quote:

---

Gởi bởi PC

Trong khuôn viên nhà thờ thì chắc là đúng rồi. Điều gì khiến chị không chắc như thế?

---

Chỉ khi nào tác giả nói tác giả đặt tên Walking Madonna lấy theo tên Đức Mẹ thì đó là fact. Còn bà không nói gì hết mà mình chỉ suy đoán thôi thì sự suy đoán này dẫu dựa trên sự kiện là bức tượng nằm trong khuôn viên nhà thờ thì cũng chỉ là speculation, a very good speculation. Huệ bị méo mó nghề nghiệp đó PC à. Khi xưa, khi viết lý đoán để cãi những vụ hộ, tất cả các luật sư đều viết câu này trước khi cẩn bút;

"Với mọi sự dè dặt,"

Ely

Ngày cuối tuần thường có sự đình chỉ lưu thông ở một số tuyến xe điện ngầm để sửa chữa kỹ thuật, lần này tuyến Jubilee bị đình chỉ nên tôi phải chọn tuyến khác. Đi xe lửa, xe bus có thể rẻ bằng một phần năm đi taxi cho nên đành phải chịu khó vậy. Dùng tuyến DLR để đến trạm Bank. Từ trạm này lấy tuyến Northern để tới Moorgate, rồi từ Moorgate mới bắt tuyến Circle để tới King 's Cross. Hồi trước thì Northern cũng ghé KC nhưng độ này nó đang nâng cấp ở trạm này cho nên nó đóng không cho xài trạm KC thuộc tuyến Northern, cho nên mới phải nhờ tới tuyến Circle. Không biết chừng nào thì tất cả các trạm của hệ xe đường ngầm của Luân Đôn và Paris mới thiết trí thang cuốn hay thang máy cho bà con đỡ nhọc nhằn lên lên xuống xuống. Nếu mà xách thêm va ly nữa thì đau đớn cái thân già biết mấy. Có phải đó cũng là lý do khiến cho người già ngán ngẫm chuyện đi đó đi đây?
Giá vé đi Ely là 24.50 bảng Anh một chuyến khứ hồi. Sân ga số 6. Chuyến 8:45 và tới nơi sẽ là 9:40. Ly cà phê mua vội từ tiệm Nero Express làm ấm bao tử người lữ thứ (!). Hãng xe lửa là First Capital Connect. Do chỉ ngừng lại ở hai trạm là Cambridge và Waterbeach cho nên mới nhanh như vậy.
Khi tới nơi khách sẽ đi bộ chừng hơn nửa dặm thì tới trung tâm thị tứ của thị trấn. Rẽ đại vào một ngõ có vẻ như dẫn ngay tới khu thánh đường thật rộng với ngôi nhà thờ lớn trong tầm mắt. Đi vào mùa đông nên cây cối trơ cành trụi lá. Đất hai bên đường ẩm ướt như vừa qua các cơn mưa dầm. Mùa đông ở Anh thì lạnh lùng ướt át, cho nên không lạ gì những nhà có của thường đi đến các xứ nắng để trốn lạnh. Có khi họ bỏ đi định cư luôn ở ngọai quốc. Riêng Tây Ban Nha đã có tới nửa triệu người Anh sang đó ở. Bên Pháp thì con số chắc lớn hơn nhiều. Theo dõi chương trình mua nhà ở xứ nắng tôi thấy có vẻ như Pháp hấp dẫn hơn Tây Ban Nha vì cây cối thịnh mậu hơn, màu mỡ hơn. Spain khô khốc, nhất là càng về phía Nam. Úc cũng hấp dẫn dân Anh nhưng nó lại xa quá. Được cái là ngôn ngữ và văn hóa tương đồng. Người Anh có vẻ có thớ khi tới định cư tại các xứ từng là thuộc địa của nó. Mới đây chính phủ Anh lên tiếng xin lỗi chừng nửa triệu người dân đã bị ép buộc phải di tản qua Úc sau thế chiến thứ hai (hình như đa số là trẻ con). Anh với Úc, nơi nào đất lành hơn, đáng sống hơn, thật cũng là một câu hỏi khó trả lời....
Tôi tò mò dừng lại nhìn một bảng đồng cắm ở bên bờ và đọc thấy đại khái cây liễu và lươn (willow and eels) đã tương tác tạo nên diện mạo của xứ Fenland và là nguồn lợi tức của dân Fen. Lươn từng được dùng làm tiền đóng thuế cho tu viện, và tu viện dùng chúng để đổi lấy đá từ các tu sĩ ở Peterborough, và đá này dùng để xây nên ngôi thánh đường vĩ đại này. Trúm để bắt lươn trong sông Ouse được làm từ thân cây liễu.

Khi về hỏi liễu Chương Đài
Cành xuân có uốn đem chài lươn Ouse!


Thánh đường được dựng từ năm 673 do St Etheldreda, một công chúa Saxon từ East Anglia. Trải qua bao nhiêu biến thiên, khi bị tàn phá, khi được tái dựng, mở rộng thành tu viện dòng Biển Đức. Nhà thờ trở thành Cathedral vào năm 1109, nơi cư ngụ của giám mục (bishop). Vua Henry đệ bát đóng cửa vào năm 1539 nhưng nay nhà thờ vẫn còn đó. Giáng Sinh vừa qua Nữ Hoàng Elizabeth II đã dự thánh lễ tại đây (vào mùa Noel bà và hoàng gia về nghỉ ở cung điện Sandringham trong vùng).

