mưa khá nhiều và mưa đêm. Tôi sợ trời mưa lắm. Miền Nam mưa nắng hai mùa thì xem như tôi đã chìm trong mưa hơn nửa đời người. Nhớ những ngày đi học, mưa ồ ạt và lắm khi tôi không đủ kiên nhẫn trú mưa, cứ thế đi dưới mưa để về nhà run trong giá lạnh. Qua Mỹ, thời gian đầu ở Virginia, có những hôm mưa trắng xoá cũng gợi nhớ mưa Sài Gòn nhưng cảm giác lúc ấy thật tuyệt. Tuyệt vì được ở trong nhà. Tuyệt vì được ngắm mưa ở rừng lá phong. Virginia nhiều rừng và cây thì phủ khắp đường phố.



Mấy năm sau có dịp qua Oregon vài tháng. Đụng độ mưa và tôi sợ quá. Mưa gì mà ảm đạm thê lương cả ngày. Tôi chỉ có chút lãng mạn chứ không phải hoàn toàn chìm đắm nên rất sợ những ngày mưa buồn ấy.



Về Cali, nơi mà ca sĩ Phượng Vũ có lần viết đùa trên facebook “Cali mưa một năm được chừng …một ly”, tôi không “gặp” mưa nhiều để sợ nữa.



Tuy vậy, những ngày cuối tháng Một, Cali bỗng mưa. Thật không gì thú vị bằng mưa đêm rả rích. Nghe tiếng mưa đêm tí tách có chút gì đó buồn. Buồn nhưng thích. Thì là một thú đau thương mà lại.


Giờ này Cali chỉ se lạnh.

Giờ này Sài Gòn cũng chớm lạnh.


Giờ này Cali mưa hiu hắt.

Giờ này Sài Gòn cũng hắt hiu mưa.





Kỷ niệm của thời xưa vẫn đâu đó vì đã bỏ lại ở Sài Gòn. Ai có thể mang theo được kỷ niệm của thời đi học trên con đường Phan Thanh Giản hay Nguyễn Đình Chiểu để sống lại những cảm xúc xưa? Ai có thể mang theo kỷ niệm của những ngày vùi đầu làm toán với radio bên cạnh và nghe nhạc lồng lộng để tìm lại nguyên vẹn cảm xúc cũ?


Có những điều không mang được và vĩnh viễn ở lại đó. Không gian không mang được và cảm xúc ấy chỉ ở đó.


Nhưng có nhiều khi người của không gian đã tìm đến nhau để rồi dường như không gian không còn là ngăn cách nữa.



Mưa Sài Gòn đã phủ xuống hồn tôi.

Mưa Cali đang phủ bước chân tôi.


Giờ này Sài Gòn hẳn đang mưa. Trời tháng Chạp sẽ vội vã cho kịp đón mùa mới. Người cũng vội vã vì thời gian không chờ nữa.



Mau lên chứ vội vàng lên với chứ

Em em ơi tình non đã già rồi

Con chim hồng trái tim nhỏ của tôi ơi

Mau với chứ, thời gian không đứng đợi

(Xuân Diệu)



Giờ này Cali có vẻ mưa. Trời tháng Chạp cũng vội vã cho mùa Xuân kịp gõ. Tôi cũng vội vã vì thời gian không chờ nữa.



Mưa nơi ấy đong đầy kỷ niệm cũ

Mưa nơi này gạt nỗi nhớ vừa đơm

Ngàn trùng xa chỉ còn là sợi tóc

Ngàn kiếp sau vừa đủ một nụ hôn.

(Hoàng Lan Chi )


Cali cuối năm 2013


Hoàng Lan Chi

“Tình nghĩa”



Mùa Giáng Sinh nên khắp nơi chộn rộn quà. Xứ Mỹ chi cho quà khá nhiều. Đủ thứ ngày, thấy mà phát mệt. Nhớ Việt Nam mình chỉ có Tết Nguyên Đán và Trung Thu thôi. Sau này bầy đặt thêm sinh nhật chứ thời xưa, mấy ai chú ý đến sinh nhật. Người mình cũng như đa số dân Á Đông khác, chú ý đến ngày giỗ nhiều hơn.


Cách đây mấy hôm nhận quà của Diều Hâu, Florida. Một hộp bánh to đùng rất ngon của Belgium. Ông kia bảo tôi “Hiệu này ngon lắm đó”. Tôi tủm tỉm cười. Năm ngoái bị chê, năm nay lão phải gửi đồ ngon, chứ không mợ Phàn Lê Huê HK lại cự cho!



Buổi tối tôi mail cho Diều Hâu như vầy:


“Mợ mới nhận quà của lão. Ối giời thời gian đi nhanh quá. Mới năm ngoái, mợ ở trường ra, ngồi trong xe gọi cho lão rồi “Mợ Phàn đây”. Từ đó vài người khác cũng gọi mợ là mợ, buồn cười quá. Thế là “tình nghĩa đôi ta” đã được một năm rồi đấy hỉ! Ơ mà lão gửi check nhưng lão để tên Lan Chi thì làm sao mợ lãnh được. Chán lão quá. Báo lão chỉ có mình mợ mà lão cũng không nhớ được tên thật của mợ nữa”.


Thế đấy, chúng tôi “chiến hữu” chơi với nhau như vậy đấy. Ai bảo bạn net không đậm đà tình nghĩa? Tôi có nhiều “người tình net”, cả nam và nữ, dễ thương vô cùng. Tôi có kiểu định nghĩa của tôi, người tình là người tôi có cảm tình chứ không phải người tình! Như hồi đó, viết “Người tình Chu văn An” vậy.



“Dịch zật”




Tôi đoạt được học bổng của Coca Cola từ một tổ chức là APIASF. Tổ chức này nhằm mục đích hỗ trợ sắc dân Châu Á Thái Bình Dương. Họ hoạt động gần 10 năm với gần 60 triệu Mỹ Kim học bổng cho toàn 50 tiểu bang Hoa Kỳ. Mỗi người đoạt học bổng phải viết thư cám ơn cho người tài trợ cho mình.


