TÌNH YÊU CHỮ NGHĨA

Có những lúc tôi muốn viết thật nhiều, nhưng khi đặt bút xuống, thì chữ nghĩa lại chạy đi đâu hết, chữ nghĩa trở thành vô nghĩa. Tôi đọc được một phần trong bài viết nhiều phần "Nỗi đau xót bồng bềnh" của ký giả Ngy Thanh, kể về một lớp học miễn phí của cô giáo Hằng và thầy giáo Sang ở Siem Reap, Cambodia, trong một xóm mại dâm người Việt Nam ở Cam-Bốt, nước mắt tôi trào ra, tự thấy những gì mình viết ra hoàn toàn vô nghĩa, và không muốn viết nữa. Chính tác giả Ngy Thanh qua việc làm của hai thầy cô giáo đó, cảm thấy cái passport Hoa Kỳ của ông ta "bỗng thừa mứa hơn cục phấn trắng cùn nhụt trên bục giảng." (*) Cái ông ta làm, cái tôi đang làm, là viết, thật đúng là không có một giá trị nào so với công việc mà hai thầy cô giáo đó đã làm.

Để tránh trường hợp gọi là "đạo văn", tôi xin tóm tắt câu chuyện thế này:

Thầy giáo Sang là một người không được đi học, lưu lạc từ Việt Nam qua Cambodia, làm đủ thứ nghề từ nghề bán chổi lông gà, đến nghề bán thịt heo, nghề thông dịch. Không ai có thể tưởng tượng ra được một người không được đi học mà lại đi làm thầy giáo. Người ta bảo "không thầy đố mầy làm nên", thế mà ông thầy này đã "làm nên" mặc dù không được qua một trường lớp giáo dục nào. Rất là đơn giản, "trong đám mù, thằng chột làm vua", thầy giáo Sang tự học viết, học đọc, rồi những người xung quanh, gồm dân tứ chiếng, gái giang hồ, không biết đọc, không biết viết, chạy qua nhờ Sang, khi thì lá thư, lúc thì lá đơn, hồi thì toa thuốc, dần dà anh trở thành ông "vua" trong đám "chột". Rồi anh mở lớp dạy học miễn phí, truyền đạt cái mớ chữ nghĩa ít ỏi của mình cho đám trẻ em nghèo xung quanh. Cái lớp học ở ngoài trời, trên một mảnh sân nhỏ xíu, chắc là không bằng mảnh sân sau của nhà tôi bây giờ. Chỉ có vậy thôi, mà tôi khóc, nước mắt ứa ra, không cầm được!

Cô giáo Hằng là một người con gái Sài Gòn, không tin là có một lớp học tình thương như vậy, nên muốn qua tận nơi coi cho biết, người ta bảo "trăm nghe không bằng mắt thấy", là vậy! Và cô đã thấy, đã biết là lớp học ấy có thật, cô tình nguyện ở lại, giúp đỡ Sang làm công việc đó, rồi hai người lấy nhau làm vợ chồng. Mối tình của họ, kể ra, có đem viết xuống cũng được một truyện dài, nhưng cái tình yêu nam nữ không phải là cái đáng nói ở đây, mà là cái tình người, tình thầy trò, tình hàng xóm, tình dân tộc, tình yêu chữ nghĩa! Cái chữ nghĩa ở đây không làm thành một tác phẩm, điều đó xa vời, xa xỉ quá! Cái chữ nghĩa ở đây không làm thành cơm áo, vì thầy giáo Sang bán thịt heo để sinh sống là chính, còn việc dạy học này là hoàn toàn miễn phí. Cái chữ nghĩa ở đây không dùng để xin xỏ lòng thương hại của mọi người, mà nó chỉ đơn thuần là muốn truyền đạt cho các em một tí kiến thức, một tí căn bản của những con chữ.

