Trời lạnh nói chuyện len (6)Những năm xưa, Nha Trang chỉ có hai tiệm bán len nằm trên đường Phan Bội Châu, trước mặt chợ Đầm, hay còn gọi là chợ Nha Trang. Hai tiệm nhỏ thôi, đã nhỏ mà còn hẹp nữa, ngoài chỗ tính tiền ở cuối phòng, phần còn lại là hai dãy tủ kính dẹp, ở hai bên tường. Huệ thường vào đây ngắm len ngẩn ngơ. Thời đó, ngoài len một sợi còn có loại len ba sợi nhỏ, thế nào cũng có một sợi len trắng, thật ra là "len" arcrylic để có thể giặt trong nước một cách vô hại. Những cuộn len này trông hấp dẫn làm sao, tim tím, hồng hồng, vàng vàng, đo đỏ, cam cam, có cuộn lại trắng bóc một màu tuyền trắng. Sau này vào Sài Gòn, dù xứ nóng, nhưng hàng len phong phú hơn, đã thấy có những cuộn len lông cừu màu xám tro, xám đậm, màu vàng đất, màu nâu đất, nhập cảng từ Ái Nhĩ Lan và Pháp. Từ đó cho đến ngày ra đi, Huệ vẫn lẩn quẩn bên các hàng len và khám phá ra trên đời này còn có len thỏ, len dê, len lạc đà, những chân trời mới.
À thì ra len cừu chỉ là một trong rất nhiều loại len. Len cừu phổ thông nhất vì nghề nuôi cừu lấy len là xưa nhất trong các nghề làm len và cừu cũng đông nhất; khi ngủ không được thì mình đếm cừu, đếm hoài, đếm mãi, làm gì mà cừu chả đông. Nhưng mà đến đây thì phải nói thêm cho rõ, len cừu lấy từ lông cừu là loại lông xoăn và bông, tức là lớp lông trong, gọi là fleece, chứ không phải những sợi lông ngoài của cừu, thẳng, gọi là hair. Loại len nổi tiếng nhất mà cũng là tốt nhất là len Merino, lấy từ loại cừu dễ nuôi nhất, cho thứ len mềm mại và ấm áp nhất, đầu tiên phát xuât từ Tây Ban Nha, sau lan qua các xứ khác. Hiện giờ người ta nuôi loại cừu này chỉ để lấy len chứ không để lấy thịt nữa. Những nước sản xuất len Merino là Hoa Kỳ, Úc, Tân Tây Lan, Nam Phi, Á Căn Đình, trong đó Úc chiếm hàng đầu, có năm lên đến 80% tổng sản lượng len Merino của thế giới.
Trong các loại len cừu, người ta cũng phân biệt len cừu (wool) với len cừu non (lambswool). Len cừu non hay lambswool chắc chắn là mềm, mịn và êm hơn rồi. Len cừu non lấy từ những con cừu hơn 7 tháng tuổi, và cũng vì thế mà hiếm hơn và đắt hơn. Úc, Trung Hoa, Mông Cổ, Tây Tạng và Nepal, hai xứ nằm ở phía dãy Hy Mã lạp Sơn, nổi tiếng với loại len cừu non, mềm, nhẹ và ấm như cashmere.
Len mohair, mềm và bóng như lụa thì làm từ lông của một loài dê gọi là angora goats. Còn loài thỏ angora rabbits lại cho len angora.
Ngoài ra, người ta còn làm len lấy từ lông lạc đà, lông lạc đà con, lông Llamas, alcapas, vicunas (bà con với lạc đà), thật là đáng ngạc nhiên cho một người lớn lên ở xứ nhiệt đới như Huệ. Nhưng chuyện này, kể cả chuyện len cashmere, Huệ để dành cho bài kỳ sau.
Đố các bạn lông cừu trong hình này làm bằng gì?