Tôi nháp bằng tiếng Việt và nhờ cô em dịch dùm. Cô nàng kêu trời “Chị viết kiểu này chắc em thành dịch vật quá”. Tôi bật cười “Em quên chị là zăng sĩ Ziệt Lam à”. Cô nàng đáp “ Nhưng em không phải là nhà dịch thuật và cũng không phải zăng sĩ Ziệt Lam chị ơi”.


Sau đó cô nàng phải nhờ bọn trẻ lớn lên bên này coi lại. Tôi không được phép phổ biến thư tiếng Anh bây giờ (khoảng tháng Giêng thì được) nhưng đây là đoạn cuối bản tiếng Việt của tôi. Khi tôi đọc qua phone cho một “người tình net”, anh la trời “Sao mà trong bụng em lúc nào cũng sẵn chữ nghĩa vậy!” Tôi lại bật cười vì anh nói y chang LS Trần Thanh Hiệp. Ông chú bắn cà nông không tới của tôi cũng có lần nói thế, là Hoàng Lan Chi lúc nào cũng sẵn chữ nghĩa! Tôi đã đi vào đúng trọng tâm, các công ty đóng góp cho học bổng với mục đích giáo dục của Hoa Kỳ để giữ vững vị trí “leader”. Cô em bảo bức thư của tôi ngắn nhưng rất xúc tích. Ơ hay, Hoàng Lan Chi sau này luôn viết ngắn. Tôi rất sợ kiểu viết “giây cà ra giây muống” của các “cựu trào” Việt Nam.


Đoạn cuối bức thư của tôi:


Một lần nữa xin cảm ơn công ty Coca Cola đã có những quỹ học bổng giúp học sinh hiếu học. Sự đóng góp này của quý công ty, đặc biệt cho cộng đồng người Mỹ Châu Á Thái Bình Dương là một đóng góp rất lớn cho sự cường thịnh của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ trong tương lai. Sự khuyến khích thế hệ trẻ từ các cộng đồng này bước chân vào con đường đại học là một mục đích đúng đắn của quý công ty để quốc gia được phát triển và tôi tin rằng nhờ đó Hoa Kỳ sẽ luôn giữ vai trò hàng đầu trên thế giới.



Hoàng Lan Chi



12/2013

Xin ghi rõ nguồn nếu trích đăng. Hình nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông 2014 do nhạc sĩ cung cấp cho Hoàng Lan Chi.

Hà Thanh, Tiếng Hát Hoa Đào Vừa Rụng

“Tiếng hát hoa đào” là mỹ từ mà Hoàng Lan Chi tặng cho ca sĩ Hà Thanh. Hoa đào tượng trưng cho mùa xuân với vẻ đẹp nồng ấm, ngọt ngào, thanh thoát. Tiếng hát Hà là như thế. Không cao quá mà vẫn có cái lồng lộng của một cánh đào trước gió. Không quá nồng nàn quyến rũ mà có cái dịu dàng đằm thắm của một cánh hoa phớt hồng.

Năm 2006, tôi thực hiện chương trình Hà Thanh-Nguyễn Văn Đông. Trong ấy, tôi nói về Hà Thanh, người được coi như hát những bản nhạc tiêu biểu của Nguyễn Văn Đông thành công nhất như Mấy Dặm Sơn Khê, Khúc Tình Ca Hàng Hàng Lớp Lớp, Hải Ngoại Thương Ca. Tôi chỉ nói về giòng nhạc lính ấy và tôi để Nguyễn Văn Đông trải tâm tình. Tôi không hề phỏng vấn Hà.

Ngày ấy là một mùa đông của Virginia. Tuyết phủ trắng xoá trên những con đường dốc quanh co, tôi nghe Nguyễn Văn Đông kể về ngày tháng cũ với một giọng Nam trầm buồn. Giọng kể ấy nhuốm buồn hơn vì nhạc sĩ đang ở cách tôi cả nửa vòng trái đất. Ông vẫn đang ở tại quê nhà, nơi từng là thủ đô của một miền Nam tự do. Còn tôi thì đang trú ngụ cũng thủ đô nhưng lại là thủ đô của một cương quốc thế giới, một quốc gia đã song hành cùng vận mạng với Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử hai mươi năm. Nhạc sĩ kể về Hà Thanh với mối duyên văn nghệ. Ông biết Hà Thanh qua nhạc sĩ Mạnh Phát. Ông khen tặng Hà có những nốt luyến láy mà theo ông “rất truyền cảm, rất mỹ thuật làm nhạc phẩm của ông thăng hoa cả về giai điệu lẫn lời ca”. Điều mà Nguyễn Văn Đông chia sẻ ấy thì hẳn là giới thưởng ngoạn của thập niên 60-70 đều tỏ. Về Mái Nhà Xưa và Hải Ngoại Thương Ca là hai nhạc phẩm đã được Hà Thanh luyến láy những nốt không ai trình bầy được như thế và như vậy giai điệu của nhạc phẩm đã trở thành độc đáo.

Hà Thanh với Nguyễn Văn Đông


Đại Tá Nguyễn Văn Đông 1975



Nguyễn Văn Đông 2014


Chương trình được nhiều khen tặng và nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông vui bát ngát khi tôi chuyển cho ông những lời ấy. Những người của một Sài Gòn thuở nào, từng khoác chiến y hay chỉ dính líu một phần nhỏ nhoi, cũng không thể nào quên những nốt nhạc của Chiều Mưa Biên Giới, của Mấy Dặm Sơn Khê, của Khúc Tình Ca Hàng Hàng Lớp Lớp. Một tầng lớp khác thì không thể nào quên Nhớ Một Chiều Xuân, Phiên Gác Đêm Xuân, Thầm Kín…

Tôi không nhắc gì đến ca sĩ. Tôi yêu tiếng hát Hà nhưng lúc ấy tôi chưa nghĩ đến Hà.
Rồi tình cờ ai đó viết mail “Chương trình nay hay quá mà không cho Hà Thanh biết thiệt là uổng”. Một chút xao động trong tôi. Ừ nhỉ, người đã chắp cánh cho những nhạc phẩm lính mênh mông ấy, lẽ nào không được biết?