Tự nhiên tôi đâm ra dễ dãi với những lỗi chính tả mà tôi thường gặp trong các bài viết mà tôi được đọc. Có những người chỉ mơ ước có được bộ sách giáo khoa lớp ba thôi, thì mình xét nét đến những lỗi nhỏ nhặt của lớp 12 hay trình độ đại học làm gì? Có phải tôi tự khó khăn với tôi quá không? Sao không nhìn xuống những em bé không biết chữ, những thầy giáo không được qua một lớp huấn luyện dạy học nào, mà vẫn can đảm đứng lên bục giảng? Sao không nhìn những con người đã dám bỏ thành phố xa hoa, để đến một đất nước khác, một thành phố khác, chịu sống trong một ngôi làng nghèo nàn, đầy những thị phi của xã hội, để làm công việc dạy tiếng Việt? Họ không làm để chơi nổi, để lấy tiếng, mà chỉ để truyền đạt cái mớ kiến thức ít ỏi của họ, cho những người mù chữ, tội nghiệp hơn họ, bất hạnh hơn họ. Họ chỉ muốn làm cái công việc mà nhiều người có khả năng hơn rất nhiều không làm được. Tôi thấy mình có cảm giác giống như tác giả Ngy Thanh của bài viết, là "bé nhỏ và tầm thường đến hụt hẫng"! (*)

Những người đó mới thật sự là những người có lòng với chữ nghĩa, có tình yêu với chữ nghĩa. Còn những người cầm bút như tôi chưa hẳn là những người có tình yêu với chữ nghĩa. Tôi tự thẹn với mình, thật sự thẹn với mình!

Bình Nguyên
Tháng 6, 2008.

(*) Trích trong "Nỗi đau xót bồng bềnh" của ký giả Ngy Thanh.

quote:

---

Gởi bởi Bảo Trân

Bình Bình ơi,

Cái bài viết "Nỗi đau xót bồng bềnh" post ở đâu vậy? Chỉ cho BT xem với.

BT

---

Bình đọc trong Thời Báo thứ bảy ở đây, loạt bài "Thảm trạng truyền kiếp của đồng bào Việt Nam trên đất Campuchia", cái gì in lên giấy là dễ đọc nhất, hi hi hi, cho Bình. Bình cũng đã lên website thoibao.com của họ để kiếm, tính "chôm chỉa" đoạn đó để post cho chị coi, nhưng không thấy. Sorry chị. Đánh lại thì dài quá, "đạo văn" thì không được, cho nên Bình đành phải tóm tắt như vậy. Để mai mốt quởn quởn, Bình kiếm nữa, xem sao, ngay cả tên ký giả Ngy Thanh, Bình cũng không kiếm thấy, híc híc.

BN.

Hôm qua đi dự lễ kỷ niệm ngày thành lập quân đội VNCH 19/06, gặp anh chủ báo Việt Times, anh khen bài viết hay, và giới thiệu với bạn bè: "Đây là ký giả mới của báo Việt Times, có rất nhiều triển vọng!" Mấy anh chị xúm xít lại hỏi đọc, rồi hỏi sao bây giờ mới "xuất chiêu", Bình nói: "Thì đâu có ai hỏi đâu mà viết?" Ăn phải có mời, làm phải có khiến chớ, người ta không "khiến" mình làm, thì rỗi hơi đâu mà viết làm gì? Tỉ như, có mục đích rõ ràng là viết bài cho Tuyển Tập Phụ Nữ Việt, để đăng sách, thì lúc đó mới bỏ công ra mà viết, chứ khi không viết khơi khơi như vầy, có cái chủ đề gì đâu mà viết? Bình đùa, viết có tiền mà, dại gì không viết, một chị bạn ngây thơ hỏi lại: "Ủa, có tiền hả, vậy tui viết nữa có được không?" Thiệt, "nghèo mà ham"!

BN.

quote:

---

Gởi bởi Sương Lam

[quote]Gởi bởi Binh Nguyên
Mừng cho ông xã BN có được vợ là.."văng sĩ".
Chúc BN thượng lộ bình an trên đường....viết lách.

