Ngày thứ nhất

Đầu tháng 10 vừa qua, tôi cùng vài người quen có dịp đi sang đảo Oahu, thuộc quần đảo và tiểu bang Hawaii . Hãng máy bay Delta, khởi hành từ phi trường Los Angeles. Trước đây mỗi lần có ai nói về Hawaii và hỏi han xem có đi tới đó chưa, nổi tiếng là "thiên đường hạ giới" mà . Thì tôi luôn lý luận là, gọi là thiên đường chắc tại có nước biển ấm của nhiệt đới, ở Mỹ biển lạnh quá nên có nơi nào nước biển ấm thì họ thích lắm . Nếu đi tới đó thì thà là tôi rán đi luôn tới VN, vừa thăm nhà mà cũng có nước biển ấm. Bãi biển Nha trang, nhất là Đại lãnh, cát trắng mịn thấy ham. Đó là lý do khiến cho tuy ở gần Hawaii hơn các tiểu bang khác (ở gần Hawaii), mà tôi vẫn cứ chưa bao giờ quyết đi tới đó. Mãi tới năm nay, một chuyến đi bất ngờ, chỉ được quyết định vào hai ngày cuối, do chuyến đi tới Georgia bị huỷ vì bão, nên đành đi đại sang đó vậy.



Máy bay bay chừng 5 giờ, như vậy cũng vừa rồi, lúc này ngồi lâu mệt lắm. Vừa ra khỏi phi cơ, hơi nóng nhiệt đới làm lòng tôi chùng xuống, chính là hơi nóng của các lần đi vào Tân Sơn Nhất . Cali cũng có ngày nóng, nhưng là cái nóng khô, chớ không phải là cái nóng ẩm như đây . Hơi nóng làm dậy lên trong tôi một niềm phấn khởi. Ở lâu quá một nơi, bạn cũng thèm một đổi thay vậy chớ\. Bao nhiêu lần đi về VN, cái nóng Sài Gòn làm lòng tôi lâng lâng, nên cái nóng Hawaii làm con tim tôi bị gạt vì gợi nhớ các lần về thăm lại cố hương. Nhưng rồi tôi trấn tỉnh lại, đây cũng còn là nước Mỹ, một khoảnh nước Mỹ nhiệt đới đầu tiên tôi được biết. Cảm giác ở Mỹ lúc nào cũng làm tôi thấy an toàn: quê hương của mình mà. Nơi nào có tự do, nơi nào có an toàn, dù chỉ là tương đối, thì đó còn là vùng đất đáng yêu.

Hàng chữ trên cao của phi trường Honolulu có chữ Aloha ở phía trên . Đó là thổ ngữ ở Hawaii, có nhiều nghĩa, trong đó có nghĩa chào mừng . Gặp nhau là người ta Aloha, từ giã cũng Aloha . Coi trong mấy phim lấy bối cảnh Hawaii cũng hay nghe tiếng này\. Trong khuôn viên phi trường thấy có một khu vườn kiểu Tàu nho nhỏ, có tượng của một ông không biết là ai: Khổng tử hay Tôn Trung Sơn, nhưng không đi xuống coi được vì phải lo đi ra. Nhưng tôi cũng kịp sà lại một khoảnh đất trồng các cây nhiệt đới như nghệ, dương xỉ, trúc ...có bảng tên vừa tiếng Anh, tiếng khoa học và tiếng thổ ngữ Hawaii. Chưa gì tôi đã thấy khoái, phải vậy chớ: giúp cho du khách chút kiến thức về thực vật ở cổng chào. Mấy cây này với tôi thì quá thường rồi . Trên đường tới băng chuyền lấy hành lý, thấy có bàn bán vòng hoa\. Nếu ai muốn có người choàng hoa vào cổ thì phải đặt trước, đâu độ vài chục đô la.

Chúng tôi đi taxi về khách sạn ở ngay bãi biển Waikiki . Đây cũng là một địa danh nổi tiếng mà chúng ta hay nghe khi nói tới Hạ Uy Di ...Người Việt gọi Hawaii là Hạ Uy Di, tuy là chỉ một khái niệm nhưng đem lại cho tôi hai cảm xúc khác nhau. Hạ Uy Di là tiếng ngày xưa, nên gợi cho tôi cảm giác của những ngày thơ ấu . Hồi nhỏ đọc qua sách báo được biết đây được coi là thiên đường hạ giới, nơi có nắng, có gió , có bãi biển cát trắng, có nước biển ấm, có các cô gái chàng trai thổ dân che thân bằng hoa lá cỏ cây, tưng bừng nhảy múa. Vậy mà rồi mình cũng có ngày được đặt chân tới đây ...