Thế là tôi đi tìm Hà.
Tôi gọi cho chị vào năm 2007, hơn một năm sau của chương trình. Hà Thanh bất ngờ nhưng rồi mừng rỡ. Chị ríu rít như chim “Trời ơi, Hoàng Lan Chi, chị đi tìm em hoài. Chị về Cali và nghe mấy người có cả Nhất Tuấn hỏi chị là nghe chương trình phát thanh của em chưa!”. Sau đó tôi mail cho nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông báo tin hai chị em chúng tôi “tám” cả hơn một giờ. Nguyễn Văn Đông trả lời “Nghe cô đã liên lạc được cô Hà Thanh, nói chuyện vui vẻ, tôi mừng lắm. Nhưng hai bên nói chuyện lâu một tiếng rưỡi đồng hồ thì tôi lo ngại lắm. Tôi lo cô Hà Thanh xúi cô xuống tóc vào chùa thì còn gì Hoàng Lan Chi nữa. Tôi có bằng chứng là cô Hà Thanh đã gởi tặng tôi nhiều CD Kinh Phật, khuyến khích đi tu. Nhưng tôi đức mỏng, phận bạc nên Phật chưa đồng ý”. Sau đó khi tôi “mét” Hà là anh Đông lo lắng chị dụ dỗ Hoàng Lan Chi đi tu, Hà Thanh chỉ bật cười. Một năm sau tôi thực hiện một chương trình phát thanh khác. Hà Thanh chia sẻ tâm tình của chị khi hát lại Mấy Dặm Sơn Khê ở hải ngoại:

https://dl.dropboxusercontent.co...e/HaThanhNoiVeMDSKhe.mp3

Tôi thích trò chuyện với Hà Thanh dù rằng giọng Huế hơi khó nghe với tôi. Điều thích đó là chị rất hồn nhiên, đùa nghịch líu lo như trẻ thơ. Có lần tôi trêu chị “Trên Asia, thấy chị đoan trang nghiêm chỉnh quá vậy? Bên ngoài chị đâu có thế?” Hà bật cười. Chị kể cho tôi nghe thuở xưa chị chơi với Trịnh Công Sơn thế nào. Chị bảo ngày đó có “tam Ba” chơi với nhau rất thân là Ba Hà, Ba Hải, Ba Sơn cùng nhau nghịch ngợm viết giấy thề không ai lập gia đình cả! Tờ giấy đó Ba Sơn tức Trịnh Công Sơn giữ! Chị còn kể một điều làm tôi cười ngặt nghẽo. Đó là có một nhạc phẩm ngộ nghĩnh lắm lắm, một tác phẩm học trò từ thuở xa xưa của nhạc sĩ Lê Vân Tú. Chị còn nhớ lõm bõm lời và tôi cười thú vị khi nghe chị hát. Mấy hôm sau tôi nghịch ngợm gọi sang Úc cho nhạc sĩ Lê Vân Tú và nối “three calling” với Hà Thanh. Chị cứ một điều Tú hai điều chị làm tôi buồn cười. Lý do, trong đầu tôi là một Hà Thanh trẻ trung, mặt kia là một giáo sư đại học Lê Vân Tú già dặn. Vì thế tôi không thể nào vẽ trong đầu một Hà Thanh như vai vế chị của GS Tú.

Một lần khác, chị vừa nói chuyện với tôi vừa chuẩn bị ăn chiều. Tôi hỏi hôm nay ăn gì. Hà Thanh cười rất hồn nhiên “Ăn mì nì ngon lắm. Hoàng Lan Chi há miệng ra, chị Hà đút cho một miếng, hỉ”. ‘Rồi há miệng ra chưa!”.

Có lần tôi la lên là tại sao làm mất số phone của tôi hoài, Hà Thanh rất ngoan “Thôi bây giờ để chị Hà ghi số của Hoàng Lan Chi lên cánh cửa hỉ. Vậy là không mất”. Quả là lần sau đó thấy chị gọi được cho tôi.
Hà Thanh bịnh đã khá lâu nhưng chị không cho tôi biết. Một lần qua Lê Hữu, tôi được tin chị mới vào bệnh viện. Tôi gọi cho chị, lúc đó là cuối năm 2012 thì phải. Lúc đó chị mới cho hay chị bị ung thư máu và bác sĩ không thay tuỷ vì đã ngoài sáu mươi. Hà Thanh vẫn lạc quan. Có vẻ chị sùng đạo Phật, ăn chay trường đã lâu nên sinh tử là chuyện không ảnh hưởng nặng nề với chị. Tôi báo tin cho anh Nguyễn Văn Đông thôi vì Hà không muốn ai biết. Anh chỉ lặng lẽ cầu nguyện cho chị.

Tháng Ba năm 2013, sau khi nói chuyện với Hà, tôi viết “Hà Thanh, tiếng hát hoa đào”. Tôi không cho ai biết đó là chương trình tôi viết riêng để tặng Hà Thanh vì tôi biết rồi chị sẽ ra đi. Vương Trùng Dương xin phép đăng trên Báo Sài Gòn Nhỏ. Rồi Hà Thanh kể “Chị đi chùa, có mấy người gọi chị nói là thấy có báo viết về chị”. Tôi mail cho Vương Trùng Dương, nhờ anh nói toà soạn Sài Gòn Nhỏ gửi báo cho Hà. Hai tuần sau gọi lại, Hà bảo không nhận được. Tôi trách Vương Trùng Dương thì anh trả lời rằng anh đã nhờ toà soạn gửi chứ cá nhân anh không lo chuyện đó. Đến giờ này tôi cũng quên không hỏi VTD nữa nhưng chắc chị Hà không nhận được rồi.