---

Chị Sương Lam, ox BN có được vợ là "dzăng sỉ", thì đúng hơn, vì cái "sỉ" bị dzăng đi rồi, hi hi hi...
Viết thì được rồi đó chị, nhưng không biết làm sao để "lách" đây? Bình lách qua, lạng lại, chen tới, chen lui, thục cùi chỏ, làm đủ trò, mà vẫn chưa lên được hàng đầu... hải ngoại!

Ngôn ngữ Việt Nam phải nói là hay, "viết" đi đôi với "lách", biết "viết" rồi còn phải biết "lách" nữa. làm nhớ câu ngày xưa hay nghe người ta nói: "Thật thà, thẳng thắn, thêm thiếu thốn. Luồn lách, lươn lẹo, lại lên lương". Mình viết mà cứ thật thà quá thì đúng là chỉ có "thiếu thốn", láng cháng là còn bị "phê bình", "kiểm điểm". Nhưng mà biểu làm cái chuyện "luồn lách" hay "lươn lẹo" thì không biết làm làm sao, thành ra mãi mãi cũng chỉ có nhiêu đó thôi.

BN.

CHỊ EM HỌ ĐỐI THOẠI (Phần 2)

- Ăn cơm xong rồi, bây giờ kể tiếp được chưa?

- Kể tiếp chuyện gì chị?

- Ơ hay, cái cô nhỏ này, thì chuyện tình của em. Sao gọi bạn em, rồi lại quen em?

- A, em thắc mắc ảnh là ai, vì chưa nghe tên ảnh bao giờ.

- Ảnh là ai?

- Ảnh ở đảo mới qua, thấy đâu đông người đồng hương là tìm tới. Nhỏ bạn em đứng bán báo Việt Nam, ảnh lò dò tới làm quen, rồi xin số điện thoại, nó đang ở nhà em, nên có số điện thoại của em.

- Vậy rồi quen nhau, em với ảnh nói chuyện gì hôm đó?

- Em làm sao nhớ được? Em nói đủ thứ chuyện. Ngày xưa, em ở trọ một nhà kia, mấy anh chị mướn chung nhà khen em hay, vì em có thể nói đủ thứ chuyện, gặp ai cũng nói được, cho nên mới bị gọi là "con nhỏ nhiều chuyện", hi hi hi...

- Lại lạc đề nữa rồi, cô ơi!

- Đâu có, em đang nói chuyện "có đầu, có đuôi" đó chớ. Cái người ít chuyện thì còn nhớ mình nói chuyện gì, chứ nhiều chuyện như em làm sao nhớ hết? Em đang trả lời câu hỏi của chị đó thôi.

- Được rồi, rồi sao nữa?

- Em quen rất nhiều bạn, em đối xử với bạn bè như nhau, bạn gái cũng như bạn trai. Em hay phá giỡn, bạn bè ai cũng thích em. Nhưng thích là thích thôi, chớ không có tình cảm gì hết. Ngày xưa, lúc em còn ở Việt Nam, em có một cô bạn thân, nó thường xuyên tới thăm em. Tụi em ngồi nói chuyện với nhau hằng giờ, hay cười giỡn với nhau, đến nỗi thím em la, tụi mày nói chuyện nhiều quá, giống như bồ bịch với nhau vậy, coi chừng thành bê đê hết đó! Hi hi hi...

- Em vẫn chưa vô đề, toàn nói chuyện gì đâu không à! Kể chuyện em quen ảnh thôi. Còn chuyện kia, đợi khi nào viết hãy viết, còn bây giờ kể chuyện tình của em thôi.

- Đã bảo, chuyện của em không có gì để nói, chị cứ bảo em kể, em biết kể cái gì bây giờ? Nhưng em cứ thích lăng quăng từ chuyện này đến chuyện kia như vậy đó. Hí hí, lâu lâu có dịp kể chuyện ngày xưa, chị không thích em kể chuyện xưa sao? Chị có biết trước khi chị lấy anh chồng chị bây giờ, em đã từng thử làm bà mai không?