Tôi đi một vòng thánh đường chánh trước khi vào trong thăm viếng. Ngôi thánh đường lớn quá, theo tôi có thể lớn hơn cả Notre Dame de Paris. Tới nhà thờ nào tôi cũng chiếu máy ảnh chụp các hình nhân mặt mũi bặm trợn trên các cạnh nhà thờ. Các hình nhân ấy tôi vẫn chưa rõ nguyên do? Có thể giống như các ông Ác thường ngự ở các cổng chùa để bảo vệ chốn tôn nghiêm chống lại loài ác đạo chăng? Nhưng sự mô tả các hình nhân này của một tác giả Pháp nổi danh đã dắt dẫn du khách mỗi lần lên nóc nhà thờ Đức Bà Paris vẫn thu hút họ.
Khu vực nhà thờ cũng khá vắng vẻ. Mùa đông mà.



Phí vào viếng thăm có nhiều loại, như theo thời giá hiện nay thì giá cả như sau:

Admission Charges as from 1 January 2010

Admission including guided tour * -£ 6
Admission + Octagon Tower ** - 10
Admission + West Tower ** - 10
Combined Ticket Admission, Ground Floor Tour *
+ Stained Glass Museum - 8.70
Octagon Tower or West Tower Sunday Rate as
no admission is charged - 6
Stained Glass Museum only - 3.5
The Total Experience Admission, Ground Floor Tour *,
Stained Glass Museum, Octagon or West Tower Tour **
+ Tea/Coffee in the Refectory - 12.70

Bối rối quá, tôi đành chọn cái tour đi xem duới đất và thăm bảo tàng kính cửa sổ. Sau này thì tôi lại tiếc là tại sao không đi xem tháp bát giác.
Nguời hướng dẫn là một ông có vẻ mặt nghiêm nghị, khắc khổ. Chắc ông bực mình tôi lắm vì tánh tôi ít chịu đứng nghe, cứ đi loanh quanh chụp hình. Đọc tờ giới thiệu thì cái cảm tưởng của tôi không lầm. Đây là thánh đường có nhiều cơ ngơi tu tập nhất Âu châu trung cổ vẫn còn được sử dụng (Ely has the largest collection in Europe of Medieval monastic buildings that are still in domestic use)

Trong quyển Britain's Most Amazing Places loại sách Reader's Digest, thánh đường Ely có một đặc điểm đuợc nằm trong danh sách 1000 thứ đẹp, lạ hoặc hấp dẫn nhất nuớc Anh. Đó là tháp bát giác Octagon của nhà thờ. Nguyên vào năm 1322 ngôi tháp cũ ở giữa bị sập đổ. Tu sĩ Alan of Walsingham cho xây một cổng trời hình bát giác thay thế. Và đây là một kỳ quan xây dựng thời trung cổ. Đường kính tháp là 22 mét, nặng 400 tấn. Sau đó nguời thợ mộc cả đã mất 14 năm để hoàn thành cái cổng trời (lantern) nặng 200 tấn, bằng gỗ.



Đứng ở duới nguớc cổ nhìn lên tôi tưởng như vậy là đã đuợc rồi, cái cần xem là bảo tàng kính cửa vì đứng ở đâu cũng không thấy đuợc góc cạnh nào của bảo tàng. Tôi nghĩ theo kiểu cơm gạo như vậy, chán mớ đời chưa!

Các chi tiết kiến trúc trong thánh đường thật là tinh xảo, tuyệt mỹ. Ai nấy tấm tắc khen ngợi. Công, của và thời giờ đổ vào đây thật là quá nhiều. Từ lúc mới dựng là ngôi nhà thờ Saxon năm 673, qua lúc thành tu viện Norman mất cả trăm năm xây dựng (1081 - 1189), đền Thánh Mẫu thêm vào năm 1321 - 1349. Chiều dài của thánh đường là 164 mét. Gian giữa giáo đường (nave) cao 26 mét.

Nhà thờ bên trong có các tác phẩm điêu khắc tân thời như The Way of Life của Jonathan Clarke: một cây thánh giá có con đường hình zigzag dẫn tới tượng trưng con đường đến với Chúa từ nơi tăm tối.



Cung thờ ngang (transept) có tượng Chúa và bà Mary Magdalene của David Wynne, mô tả cảnh bà Magdalene nhìn thấy Chúa vào buổi sáng Phục Sinh.