Khách sạn tôi ở nằm sát bãi biển nhưng lan can phòng ngó xéo xéo ra biển chớ không phải ngó ngay . Phải như vậy thì nhiều phòng mới cùng ngó ra biển được - mỗi phòng được "nghé" một chút. Hồi ở Cairns tôi ở khách sạn ngó ngay ra biển nhưng khu đó vắng vẻ hơn, không vui nhộn như bãi Waikiki này, và dĩ nhiên là cũng rẻ hơn. Phòng tiếp tân nằm ở tầng trên, có chưng một chiếc ghe đặc trưng của dân vùng hải đảo Thái Bình Dương. Khi nhìn chiếc ghe này, tôi phục thổ dân quá\. Có thêm một cái càng đóng bên cạnh thì rất khó bị lật\. Tại sao dân miền biển người Việt mình không làm như vậy\? Có lý do gì không\? Hay là không nghĩ ra được\? Loại ghe này gọi là outrigger, cũng là tên của khách sạn, nên chưng chiếc ghe là đúng điệu lắm lắm\. Sau khi nhận phòng thì nhóm tôi tới gặp nhân viên giới thiệu các nơi nên xem ở đây, đặt vé mua tour gì cũng nhờ họ\. Cạnh có một bàn khác với người nhân viên hết sức môi miếng, khều chúng tôi lại, cho biết nếu muốn ăn điểm tâm miễn phí thì phải vô ngồi nghe quảng cáo về timeshare\. Tôi lơ đãng nhìn xuống sàn nhà, thấy tấm trải nền có hình lá môn\. Khoai môn là một trong các món ăn chính của thổ dân\. Như vậy nhà thiết kế rất tinh tế khi đặt các chi tiết có ý nghĩa trong sự trang hoàng, chớ không phải muốn dệnh cái nào vô thì dệnh!

Sau đó chúng tôi xuống nhà ăn để dùng bữa tối, tiệm thuộc chuỗi nhà hàng ăn có tên là Duke 's. Ăn xong, chúng tôi thả bộ xuống bãi biển, bãi Waikiki\.

Buổi chiều tối chúng tôi sẽ tham dự một buổi luau đã đặt vé trước, tên riêng là The Big Kahuna Luau. Đúng giờ hẹn, có xe tới đón trước khách sạn, chúng tôi là nhóm đầu tiên, sau đó đi thêm vài khách sạn khác để rước thêm khách.Nhóm trong xe chúng tôi đa số là du khách từ Úc tới . Trong các cuộc đi sau tôi cũng thấy du khách từ Úc tới khá nhiều\. Cuộc hành trình của họ tới Mỹ chắc là hay dừng lại Hawaii ít ngày, vì nó nằm trên con đường khá xa tới California\. Cũng là một tính toán có lý, vì nhập cảnh tại phi cảng Honolulu dù sao cũng không đông đúc như LAX. Tài xế kiêm thuyết minh là một người đàn ông trung niên, da nâu đậm, rất vui vẻ, thân thiện (nghề của chàng mà!). Ông đeo một chuỗi hạt kukui\. Hạt này có tên khoa học là Aleurites moluccanus. Tra trong net thì tên Việt của cây này là Lai . Vòng đeo cổ này là trang sức đặc trưng của người bản địa, thấy cũng hay hay\. Ở Hawaii người ta có thể đeo vòng hoa, gắn hoa trên tóc, đeo các chuỗi hạt , và hạt kukui là thấy phổ biến nhất\. Ông tài xế không phải đeo cho vui, nhân viên trong hãng đều đeo một vòng hạt này trên cổ

Xe đi lên đồi theo con đường uốn éo vòng quanh, thành phố Honolulu nằm phía dưới . Tới một địa điểm thích hợp, ông cho ngừng xe lại, và cho biết mọi người có thể xuống ngắm Honolulu từ trên cao 15 phút. Ai cũng xuống chụp hình. Chỗ dừng xe dựa vào một triền núi thấp, nhìn lên vách núi thấy cây như thanh long đặc gậc, tôi gọi là "coi như" vì loại xương rồng này có nhiều thứ có hình dáng hao hao nhau nên không rõ đó có phải là thanh long hay thứ nào khác



Sau đó lại tiếp tục đi nữa . Khi tới nơi thì chu choa ôi, một hàng mấy chục chiếc đang tấp nập đổ khách tới . Nơi đón chúng tôi là khuôn viên của một biệt cư khá lớn, chủ nhân biến cơ ngơi làm nơi đón du khách tới tham gia một tái hiện sinh hoạt cổ truyền của người bản địa: Luau\. Đại khái đó là một bữa tiệc có múa hát\. Món ăn truyền thống của họ là quay một con heo dưới đá nóng và các món khác. Thì cứ tưởng tượng các bộ lạc thổ dân, họ đi săn được con heo rừng, về đốt lò nướng rồi cả làng chia nhau thưởng thức\. Thay vì quay trên lửa thì họ đào một lỗ, xếp đá chung quanh rồi nung nó lên\. Nhưng trước hết là một màn chào mừng cái đã\. Ngay từ đường vào đã có nhân viên tiếp khách, tặng mỗi người một vòng đeo cổ, tôi thấy họ phát cho tôi một xâu ốc rẻ tiền, trong khi lẽ ra là một chuỗi hạt kukui như khi mua tour họ đã nói\. Tôi hơi thất vọng vì tôi thích cái hạt kukui hơn . Trong khuôn viên có đặt rải rác các ghế ngồi, uống nước ngọt thì không phải trả thêm tiền, nhưng nếu muốn rượu, bia thì phải trả thêm\. Âm nhạc trỗi lên\. Ngoài sân có một khu có bạt che có đặt vài điểm giúp vui khách: cách thắt vòng hoa lá để đeo lên cổ hay cổ tay, họ gọi là lei, hoặc đóng các con dấu vào lưu bút, v..v...Tôi có đi ngắm mấy cây trong vườn, thấy có cây xoài cổ thụ nằm giữa, rồi đu đủ, rồi tre, phía dưới xa xa là một vịnh nhỏ, lặng lờ và đèn đã lên được đốt lên ...Trời tối dần, mọi người được ăn thịt heo quay ...Nhìn kỹ thì thấy con heo này không hề được quay trong cái đống đá bên ngoài, họ chỉ làm cảnh vậy thôi . Con heo chắc là được khiêng về từ một tiệm thịt ở Chinatown có lẽ . Thấy như bị gạt! Con heo được sả thịt ra, mỗi người một miếng nhỏ, nguội ngắt, ăn cho biết mùi\. Ban tổ chức có trấn an là bữa ăn chính sẽ diễn ra sau một màn ca xang múa hát\. Thế là một đàn vũ công trai gái ra đứng nhảy múa cho mọi người xem, và sau đó mời ai muốn tập múa thì lên học theo\. Chắc ai cũng từng biết qua điệu vũ nổi tiếng Hawaii: điệu hula\. Đây là điệu múa hết sức gợi cảm, mông, ngực lắc rung lên hết cỡ\. Các cô gái ăn mặc đơn giản, có khi không có áo ngực luôn nếu là thời xưa, Hồi đó thổ dân còn không có chữ viết nữa mà, đời sống hoang sơ, giản dị, giải trí cộng đồng chỉ có đêm đêm bên ảnh lửa bập bùng, cùng nhau nhảy múa theo tiếng nhạc mông mênh