Tháng Mười Một 2013, tôi linh cảm và tôi gửi bài Tiếng Hát Hoa Đào cho Bút Tre. Sau khi báo đăng, tôi nhắn chủ nhiệm Mộng Tuyền gửi cho Hà. Mộng Tuyền là một chủ báo dễ thương nhất trên đời. Mọi yêu cầu của cô Hoàng Lan Chi bao giờ cũng được Mộng Tuyền chu đáo. Chu đáo hơn cả yêu cầu. Hà Thanh nói với tôi “Chị nhận hai báo Bút Tre rồi. Có cả thiệp và một cái áo thun nữa. Báo đẹp lắm. Mà họ lấy đâu được mấy bức hình cũ đẹp hỉ”. Tôi nói “Em chỉ gửi cho Bút Tre một tấm thôi, còn họ tự tìm đấy”. “Nói dùm là chị Hà cảm ơn nhiều, tốt quá hỉ. Chị cho em gái chị một cuốn, còn chị giữ một cuốn”.


Tôi hài lòng. Ít ra, tiếng hát hoa đào ấy, người hát lồng lộng trời cao, không điệu đà, không điều tiếng gì, người mà nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông đã ngậm ngùi “Con chim hoạ mi quý đã bỏ mình tôi cô đơn trên con đường nghệ thuật kể từ khi cô đi lấy chồng” , cũng xem được một bài viết về chị từ một người phụ nữ khác; một người phụ nữ yêu mến tiếng hát Hà với tất cả chân tình, viết về Hà với tất cả dấu yêu.
Sau đó, thỉnh thoảng tôi gọi coi tình hình sức khoẻ Hà Thanh ra sao. Có khi Hà báo tin lên ký chút đỉnh vì không ăn chay nữa do bác sĩ yêu cầu. Cách đây khoảng hơn hai tuần, tôi gọi. Hà Thanh mới từ bệnh viện về. Tuy mệt nhưng giọng chị vẫn reo vui. Chị nói có vẻ y học đầu hàng gì đó. Tôi im lặng không biết nói gì. Hà Thanh cười “Không sao. Sống chết là chuyện bình thường”. Tôi cũng không thích an ủi lẽ thường tình vì Hà Thanh là người ngoan đạo lắm. Tôi bảo “Hà hát mấy câu gì Đến Tuổi Này đi, em thích cái đó lắm”. Hà Thanh, có lẽ giống như nhiều ca sĩ khác, nghe đến hát là không biết mệt hay đau là gì. Hà líu lo hát ngay. Hát xong, Hà nói “Hoàng Lan Chi hát đi. Hát đi mới thuộc được”. Tôi chiều chị và hát đại. Nghe dở ẹt vì vốn dĩ hát dở mà lại chưa thuộc melody nên cứ ngang phè phè. Tôi bật cười khi nghe chính giọng mình “Thôi em hát không được đâu!” Hà dỗ dành “Thì cứ hát đi”. Lúc ấy, tôi không hiểu vì sao Hà có vẻ dỗ dành tôi thế. Hà có vẻ như muốn tôi phải thuộc giai điệu mấy câu thơ của Tôn Nữ Hỷ Khương mà Hà “chế” thành nhạc! Sau vài lần thất bại, tôi nói “Để em thu âm Hà cho rồi. Em sẽ nghe đi nghe lại thì sẽ thuộc điệu nhạc.” Hà ngoan ngoãn cúp điện thọai để tôi gọi lại sau khi mở Cool Edit. Laptop với win7 không fix với Cool Edit cũ này nên tôi không chỉnh được audio như trước kia. Đành thu đại bằng cách mở speaker của cell phone.

Đó là những âm thanh cuối cùng của Hà Thanh. Đó là những giai điệu nhạc do Hà chế ra từ thơ Tôn Nữ Hỷ Khương. Đó là lần cuối tôi nghe Hà nói.


https://dl.dropboxusercontent.co...e/HaThanh-DenTuoiNay.mp3

Tối mùng Một của tết tây 2014, tôi nhận mail từ Ns Nguyễn Văn Đông “Anh vừa nhận được Phone của TQB ở Cali, báo tin cô Hà Thanh vừa qua đời vì bệnh ung thư máu cách đây 2 tiếng đồng hồ. TQB đề nghị anh viết về Hà Thanh. Anh viết gì nổi bây giờ nên anh vào Blog HLC, chép bài viết năm xưa “Hà Thanh với nhạc sĩ NVĐ”gởi cho TQB rồi. Ở Việt Nam bây giờ là 11 giờ sáng ngày 2/1/2014. Anh Đông”.

Tôi không bất ngờ vì biết trước nhưng lòng vẫn trĩu nặng. Trước đó, ngày 7 tháng 12/ 2013, tôi viết “Hai người tôi muốn gặp bây giờ”. Trong đó tôi ám chỉ nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông và ca sĩ Hà Thanh.

Hà Thanh đã không bao giờ gặp mặt tôi. Hai chị em như hai người tình net.

Tuần trước một ông anh rể mất và một ông anh viết “Nước mắt nào cho đủ để tiễn nhau đây”.

Dường như với Hà, tôi cũng vậy. Cũng dường như khi người ta yêu quá thì nước mắt không hề chảy.
Từ hôm qua đến giờ, tôi chưa hề nhỏ lệ cho Hà Thanh.

Tiếng hát hoa đào của tôi vừa rụng. Cánh hoa tung trong gió ngàn và có lẽ vì thế không cần đến giọt lệ Hoàng Lan Chi.