Gian thờ Thánh Mẫu (The Lady Chapel) được ghi chú là lớn nhất ở Anh quốc, tức là trong các nhà thờ thường có một gian thờ Đức Mẹ thì gian ở đây là lớn nhất trong các gian cùng loại của các nhà thờ ở Anh quốc. Trong gian này ta nhìn thấy sự tàn phá dữ dội duới thời vua Henry đệ bát vào năm 1541. Kiếng cửa bị đập vỡ và nay đuợc thay bằng kiếng thường, không có hình ảnh đẹp đẽ gì cả, đồ thờ bị tịch thu, các tượng trên tường trên vách đều bị mất đầu hay dập xoá dung nhan. Nhưng bất ngờ là tôi thấy trên bàn thờ lại có có một bức tượng tân thời, cũng của David Wynne. Bức này ghi rõ trong tờ giới thiệu là tượng là Đức Mẹ Mary (hello chị Huệ) trong một nhân dáng rất độc đáo. Trái với các tượng truyền thống Đức Mẹ thường gầy guộc trầm tư, còn tượng Đức Bà Mary ở đây có nhân dáng mập mạp, hai tay giơ lên trời. Duới bệ có hàng chữ trong phúc âm thánh Luke: "Behold the handmaid of the Lord". Trong một bài trên tôi có thắc mắc là tại sao nhà thờ Anh giáo lại đuợc tôn trí tượng bà Mary, mẹ chúa Jesus. Đây là một bằng chứng nữa là lúc này các nhà thờ Anh giáo đã cởi mở hơn chăng?



Đang đứng ngắm thì chợt thấy có một đoàn phụ nữ trong bộ áo đỏ rực rỡ và đang tập hát.
Hèn gì mà nãy giờ tôi cứ nghe trong nhà thờ vang dội tiếng thánh ca. Và khi vào đây tôi mới thấy ca đoàn đang tập hát. Không bỏ lỡ cơ hội tôi giơ máy lên chụp một pô hình.



Khi đó tôi vừa hỏi ông hướng dẫn là thế nào là sự khác nhau giữ cathedral và basilic. Vừa quay sang chụp ảnh, khi quay lại thì ông ta cằn nhằn tôi: You đâu có nghe câu trả lời đâu, lại thấy you quay đi chỗ khác rồi. Nói xong, ông bươn bả kéo cả nhóm đi ra ngoài, mặt khó đăm đăm làm cho tôi thật sượng sùng hết chỗ nói.

Nói chung, điều làm tôi khá bâng khuâng là bàn thờ nơi cử hành thánh lễ tôi thấy quá đơn sơ, hầu như không có gì. Và dường như toàn bộ nhà thờ thấy có gì đó trống trải, ít trang trí. Với chi phí hơn 1 triệu anh kim để duy trì sinh hoạt của nhà thờ mỗi năm, sự lấy vé vô cửa tham quan là lý do để du khách góp phần vào. Vì với tình trạng tín đồ giảm sút của giáo hội nói chung ở Âu châu theo như báo chí đăng tải, nỗ lực duy trì nhà thờ quả là một khó khăn cho các vị cai quản.
Tôi lên thang lầu để xem bảo tàng kính (stained glass). Đây là một gian phòng khá rộng và chưng các tấm kính cùng ghi chú về lịch sử phát triển của ngành nghệ thuật này . Thật không biết phải dịch sang tiếng Việt ra sao loại kính này. Và môn này cũng là một đặc sắc của nghệ thuật Âu châu.



Sở dĩ tôi nói tiếc thay vì tôi chọn đi lên coi Octagon là vì chưng bày này nguời ta có thể thưởng ngoạn nó dễ dàng ở Victoria and Albert Museum ở London. Thậm chí cuốn phim tài liệu chiếu cách làm kính cũng mượn từ viện bảo tàng này. Trong khi Octagon là độc nhất vô nhị không thể thấy ở đâu khác. Nhưng lỡ rồi. Cơ thể tôi mà ở mải miết trong công việc nào lâu lâu là nó khó tiếp thu nổi nữa, và tôi đang muốn biết phố xá có gì lạ.

Ngoài đường thì tôi thấy cũng như nhiều thị trấn khác, có mới có cũ. Đi lần xuống mé bờ sông thì thấy có quán trà nổi tiếng, treo bảng Britain's Top Tea Room 2007. Thì ra ở Anh còn có trò thi thố quán trà nữa. Quán mang tên Peacock's Tea Room. Bên ngòai nhìn bình thường nhưng vào trong thì thấy cách bài trí thanh nhã, ấm cúng vô cùng. Cái menu dài mấy trang lớn có đủ các lọai trà. Trời ơi, sao mà người ta vẽ duyên thế này. Với tôi, trà sen, trà lài, trà xanh, trà móc câu, trà đá là thấy khó chọn rồi, mà ở đây lại quá trời quá đất thế này. Có người bảo là chính người Ấn độ học uống trà là từ Anh. Ai đi Ấn đều biết là dân ở đó uống trà sữa rất phổ thông. Họ đã học món này trong thời bị Anh thuộc địa. Giống như VN ta học uống cà phê,ăn bánh mỳ, bơ, sữa từ dân Pháp vậy.

Con sông kế bên, chắc là con sông Ouse nói trên chứ gì nữa, lặng lờ với vài cây liễu nghiêng mình soi bóng. Dưới sông có vài chiếc ghe đang đậu. Có cây cầu bắc qua sông, nhưng lại cấm không cho người lạ băng qua, bên kia là khu dành riêng.


Sông Ouse

Ghe trên sông ở Anh thấy bít bùng và dài thích hợp cho các con sông hẹp của Anh. Người ta có thể mướn ghe đi du ngoạn trên sông, có lẽ có người cũng lấy ghe làm nhà ở chăng? Nhìn ghe tôi nhớ thuyền Thiên Nga trong truyện Vô Gia Đình. Bà mẹ người Anh của Remy đã mua chiếc thuyền để làm phương tiện dưỡng bệnh cho con trai út. Và chiếc Thiên Nga đã đi trên các con sông ở miền Nam nước Pháp. Tôi bồi hồi nhớ lại mơ ước của mình ngày xưa... Sách truyện đã "đầu độc" tâm trí tôi, làm cho tôi mơ mộng hết món này đến trò nọ.

