Xuân Vinh,
Mấy hôm nay chị không vào đây được, nhưng ngồi trên xe lửa chị vẫn viết nháp toa thuốc gia truyền để tặng Xuân Vinh.


Hình số 1 và 2 - Xám sơ sơ, sương sương dưới lá

Bệnh này gọi là bệnh nấm sương (powdery mildew), do loại nấm Sphaerotheca pannosa sinh ra.



Hình số 4 - Cháy xém xém rồi nhen - Cháy nâu

Bệnh này gọi là bệnh nấm sét (rust), do loại nấm Phragmidium sp. sinh ra.



Hình số 5 - Đốm đen tùm lum - Cháy đen

Bệnh này gọi là bệnh đốm đen (black spot), do loại nấm Diplocarpon rosae sinh ra.


Ba loại nấm này tuy khác nhau và tác hại khác nhau, nhưng lại cùng có nhiều điểm chung. Thứ nhất, cả ba có thể đưa đến tình trạng chết từ từ của hồng và vài loại cây khác nữa. Thứ hai, nguyên nhân của ba loại bệnh này hầu như giống nhau, hễ có môi trường ẩm ướt, thiếu thoáng khí, nhiều chất đạm chung quanh là các loại nấm này tự sinh sôi nảy nở và mọc nhanh như...nấm. Muốn chữa trị nhanh chóng, XV có thể ra tiệm mua thuốc xịt, gọi chung là fungicide spray. Chị sẽ tìm cái link của một trường đại học có dạy khoa canh nông hay thực vật (như Virginia Tech) để XV và các bạn có thể ghi lại tên thuốc, nếu cần. Tuy nhiên, đã có tiếng là Lang Vườn thì thú thật chị hạn chế việc dùng hóa chất trong vườn, vì hóa chất phải dùng rất cẩn thận, nó hại cây cỏ khác trong vườn và hại các loài côn trùng bạn tốt của nhà vườn, nhà nông.

Đây là toa thuốc nam của Lang Vườn:

Giai đoạn thứ nhất: dùng kéo làm vườn (đừng tước tay, hại cây lắm) cắt sạch những lá bị nấm cháy, cho tất cả vào bao rác, đừng đế sót rớt xuống đất, nấm hay lây. Dừng tiếc lá cháy, năng lượng đáng lẽ nuôi lá cháy sẽ nuôi cây và lá mới sẽ mọc ra.

Giai đoạn thứ hai:
1 muỗng canh baking soda
1 muỗng canh horticultural oil (mua ở các tiệm bán nhu liệu làm vườn)
1 muỗng canh bột giặt
1 gallon nước
pha chung lại, lắc đều, để một hồi mọi thứ tan vào nhau. Nếu không kiếm ra những thứ khó kiếm thì pha hai thứ sau:
5 muỗng canh bột giặt
1 gallon nước
(Có thêm dầu horticulture chỉ là để cho dung dịch dễ bám vào lá, đừng trôi tuột đi. Baking soda để làm gì chị không biết, có lẽ để làm chất xúc tác giúp dầu horticulture dễ hòa vào nước. Không biết, nói đại biết đâu chừng cũng trúng. Cái chính là bột giặt, bột giặt làm cho nấm bị tước khí giới tự bảo vệ lớp da của nó, nhiêu đây tạm đủ xài rồi.)

Dùng bình xịt lớn nhỏ tùy ý, xịt vào lá, xịt trên mặt lá và dưới mặt lá. Xịt thuốc nam cho lá hồng vào buổi sáng để thuốc có đủ thì giờ khô ráo trước khi đêm xuống. Xịt chừng 10 ngày liên tục thì cây sẽ lành bệnh, tươi cười trở lại.

Giai đoạn thứ ba: Nếu anh thợ làm vườn tốt bụng xịt thuốc nam giùm cho hồng, thì anh ấy một cái.

Nói gì thì nói, phòng bệnh vẫn hơn chữa bệnh. Sau đây là cách phòng bệnh:
- Mua hồng thì nên đọc chỉ dẫn và chọn loại cứng cựa, ít bị bệnh tấn công (họ có ghi là resistant to disease)
- Trồng hồng chỗ có đủ nắng (ít nhất 6 tiếng có nắng trong ngày)
- Trồng hồng cách xa nhau đủ cho gió thoảng qua được, đừng trồng chen chúc quá.
- Tưới hồng thì nên tưới chung quanh gốc hay quanh địa bàn của gốc hồng, đừng thương hoa lá mà tưới cho nó mát mẻ và có những giọt nước long lanh coi cho đẹp.
- Nếu ghiền tưới nước vào hoa lá quá thì nên tưới hoa lá hồng vào buổi sáng hay trưa, đủ giờ cho nước bốc hơi hết trước khi đêm xuống.
- Thỉnh thoảng cầm cái kéo tỉa bớt lá xấu, lá hư trên cây, gọi là hớt tóc, cho cây được thoáng luôn thể.
- Cắt lá xấu xong dọn sạch lá, đừng để rớt lại dưới gốc hồng.
- Mùa thu, lá của các cây khác bay vướng vào gốc hồng, nhờ anh thợ làm vườn dọn giùm để nấm không có môi trường ẩm ướt mà sinh sôi nảy nở khi xuân đến.
- Mùa xuân tới, thay vỏ cây vụn (mulch) cho gốc hồng. Lớp mulch mới khô ráo, tốt cho hồng hơn, mình lại đỡ mất thì giờ sau này khỏi phải xịt thuốc nam trị nấm cho hồng.
- Nếu rảnh nữa, pha thuốc nam xịt ngừa cho hồng: một nửa skim milk. một nửa nước, pha chung vào, cho vào bình xịt, xịt hai mặt lá hồng để ngừa bệnh nấm sương (powdery mildew) và bệnh đốm đen (black spot) của hồng.