- Ủa, có chuyện đó nữa sao? Đâu kể lại nghe coi. Ừ,mà quên, chị đang bảo em kể chuyện em, sao giờ lại sang chuyện chị rồi, thiệt tình cái cô này!

- Ha ha ha, chị mắc cở rồi phải không? Cái chuyện của mình là cái chuyện khó kể nhất, bây giờ thì chị hiểu tại sao em không bao giờ nói chuyện em chưa?

- Ờ há. Vậy thôi, kể chuyện chị đi, ngày xưa em làm mai làm sao?

- Em gặp chị mặc áo dài, với mái tóc dài, đứng bên lá cờ Việt Nam trông đẹp quá, bác em bảo chụp hình chị, đem về giới thiệu cho ông anh em.

- Rồi ảnh nói sao? Có khen chê gì không? Hi hi hi... mắc cở quá!

- Ảnh cười cười, không nói, không rằng, mặt thì đen quá, nên chẳng biết có đỏ không? Rồi bẵng đi một thời gian, chẳng biết thế quái nào mà anh chị quen nhau, rồi bồ nhau, rồi lấy nhau, em đang tính đòi cái đầu heo làm mai đây, hi hi hi...

- Ha ha ha,...

- Làm sao anh chị lấy nhau vậy? Hỏi thiệt lòng đó. Ảnh tán chị làm sao? Ai mở lời với ai trước? Lần đầu tiên anh chị nói chuyện với nhau, đã nói với nhau chuyện gì? Chị có còn nhớ không?

- Bây giờ lại đến phiên em hỏi ngược lại chị. Ờ, mà đúng ha. Không biết mình đã nói với nhau những chuyện gì. Rồi cũng không biết làm sao quen ảnh nữa. Ủa, mà mình đang nói chuyện của em mà, đừng có lạc đề nghen! Khai báo mau! Hai người đã nói với nhau những chuyện gì?

- Tụi em chơi với nhau thành một nhóm, lái xe đi chỗ này chỗ kia chơi. Cứ cuối tuần là ảnh tới rủ tụi em đi chơi. Xa quê hương, có được một nhóm bạn Việt Nam để chơi với nhau, vui lắm nha chị. Rồi cái lần đó, ảnh trễ hẹn với em, em giận quá trời, em quen đúng hẹn nghen chị, ai trễ hẹn, em bực ơi là bực, em tính xù, cho ảnh qua phà luôn. Ảnh gọi phôn tới, em hỏi một cách mát mẻ "Anh biết mấy giờ rồi không? Ngày mai anh có phải đi làm không?" Ảnh đớ lưỡi, không trả lời được, em cúp phôn, thế là xong. Đó, chuyện của em chỉ có vậy thôi, mà sao em kể cho chị của bạn em nghe, chĩ bảo, chuyện của em như tiểu thuyết, tiểu đâu mà tiểu, chán thấy mồ đi, có gì đâu mà nói.

- Mèn, cái khúc hấp dẫn nhất thì lại lảng sang chuyện khác. Giống tiểu thuyết đó, kể tiếp đi!

- Thiệt giống tiểu thuyết hả chị, vậy để em kể tiếp ha?

(Còn tiếp)

Vào sửa có một chữ của cái post trên thôi, chưa có tiếp được.

BN.

Trong ngày cưới của tui, mẹ chồng tui nói ngắn gọn chẳng màu mè và kết thúc bằng một câu mà ai cũng cho là thiết thực: "...và hai đứa đừng có cãi nhau!"