con heo quay chờ xẻ thịt, nhân viên đeo hạt kukui (hạt Lai)

Theo tài liệu thì khi đạo Kito được truyền vào đây thì vũ điệu hula bị cấm do tính chất gợi dục của nó\. Nhưng nay, no' đã được phục hồi và sống lại ....Có lần tôi được tới một chung cư nọ ở ngay downtown Los Angeles, có lễ lạc gì mà họ mời hai nữ vũ công Hawaii tới trình diễn cho mọi người xem trên sân thượng. Áo ngực là hai cái miểng vùa khô, váy là lá dừa tết lại, cứ thế mà rung lắc thoải mái\. Chắc tôi cũng hơi thủ cựu nên thấy hơi mắc cỡ, nhưng nếu lâu lâu rồi chắc cũng thấy quen\.

Sau đó thì mọi người được mời vào phòng ăn để dự tiệc . Trong khi ăn thì có màn múa hát giúp vui trên sân khấu gần đó\. Nếu đây là bữa tiệc đặc trưng của dân Hawaii thì thôi ..em chã ...


ăn tiệc có múa giúp vui

Nghĩ ngợi lan man, tôi ngờ ngợ, không biết có liên quan gì giữa chữ luau với chữ lẩu của dân miền Nam không\? Tôi vẫn tin là người Việt có một nguồn gốc chung với dân hải đảo Thái Bình Dương, chưa chắc gì chúng ta đi từ Động đình hồ xuống\. Chúng ta có nhiều nét giống với dân hải đảo, tục xăm mình là một, cổ tích Tấm Cám có chi tiết ăn thịt kẻ thù là một thí dụ khác

Về chuyện nhảy múa, tục này có mặt ở rất nhiều dân tộc phía Nam, các sắc tộc thiểu số VN, người Ấn độ, người Miến, Tha'i, Miên ...đàn ông đàn bà đều thích múa hát ...Chỉ có người Việt là người ta không múa nếu họ không phải là vũ công, và ca xang múa hát là công việc của người làm nghề giúp vui cho cung đình trước tiên . Thậm chí, theo ảnh hưởng lễ nghĩa của Nho giáo, việc múa hát cũng không được ca ngợi ...Nhưng theo tôi, múa hát rất tốt cho cơ thể, nó là một cách tập thể dục cho cơ thể ..Ngày nay, ở các công viên thành phố bên Tàu, nhiều người đã sáng sáng ra đó vặn nhạc và múa ...Họ cần múa "hết cỡ" theo điệu hula thì mới xả hết stress được\. Người ta bệnh tâm lý nhiều khi chỉ vì không được sống hồn nhiên như trẻ thơ hoặc như những con người cổ sơ thời nguyên thuỷ!

Ngày thứ ba

Ngày hôm nay là ngày dành cho việc đi thăm khu kỷ niệm Trân Châu Cảng nổi tiếng, nơi khởi đầu của sự tham gia vào thế chiến thứ hai của Mỹ . Cuộc chiến này thì quá nổi tiếng rồi, sách báo phim ảnh đầy dẫy\. Các chương trình truyền hình về lịch sử ở Mỹ, ở Anh thôi thì thường xuyên chiếu về đủ mọi khía cạnh của cuộc chiến này hầu như mỗi ngày. Mới đầu Mỹ đâu có tính tham gia vì cuộc chiến xảy ra ở ngoài Mỹ khá xa. Ai ngờ Nhật lại tấn công Trân Châu Cảng quá bất ngờ, làm cho Mỹ phải quyết định lao vào cuộc chiến, và đã cùng đồng minh chấm dứt cuộc chiến tranh đã làm chết quá nhiều người. Tôi đã đến thăm thành phố Hiroshima nơi lãnh quả bom nguyên tử đầu tiên và sau đó một trái nữa ở Nagasaki là khiến Nhật phải đầu hàng vô điều kiện . Ngày hôm nay tôi lại tới thăm nơi đầu tiên khởi đầu cuộc chiến của Hoa Kỳ từ cuộc dội bom của Nhật. Với người Mỹ, một quốc gia đang trên đường trở thành cường quốc thế giới thì đây một khiêu khích không thể tha thứ được, nhất là kẻ thù lại là một xứ da vàng. Nói gì thì nói, người da trắng thời thuộc địa vẫn vốn coi thường người da vàng, da đen là các nước đang bị các quốc gia Âu châu chinh phục