Trở lại khu thị tứ, lúc này đã hoàng hôn, nắng dát vàng trên ngôi thánh đường diễm lệ.



Gần đó là ngôi nhà cũ của Oliver Cromwell, người được tôn là Lord Protector of Commonwealth. Ông và gia đình đã cư ngụ tại đây trong 10 năm từ 1636 tới 1646. Tượng ông có thấy tại Nghị Viện Anh ở Westminster, London.



Bức hình trên đây tôi đã chụp theo một tờ báo tình cờ nhặt được. Đi lùi ra xa để cho cụm hoa thêm vào, bức hình xinh hơn là cứ chụp ngôi nhà trơ trọi.

quote:

---

Gởi bởi PC

stained glass, Mme Ngô gọi là kính vạn hoa!

---

Chị Lầu.
Rosace mới là kiếng vạn hoa chị ôi. Nó là stained glass với hoa văn đối xứng xếp quanh trục tâm điểm, thành ra stained glass khơi khơi vậy chưa chắc đã là kiếng vạn hoa đâu nha.

Cathedral khác Basilica thế nào, chịi hỏi rồi ngó lơ thành cũng như không.. Vậy nên em giải thích cho chị nghe hén.
- Cathedral (cathédrale) tiếng việt nghĩa là Nhà thờ chánh tòa. Chánh toà là toà chánh, cơ ngơi chánh thức, bị vì đây là nơi làm việc, là tổng hành dinh của đức giám mục cai quản giáo phận. Nhà thờ chánh toà thường phải đủ bự để hàng năm hàng giáo phẩm của toàn giáo phận tụ về ít nhứt một lần đặng gặp gỡ họp hành bàn luận những chuyện liên quan tới sanh hoạt tế tự với vị chủ chăn (tức đức Giám mục Bishop)
- Basilique tiếng việt dịch là Vương cung thánh đường - Basilikes hàm ý vua chúa royal - Đây là một nhà thờ lớn với bề dày lịch sữ, được chọn đặc biệt để upgrade thành vương cung, thường là nơi để thờ phượng kính mến cách riêng một ông thánh bà thánh nào đó của Giáo hội thiên chúa giáo, trong số đó Thánh mẫu đồng tring Maria được coi như dẫn đầu, là Notre Dame - trong vai trò đồng công cứu chuộc.

Có khi trong một vài giáo phận, Basilique được chọn làm Cathedral. Chẳng hạn như giáo phận Sài Gòn cũ, Nhà thờ Đức bà trên đường Tự Do trước Bưu điện, vừa là vương cung thánh đường, vừa là nhà thờ chánh tòa thành phố.
Cũng theo cách ấy, nhà thờ St Denis tại ngoại ô Paris (phải St Denis thuộc ngoại ô Paris hông dzậy ?) cũng là Basilique-Cathedral của giáo phận này.
St Denis còn là nơi chôn cất hoàng tộc vương triểu pháp quốc, xây dựng y hình lâu đời từ thời la mã lận. Tương truyền thánh Denis sau khi thua trận (uýnh với dị giáo thời Clovis thì phải) bị chém mà còn cắp thủ cấp của mình chạy miết từ Paris về tới đây rồi mới rớt xuống ngựa. Còn y hình cái nữa là... Joan of Arc trong trận chiến 100 năm với Anh, cũng bị bắt tại đây, rồi bị quân thù thử bỉ bằng cách cắt đi mớ tóc mây và cho bận đồ đờn ông (một phương thức hạ nhục thời trung cổ) trước khi bị giải về Rouen và đưa lên giàn hỏa, khi ấy mới 17 tuổi.

Dà... cái chi em nói y hình nghĩa là hổng nhớ chắc nhưng làm biếng check. Em còn đang lu bu... phi thuốc phiện !
Xin hết.