Khó tính quá đi.
Cái này kêu bằng "tốt khoe xấu che". Người ta muốn cho mình xem những cái đẹp nhất, có gì sai đâu mà eo xèo hoài
Rồi cái cô bé chi đó 14 tuổi mà "được" khai là 16. Có thể đây là lúc mà cô bé biểu diễn hay nhất, 4 năm nữa chưa chắc được hay như vậy. Thành thử ra cho nó cơ hội này để thi triển tài năng, cũng đâu có gì là ghê gớm hay thiệt thòi đâu mà thiên hạ cứ nói mãi Tui biết có bà mẹ kia có đứa con rất thông minh. Ngay từ lúc nhỏ xíu học mẫu giáo, bà mẹ kèo nài với nhà trường cho cô bé được đi học cùng lớp với đứa anh lớn hơn một tuổi. Cô bé này rốt cục học trội hơn người anh rất nhiều. Theo tui thì nên tùy trường hợp, nếu được thì du di một chút, đừng quá cứng ngắc vào luật lệ.
oh well, tất cả mọi việc đều có hai mặt trái và phải của nó, đôi khi chẳng thể nói rõ ràng là đúng hay sai.

quote:

---

Gởi bởi tonka


Rồi cái cô bé chi đó 14 tuổi mà "được" khai là 16. Có thể đây là lúc mà cô bé biểu diễn hay nhất, 4 năm nữa chưa chắc được hay như vậy. Thành thử ra cho nó cơ hội này để thi triển tài năng, cũng đâu có gì là ghê gớm hay thiệt thòi đâu mà thiên hạ cứ nói mãi

---

Em lại nghĩ khác về cái vụ 14, 16 tuổi này tuy khg biết có đúng hay không, (đoán mò thôi ).
Luật của IOC là 16 tuổi mới được tham gia Olympic, vì khi đó tâm lý và thể lý của người VĐV mới phát triển đầy đủ (tối thiểu) để chịu đựng những áp lực của việc luyện tập và thi đấu. Nếu cô bé He mới 14 tuổi mà đã đủ sức thi đấu giỏi như vậy, đành là cô rất giỏi, thì cô đã bị... bóc lột, vì đã bị buộc phải luyện tập quá sức và cũng chưa đủ trí khôn để hiểu mình bị bốc lột.
Nghe nói các cô cậu bé TQ bị bắt phải luyện tập thi đấu theo kỷ luật thép, không thua gì ở quân trường, nếu tập sai thì bị đánh là chuyện thường xảy ra.

quote:

---

Gởi bởi tonka

[quote][i]
Bữa nay tui có hứng chọc gậy bánh xe, ha ha ha...

---

Cái "bánh xe" không bị "chọc" khi chị Tonka lên tiếng, mà đã bị "chọc" khi hai vợ chồng nọ ngồi bàn với nhau về cô lực sĩ đem lại huy chương vàng đầu tiên cho Canada trong Thế vận hội 2008, Carol Huỳnh. Anh chồng bảo chị vợ: "Báo Sun đang 'kiện' báo Star, bảo là báo Star kỳ thị vì chỉ viết đúng 19 chữ về cái sự kiện huy hoàng đó, có thể chỉ vì cô lực sĩ là người Canada gốc Việt hay Tàu." Người vợ trầm ngâm: "Ừ, em cũng canh để coi lại cái sự kiện đó trên ti vi, mà chẳng thấy đâu, toàn phỏng vấn những người da trắng không à. Có lẽ nào họ kỳ thị thật chăng?"

Rồi từ cái vấn đề đó, liên hệ đến cái vấn đề khác, liên hệ đến sự "kỳ thị". Người ta kỳ thị cái người có giọng ca hay mà có khuôn mặt xấu. Người ta kỳ thị cái người có khuôn mặt đẹp mà có giọng ca dở. Rồi với kỹ thuật quá văn minh như hiện nay, khi mà cái gì cũng có thể đem lên máy điện toán làm xảo thuật, người ta cho ghép cái nọ, với cái kia, rồi biện minh cho việc làm của mình là một "team work"! Chẳng trách gì đã có những khán giả đòi tiền vé lại, chỉ vì họ cốt ý đi coi người ta hát "sống" lại trở thành đi coi người hát "nhép miệng". Vậy thì, cứ ở nhà nghe hát bằng CD cho xong! Lặn lội tới "live show" làm gì?