Xe đón chúng tôi chở tới tận khu Cảng. Khi tiến vào địa phận quân sự thì có bảng thông báo yêu cầu không được chụp hình vì lý do an ninh, chỉ khi tới nơi xuống xe rồi đi vào thì mới cho chụp hình. Được yêu cầu đến sớm vì phòng vé rất đông, thế nhưng với cách thức làm việc của người Mỹ thì cũng không có gì là phải chờ đợi lâu lắc. Và sự chu đáo, có tổ chức của các điểm thăm viếng có tính quốc tế như nơi đây khiến cho du khách càng cảm thấy long trọng cho buổi viếng của mình. Trong khi chờ đợi ở phòng vé, tôi nhìn xuống dưới nền xi măng thấy có bản đồ Thái Bình Dương vào thời điểm 1941, thấy phần Việt Nam chung với Miên, Lào được ghi chú là French Indochina, cảm xúc cho nước mình lúc ấy là một phần của nước Pháp mà thôi, cái tên "Việt Nam" không hiện diện trên bản đồ thế giới.

Tâm cảm của người xem cũng tuỳ vào cá nhân. Chắc người Nhật đi coi phải cảm xúc khác với người Mỹ. Cũng tương tự như ở Hiroshima tôi cảm thấy là không ai thù hận gì ai nữa. Đó đã là lịch sử rồi, chỉ hiện tại mới quan trọng. Những người văn minh sau cùng sẽ thấy mình là một thành phần của nhân loại, chia sẻ cuộc sống với nhau trong hành tinh này. [Thêm một bậc văn minh nữa, người ta sẽ thấy cả loài vật cũng được quyền sống, rồi cỏ cây hoa lá cũng được hoan nghênh, và sau cùng, bậc giác ngộ còn nghĩ đến cả các chúng sinh ở mọi cõi khác nữa]. Nhưng quá khứ cần được nhắc lại, được học hỏi, được bàn thảo để thế hệ sau có thêm kinh nghiệm mà xây dựng cuộc sống cho an toàn, đẹp đẽ hơn. Cách trình bày của các điểm thăm viếng đều toàn là các dữ liệu khách quan, đó là một điểm son cho ngành sử học ở các nước văn minh mà tôi có dịp viếng thăm.


Nhà kỷ niệm chiến hạm bị đánh chìm Arizona


Báo in lại loan tin chiến tranh bùng nổ


Phía sau là tàu ngầm Bowfin


Chiến hạm Missouri

Ngày thứ tư

Buổi sáng chúng tôi xuống quán ăn điểm tâm . Được có cái quang cảnh nhờ vô quán sớm vì ai cũng thích ngồi ngay hàng hiên để nhìn ra biển cho khoái mắt .Những tàu lá dừa tô điểm khung cảnh trời, nước, cát bao la, nhờ vậy mới thấy khác với cảnh biển ở Cali . Nam Cali thì phổ biến các cây cọ, cao nhòng mà tàu lá ngắn giống như cây cau ... Ai cũng lấy máy hình ra chụp . Đâu phải dễ mà được ngồi bên hàng hiên một quán ăn trên bãi Waikiki . Với tôi chuyến đi nào cũng có thể là chuyến duy nhất trong đời, và rộng ra, ngày nào cũng có thể là ngày cuối cùng của cuộc đời tôi . Cứ nghĩ vậy đi để trân quý các phút sống của đời mình .



Ngày hôm nay chúng tôi sẽ có chương trình tour gọi là Oahu Eco Adventure Tour. Tour này cũng đặt mua hôm đầu với người concierge. Tiếng Pháp concierge là gác dan, nhưng ở đây lại là nhân viên giúp khách hotel mua tour các thứ. Tổ chức của các khách sạn ở Mỹ thì chu đáo lắm, đi chơi ở Mỹ thì yên lòng về mặt đó, miễn có ... tiền là có mọi thứ, hầu như vậy. Khỏi phải nói là với cuộc sống hiện nay của thế gian, thiên hạ bày đủ trò để khiến ta thấy lúc nào cũng thiếu tiền nếu muốn biết điều này điều nọ với thiên hạ. Khổ là ở chỗ đó .

Chúng tôi ra đứng trước khách sạn kế bên là Moana vì có chỗ để xe bus dừng lại, được dặn là cái xe màu đen minicoach có chữ Hoku ở hông xe. Tôi đồng ý chọn cái tour này vì theo mô tả thì nó là chuyến đi khám phá cảnh trí của đảo Oahu, chớ còn các tour như lặn biển, ngắm san hô, trượt sóng này nọ thì kể như nằm ngoài mong ước rồi ...

Honolulu là thủ phủ của bang Hawaii, nằm trên đảo Oahu. Quần đảo Hawaii nổi lên giữa Thái Bình Dương là do núi lửa phun lên . Hòn đảo lớn nhất có cùng tên với bang thứ 50 của Hoa Kỳ, là Hawaii, nên nhiều khi được gọi là Big Island cho khỏi lộn . Vậy khi nói tới Hawaii ta phải phân biệt đó là tên của tiểu bang hay là nói về một trong các hòn đảo của bang này. Hồi chưa tới Honolulu tôi cứ tưởng là sẽ có thể đi thăm các đảo dễ dàng, đi thăm mộ của ông thuyền trưởng James Cook, hoặc xem núi lửa phun dung nham ra; nhưng tới đây rồi mới thấy là không đủ thì giờ để khám phá nhiều như vậy đâu .Rốt lại là chỉ có thể thăm đảo Oahu mà thôi .

