Trong hình trên KLinh chỉ nhận ra mấy miếng thịt heo luộc, dĩa rau xào màu xanh đậm, dĩa ớt đỏ, còn các món kia thì chịu không đoán được, chị PC còn nhớ không?
KLinh hay mang theo các lọai trail mix hay thức ăn vặt riêng, nếu chưa tìm được tiệm ăn hay không ăn được đủ bữa thì cũng có đồ nhâm nhi cho đỡ xót ruột. Ở nhà thì vật liệu có sẵn, chịu khó nấu là có thức ăn vừa khẩu vị của mình.
Thiên Mã trong số tử vi của chị PC chắc là nằm chỗ tốt cho nên chị cứ đi du lịch hoài. Hơn nữa ít ràng buộc thì có tự do đi nhiều nơi dài hạn, nếu nuôi súc vật hay có cây cảnh, đi lâu e không yên tâm và lúc về thì cây bị héo khô gần chết. Vậy mà hôm KLinh đi gửi chó, họ kể là có người gửi 6 tháng trời, sau đó tới lấy chó về được vài tuần rồi lại gửi nữa. Nếu vậy thì nuôi làm chi, chó không bao giờ được gần chủ thì làm sao có sự thân mật, quyến luyến giữa người và vật.

Chị KL,
Có lạp xưởng kế bên thịt luộc đó chị ạ. Ngòai lạp xưởng làm bằng thịt heo như người Việt mình họ còn làm lạp xưởng bò. PC không nhớ các món ăn, tưởng chụp hình thì rồi mình nhận ra, hóa ra cũng bù trớt. Nhưng đại khái thì cũng các món như người Việt. Có lẽ ban tổ chức đặt món ăn nhắm vô khẩu vị người Việt chớ chủ tiệm ăn dường như người Tàu. Không hiểu sao đám đi Tàu lại không đặt hàng đặc biệt cho khách VN, để ai đi về cũng cằn nhằn chuyện ăn uống ở bển.
Về chuyện đi đây đi đó thì ngay từ nhỏ PC đã mê rồi. Ngày ông già tía mua cái bản đồ thế giới về treo là mình cứ thẫn thờ ngắm từng quốc gia trên đó mà mơ mộng.

Ngả mình trên đám nhung tơ
Tôi nguyền sau lớn làm lơ (xe) suốt đời (joke)

xv ơi,
Chị có lần đi theo nhóm bác sĩ làm thiện nguyện, tới lúc ăn cơm cũng thấy họ nhúng đũa vô quậy canh cá như thế, chị nói nhỏ với người thân (cũng bác sĩ): mấy you làm ngành y mà còn như vậy ....
Thiệt ra thì người Việt mình mắc viêm gan B và lao phổi cũng nhiều đó xv ạ.