Người ta cứ phải bàn mãi đến một vấn đề, chỉ vì cái vấn đề đó đã được cha mẹ dạy từ thuở thiếu thời là phải thật thà, khiêm tốn, làm đúng theo luật pháp. Luật của thế vận hội chẳng biết có phải là 16 tuổi như chị XV nói hay không, nhưng chắc là đúng, nên người ta mới cố công "phanh phui" ra như vậy. Nếu nói cái kiểu "Ôi TQ nó vậy, chuyện không có gì là ầm ỹ!" thì sau này người ta đâu cần phải đưa ra luật lệ làm gì, ai làm được thì cứ làm, đâu cứ phải luật với không luật. Đứa nhỏ dưới 15 tuổi cứ việc nhậu, cứ việc uống rượu, cứ việc lập gia đình, nếu như nó "đủ sức" làm như vậy, mà thiếu giống gì đứa "đủ sức", cứ làm đi rồi biểu mình làm theo kiểu TQ, thế là xong! Vậy thì, chuyện đúng chẳng có gì là ầm ỹ thiệt, nhưng mà cái thế giới này đâu phải như thế?

Trở về với việc cô Carol Huỳnh. Mới thoạt nghe tuổi của cô, 27, tôi thắc mắc "có vẻ hơi già, so với những người đi thi thế vận hội"! Nhưng dù gì chăng nữa, cô cũng đã đoạt huy chương vàng bằng chính sức lực của cô, tại sao không nói về cô nhiều hơn một chút? Cô đâu có uống thuốc kích thích để tăng thể lực? Cô đâu có "khai gian" tuổi để được đi thi? Năm 2004, cô không được chọn đi thi thế vận hội ở Athens, không phải vì cô không đủ tuổi, cô quá dư tuổi mà là còn ở cái tuổi quá đẹp, nhưng vì khả năng của cô lúc đó chưa đủ, cô bắt buộc phải chờ thôi. Cái sự kiên nhẫn của cô đáng được cho thêm một huy chương nữa, đến cái tuổi 27, có chồng, người ta thường hay "buông xuôi", mấy người cố gắng, để đạt được thành tích như cô? Thật là đáng khâm phục!

Tôi cảm thấy tự hào cho người Việt tị nạn ở Canada! Thành tích của người khác cũng làm mình thấy tự hào, và cứ phải "ì xèo" mãi về cái việc này. Anh chủ báo ở đây, kêu tôi viết bài, mà chỉ được viết về buổi diễn hành 16/08, đừng viết về chuyện lá cờ hay chuyện Carol Huỳnh giật giải, vì có người khác viết chi tiết về những chuyện đó rồi. Ơ hay! Cái chuyện này nó liên kết đến cái chuyện kia, biểu người ta đừng bàn luận về cái chuyện khác, thì còn gì để viết nữa? Tôi bảo anh, em chỉ đề cập đến Carol Huỳnh để kết thúc bài viết của em thôi, không bàn luận gì về cô ấy cả, vì biết cái gì đâu mà bàn luận? Tôi phải thâu ngắn bài của tôi lại để đưa cho anh đăng báo, nhưng khi đọc lại, tôi vẫn thấy bất mãn, vì nó không diễn đạt và liên kết với nhau như những gì tôi muốn nói.

May mà, anh vẫn đăng bài của tôi (chứ nếu không đăng, kỳ sau nhờ, nó khỏi có làm đi!), chứ nếu không anh ta còn phải "điếc tai" với tôi nhiều hơn nữa, vì có một vấn đề mà nó cứ nói đi, nói lại mãi. Cái vấn đề nó đã vậy, có gì đâu mà "ầm ỹ"? Anh ta làm tôi phải đăng nguyên bài nguyên thủy của tôi vào mục Tùy bút của Phụ Nữ Việt, mặc dù trước giờ tôi chưa bao giờ viết Tùy bút, nói cái gì cũng phải có đầu, có đuôi chớ, cứ "chọc" ngang hông làm sao mà hay cho được?

Bình Nguyên
Tháng 8, 2008