Đây là chuyến đi cả ngày trời, chương trình là lái xe đi hết một vòng đảo và dừng lại những địa điểm đáng coi dưới sự giải thích của tour guide . Mới đầu chúng tôi còn bàn hay là nên mướn xe rồi tự lái, tới đâu thích thì ghé lại, không thì tếch đi; nhưng rồi không ai sốt sắng muốn lái xe cả, ai cũng ngài ngại chỗ lạ nước lạ cái, với lại nghe nói giá mướn xe cũng khá đắt đỏ, nên thôi, chọn giải pháp này cho khoẻ .

Tua gai là một ông trung niên có vẻ mặt dân Á châu (có lẽ là người Phi Luật Tân). Cũng lịch sự, nhã nhặn như ông hôm đi ăn ...lẩu, nhưng tôi thấy có vẻ hướng nội hơn ông nọ . Hơi lạ lạ là trong cuộc đi, nhiều khi thấy ông nói xong lại hay cười khì như vui vì câu chuyện của chính mình (tại vậy nên tôi mới nói là ông ta hướng nội). Chớ ngồi đàng trước lái xe, đâu có ai ở đó đâu mà cười với nhau!

Trên xe còn có một cặp vợ chồng người Anh, một nhóm gia đình người Úc, và một người Mỹ nữa . Cặp Anh đã ghé Las Vegas rồi mới ghé đây . Một chuyến đi du lịch nước Mỹ của du khách chắc cũng làm nhức đầu vì tính toán nên đi những đâu, những đâu

Những điều ông nói về Hawaii tôi nghĩ chúng ta có thể tìm thấy ở các sách du lịch, nhưng có vài điều tôi chưa đọc ở đâu, như bãi Waikiki là do cát được chở tới từ Cali. Ủa, vậy sao? Họ lấy cát ở đâu vậy? Bãi Huntington Beach, Redondo, Manhattan ... chăng ? Bãi cát ở các nơi ấy rộng quá xá mà. Hawaii là quần đảo vốn do các chỏm núi lửa trồi lên, phún xuất dung nham, cuộc hình thành còn khá trẻ, trẻ nhất là Big Island, hiện vẫn tiếp tục được phun, trong tương lai các dung nham sẽ đặc lại và thành đất liền bồi cho đảo thêm rộng ra. Khi xem các phim về cấu tạo của Hawaii, tự dưng tôi cũng thấy ngộ ngộ ...Giữa Thái Bình Dương một đám núi lửa nổi lên, trong đó Hawaii lạc loài ở nơi xa nhất, từ đảo này cho tới nơi gần nhất chính là đất liền Cali mà cũng mất 6 giờ bay ...Loài người tắp vào đó, sinh sống, nay biến chúng thành một nơi có tiếng là "thiên đường hạ giới". Nhưng trái đất này dù đẹp cách mấy thì dưới con mắt của các nhà địa chất, nó mong manh không biết bao nhiêu mà nói, chỉ một cái cựa mình của lớp trái đất, cũng đủ bà con quýnh quáng, rụng rời

Xe chạy dọc theo con đường viền quanh đảo theo chiều kim đồng hồ, đi qua vịnh Trân Châu Cảng, hỏi ra thì ai trong xe cũng đều đã thăm nơi đây rồi, nên ông cho xe chạy qua luôn . Nhưng dù có người chưa đi thì làm sao mà ghé lâu được . Muốn xem nó phải mất gần cả ngày lận mà.
Nơi chúng tôi ghé chân đầu tiên là một nông trại trồng và bán cà phê có tên là Green World Coffee Farm. Ai cũng xuống đi vô xả nước trong bụng mình ra, chớ xe loại mini này thì đâu có toilet. Nông trại còn tử tế cho mọi người thử cà phê miễn phí nữa chớ. Cà phê của họ thiệt là ngon. Rồi ai muốn đi coi mấy cây cà phê trong vườn thì cứ vào xem cho biết. Nhiều người cả đời chưa biết hạt cà phê ra sao, nay cũng trầm trồ khi nhìn các cành cây đầy hạt đang chuyển sang màu đỏ. Tử tế như vậy thì ai mà nỡ lòng nào ra đi mà không mua cho họ một hai bịch cà phê. Mà quán cà phê có treo các hình ảnh, poster về liên quan tới cà phê tạo làm cho khách thấy thân thiết, gắn bó với món uống thông dụng này.
Hawaii là nơi duy nhất của Hoa Kỳ có trồng cà phê, và cà phê đã được nhập vào trồng tại đây vào từ thế kỷ thứ 19 và hiện được trồng khắp trên các đảo