Angkor Wat đã được đưa vào danh sách di sản thế giới. Vì thế mà cả một khu rộng lớn được bảo toàn kỹ lưỡng. Tôi thực sự kinh ngạc khi nhìn thấy cả một khu rất lớn xanh mướt cỏ cây khi xe bus đi ngang qua. Màu xanh lá cây như ngọc thạch làm mát mắt mát lòng người du khách. Đây quả đúng là một viên ngọc của Cambodia.
Bao bọc thánh địa là một hào nước rộng. Xe dừng lại cho du khách chọn lựa giữa việc đi lên đồi Bakheng để ngắm mặt trời lặn hoặc là đi thăm đền nào đó mà tôi không nhớ tên. Tôi chọn lên đồi. Được biết là sẽ đóng cửa khi trời tối. Lối lên được sửa sang thành một con đường khá rộng, cũng dễ đi, và được bảo quản bằng các bao cát dặm thêm cho khỏi lầy lội vì trời mưa dễ làm sũng ướt con đường đất. Tôi rảo bước khá nhanh vì sợ trời tối.
Thấy có nhóm người Miên ngồi trong chòi chơi các nhạc khí truyền thống nhưng tôi không kịp đứng lại xem hay nghe.
Thấy nhóm người đi xuống đông hơn nhóm đi lên làm tôi càng bước gấp. Du khách Tây phương rất đông. Có một đứa bé gái đứng chắp tay xin tiền làm tôi hơi lo cho nó, vì chỗ nó đứng gần bụi rậm coi hoang vắng lắm. Nói chung ăn mày ít hơn các nơi chùa chiền du lịch của VN.
Trên đường đi có vài điểm dừng cho du khách ngắm cảnh. Nhưng tôi chỉ muốn đi cho tới nơi.
Khi tới nơi thì ra đó là cổng để vào khu thánh tích. Cổng có nghĩa là phải trèo lên nhiều bậc thang đá để lên tường thành và đứng trên đó ngắm vô thành hay ngắm mặt trời lặn cũng được. Nhưng các bậc thang ngó là tôi chịu thua. Các bậc thang làm rất ngắn và khá dốc. Lên hay xuống gì đều phải bò. Người xưa làm vậy là để cho người ta khi đi xuống cũng phải bò, đầu mặt lúc nào cũng quay về đền, không cho cơ hội quay đít về đó, vì như thế là thiếu sự tôn trọng điện thờ. Ngày mai chúng tôi sẽ vô trong xem, bây giờ trời tối, tôi không thể leo trèo lên đó, có nguy cơ bị tuột tay té xuống đất. Ngày đầu mà vô nhà thương nằm thì không khá mấy, mà ngày cuối hay ngày giữa gì cũng vậy....Khi ta già đi, cơ thể ta mất sự nhanh nhẹn và sức khoẻ. Thành ra đây là lời khuyên chí thiết của tôi, hễ đi được thì cứ đi, đừng có hẹn hò gì hết. Ai biết ngày mai đời sẽ ra sao.
Trước cổng có một tượng bò. A, thì ra đây có đạo thờ bò. Thấy có người thắp nhang, vái lạy.
Tôi chụp vài tấm hình. Trời đã nhá nhem. Mọi người cũng lục tục kéo ra về. Tôi cũng vội vã quay gót. Trên đường vì hai bên là rừng cho nên tôi không dám chậm chân, cố rượt theo các nhóm người cho đỡ sợ.

Chị hẹn kiếp sau làm gì. Có khi đáng lý chị đủ trình độ lên cõi trời rồi mà vì cái lời hẹn hò đó mà chị lại bị nán lại cõi trần thêm một kiếp nữa. Trong cái kiếp nán lại đó, có chắc gì mình lại không bị vướng víu cái gì khác nữa để rồi cứ cà rịch cà tang ở lại đây thì phiền lắm.

Cám ơn chị nhắc về các lỗi chánh tả.

Con đường chính của khu chợ đêm Siem Reap.

PC ơi,
SL đang đi theo sau lung "nàng" đây.
Vợ chồng SL đi viếng Cambodia năm 2005. SL nghĩ là, nếu có cơ hội thì cũng nên đi xem các phế tích ở Cambodia cho biết. Đẹp và lạ lắm!

SL xin phép PC cho SL nói nho nhỏ với các bạn biết là khi về thủ đô Nam Vang, khi đi siêu thị phải cẩn thận, coi chừng bị móc bóp nha. Tour guide có nhắc nhở cẩn thận nhưng phu quân của SL lại là "nạn nhân" rồi đó ! Cũng may là trong bóp chĩ có một vài đồng lẻ mà thôi, không có giấy tờ quan trọng (nên cất ở nhà vẫn hơn).
Còn ở khách sạn thì có một cặp ở VN mới cưới nhau , đi hưởng tuần trăng mật, cô vợ tối ngủ cởi chiéc nhẫn xoàn để trên bàn, sáng ngủ dậy, chiếc nhẫn không cánh mà bay đi đâu mất tiêu??
Ý ẹ! Sợ nhỉ!