Lang Vườn chỉ nói đùa khi quảng cáo khám bệnh và cho toa lần đầu miễn phí thôi. Xuân Vinh và các bạn muốn hỏi bao nhiêu thì hỏi. Huệ làm việc cho Bộ Canh Nông nên xem như đây là public service cho vui. Ghi chép vào đây để làm tài liệu cũng tiện, mà để thảo luận lại càng vui nữa. Khi nào không biết thì Huệ sẽ trả lời là Huệ không biết nha.

Đức Trí Quế Anh à, mai chị sẽ đăng một bài về mấy cái con nhỏ bằng nửa hột mè màu xanh xanh.

Lý do tại sao em ép tụi nó thành cây hồng hết - hi hi hi.

Cho tk ké với. Hoa nhà em cũng bị bịnh nhưng chưa...chữa cho nó

Chắc là trong phòng cây cỏ ta nên mở thêm chòi khám bệnh để cho các lang vườn thi thố tài năng, chẩn bệnh, ra toa và cũng cho để con bệnh dễ dàng theo dõi và tự...đi lấy thuốc uống Rồi lại thêm phòng "sản khoa" cho những ai muốn học chiết cây theo sự chỉ dẫn của chị HKKM nữa

Cảm ơn Tonka và Xuân Vinh. Ý kiến của Tonka hay lắm. Nếu PNV cho mở một mục gọi là Trong Nhà Ngoài Vườn hay tương tự, thì ACE có thể học hỏi lẫn nhau.

Đức Trí Quế Anh,
Những con bọ nhỏ xíu bằng nửa hạt mè đó tiếng Anh gọi là aphid, tiếng Việt có thể tạm gọi là con rận cây (dịch từ chữ plant lice, một chữ khác để gọi con aphid). Rận cây là tên gọi chung cho rất nhiều loại bọ nhỏ, hình trái lê, dài từ 1 đến 10 mi li mét. Chúng có hàng ngàn loại khác nhau, nhiều màu khác nhau, xanh, đỏ, hồng, tím, vàng, nâu, đủ cả. Đặc biệt là rận cây nào chỉ ăn cây ấy, nghĩa là rận cây hồng thì cũng là rận cây, nhưng không ăn cây cúc, để dành cây cúc cho rận cây cúc. Để đáp lại tấm thịnh tình này, rận cây cúc chỉ ăn cây cúc, để phần cây hồng lại cho rận cây hồng. Đúng ra, rận cây không ăn cây mà chỉ ăn nụ non, chồi non, những gì nõn nà, ngon lành nhất là chúng lựa chúng xơi sạch, khôn thật. Bài này chị chỉ viết về rận cây hồng.

Chúng ở đâu mà ra? Tại sao chúng lại...leo cây? Làm cách nào để nụ hoa và chồi non khỏi bị chúng gặm sạch? Làm thế nào để dụ chúng di cư đi chỗ khác? Đón coi hồi sau sẽ rõ. Giờ chị Huệ phải khò để khỏi bị sư tỷ rầy...hu hu...



Viết tiếp - 05/07/08

Xuân Vinh nói đúng đó, những con bọ này "màu xanh lá cây, nó ưa bu xung quanh cái cuống hoa ngay phía dưới cái đài hoa hồng hoặc bu kín mấy cái nụ đó phải không? Mấy con bọ đó chỉ thấy nó "ăn" hoa hồng mà không "ăn" hoa nào khác. Nó làm cho nụ bị chai không nở ra hoa được, hoặc nó làm teo cái cuống hoa nên hoa bị cúp (thùng thiết) đầu, chết non hết. Hoa hồng bên em cũng ưa bị, nên mua thuốc xịt, em biết bên chị thuốc tên khác. Chị mua loại thuốc xịt có để hình hoa hồng bị mấy con đó bu quanh, xịt theo chỉ dẫn là hết."