Sandringham

Tới trạm King 's Cross thì vừa đúng 8:45. Vậy là phải chờ đúng một giờ nữa mới có chuyến kế. Đi vào 9:45 tới nơi là 11:21.
Cũng thuộc tuyến đường đi tới Ely như kỳ rồi, nhưng kỳ này đi xa hơn một chút. Trạm phải xuống là King 's Lynn. Giá vé khứ hồi là 29 anh kim. Ngồi ở bến xe chờ đợi. Thấy cũng có mấy bà già già ngồi đợi, họ đi một mình, làm tôi nhớ truyện Chuyến Tàu 16:45 của Agatha Christi. . Tôi thích khung cảnh sống của Anh vào thế kỷ 19 hay đầu 20. Thấy nó gần gũi quen thuộc với mình hơn là bây giờ. Dám là mình từng sống ở London vào thời kỳ xa xưa đó ở tiền kiếp nào, cho nên cứ nghe như thân thuộc với cái thời kỳ đó. Tôi ngó dân chúng quanh mình, thấy mến họ một cách vô căn cứ. Họ cũng cùng với tôi đang làm một chuyến du hành, bất kể lý do của chuyến đi của họ.
Tới King 's Lynn, ra khỏi trạm là phải đi tìm bến xe bus ngay bằng cách hỏi thăm. Bến xe bus cũng gần với bến xe lửa chừng vài phút đi bộ, nhưng cũng phải hấp tấp vì nếu lỡ chuyến thì lại mất thêm thì giờ. Bến xe bus cũng có chừng gần 10 "bay", tôi tẩn mẩn dịch là cột vậy.
Chuyến xe bus số 41 nối liền King 's Lynn với Hunstanton là thị trấn ven biển.
KL là thị trấn ở cửa sông và là trạm cuối của tuyến xe lửa First Capital Connect này. Tôi tính đi lên trước để trèo lên tầng trên của chiếc xe bus hai tầng đặc biệt của Anh. Nhưng có hai đứa bé đã nhanh chân hơn tôi và mỗi đứa lại dành một băng ghế hai chỗ để chừa cho ba má chúng lên sau. Tôi thích ngắm cảnh cho nên hay chọn hàng ghế đầu ở tầng trên xe bus. Nhiều người sợ hàng ghế đầu vì đó là hàng ghế nguy hiểm nhất nếu có tai nạn, nhất là sau khi có tin một chiếc xe bus số 188 bị cây mọc de ra phang cho một cái gây ra cái chết cho một người đi bộ và làm bị thương hai người khách đi xe, chắc là mấy người ngồi đàng trước của tầng trên vì sau đó ít thấy thiên hạ dành hàng ghế này một thời gian.
Xe bus đi qua vùng như thôn dã sau khi ra khỏi thị trấn. Cây cối đã bắt đầu rộn ràng đón xuân sang.
Khoảng hơn 20 phút thì tới Sandringham. Đây là cơ ngơi của dòng họ hoàng gia Anh quốc.
Sandringham là của riêng (private) của hoàng gia. Nói vậy có nghĩa là tài sản này là thuộc về họ chớ không phải là tài sản quốc gia như điện Buckingham hay lâu đài Windsor chăng?



Muốn vào trong phải trả tiền vô cửa là 10 anh kim. Nhưng bên ngòai - cũng thuộc cơ ngơi này - người ta có thể dạo chơi trong một khu rộng lớn như công viên cây xanh. Nguyên là từ năm 1968 thì Nữ hoàng dành ra 142 mẫu đất để làm thành Country Park (dịch là công viên Đồng quê không biết được không). Công viên này được mở rộng dần và tới nay thì nó đã đạt tới 243 mẫu rồi (khoảng 600 acres). Như vậy thì hoàng gia đâu có nghèo đi như tôi tưởng, họ mua thêm đất cát đó mà! Công viên này được đậu xe và thăm miễn phí. Thấy có một dãy tiệm tùng phục vụ cho nhu cầu du khách vừa để kiếm tiền theo đúng cung cách làm ăn chu đáo của ngành du lịch Anh quốc. Cứ đi tham quan kiểu này riết rồi tôi ngại ngùng biết mấy khi nghĩ đến các quốc gia còn đang trên đường phát triển mà thiên hạ hay mô tả lại, như Việt Nam, Ấn độ..

Bước vào bên trong bức tường cao là lối đi dẫn vào nơi chính. Thì ai cũng muốn bươn bươn đi tới nơi có thấp thoáng tòa nhà màu gạch đỏ ở cuối đường. Đi coi cho lẹ vì nghe nói là phải mất tới 4 tiếng mới tham quan cho hết cơ ngơi này.



Nhưng trước khi rẽ vào nhà thì thấy bên trái có một một tượng Phật ở xa xa. Tôi đi tới thăm. Tượng Phật không có ghi chú gì, thành ra cũng không biết nguồn gốc của tượng từ đâu, và tượng là vị Phật nào đây. Phong cách có vẻ như lấy mẫu từ tượng Trung quốc. Trên lòng Ngài có một mớ tiền kim lọai. Phong tục để tiền vô tượng Phật năm rồi nghe thiên hạ ở VN kêu rêu quá trời. Các thiện nam tín nữ đi chùa hay nhét tiền giấy (mệnh giá nhỏ híu) vào tay, vào chân các tượng Phật, tượng La Hán ở các chùa miền Bắc. Miền Nam không có vụ này. Rồi ở đây lại thấy tiền cắc nằm trong mình tượng Phật nữa. Không hiểu người bỏ tiền lên đó là với mục đích gì?



Vườn cảnh ở đây cũng được cắt xén tỉa tót chu đáo như đa phần các vườn cảnh ở các cơ ngơi mở cửa cho du khách thăm viếng. Dĩ nhiên mỗi nhà đều có phong cách riêng, và đi dạo chơi trong các vườn cảnh là một thú tao nhã. Anh quốc nổi tiếng về phong cách vườn của nó cũng phải.