Cali ngày 2 tháng 1, 2014

Hoàng Lan Chi

Hai Người Tôi Muốn Gặp Bây Giờ

Hà Thanh, Tiếng Hát Hoa Đào

Kỷ niệm: Những khoá học hữu ích mà tôi đã mở năm 1998 (ở Việt Nam)



LGT: Đây chỉ là kỷ niệm cũ. Vả lại, khi đang sống trong nước thì đương nhiên phải làm việc để sống. Không ai hớp không khí mà tồn tại cả. Các cựu quân nhân một thời ngang dọc khi bị tù vc thì cũng phải ép mình. Đương nhiên những người cũ như tôi cũng tìm đường vượt biên nhưng thoát hay không: còn là số. Năm 1987 nếu tôi nhớ không lầm, quốc tế đóng cửa và làn sóng vượt biên bằng thuyền không còn nữa. Thay vào đó là chương trình định cư chính thức. Song song với việc nộp hồ sơ đi chính thức, chúng tôi cũng phải làm việc. Một trong các việc làm ngày đó của tôi là ở một đại học tư. Tại đây tôi đã mở một vài khoá học ngắn hạn để kiếm thêm tiền nuôi con. Điều tôi muốn nói, cho dù thử bước vào con đường “thương mại” nhưng với bản tính trời sinh, tôi đã chọn con đường thương mại liên quan đến giáo dục: mở khoá học. Bài này ghi về kỷ niệm cũ và tôi rất tự hào khi mình đã có ích cho nhiều người trẻ như thế.


Họ hàng rồi gia đình đa số vào ngành giáo dục nhưng tôi không thích. Tôi yêu y khoa nhưng cái số nên dù không thích nghề giáo nhưng cuối cùng tôi lại cũng “chui” vào.

Năm 1997, khi phụ trách phòng máy vi tính cho một khoa của một trường đại học tư mà Việt Cộng VC gọi là “đại học dân lập”, tôi nảy ra ý định mở các lớp học buổi tối cho riêng mình.

Có vài lý do. Thứ nhất, việc làm quản lý phòng máy vi tính sau khi cho vào nề nếp rồi thì không có gì bận bịu nhiều. Thứ hai, tôi muốn có gì đó dự phòng cho việc kiếm tiền nuôi con. Thứ ba, tôi thích làm việc. Thứ tư, việc mở lớp học ngắn hạn tương đối có khá nhiều điều kiện thuận lợi cho cá nhân tôi. Trong giai đoạn đầu, hòan toàn có thể xin miễn hay giảm tiền thuê phòng học vì đằng nào khoa cũng mở cửa buổi tối và các phòng trống còn nhiều.

Tôi phác họa sơ kế họach và … một mình tôi bắt tay ngay. Nhanh là một ưu điểm nhưng có lẽ đôi khi là nhược điểm của tôi.

Tôi trình bầy với khoa trưởng. Đương nhiên ông ta đồng ý vì chỉ có lợi cho khoa. Tôi- lấy danh nghĩa khoa để mở, coi như quảng cáo không công cho khoa. Sau nữa, khi khá, nộp cho khoa 5% và nộp cho trường 10%.

Chủ nhiệm khoa làm công văn gửi trường. Đương nhiên công văn do tôi sọan và chủ nhiệm khoa chỉ việc ký. Nhận được sự đồng ý, tôi gọi phone cho các giáo viên tôi chọn. Lớp đầu tiên tôi mở là “Đào tạo thư ký”. Bao gồm thư ký cho các công/tư sở và đặc biệt cho văn phòng đại diện của các công ty người ngòai. Năm 1998 là năm mà các công ty nước ngòai đang dọ dẫm bước vào thị trường Việt Nam.


Soạn đại cương chương trình giảng dạy cho tất cả các môn cũng là tôi. Tôi yêu cầu các giáo viên phải soạn theo đúng chương trình của tôi để phù hợp thời gian đào tạo là 6 tháng. Tất nhiên giáo viên nào cũng vui vẻ cả vì kiếm thêm được tiền, có thêm tiếng tăm. Họ chỉ việc đến lớp dạy và lãnh tiền thù lao. Còn mọi công việc khó nhọc khác thì người mẹ đẻ ra nó là tôi phải lãnh đủ. Lớp lời hay lỗ, họ không cần biết.


Chuẩn bị xong giáo viên, thời khóa biểu và “giáo trình”, tôi tự viết cái gọi là “Thông báo chiêu sinh”, đăng trên hai tờ báo có số lượng phát hành cao nhất Sài Gòn bấy giờ. Song song tôi mua một số “văn phòng phẩm” cho lớp học. Tôi có một tất xấu đến giờ chưa chừa. Đó là khi làm việc, tôi thích có tiện nghi ngay. Tất nhiên nếu công việc xuối chảy thì việc sắm tiện nghi là điều cần thiết. Còn mới mở, chưa biết đi về đâu thì nên du di. Tôi thì không, tôi mua ngay tủ sắt để hồ sơ, máy fax…

Vì cái thông báo chiêu sinh hấp dẫn nên người gọi đến khá nhiều. Tôi có phòng riêng cho việc quản lý phòng máy vi tính, điện thoại riêng nên việc tiếp xúc trả lời dễ dàng. Coi như giai đoạn đầu, giám đốc là mình, thư ký cũng mình và loong toong cũng mình. Không biết thực sự cầm tinh con gì mà khổ hơn trâu!


Tôi còn nhớ những lúc vừa trả lời độc giả vừa nghe sinh viên, giáo viên qua phòng tôi càm ràm, kỳ kèo chuyện gì đó, thực sự tôi muốn phát điên. Căng thẳng hết sức. Nhớ một lần, tôi rên lên một mình trong phòng làm việc “Bi, bé lớn mau mau đi làm, mẹ mệt quá rồi!” Năm đó, cu Bi của tôi mới mười chín và bé Ly mới chín tuổi!


Khóa một khai giảng đúng ngày dự định với số học viên cũng khá, gần 40 gì đó. Đương nhiên tôi rất vui vì ra quân lần đầu mà được như vậy là khá rồi. Những tối có lớp học này, tôi phải ở đến hơn chín giờ đêm mới về nhà. Sau một ngày “lao động là vinh quang” (khẩu hiệu bấy giờ của Việt Cộng VC ) về nhà mệt nhòai. Con gái có nỉ non kể chuyện gì ở lớp học của nó, coi như bị mẹ nạt ngang là cái chắc.