Điểm dừng chân lâu nhất là công viên thực vật Waimea\. Tôi cũng nôn nao muốn coi thử vườn thực vật này có cây gì đặc biệt hay không\. Rất tiếc là ông tua gai đi khá nhanh, kéo mọi người đi cho tới con thác nhỏ chảy xuống một vũng nước lớn để cho ai muốn xuống tắm thì tắm\. Tôi đã mặc áo tắm sẵn, chỉ chờ tới nơi để ùm xuống tắm cho biết "mùi" tắm suối\. Nhưng ...hôm nay trời u ám, có cơ mưa, nên đã có thông báo là cấm không cho tắm\. Đã vậy trên bờ thác có một bảng thông báo là tắm ở đây có nguy cơ mang bệnh Leptospirosis (bệnh xoắn khuẩn vàng da) thành ra ai cũng không tiếc đã không được tắm\. Trên đường đi dạo quanh công viên cũng có nhiều công trình tái hiện cách sống của dân bản xứ thời xưa\. Họ dựng chỗ cư trú bằng lá dừa lá cọ, nhìn cũng hao hao như các chòi lá ọp ẹp, sơ sài của dân nghèo xứ ta\.Có nơi thờ phượng thần linh\. Có nhà ăn dành riêng cho đàn ông, con trai, nhà ăn dành cho phụ nữ và con nhỏ\. Thói trọng nam khinh nữ thể hiện trong việc phụ nữ thời đó không được ăn các loại thực phẩm như thịt heo, chuối, dừa, cá hồng (dùng trong tế lễ), cá voi xám, rùa\. Họ chỉ được ăn các thứ như thịt chó, gà, sò ốc, cá không có màu đỏ\.

Nói là vườn thực vật nhưng đây giống như cái rừng, đúng ra là một xẻo của núi được dùng làm vườn sinh thái, có thác, suối, và dòng nước róc rách\. Cây cối hoa lá thật là xanh và rậm rạp\. Thường những nơi như vầy khách viếng chắc chắn toàn là du khách từ xa tới\. Đây là nơi quá tốt để các nhà thực vật nghiên cứu một khu rừng mưa nhiệt đới mà không phải ra nước ngoài. Nước Mỹ thật đa dạng, phong phú\.

Cây cối cũng gắn bảng tên\. Có một cây với trái lủng lẳng chắc là cây đầu lân\. Một cây cọ có trái khá lạ mang tên là Pelagodoxa henryana\. Thấy có một cây quen quen, cây rất cao, tàn rộng và đẹp\. Ông tua gai nói đó là cây monkey pod. Sau tra lại thì ra đó chính là cây còng\. Hồi ở khuôn viên Pearl Harbor tôi đã thấy nhiều cây này mọc rải rác\. Cây này mà trồng lấy tàn che nắng thì số dách rồi\. Mùa này cây đang trổ hoa, màu tim tím\. Ông tua gai chỉ một cây gọi là cây noni, ông nói người dân bản xứ rất ưa chuộng, vì trái còn có công dụng làm thuốc chữa nhiều chứng bệnh\. Tôi nhận ra đó là cây nhàu\. Người Việt cũng dùng trái nhàu để trị đau lưng, nhức mỏi\. Lá nhàu cũng có công dụng tương tự, nên má tôi thường dùng chưng cá với tương hột nước cốt dừa cho người già ăn. Ngoài ra còn thấy có xoài, ổi, Ổi thì ở Nam Cali thấy có trồng rồi, nhưng xoài, đu đủ thì chắc chỉ chịu ở xứ nhiệt đới.

Quay lại để ăn bữa trưa\. Cái tua này phối hợp với công viên tổ chức thật chu đáo\. Ở Mỹ ngành du ngoạn, du lịch là người ta đã tính toán kỹ lưỡng, lúc nào cũng đứng vào vai trò của du khách coi họ cần cái gì mà lo phục vụ cho họ\.


thác nước trong công viên Waimea

Vì xe đi theo chiều kim đồng hồ, vòng quanh đảo viền theo biển, mà do Mỹ làm đường cho lái theo tay phải cho nên chúng tôi còn bị áng ngữ bởi chiều xe ngược lại khi ngắm biển, nghĩa là lúc nào cũng ở phía trong\. Tại sao tour không tổ chức đi ngược chiều kim đồng hồ thì lúc nào chúng tôi cũng đi sát biển ? Theo tôi đoán thì họ chọn như vậy để tiện lợi chỗ dừng chân, cho sự ăn uống. Nếu đi ngược lại thì khi viếng vườn Waimea sẽ chiều rồi, khó tắm suối chăng ..Dù sao, tôi cũng tin là những người thiết kế tour đã tính toán mọi sự cho phù hợp, nói theo chữ nghĩa hiện đại trong nước thì là họ đã chọn phương án tối ưu rồi. Chúng ta đi tour để biết chỗ nào nên dừng lại xem, đường đi nước bước thế nào, chớ còn một khi đã biết đại khái như thế, nếu lần sau có đi thì nên mướn xe để tự do hơn. Xe có khi đi sát bờ biển, bên kia là núi bên này là ....sea! Hoặc có lúc bên kia là những khoảng đất xanh có nhà, có vườn trên đó.

