Em thấy tiếng Việt... thời xưa dùng Hán Việt nhiều, có người cũng cho rằng, không nên "Hán hóa" tiếng Việt. Nhưng nếu dùng tiếng Việt sau này, rất dễ bị cho là "Vê Xê hóa". Đối với lớp trẻ, như cỡ em đi, sống trong xã hội Vê Xê cho đến tuổi trung học, tất nhiên cũng có chữ đã dùng thành thói quen, và hơn nữa cũng không biết trước đây chữ gì được dùng thường xuyên thì làm sao biết mà tránh, và cũng không thể biết là có người bị dị ứng.
Vào cái thời em lớn lên ở VN, cũng có sự phân biệt trong tiếng Việt, tiếng Việt dùng trong Nam và tiếng Việt du nhập ngoài Bắc vào. Những từ như "đăng kí" hay "bức xúc"... người sống ở trong Nam lúc đó không có dùng. Nhưng có lẽ sau này, càng có nhiều người... xuôi Nam, cho nên ngôn ngữ của họ cũng trở nên thông dụng ở VN, mọi người đều dùng.
Ngôn ngữ nào thì theo thời gian cũng chỉ có thêm chứ không có bớt, và cái thêm là do ảnh hưởng của những ngôn ngữ khác cũng như lối sống của những nước khác, từ đó sinh ta những từ mới. Ví dụ, vào thời kinh tế "hợp tác xã", ở VN đọc báo hay xem truyền hình không bao giờ trông thấy một cái quảng cáo thương mại nào, cho đến khi VN bước vào thời mở cửa, các quảng cáo thương mại tràn ngập khắp nơi, lúc đó người ta mới làm quen với những từ mới như "marketing", "promotional sale" "business management", v.v. Tất nhiên những từ này cần phải được chuyển dịch sang tiếng Việt để sử dụng, và những từ như "khuyến mãi" ra đời.
Ở hải ngoại cũng vậy, khi cộng đồng VN lớn mạnh thì mới có nhu cầu "khuyến mãi". Mà nếu bây giờ không dùng khuyến mãi, thì nên dịch promotional sale, introductory sale như thế nào vừa ngắn vừa dễ dùng? (thật ra khuyến mãi là một từ Hán Việt).
Em thường hay phải làm công việc dịch thuật, và đôi khi cũng phải gãi đầu bứt tai vì không biết nên dịch như thế nào vừa sát nghĩa lại vừa không bị gán cho là dùng ngôn ngữ vê xê. Cho nên tiện đây nhân bài viết của ông To, em xin hỏi ý các chị một số từ mà em thường phải dịch, nên dịch làm sao là đúng nhất:
- promotional sale
- control (the device is designed for better control of product used)
- report (the report showed an increase in sales)
- performance (new product offers best performance)
- update
- làm sao để phân biệt: president, director, supervisor, manager
- business management
- business administration
- international relations
-... (tạm thời mới nghĩ ra nhiêu đó thôi)
Những chữ sau có dùng được không, và nếu không nên dùng thì phải thay thế bằng chữ gì
- quá trình
- khuyến mãi
- bản báo cáo/báo cáo (tường trình?)
- cập nhật
- quản lý
- kiểm soát
- ứng xử
- khẩn trương (trong phim Tàu là hay dùng "khẩn trương" lắm)
- đại lý
-... (sẽ suy nghĩ tiếp
)