Tôi theo dõi xem các giáo viên dậy có đúng chương trình do tôi đề ra không. Mặt khác, tôi cũng gọi điện thoại hỏi học viên về giáo viên. Tất cả chỉ vì tôi muốn lớp học do tôi mở phải đàng hoàng. Tôi ghét tình trạng dậy cho có, không lương tâm chức nghiệp. Quyền mời giáo viên ở tôi, tôi không hề bị áp lực từ ai thì tại sao tôi không thể hình thành một ê kíp giáo viên “ngon lành” cho tôi phải không? Cũng may là những giáo viên tôi mời đều khá hay giỏi. Họ mến tôi nên dậy đàng hoàng. Phần khác, họ thừa hiểu nếu không dậy đàng hoàng, tôi sẽ thay thế giáo viên khác.

Từ lớp “Thư ký cho văn phòng đai diện” này, một phần nhỏ của khóa học được mở thành một khóa học khác. Đó là khóa học rất ngắn, chỉ 4-5 ngày có tên gọi “Nghệ thuật phỏng vấn xin việc” (NTPVXV).
Lúc bấy giờ chữ “nghệ thuật” được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam dù rằng có thể không đúng. Xin miễn bàn về tên gọi khóa học ở phạm vi tùy bút này vì đã là dĩ vãng. Tôi chỉ muốn kể lại chuyện đã qua. Chính ra NTPVXV là một chương trình học nhằm trợ giúp học viên lớp thư ký để họ qua được kỳ sát hạch khi xin việc. Nhưng sau thành công của NTPVXV thì tôi mở một khóa riêng.

Vì sao thành công? Hãy đặt vào bối cảnh Việt Nam những năm 1995.. Sau một lọat những cái ngu xuẩn, VC cảm thấy phải “mở cửa”. Khi mở cửa, phải sử dụng lại người cũ rất nhiều vì một số người ở miền Nam cũ tương đối thông thạo con đường tư bản chủ nghĩa và biết cách “nói chuyện với Tây Phương”. Từ ngôn ngữ đến thái độ và các hợp đồng. Phỏng vấn từ các nhà tuyển dụng theo tiêu chuẩn tây phương thường khó. Vì thế lớp “Nghệ Thuật Phỏng Vấn Xin Việc” thành công.


Bốn buổi học được phân bố như sau: ba buổi cho các kiến thức để trả lời về nghề nghiệp, tâm lý và buổi cuối cùng là thực tập. Trong buổi thực tập này, học viên tùy chọn nghề. Sau đó chúng tôi gồm hai giáo viên từng giảng dạy lý thuyết là Ô Lê Đình Huấn và cô Thu Hiên, thêm tôi là ba. Chúng tôi đóng vai trò “Ban tuyển người” của công ty. Tùy ngành nghề do học viên chọn mà Ô Huấn đặt câu hỏi về nghề nghiệp, cô Thu Hiên về tâm lý và tôi về tình huống khó xử. Sau khi sát hạch, chúng tôi hội ý và cho ứng viên biết kết quả ngay tại chỗ. Tất nhiên đa số …rớt và chúng tôi phân tích từng ưu/khuyết điểm của ứng viên.

Cuối giờ, nhiều học viên với giọng nói rất xúc động, bày tỏ lòng biết ơn của các em đối với khóa học hữu ích này vì giúp các em chuẩn bị kiến thức và kinh nghiệm để sẵn sàng tham dự khi phỏng vấn xin việc. Những khuyết điểm mà chúng tôi nêu ra trong buổi “xin việc thử” sẽ giúp các em nhiều khi chính thức bị phỏng vấn!


Sau đó Nhà Văn Hóa Thanh Niên mời Ô Lê Đình Huấn đến nói chuyện. Con số 800 người tham dự chật ních hội trường cho thấy sự quan tâm đặc biệt của giới trẻ đối với nội dung. Tiếp theo là Nhà Văn Hóa Thanh Niên cũng mời “ê kíp” chúng tôi qua đó giảng dạy. Đến lượt tôi được trả tiền thay vì mình chi!
Tôi cũng nhớ sau đó, báo NLD có mời tôi cộng tác trong chuyên mục “Xử lý các tình huống khó xử” và “Hướng dẫn trả lời các câu hỏi phỏng vấn”.

Bất đắc dĩ vào nghề giáo nhưng giờ phút này, nhớ lại thời đã qua thì chính lớp học ngắn hạn “Phỏng vấn xin việc ” để lại trong tôi nhiều êm đềm.Tôi đã giúp ích được nhiều thanh niên mới tốt nghiệp hoặc thậm chí ra trường đã lâu, vững chắc hơn khi trả lời các câu hỏi phỏng vấn và vượt qua kỳ sát hạch để có việc làm.

Hoàng Lan Chi


Phụ chú: hình trích từ báo NLD chụp buổi kết thúc khóa học “Nghệ Thuật phỏng vấn xin việc” với ba giáo viên phụ trách. Lan Chi ngòai cùng bên trái (1998).Báo này không biết từ đâu mà biết và đã cử phóng viên đến tham dự lớp của tôi và về viết báo khen ngợi là một lớp học hữu ích.


Vài câu hỏi do Hoàng Lan Chi biên soạn khi phụ trách một mục trên báo:

Sợi nghĩ trong đêm



Tách trà chiều từ gói quà quê nhà gửi sang đã làm tôi mất ngủ. Để giờ này ba giờ khuya lại ngồi vào computer. Trong đêm khuya vắng lặng và tiếng gió Santa Ana không còn, tôi lặng nghe giòng nhạc cũ.



Một năm.