Bước vào căn nhà chính, có người đứng ngòai sóat vé, và họ giữ luôn vé, cho biết là sau khi thăm nhà thì có thể đi thăm bảo tàng viện ở phía sau. Tôi chưa thấy nơi nào đòi giữ vé vô cửa các nơi thăm viếng cả. Lạ quá, tôi tiếp tục suy tư coi tại sao kỳ vậy.
Căn nhà này được Nữ hoàng cho mở cửa đón du khách vào xem từ năm 1977 nhân kỷ niệm Lễ Bạc Silver Jubilee 25 năm trị vì của Nữ hoàng. Vườn thì đã được mở cửa cho công chúng vào thăm từ năm 1908 dưới thời Vua Edward VII, Bảo tàng khai trương vào năm 1930 dưới thời Vua George V. Tôi thấy tính toán như vậy cũng hay. Nghĩa là bà không có gì để che giấu cả. Dù cho thu nhặt sưu tầm sở hữu bao nhiêu thứ, rốt lại ai cũng có thể được vào tận mục sở thị các thứ này. Như vậy, ai còn muốn lật đổ bà xuống để làm gì? Coi bộ tôi có vẻ "bảo hoàng hơn... Queen" chăng?
Cũng như nhiều cơ ngơi khác ở xa Luân Đôn, nơi đây chỉ mở cửa tiếp du khách vào mùa du lịch mà thôi. Cụ thể là từ tháng 4 tới hết tháng 10. Vậy rồi các tháng khác nhân viên thất nghiệp làm sao ta ? Thiệt tình nhiều khi thấy mình cũng hay lo chuyện bao đồng.
Vô nhà xem cũng không được chụp hình. Du khách được căn dặn nghiêm ngặt. Có lẽ lý do an ninh hơn là chỉ sợ đèn flash làm hỏng các báu vật trong nhà. Dinh thự tuy lớn rộng nhưng du khách chỉ được coi có ít phòng mà thôi. Cũng có đủ các phòng mà ta thường thấy trong các nhà ở của Anh, nhưng du khách không được cho vào phòng ngủ, chắc là ở trên lầu vì mọi người chỉ được đi dưới tầng trệt mà thôi. Thôi cũng phải, phòng ngủ là nơi riêng tư cuối cùng, nếu cũng để mọi người vào dòm ngó thì khó chịu thiệt.


Drawing Room

Năm 1870 vợ chồng Thái tử sau này trở thành vua Edward VII và Hoàng hậu Alexandra xây dựng nên dinh cơ này và truyền tới nay là bốn đời hoàng gia. Hoàng hậu Alexandra và hoàng hậu Mary là người có khiếu thẩm mỹ đã sưu tập nhiều món đồ mỹ thuật, cộng thêm quà tặng của các ông hoàng bà chúa Nga và Âu châu tới thăm nơi này. Vậy nghĩa là tới nhà ai chơi thì nhớ mang quà theo!
Báu vật Đông phương thì thấy đồ Tàu chiếm đa số trong bộ sưu tập của các nhà quý tộc giàu có ở Anh. Ở đây cũng không ngọai lệ. Đồ sứ Trung quốc, các lọai ngọc thạch, bình phong sơn mài, tủ khảm xà cừ gợi nhớ một thời huy hoàng của đế quốc Anh ngày xưa. Phòng cuối trước khi bước ra ngòai là phòng Khiêu vũ (Ball room). Tại đây nhạc nhẹ được mở ra. Tôi nhận ra hai bài, một trong hai là Dòng Sông Xanh.....Điệu Valse quý phái trỗi lên trong khung cảnh nơi từng xảy ra hàng bao nhiêu buổi khiêu vũ dành cho hàng vua chúa. Tôi đang đi tới đi lui chung đụng với họ, chỉ khác nhau một chiều kích thời gian. Cảnh xưa là đây mà người cũ đâu rồi.



Xong phần nhà thì đi ra vườn sau để uống cà phê và xem bảo tàng. Chúng được thiết đặt ở chuồng ngựa cũ của nhà. Cho nên phòng trà có tên là Stables Tea Room (Phòng trà Chuồng ngựa). Trên tường có hình ảnh của chủ nhân nhà, tôi có chụp tấm hình bà Elizabeth đệ nhị bên cạnh con ngựa. Nhà quý tộc nào cũng có chuồng ngựa và biết cỡi ngựa hay đi săn. Đó là cung cách sống trưởng giả mà ta có thể tìm thấy trong các truyện hay phim ảnh. Tôi cám ơn nhất là phim ảnh, đã đưa tôi đến xem nhiều nơi chốn một cách nhanh chóng, rẻ tiền. Và kỹ nghệ phim ảnh, nhất là Hollywood đã xuất sắc trong việc đưa lịch sử như thật vào các phim ảnh của mình. Tôi coi phim không phải vì tình tiết hay các câu chuyện kể, mà là coi cái khung cảnh lịch sử, địa dư, nhân chủng, xã hội do phim mang lại. Ngồi uống trà trong các phòng trà ở các địa điểm du lịch Anh là một thú vị khác. Nhiều bàn được mang ra đặt bên ngòai nếu trời ấm. Cũng trà, cũng bánh ngọt mà thôi, nhưng lòng nghe thanh thóat biết bao.