Đảo này mưa nhiều nên cỏ cây thịnh mậu. Nói là "thiên đường" là nói theo con mắt người Mỹ, nhất là dân từ bang Cali con mắt nhìn đồi núi khô khan, đa phần là màu đất cát, nên nhìn thấy cỏ cây hoa lá nhiệt đới thì họ khoái mắt nên ca tụng là "thiên đường", rồi ai nấy hùa kêu theo, chớ dân sở tại cũng rên như bất cứ nơi nào khác. Họ than mưa nhiều, muỗi nhiều, vật giá đắt đỏ ...A, cái đó thì chịu thôi. Mọi thứ nhu yếu phẩm đều chở từ đất liền sang, mắc là phải. Dân bản xứ hồi đó tự túc đào khoai, lượm hái, bắt cá để ăn, liệu bây giờ có sống đơn giản được như vậy chăng? Tôi có biết chị nọ ở Nam Cali, con gái khi tốt nghiệp trường dược xong, được mướn sang Honolulu làm việc, lương được 130 ngàn một năm, cũng rên là chán, vì tù túng, muốn đi đâu cũng phải bay gần 6 tiếng, nên đang tìm cách để trở lại Cali, vui hơn!

Dân nhà giàu, không biết tiêu tiền chỗ nào cho hết nên bày thêm việc mua nhà nghỉ ngơi, thí dụ như tài tử Julia Roberts có thêm căn nhà trên đảo khá vắng vẻ ở đảo Kauai. Ngôi nhà và vườn đơn giản vậy mà nay hét 30 triệu đô thì dân bản xứ chắc là bị đẩy vào các khu nghèo hết rồi. Có người còn mua luôn cả một hòn đảo gọi là private island cho tự do khỏi bị dòm ngó. Nước biển ấm, bãi cát trắng luôn là một hấp dẫn cho con người xứ lạnh ...Tôi nghĩ tới nhiều người từ bỏ cảnh bao la trời biển để ra đi bôn ba tìm cách làm giàu, khi có tiền, họ lại trở lại với khung cảnh ngày xưa để gọi đó là "thiên đường". Người ta muốn private island để khỏi bị dòm ngó, theo dõi và ăn cướp ...Còn người ngày xưa lấy kho trời chung mà vô tận của riêng mình, khỏi sợ ai ăn cướp vì nó không là của riêng, chim trời, cá biển, cây rừng tự do hái lượm ...Nay lại có luật lệ chiếm hữu bởi bọn có quyền lực, đem bán cho người giàu có, dân bản xứ còn lại những gì ....

Thỉnh thoảng, tài xế cho xe dừng lại một bãi biển cho mọi người xuống ngắm cảnh, tôi được nhìn lại các rặng phi lao, lâu lắm rồi không thấy. Hoặc các cây bàng ...Những cảnh vật được thấy lại gợi nhớ quá khứ xa xôi ...Âm thanh, hình ảnh, món ăn xưa đã làm chì chiết lòng người viễn xứ biết bao nhiêu ...Khi còn rung động, còn man mác mối u hoài vì những thứ ấy là biết đường tu của mình còn chưa tới đâu hết ..Chỉ khi nào nhìn vật gì biết là vật đó, không bị cái tưởng ảnh hưởng tới thì mới là "ngon".

Ở bên đường thấy có vài người bản xứ bán dừa, chừng 3 hay 4 đô một trái. Mua thì họ tét ra bán cho ta uống tại chỗ. Hồi đó dân ta hay chặt dừa, dùng dao phay mà chặt. Ở đây thì họ cắm con dao xuống đất, chĩa lưỡi lên trời, và coi trong phim tài liệu thì ở VN thấy cũng làm y như vậy, không còn dùng dao phay chặt xuống như hồi xưa. Hiên nay người ta đã đóng lon nước dừa bán khắp nơi rồi cho nên uống nước dừa không còn là một nỗi khát khao như hồi đó nữa. Người ta uống là uống cả quê hương, ăn là ăn cả một quá khứ, chớ ăn uống gì nữa cho một cái mồm đã nhồi tọng vô đó không biết bao nhiêu thứ rồi.


Một chỗ dừng chân


Người bản xứ bán dừa


Hàng để bán

Xe tiếp tục chạy trên con đường chỉ có hai lane, một lane đi và một lane chiều ngược lại\. Đường sát biển và không có gì nguy hiểm, nhưng không phải lúc nào cũng ngừng lại ngắm biển được; có bãi có khu hẳn hoi với sự sắp đặt chu đáo của nhà cầm quyền, lúc nào cũng nhắm mục tiêu phục vụ du khách và dân chúng . Ngoài khơi có vài hòn đảo hình thù lạ mắt, có lúc phải dừng lại vì có vụ sửa đường thành có một lane qua lại ...

Lúc sau thì xe ngừng lại ở một nơi gọi là Tropical Farms Macadamia Nuts Oulet . Nơi đây mọi người được xuống dạo cho đỡ cuồng cẳng, thử cà phê và như tên gọi của tiệm, nơi mua hạt mắc ca và các thứ quà khác . Bên ngoài có tượng vua và hoàng hậu Harry và Mary Lake tạc bằng gỗ với bảng ghi lại niềm tôn kính của dân bản xứ . Dân Hawaii đâu còn lại bao nhiêu đâu, nhưng ai muốn nhớ về tổ tiên của họ thì cứ tự do (xứ Mỹ mà!), chỉ có cái là có muốn đòi lại để độc lập thì hơi khó, chỉ cần dân ở tiểu bang bỏ phiếu là thấy thua rồi. Nước Mỹ là một nước kỳ lạ, chắc là thuộc loại độc nhất vô nhị trên thế giới, là dân thì tứ xứ nhưng tới đây ai cũng thấy mình là một phần của quốc gia này, vì chính quyền là chính quyền của dân, do dân và vì dân. Nếu có một nhóm nào tìm cách khuynh đảo và nắm chặt quyền lực thì dân chúng sẽ tranh đấu dựa theo Hiến pháp để đòi hỏi quyền bình đẳng, tự do, dân chủ . Nên hiểu cái giá trị mà người Mỹ họ tự hào thì khi đi .... phỏng vấn xin định cư cứ theo đó mà trả lời .