Khu phế tích có rải rác nhiều kiến trúc xây bằng gạch, có cái đã đổ nát hoang tàn, có cái vẫn còn trơ trơ với tuế nguyệt. Nhiều nơi các cục gạch đá ngổn ngang chất đống. Ngôi nào có thể chữa được thì thấy đang được chữa bằng các giàn giáo dựng lên bao quanh chúng với các công nhân đang làm việc. Vì mải lo chụp hình nên tôi lỡ đi nhiều điều giảng giải của hướng dẫn viên. Khi bước vào bên trong một ngôi giống giống như tháp Chàm nhưng rộng rãi thoáng đãng hơn vì có nóc trống thì anh ta có chỉ các vách tường của ngôi đó trên vách có rất nhiều lỗ nhỏ cỡ ngón chân cái và cho biết trước kia các lỗ này đều gắn đá quý. Nhưng sau bị moi đi hết. Làm sao mà còn nổi trước các biến động của lịch sử? Cứ mỗi lần một triều đại thay đổi là kho tàng của quý bị cướp bóc giành giật, mộ phần bị đào xới để tìm của. Angkor vốn là đế đô của một triều đại lẫy lừng của dân tộc Khmer và lãnh thổ bao trùm một vùng rộng lớn ở Đông Nam Á.



Bên trong các ngôi đền (hay mộ?) thấy có nhiều tượng thần hay Phật lỏng chỏng đó đây. Nhiều tượng được dân chúng khóac khăn vàng và có nơi có một hai bà ngồi gần đó để bát hương, nhang đèn hoa trái cúng dường. Du khách có tới thắp nhang và lễ Phật thì bà sẽ cột một dây sắc đỏ vào cổ tay, có lẽ để lấy khuớc lấy hên. Tôi thấy các sư Nam tông cũng hay làm điều này cho các Phật tử.

Sau đó nhóm đi trở ra để tới thăm ngôi điện chính của Angkor Wat, nơi có ba tòa tháp là biểu tượng cho Campuchia, được làm quốc huy của xứ Chùa Tháp, trên quốc kỳ của Campuchia có hình ba tòa tháp này. Trên đường trở ra thấy có một nhóm nhạc sĩ đang ngồi chơi các nhạc cụ cổ truyền của dân tộc Khmer, với bảng ghi 4 thứ tiếng, tiếng Việt là Hội Người Tai Bom Mìn, (có lẽ Tải chăng), tiếng Anh là Victims of Landmines, hai tiếng kia là tiếng Campuchia, và tiếng Tàu. Giá mỗi CD là 10 đô la. Ở Mỹ tôi cũng thấy có nhiều nhạc sĩ ngồi ngòai đường tấu nhạc và bán CD, giá cũng 10 đô la một dĩa. Nhưng ở đây ai có mua thì cũng là trợ giúp cho hội vậy.
Dọc đường cũng thấy có gift shop bán đồ lưu niệm. Tất cả các sinh họat bán buôn trong khu vực chắn chắn là dưới sự quản lý của ban quản trị khu phế tích. Địa điểm du lịch này là niềm hãnh diện của nước Campuchia.

Đường đi tới Angkor Wat dọc theo bờ hào lớn quanh thành. Hào có bề ngang rộng như con sông, mặt nước phẳng phản chiếu rừng cây chung quanh. Phong cảnh êm nhã, thanh tao.

Qua khỏi dãy tường cũ kỹ bao quanh, du khách đi tiếp con đường đất dẫn vào thành. Được xây vào thế kỷ 12, phế tích đã được ngủ quên trong rừng cây rậm rạp suốt mấy trăm năm và chỉ được khám phá lại bởi một du khách Pháp tên Henry Mouhot vào giữa thế kỷ 19. Tuy nhiên người ta ghi nhận là một tu sĩ Bồ Đào Nha đã phát giác ra ngôi đền này vào năm 1586 (tài liệu tham khảo trong Wikipedia).

Tới nơi, tôi đứng ngắm bề mặt của ngôi đền. Ngôi đền được xây để thờ thần của đạo Hindu, nhưng sau chuyển sang thờ Phật khi dân tộc Khmer chuyển sang đạo Phật. Tôi không đủ sở học để mô tả kiến trúc cũng như văn hóa Khmer. Chỉ chiêm ngưỡng là chính.

Du khách đông đảo. Tôi mừng cho đất nước Campuchia có được nguồn thu nhập qua kỹ nghệ du lịch. Tôi luôn luôn vui mừng cho bất cứ nơi nào có thắng cảnh, di tích để du khách năm châu tới viếng. Đến thăm bất cứ nơi nào cũng khiến cho tình nhân lọai nảy nở. Vô tri bất mộ. Không biết thì khó mà thương mến được. Và một đất nước mà ta tới thăm rồi thì khó mà ghét hay thù hằn được nữa. Càng thăm viếng bao nhiêu vùng đất nước người, tình nhân lọai trong tôi càng đậm đà gắn bó.