Sau đó là đi vào xem Bảo tàng. Cũng nằm trong khu chuồng ngựa hay nhà kho. Độc đáo nhất là các phương tiện chuyên chở của hoàng gia. Xe hơi, xe ngựa, xe chữa lửa, xe đạp, xe đạp ba bánh, xe mẫu giống chiếc của James Bond Aston Martin trong phim Goldfinger. Museum cho phép chụp hình. Mới đầu thì ai cũng chụp hình mấy chiếc độc đáo làm kỷ niệm, nhưng đi một lát rồi thì mệt ứ.. . Và lại còn có dựng các hình chụp các hình ảnh liên quan tới sinh họat của chủ nhân từ thời xưa dính dấp tới dinh cơ này. May mà ngành nhiếp ảnh đã được phát minh vào thời kỳ đó cho nên kẻ hậu sinh mới có dịp chiêm ngưỡng cảnh xưa người cổ. Tôi gỡ gạc chút đỉnh bằng cách chụp lại hình ảnh các phòng ốc trong phòng chưng bày.

Trong phòng chưng bày cổ vật tôi chú ý tới một cái ghế của Tàu. Tôi chắc là đây là chiếc ghế của Hoàng đế vì có chạm hình rồng trong đó. Không có người dân hay quan nào lại dám chạm hình rồng trên đồ đạc và sử dụng mà không bị mang tội khi quân. Trời đất ơi, vào lúc khói lửa kinh thành, báu vật triều Minh, triều Thanh bị xâu xé cướp bóc bao nhiêu. Rồi lan man tưởng tượng đến nước nhà, tới nay vẫn còn chưa biết cổ vật của hoàng triều Nguyễn đang chu du ở nơi đâu trên trái đất này.
Dĩ nhiên là thành tích săn bắn của mấy người thích đi săn nữa: sư tử, cọp, beo để vài bộ da lại đây. Sừng sỏ của đám hươu nai dê tê giác cứ là treo la liệt. Ngà voi cũng mấy bộ. Rồi tới tặng vật của các quốc gia thuộc địa hoặc trong khối Thịnh Vượng Chung. Coi thứ này tôi đâm ra thắc mắc, không biết ở Paris có nhà bảo tàng nào chưng đồ của Việt Nam hay không. Nếu ai biết viện nào thì xin chỉ giùm.

Xong bảo tàng rồi là đi quanh một vòng để xem khu vườn ở mạn sau. Thấy có mấy cái nhà chắc dành cho nhân viên làm việc, không được vào. Cỏ cây mùa xuân thịnh mậu vô cùng, nhất là lọai lạc hồn hoa tràn trề tô điểm. Nhưng thực sự là vườn quá rộng nên không có tỉa tót nhiều, cố tình để hơi hoang dại chút đỉnh để quến chim chóc bướm ong. Tôi thấy có những thứ mà phải chính mắt ta trông thấy, tai ta nghe, da thịt ta tiếp xúc thì mới thưởng thức được cái đẹp của nó. Như pháo bông, như hoa lá cỏ cây, như núi như biển, cảnh vật thiên nhiên. Còn chụp hình thì không thể nào chuyển tải được cái đẹp của chúng.
Thật sự vườn quá rộng không thể đi cho hết được, đành phải trở ra, thấy nhà thờ ở bên ngòai cổng mở một chiều, nghĩa là khi ra khỏi cửa thì không trở vào được. Ra là ra luôn. Trong nhà thờ thấy có các bộ đồ thờ bằng bạc do các vị trong hoàng gia dâng tặng. Nhà thờ này là nơi hoàng gia tham gia thánh lễ giáng sinh mỗi năm.

thánh tích thập tự giá đóng đinh chúa Jesus (mảnh gỗ nằm trong hộp có hình thánh giá với hai thanh ngang). Đuợc cho là do nữ hoàng Helena tìm thấy ở Jerusalem vào thế kỷ thứ 4 và sau đó đuợc phân phát cho khắp Christendom.

British Museum

Đây cũng là nơi tôi hay đi ngắm nghía. BM nổi tiếng có cục đá Rosetta Stone mà nhờ đó nhân lọai có thể hiểu được một thứ tiếng cổ xưa đã thất truyền. BM còn là nơi có bộ sưu tập về các xác ướp Ai Cập rất phong phú. Đây cũng là nơi có một bộ sưu tập vĩ đại về điện Pathenon lấy từ Athena của Hy Lạp. Cả Ai Cập lẫn Hy Lạp, nhất là nước sau đã lên tiếng đòi lại các báu vật của quốc gia họ. Hy Lạp cho đó là một sự ăn cướp do các nhân vật quyền thế trong thời Hy Lạp dưới sự thống trị của ngọai bang. Dĩ nhiên là báu vật vô giá như vậy thì dễ dầu gì nước Anh trả lại. BM có in bản thông tri và trình bày lý lẽ tại sao họ lại nên giữ. Đây là nơi bảo quản tốt, bảo tàng lại cho mọi người vào coi miễn phí, sự thủ đắc cũng không phải là cướp đọat (tôi đang tìm lại bản thông tri này để viết cho chính xác hơn). Mới đây hoàng tử William có hứa là sẽ tìm lại cái đầu của một thổ dân Úc bị chặt và mang về Anh để trả lại cho họ (nhưng bảo tàng National History Museum cho biết là trong kho chứa đầu của họ không có cái đầu đó), cho nên có người bảo vui là nếu khi tức vị đăng quang, biết đâu ông vua mới sẽ làm một cử chỉ đẹp là trả lại cho Hy Lạp báu vật này để xoa dịu lòng căm hờn của các thuộc địa cũ. Tuy nhiên, nếu lý luận như thế thì không lẽ người ta hoàn trả lại tất cả những gì mà các nước trên thế giới đã cướp qua cướp lại trong các cuộc chiến chinh. Thế giới sẽ hỗn loạn biết mấy nếu ai nấy trở về vị trí cũ, mà rồi làm sao biết cái nào cũ nguyên thủy.