Rận cây hồng, ngoài loại màu xanh, đôi khi còn thấy xuất hiện dưới màu hồng nữa. Hễ thấy phía đuôi của con nào có hai cái "ngà" chĩa ra là đúng y chang rận cây chớ còn ai đây nữa (người ta dùng kính lúp để soi những con nhỏ). Một mặt chúng dùng cái mỏ cứng của mình mà hút nhựa sống của chồi non, lá non, nụ và cuống hoa. Môt mặt khác, chúng dùng chính những cái mỏ này mà chích vào cây cái nước miếng độc của mình làm cho chồi, lá, nụ, hoa chết dần mòn. Một mặt khác nữa, chúng còn tiết ra một chất mật ngọt dính trên lá hồng, chính chất này là thức ăn của một số côn trùng khác đến ăn rồi hại cây. Rận cây nói chung sinh con đẻ cháu đông đúc trong một khoảng thời gian rất ngắn, dân số tăng lên rất nhanh. Lợi hại và ly kỳ nhất là trứng không cha và trứng có cha đều nở thành con, có loại đẻ trứng trên cây, có loại đẻ trứng xong ôm chặt mớ trứng cho tới khi trứng nở thành con mới chịu buông ra. Rận cây hồng thuộc loại rận không cha, rận cái có thể tự sinh ra (reproduce asexually) trứng, ôm chặt và cho nở một loạt rận con trong vòng 12 ngày. Rận lớn, rận nhỏ đều háu ăn nên thường xuất hiện ở những nơi giàu dưỡng chất (nitrogen) hay còn gọi là nơi đất màu mỡ. Bởi vậy, đừng bón cây quá độ (quá nhiều nitrogen, con số thứ nhất trong cái công thức của phân hóa học n-n-n) mà vô tình rủ ren, mời mọc, làm cỗ cho chúng xơi.

Một điểm lạ là rận cây rất ưa màu vàng rực rỡ. Nếu nghi có dấu hiệu của chúng, ta có thể đặt nửa xô nước trong cái xô màu vàng gần những cây hồng để dụ khị chúng đến tắm mát lây hên. Đừng ngạc nhiên nếu thấy chúng bắt đầu bơi lội trong xô.

Nếu xui mà thấy chúng đã định cư trên cây hồng rồi thì phương pháp hữu hiệu nhất là dùng vòi nước thật mạnh để xịt chúng văng xuống đất, cách một ngày xịt mạnh một lần, cho tới chừng nào không còn một mống.

Những cách khác là pha nước và xà bông rửa chén (1 gallon nước + 1 muỗng xà bông rửa chén), pha nước ngâm tỏi, hay tỏi ớt xay nhỏ (nhiều ít tùy người đối diện) rồi xịt lên cây. Nhớ xịt vào buổi sáng hay khi trời còn nắng tốt để lá hồng không còn ẩm ướt khi đêm xuống.

Một cách khác là mua những loại côn trùng thích xơi chúng, như ladybug, về thả lên cây để làm đoàn quân phòng vệ homeland security. Giá ladybug vào khoảng $6 đến $7 cho một số lượng 1,000 đến 1,500 con. Mua tại các tiệm bán cây hoặc tại các website. Nếu cần thì pm cho Huệ. Ladybug với đôi cánh đốm đen, trông đẹp và dễ thương lắm, ladybug xơi tất cả các loại sâu bọ hại cây, chúng là bạn tốt của nhà vườn. Tuy nhiên, nếu dùng ladybug thì đừng xịt nước xà bông, nước tỏi ớt vào cây vì những dung dịch này sẽ giết trứng của ladybug một cách không phân biệt.

Huệ ơi
Hình của Huệ post ở đây "tàng hình" mất hết rùi thì làm sao mà biết con bọ nằm ở đâu mà diệt chúng?

Lâu quên không hỏi thăm chị Huệ xem chị Linh Vang và Lan Hùynh có gởi tới chị sách tuyển tập PNV chưa vậy?

Huệ khiêm tốn wá, coi chừng hoá ra... ngâm Kiều đấy bạn thương ơi!

hyc
méo meo meo mèo...trở vô ê đít vì wên cái ômmmmmmmm thắm thiết, thấy thiếu

Huệ muốn nói một topic, nhưng mà cũng phải hỏi đàng hoàng chớ, chốn Cỏ - Cây - Hoa - Lá mọi thứ đang sắp hàng thẳng boong, đâu phải dễ mà vô đó lăng ba vi bộ, lại còn thả sâu, thả bọ ở trỏng được! Vậy Huệ sẽ mở topic Cây Nhà Lá Vườn nhé, sẽ có bài đầu tiên mở cửa tiệm, mời mọi người vào mà chuyện trò cho rôm rả.

Chị Huệ dè dặt quá! Cứ tự nhiên đi chị ơi.... Chị là "con cưng" của PNV từ lâu rồi đó chớ! (Con cưng hay chị cưng, tùy chị).

Dung dịch xà bông rửa chén hay bột giặt có gì khác nhau hở chị? Dùng cùng một thứ đối với dân làm biếng như em có được hay không?