Nhớ năm ngoái, tôi viết “Forgive or forget” khi PD mất. Tôi đã chọn forget để forgive. Cái tài sản âm nhạc đồ sộ với những tình ca quê hương đã thấm đẫm hồn tôi từ thuở ấu thơ đã đưa đến quyết định ấy. Tôi vẫn nói với bạn hữu rằng, tôi thích nhiều nhạc sĩ nhưng có hai người là tôi quý nhất: một viết cho tình ca quê hương và một viết cho người lính bảo vệ quê hương.



Với tôi, không tình ca quê hương nào có thể vượt qua “Tình Ca”.



Cũng với tôi, không nhạc phẩm nào về lính có thể hơn “Mấy dặm sơn khê” và “Khúc tình ca hàng hàng lớp lớp”.



Như Dương Như Nguyện, tôi đắm đuối “Ai có nghe tiếng hát hành quân xa mà không thấy thương người mẹ già..”



Hôm trước khi giới thiệu “Chiếc phong cầm của bố tôi” của Dương Như Nguyện, tôi viết “Chỉ những sản phẩm của Luân lý giáo khoa thư mới có đủ tâm hồn Việt Nam để nhìn và nhận giòng lịch sử từ thời lập quốc cho đến thuở lưu vong”. Tôi không dùng những lời hoa mỹ sáo diều nào cả. Ngôn ngữ tôi đôi khi sắc lạnh như tiếng kiếm mài trăng. Để rồi ngậm ngùi, ai có thể hiểu?



Hai người phụ nữ đã đồng cảm. Đồng thốt lời cảm ơn vì chưa bao giờ đọc được một bài viết sâu sắc như thế, thâm trầm như thế, hay như thế. Một trong hai là đồng môn Gia Long của tôi: ca sĩ Đăng Lan từ xứ Úc. Đăng Lan ngày xưa học ban C còn tôi học ban A. Tôi bâng khuâng khi thấy hai người phụ nữ thấm cái gọi là sản phẩm của Luân lý giáo khoa thư. Sao thế nhỉ? Không lẽ đàn ông đi phớt, nghĩ phớt thế ư?



Trong đêm khuya, những sợi nghĩ cứ nhảy múa từ hình tượng tuyệt mỹ “tôi yêu bác nông phu một ngàn năm đứng trên đất nghèo,mình đồng da sắt không phai mầu” cho đến não nùng “Ai có nghe tiếng hát hành quân xa mà không thấy thương người mẹ già” rồi đến “hàng hàng lớp lớp chưa về, hàng hàng nối tiếp câu thề gìn giữ quê hương”.



Kennedy cũng có một câu tuyệt vời “Đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho bạn mà hãy hỏi bạn đã làm gì cho tổ quốc”. Với tôi, câu thề gìn giữ quê hương là câu thề đẹp nhất cho một đời người. Âu hay Á, Đông hay Tây, tổ quốc là trên hết, quê hương là tất cả.



Tôi đang nghe một nhạc phẩm khác. Với tôi là hay. Dường như chỉ những nhạc phẩm như thế này là xâm chiếm hồn tôi ngay tức khắc: “Anh”.



Chia sẻ với bạn những lời “..Xin hết lòng chung lo, bản dư đồ ông cha nhọc khó.” “lúc cơ cầu ta có bên nhau” “ôi nước mắt dân Hời, thành quách một thời, tan tành vì đâu” “trên bước đường tương lai, kết tâm đồng một giải non sông, bắc nam cùng một giống tinh anh”



Mời nghe:



Khánh Ly hát



https://dl.dropboxusercontent.co...yenVDong/Anh-KhanhLy.mp3



Anh Khoa và Giao Linh:



https://dl.dropboxusercontent.co.../Anh-AnhKhoaGiaoLinh.mp3

Văn Quang-Có âm mưu đảo chánh năm 1975 không



Khi đọc bài "Tưởng nhớ Tướng Bùi Thế Lân" của nhà văn Văn Quang, tôi chú ý chi tiết về vụ đảo chánh năm 1975. Tôi có mail hỏi ô Văn Quang. Sau đây là câu trả lời từ ông.

Nhận định của tôi là: có thể có kế hoạch đảo chánh thật. Suy nghĩ của Văn Quang về việc so sánh Nam Hàn với VNCH lúc đó là đúng, nghĩa là nếu đảo chánh thành công, "bảo vệ' 2,000 gia đình người Mỹ ở Sài Gòn thực chất là giữ làm "con tin" thì thời cuộc có thể biến chuyển khác. Sự sụp đổ của Sài Gòn sẽ không nhanh chóng vội vã và biết đâu một giải pháp trung lập đã thành hình và như vậy: sẽ không có chuyện hàng trăm ngàn người vượt biển Đông tìm tự do và hàng ngàn ngàn người chết trong lòng biển cả, sẽ không có những thảm trạng cướp bóc hãm hiếp của hải tặc Thái Lan, sẽ không có những trại tù "khốn nạn" nhất của vc đối với quân nhân VNCH, sẽ không làm Việt Nam bị tụt hậu so với Triều tiên, Singapoor, Thái Lan, sẽ không có một Việt Nam như ngày nay.


Hoàng Lan Chi

---

- Câu hỏi của Lan Chi
Trong bài anh viết “Tưởng nhớ Tướng Bùi Thế Lân”, lý do nào anh không tiết lộ tên "người đứng đầu cuộc đảo chánh". Anh tham gia với tư cách gì và làm gì? Anh có định viết lại toàn bộ chi tiết về cuộc "đảo chánh hụt" này không?