Có điểm đặc biệt là quanh quán có nhiều gà (chắc là hoang) lắm, lớn có, nhỏ có, trống có, mái có .. ...Mỗi lần nắng mới hắt bên sông; xao xác gà trưa gáy não nùng ...Não nùng là có ý buồn, thê lương, nhưng gà gáy ở đây thì nghe vui vui . Chắc ông Lưu trọng Lư thấy não nùng vì cuộc sống không như ý ông mong muốn, chứ khi không còn gì để bất mãn thì hẳn là ta không còn nghe não nùng nữa . Dân Hawaii ăn uống tiêu dùng gì cũng chờ tàu từ đất liền chở qua, vậy sao họ lại "tha" mấy con gà này mà không bắt chúng làm thịt ? Chắc là cũng giống như bên California, chim chóc muông thú hoang dã gì đều là tài sản của tiểu bang, của quốc gia . Chỗ nào cho phép câu cá, bắn giết thì mới được phép, còn không thì rớ vô cũng là phạm luật .

Thấy có bảng quảng cáo các tour, tiệc luau; quanh đảo nơi nào cũng có trò vui cho du khách. À, trong restroom thấy họ dùng tiếng bản xứ wahine là phái nữ, và kane là phái nam . Ai không hiểu nghĩa (mà có mấy ai mà biết tiếng Hawaii) thì cứ nhìn hình và .... tiếng Anh là cũng khỏi vô nhầm phòng

Tôi nhìn thấy một gói hạt mắc ca giá là 10 đô/ một pound, ngoài ra cũng thấy có tiệm bán hạt trai Hawaii, nhưng cũng ít người chiếu cố . Riêng chúng tôi thì phải ra xe vì thời giờ có hạn .

Gọi là Memorial Park nhưng nhìn quanh thì ra đây là một nghĩa trang, loại nghĩa trang kiểu mới với không gian bao la, đất đai rộng rãi . Vì không được đi xuống xe xem xét cho nên tôi chỉ đoán là nghĩa trang này chia thành từng khu với các sắc dân và tôn giáo khác nhau. Nghe ông tua gai nói mới biết đây từng là nơi an nghỉ cuối đời của cựu tổng thống Phi Luật Tân: Ferdinand Marcos . Xác ông được lưu trong hầm mộ có máy lạnh sau khi lìa đời vào năm 1986, chờ ngày hồi hương theo nguyện vọng của ông và vợ ông là bà Imelda. Theo tin tức trên mạng thì ông đã được đưa về nước sau đó 4 năm. Hiện vẫn còn nhiều tranh cãi liên quan về ý định muốn chôn ông trong nghĩa trang dành cho các vị anh hùng của nước Phi. Vợ chồng ông Marcos sở hữu một tài sản khoảng 10 tỷ đô la trong thời gian 32 năm tại vị. Riêng bà Marcos nổi danh tiêu xài hoang phí, sở hữu nhiều hoạ phẩm mắc tiền, và nhất là có tiếng với bộ sưu tập 3 ngàn đôi giầy . Bà từng là khách hàng của các cửa hàng sang trọng trong thời gian ở Honolulu . Vậy ra Mỹ cũng dễ dãi dung chứa những tay tham nhũng, thụt kết tài sản quốc gia và mang sang nước Mỹ - họ thu hút chất xám đã đành, nhưng cũng không hề từ chối tiền bạc, của cải mang vào nước Mỹ, bất kể đó không phải là "tịnh tài". Cũng khá lạ chớ Hoa Kỳ đâu có cho tiền găng tơ, tiền ma tuý vào đây đâu!

cho rồi, chớ đâu có "sẽ" nữa ...Hi hi ...Biết đâu Mỹ cũng muốn lấy lại tiền mà dân Mỹ gốc Phi hay Việt gởi về nước họ. Dòng tiền đó sẽ trở lại nước Mỹ này mà thôi.

Waimanalo Beach

Chúng tôi lại đi tiếp tới bãi biển Waimanalo . Nơi đây có rừng cây rất mát mẻ, theo tài liệu thì gọi là ironwood, mà tra tự điển thì có tới ít nhất là 30 loại cây được gọi là ironwood (thiết mộc). Nhìn cây và tra cứu thì tôi thấy có thể đó là loại cây phi lao, tức dương liễu, tức she-oak, tên khoa học là Casuarina equisetifolia. Ngay khu parking có một chiếc limousine đang chở một cặp cô dâu chú rể . Ông tour guide nói là có cái '" mốt" là người Nhật hay sang đây làm đám cưới. Có thể là người Mỹ gốc Nhật ở đây không vì dân gốc Nhật ở đây khá đông mà! Biển sóng khá dữ nên ít người tắm, chắc nằm trong chương trình ghé thăm vì rừng phi lao này. Trong bản đồ được ghi là sherwood forest. Một ít người nằm dài trên cát phơi nắng. Có vài cặp nằm ôm ấp bất chấp khách qua lại . Ngoài khơi là đảo, chắc là đảo Thỏ (Manana - Rabbit - Island).