Khu đền chính được bao quanh bởi các bậc thang dốc đứng. Như có nói trên, các bậc thang này khởi thủy xây rất dốc và các nấc rất hẹp. Không ai có thể đi được trên đó. Họ phải bò mới lên hay xuống được. Nghe đâu có một bà đầm Pháp một lần leo lên đó bị tuột tay té xuống bể đầu. Khi đưa tới bệnh viện thì bà không qua khỏi. Sau đó chồng bà có viết một lá thư lên chính quyền sở tại, xin được tặng tiền xây một tay vịn bằng sắt để giúp an toàn cho kẻ đi sau. Trời đất ơi, một giải pháp giản dị như vậy mà sao người ta không nghĩ ra, để gây khó khăn cho người tới thăm và làm uổng mạng một con người. Chính quyền chấp thuận và tay vịn còn đó.
Tuy nhiên ở một nơi rộng hơn thì người ta xây hẳn một cầu thang cặp vào đó. Nếu không thì chắc rất nhiều người thà ở lại bên dưới chớ không muốn lạng quạng giỡn mặt với tử thần. Nhìn cầu thang thì không có gì đáng sợ, vậy mà có cô nọ chừng hai chục tuổi bảo tôi là không dám lên đâu. Tôi do cái nghiệp lanh chanh còn nặng, lại xúi cô ta : So sánh cô và tôi mà xem, cô trẻ trung như vậy mà hổng lẽ thua tôi sao. Chèn ơi, rủi cô ta bị vertigo mà té xuống thì có phải mình mắc cái khẩu nghiệp hay không.
Leo được vào bên trong rồi thì thấy đó là một khu đền có hình vuông. Bốn cạnh ở trên giống như hành lang bao quanh các hồ cạn ở giữa và các ngôi đền. Các hồ cạn này có lẽ trước kia chứa nước vì còn thấy các bậc thang dẫn xuống. Du khách đi giáp các hành lang là trở lại chỗ cũ. Dọc theo các tường thành hành lang là các tượng Phật, tượng thần còn lại. Nhiều tượng bị chặt đứt đầu. Người các đạo khác khi tàn phá các tượng của tôn giáo không phải đạo mình thì thường hay chặt đứt đầu. Hoặc có khi bọn trộm cắp cũng chặt đầu tượng để đem bán cho các tay khảo cổ Tây phương hay các người sưu tầm cổ ngoạn. Khi thăm các viện bảo tàng về Đông phương ở các nước Tây phương, tôi thường thấy các đầu các vị thần Phật chính là do lẽ ấy.

Chị SL,
Trong bộ hình của em không có tấm nào chụp Angkor Wat với mặt hồ ở phía trước như tấm hình chị có. Kiểu đó được nhiều người lấy vì góc cạnh quá đẹp.
Campuchia, Thái Lan được Việt kiều và người trong nước chiếu cố nhiều sau này, vì rẻ và dễ đi. Đi Campuchia, xe cứ chạy phom phom trên con đường vắng vẻ và bằng phẳng, thấy an toàn hơn các tuyến đường đi trên các quốc lộ ở VN nhiều. Chị nhỉ?
Lúc sau này còn có tour đi Miến Điện nhưng thấy Mỹ cấm vận nước này thành ra không biết có trở ngại gì cho công dân Hoa Kỳ hay không.