Trước khi tách rời ra khỏi bảo tàng để dọn về khu King Cross thành thư việc quốc gia (British Library), phòng đọc sách cũng là nơi nổi tiếng được những người lịch sử đến nghiên cứu học hỏi. Trong đó có Karl Marx và Lenin. Marx đã ngồi ở đây để miệt mài hoàn thành cuốn Tư Bản Luận. Khi Gorbachev ghé thăm viện bảo tàng, ông có nói chính cái bảo tàng này chịu trách nhiệm về sự hình thành chủ nghĩa cộng sản (!).

Đồ VN chỉ khiêm tốn trong một kệ nhỏ, nhưng một tác phẩm của Oger minh họa cách đúc tiền đồng của người Việt xưa được giới thiệu trong căn phòng nói về tiền tệ.

Có nhiều người không ưa Paris Hilton. Tôi không để ý mấy về lời bình phẩm của mọi người về các cô gái trẻ như Lindsay Lohan hay Paris Hilton. Nhưng có một lần Paris Hilton nói một điều làm tôi có cảm tình với cô nàng. Đó là lời khen tặng của Paris về London. Đối với một kẻ đi nhiều như Paris thì lời nhận xét này cũng đáng tin cậy. Một buổi nọ, được tham dự một buổi ăn tối ở nhà cặp vợ chồng nọ. Khách gồm thêm 7 người nữa. Có một cặp vợ chồng sắp sửa từ giã London. Họ người Thụy Điển, bà vợ thì gốc Ba Lan. Tất cả mọi người trong buổi ăn có chung một điểm là từng đi nhiều nước. Bà gốc Ba Lan có đề cập tới Việt Nam, bà khen Saigon nhưng chê Hà Hội không có gì để coi cả. Bà cũng khen Hội An. Đối với du khách nước ngòai thì ai cũng thích Hội An, dù có khi họ không đồng ý về Saigon hay Hà Nội. Tôi ngạc nhiên khi nghe có người khen SAi gon. Saigon ô nhiễm, ồn ào, đường phố cũng lộn xộn, bẩn thỉu. Nhưng bà Ba Lan nói: Đâu có, Saigon sạch hơn Hà Nội đó chớ. Tôi chưa đi Hà Nội nên không biết trả lời ra sao. Saigon hay Hà Nội với tôi bây giờ đều xa lắc, tôi đã là công dân của nước Mỹ, nhưng đi sang Âu châu lại thấy yêu mến và gắn bó với các nơi này. Và nơi tôi ở lâu nhất là London. Bà Ba Lan nói: Trong những ngày cuối này tao làm một cái list các nơi ở London và đi thăm cho kỳ hết. Một bà trong buổi tiệc sau này có bảo tôi: Bà Ba Lan đang điên lên (crazy) vì sắp phải xa London rồi đó. Về Thụy Điển thì buồn thiu ở đó, sánh làm sao được với London. Bà này, chồng người Úc, chính là người đã từng rủ tôi đi xe bus hop on hop off dạo nào, nay đang tìm cách ở lại Anh. Tôi nghĩ chính bà mới là crazy vì sắp phải rời Anh quốc. Trong buổi họp mặt ăn tối hôm ấy, không có người nào chê chán London.

Nhiều ng` khg thích đến mấy nơi vắng vẻ giống nhu trên đâu. Đến chỗ chen chúc, ồn ào cho.... đáng đồng tiền bát gạo

Em coi Wiki thì thấy cái hình số 1 chị chụp là căn nhà của cha ổng, (cũng thấy nói là nơi ổng được sinh ra). Nhưng rồi trong cái hình số 2 của chị, căn gạch màu đỏ nằm kế bên căn nhà của cha ổng, lại thấy tấm bảng ghi là "entrance to S's birthplace", thành ra tưởng đâu đó là bv, nơi ổng được sinh ra.

Hồi ở VN, kịch phim Hamlet ( đen trắng) được chiếu mấy lần trên TV, có chuyển âm tiếng Việt nên coi cũng hiểu được. Nhg em chẳng khoái, ngôn từ (tiếng Việt) nghe cũng khg hấp dẫn mà nhân vật trên màn ảnh thấy cứng ngắt, kiểu cách, coi mệt lắm. Có thể vì em còn nhỏ nên thấy vậy chăng? Em chỉ nhớ lúc Hamlet nói chuyện với hồn ma (của) cha của chàng....
King Lear cũng được chiếu trên TV (VN). Phim này (đen trắng) thì còn ngán bạo, hình như là phim ca nhạc kịch thì phải . Có 1 ông già râu xồm đi qua đi lại , ngã nghiêng ngã ngửa, la hét tùm lum giống nhu trong mấy tuồng hồ quảng, ô trời, chán muốn chết, coi khg hiểu chi cả...
Đó là tiếng Việt mà em còn ớn, còn coi tiếng Anh thì chắc là em điếc luôn, thành ra chắc never coi.