- Văn Quang trả lời:

Anh cũng dự đoán là sẽ có nhiều độc giả muốn biết điều này. Anh cảm ơn tất cả độc giả đã chịu khó theo dõi loạt bài của anh. Về chuyện tên người đứng đầu cuộc đảo chánh, anh chỉ có thể tiết lộ là vị này cũng đã “nằm xuống”. Ngay khi vị đó còn sống, anh cũng chẳng muốn viết bởi có thể gây ra sự hiểu lầm có mâu thuẫn hoặc anh muốn “bới lông tìm vết” người đã từng giữ chững chức vụ cao trong quân đội, đó là điều anh vẫn tránh. Có biết tên người đó cũng chẳng để làm gì. Chỉ biết có kế hoạch đó thật. Anh được mời tham gia vì ông đó biết anh là bạn khá thân với ông Bùi Thế Lân và cùng khóa với vài tướng lãnh thời kỳ đó chỉ huy những đoàn quân tinh nhuệ của Quân Đội VNCH như tướng Ngô Quang Trưởng, Lê Quang Lưỡng… Thật ra suốt thời kỳ ở trong quân đội, anh vẫn phản đối chuyện “đảo chánh” như anh đã viết trong truyện dài Chân Trời Tím vào năm 1963 là anh không muốn thấy cảnh “quân ta bắn quân mình”. Ai thắng thì cũng quân đội cũng thiệt thòi và anh đã nhận định rõ ràng trong đoạn kết của truyện dài đó là “Quân đội không phản bội ai cả, chỉ có người ta lợi dụng quân đội thôi”.

Vì vậy, dù suốt thời kỳ đó xảy ra vài cuộc đảo chánh, anh quen biết khá nhiều anh em tham gia và anh trả lời rõ ràng: “Tôi không tham dự”. Nhưng sau khi đảo chánh xong, họ thường nhờ anh “coi giùm mấy Đài Phát Thanh và Truyền Hình dân sự”. Khi cụ Trần Văn Hương mới lên làm Thủ Tướng, cụ nhờ quân đội coi luôn cả việc kiểm duyệt báo chí. Anh cử sĩ quan sang trông coi thời kỳ đầu chứ tuyệt đối anh không sang. Tuy nhiên anh vẫn chịu tránh nhiệm. Em có quen biết Thiên Hà, anh ấy viết là một cuốn sách của anh ấy xuất bản do chính anh ký tên là vì lẽ đó chứ anh có làm việc ở Bộ Thông Tin bao giờ đâu.

Anh nói để em biết quan niệm dứt khoát của anh nên dù qua bao cuộc “chính biến” tại miền Nam VN, anh vẫn chỉ ở lại Phòng Báo Chí và sau đó là Đài Phát Thanh Quân Đội. Bởi đó là nghề chuyên môn và cũng là chỉ số chuyên môn của anh. Tài sức của anh chỉ làm được vài công việc đó thôi, sang bên “Hành Chánh”, chắc anh không làm nổi.

Nhưng vào những ngày tháng 4-75, anh đi Đài Loan, về đến Hồng Kông là anh biết rõ tình hình rồi và về Đài Phát Thanh hàng ngày nhận tin tức, anh biết “tình hình nguy cấp lắm”, ông bạn đồng minh nhất định không viện trợ và tháo chạy. Nói thật anh cũng tính đường chuồn, viên cố vấn của Đài liên lạc thường xuyên với anh, ông ta cũng chuẩn bị cho anh “ra đi”, anh cũng đề nghị sắp xếp cho toàn thể anh em của Đài đi cùng. Nhưng rồi người đứng đầu chủ trương đảo chánh mời anh tới nhà và bày tỏ ý định phải “cứu đất nước”, làm được cái gì bây giờ phải làm thôi. Anh cũng nghĩ thê nên đồng ý giúp ông ấy một tay. Trước hết là liên lạc với ông tư lệnh Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến và xem tình hình các đơn vị khác, tinh thần anh em thế nào. Giữ vững chương trình các Đài PT và Truyền Hình hoạt động theo đường lối “đảo chánh”. Đó là nhiệm vụ của anh. Kế hoạch được vạch ra khá chu đáo. Anh không thể kể hết ở đây. Anh nghĩ nếu làm được như vậy may ra tình hình có thể thay đổi, cứ để ông bạn đồng minh xen vào trong khi ông ấy muốn bỏ cuộc thì chỉ có nước chết. Với tất cả những gì còn lại, nếu giữ được vùng 4 trong một khoảng thời gian thì hy vọng sẽ có người khác giúp về mặt này mặt khác, có thể sẽ có một cuộc thương thuyết, may ra ông bạn đồng minh có thể thay đổi thái độ. Có lẽ ý nghĩ của anh lúc đó là “ngu xuẩn” chăng? Bởi chưa biết rõ bộ mặt thật của Kissinger và Nixon.

Anh nghĩ tới việc quân đội Nam Hàn rút lui tới Pusan rồi cũng chiếm lại phần đất đã mất, chỉnh đốn lại hàng ngũ và vẫn chiến đấu được, họ còn mạnh cho tới ngày nay. So sánh về tinh thần thì Quân Đội VNCH cũng mạnh như hoặc hơn Hàn Quốc vào thời kỳ đó.

Nhưng “cú lừa ngoạn mục” của anh Trung Tướng của tòa Đại Sứ Mỹ tại VN đã khiến người đứng đầu cuộc đảo chánh buông tay làm nhiều anh em chết dở sống dở. Anh và một số anh em khác không “di tản” được cũng vì chuyện này. Mặc dù có nhiều chỗ để đi. Ngay cả anh Hà Huyền Chi và anh Phạm Bá Cát có sẵn chỗ đi rồi, gọi cho anh để đi, nhưng anh kẹt vào chuyện “đảo chánh” nên đành chịu. Vả lại nếu anh bỏ đi sớm 1 ngày thì ai sẽ làm nhiệm vụ ở Đài PT QĐ. Mấy ông phụ tá của anh đi hết rồi. Chẳng lẽ để nó ngưng phát thanh nửa đời cửa đoạn sao? Anh phải ở lại đến phút chót, khi đài phát tuyến Quán Tre bị chiếm, Đài QĐ không lên sóng được nữa.

Sau cùng, anh trả lời LC là anh sẽ không bao giờ viết lại cuộc “đảo chánh hụt” và … vô duyên này nữa. Anh nghĩ nói như thế cũng đủ rồi.

VQ

**************************
Bài liên quan:

Văn Quang- Tưởng Nhớ Tướng Bùi Thế Lân