Tưởng cũng nên ghi nhận là vì Angkor là tiêu biểu cho Cambodia cho nên cả đoàn đã được quy tụ lại mà chụp một tấm hình chung với hậu cảnh là đền thờ với ba tháp trước khi bước vào trong tham quan.
Khi đi ra trở ra thì đường khá xa, trời nắng chan chan không bóng cây che mát. Khúc đường này chính là nơi mà người đi trước kinh nghiệm để dặn người đi sau là nên mang theo nón rộng vành để che nắng. Mới đầu tôi tính đem dù, nhưng người thân khuyên là như thế thì khó chụp hình lắm (vì một tay mắc cầm dù rồi). Nghe có lý nên tôi mượn một cái nón đan bằng lát thật là thích hợp cho thời tiết ở đây. Tôi nghĩ tới cái nón lá, nhưng nón lá lại kềnh càng vì không xếp lại được. Ở đây xin nói ngòai lề là nón lá độ sau này biến mất đi nhiều. Các cô nữ sinh - kể cả trường (tên cũ là) Đồng Khánh ngòai Huế - dần dần thay bằng lọai mũ vải, có khi là mũ "cap" mà trong thể thao như baseball người ta hay đội. Áo dài trắng, nón lá vẫn là hình ảnh đẹp trong tâm tưởng của biết bao người. Nhưng nay vì tiện lợi mà đành phải ......Nón lá được bán như đồ lưu niệm tiêu biểu xứ Việt. Nhưng có thêm kích thuớc nhỏ lại như lọai nón dấu dành cho lính thú ngày xưa. Nhìn mấy anh Tây đội nón dấu mà tức cười.
Khi đi trở ra tôi nghĩ đây là nơi mà ban tổ chức nên đặt mấy cái quầy bán đồ lưu niệm mới phải. Đàng này các quầy lại nằm tuốt luốt phía rất xa bên kia, đi băng qua đó bất tiện vì mệt quá. Tôi thấy người ta nên học cách "móc túi" du khách của Mỹ, Anh hay Pháp....Họ thiết kế sao cho lúc nào đi ra khỏi địa điểm tham quan là mình phải đi qua cái tiệm lưu niệm. Có tiện như vậy thì mới "móc túi" được du khách chớ... Còn đàng này... Thiệt tình hổng lẽ đi đâu rồi mình cũng tào lao mà góp ý này nọ...

Trên đường thấy có một người ăn mày. Tôi đoán chính quyền có cấm ăn xin đó chớ, nếu không thì họ ngồi đặc rồi. Còn người ăn mày này chắc tranh thủ làm ẩu kiếm ăn. Trong đoàn tôi có một ông Việt kiều rất hay cho tiền ăn xin. Cứ thấy ăn xin là ông móc túi ra cho. Có khi còn lật đật cho như sợ bỏ lỡ cơ hội.

Khi quay trở về thì tua gai có cho mọi người hai lựa chọn, hoặc là đi ra Biển Hồ thăm đồng bào Việt kiều, hai là trở lại khách sạn để tùy nghi. Tôi chọn đi ra Biển Hồ. Nhóm gia đình đi chung có một chị nói với tôi: Em không đi đâu, em sợ sông nước lắm, với lại lần trước em đi rồi. Nghe vậy tôi hơi giật mình, tôi cũng sợ sông nước lắm. Lần nọ đi du ngoạn Mekong Delta với nhóm toàn gia đình tôi đã kinh hoảng vì ghe chở ra thăm khu ông Đạo Dừa đã bị sóng nhồi tưởng chừng như ghe sắp bị lật. Cả ghe phải la ó lên yêu cầu chị lái ghe đừng để đối đầu với sóng nữa. Khủng khiếp không thua gì lúc đi vượt biên gặp sóng nhồi. Mỗi khi đối đầu với một nguy hiểm nào, tôi luôn tự hỏi: Chu choa, không biết mình sẽ chết vì cái gì đây ta. Phải chăng phút giây này là phút giây cuối cùng? Vâng, ai mà biết được khi nào cái vô thường xảy tới cho ta. Ai mà biết được nghiệp quả của mình sanh trổ vào lúc nào, ở đâu. Mình có phước đức gì đâu để mà hy vọng đời mình sẽ kết thúc theo ý mình muốn, như các người tu thiền đắc đạo có thể chọn lúc để giũ bỏ cuộc đời này.
Tôi không đếm được số người muốn đi thăm Việt kiều, chắc cũng hơn phân nửa. Tua gai thu tiền để mua quà tặng đồng bào, cụ thể là cho học sinh. Vài Việt kiều trên xe có người vét túi để đóng vô. Vài người khác (trong nước) cũng hào sảng không kém. Nói chung là lúc này dân Việt đã giàu lên lắm rồi, họ qua mặt Việt kiều trong sự tiêu xài huy hóat thấy rõ.