27 Tết. Gói bánh chưng
Thường thì 3 nhà là nhà tôi, chú Nguyên và bác Tân gói chung, nấu chung một nồi. Năm cao điểm lên đến 60 cái/3 nhà.
Phái nữ dậy sớm, làm công tác chuẩn bị như nấu đậu xanh, ướp thịt, vo nếp, rửa lá... Đến khoảng 9 giờ bắt đầu gói bánh. Mỗi nhà cử vài người đại diện gói. Bố tôi và anh Cả, chú Nguyên và 2 con trai lớn, các anh nhà bác Tân. Chủ yếu việc gói bánh là do nam đảm nhiệm. Đám lau chau tụi tôi thì ngồi lau lá giong, sắp sẵn nguyên, vật liệu. Công đoạn gói một cái bánh chưng gồm: Đặt bốn cái lạt dưới khuôn, sắp lá, đổ một bát nếp, một bát đậu xanh, sắp thịt vào, rồi lại đậu xanh, và nếp. Sau cùng là gói lại, buộc chặt bằng lạt.
Đặc biệt là khi gói xong tiêu chuẩn mỗi nhà, lúc nào cũng còn dư vật liệu. Tất cả những thứ còn dư được gói chung lại làm thành cái bánh "cóc". Cái bánh cóc có thể là rất nhiều thịt, ít đậu và nếp. Cũng có khi đầy ắp nếp và đậu, không thịt... Nhưng cái bánh cóc khi vớt ra được ăn ngay và luôn là cái ngon nhất!
Khoảng 6h chiều là xong việc gói bánh. Lúc đó thì củi và nồi cũng đã sẵn sàng. Bắt đầu nấu.
Tôi chưa bao giờ thức nổi suốt đêm canh bánh chưng. Chừng 11h là "hết mát". Lúc nào cũng vậy, chỉ mình mẹ tôi là canh tới sáng. Ngay cả 2 "cổ đông" còn lại cũng không có đại biểu nào thức như mẹ tôi.
Có một năm mà tôi không thể quên. Năm đó, trong khi nấu bánh thì anh N. "nhôm" rủ bọn tôi đi ăn cắp hoa. Anh N. "nhôm" là chuyên gia "chôm đồ nhà -chà đồ nhôm" nên có biệt danh trên. Tụi tôi ngồi ở tiệm bán hoa rất lâu. Đến khi anh N. phát lệnh tấn công là tụi tôi nhào vô, mỗi đứa một giỏ chạy. Tôi năm đó còn nhỏ lắm. Chạy ngang qua nhà người ta thì chủ nhà hỏi "hoa ở đâu vậy?" Phần hoảng, phần cũng hết hơi rồi, tôi thả chậu hoa ngay trước nhà ông đó "dạ, của bác" rồi chạy về luôn.
Sáng sớm hôm sau thì bánh chín. Bánh được vớt ra, đặt trên mặt bàn đã được lau sạch. Dùng cái thớt hoặc tấm ván ép cho hết nước. Và cất bánh dưới gầm giường...
Thời bao cấp, thiếu ăn, cả năm chỉ có ngày tết là ăn uống thỏai mái. Ăn 20 chục cái bánh chưng ngon lành. Bây giờ thì nhìn thấy bánh đã ngán. Mua 2 cái để lay lắt mấy ngày tết không hết. Việc nấu bánh cũng bỏ từ lâu. Mà tết không có bánh chưng vẫn không được. Bởi vì "cây nêu,...bánh chưng xanh". Không bánh chưng, không pháo, thật sự ngày tết trôi qua rất tẻ nhạt. Hay là càng lớn, càng thấy tẻ nhạt?