Bài nhận được từ Diễn Đàn Tin Tức hôm nay ==>>

Kính gởi quý vị & các bạn bài tùy bút "Thi Sĩ Hà Thượng Nhân Bên Trời Lận Ðận" của thi sĩ nhà văn Ngọc Thủy, chủ nhiệm chủ bút tạp chí Suối Văn. Chị đặc trách chương trình radio Tiếng Việt Mến Yêu hàng ngày trên làn sóng AM 1120 tại San Jose, California. Ðã xuất bản một số tuyển tập truyện ngắn cho thiếu nhi và các tập thơ như: Em Tháng Chạp, Như Giấc Mộng Hoa Vàng, Một Thời Ðể Nhớ, Phi Vụ Cuối Cùng của Trần Thế Vinh, Dọc Ðường Quảng Trị, Mặt Trời Thơ, Trăng Thơ. Ðang in tuyển tập ký sự và tùy bút Giữa Ðời Có Những Niềm Vui . Liên lạc email Ngoc Thuy: suoi_van@yahoo.com

*
Thi Sĩ Hà Thượng Nhân
Bên Trời Lận Ðận


Tôi nhận được lời mời từ nhà thơ Đông Anh từ trước, nhung cách một ngày tới trưa Chủ Nhật tuần qua, tôi mới được chị Ngọc Bích cho biết ngoài lý do là tiệc Tân Niên họp mặt thân hữu của Cơ Sở Văn Thơ Lạc Việt, các anh chị em văn - thi sĩ trong nhóm sẽ tổ chức mừng Thượng thọ thi sĩ Hà Chưởng Môn 90 tuổi với sự bất ngờ dành cho ông, vì nếu biết, e rằng ông sẽ từ chối vì không muốn mọi người phải bận tâm lo nghĩ về mình. Tính
ông là thế, rất hiền lành nhũn nhặn và khiêm cung.

Nên ngay buổi chiều đó, tôi vội chạy đi Shopping Mall để tìm mua cho ông một món quà. Tôi suy nghĩ, thật tình không biết nên mua tặng ông cái gì đây, vì chắc ông chả thiếu cái gì hết. Ghé vào khu vực dành cho quý ông, tôi đi qua hết dẫy hàng quần áo rồi đến gian giày dép, rốt cuộc đành đứng ngó và lưỡng lự một hồi, vì tôi nào biết rõ kích thước của ông ra sao đâu (muốn biết cũng không dám hỏi vì mọi người bảo phải bí mật cơ mà). A, tôi nghĩ ra rồi, phải, tôi sẽ mua tặng ông một cái mũ len để ông đội ấm trong nhà. Mùa đông lạnh lắm, mấy người già lại càng nên phủ ấm trên đầu.

Nghĩ tới cái mũ, tôi bất giác tự mỉm cười khi nhớ tới cái thời nhỏ xíu bướng bỉnh của mình là không bao giờ chịu đội mũ nón dù đi học dưới trời nắng chang chang hoặc mưa dầm, vì khí hậu ở Sàigòn phải chịu nửa năm đầu niên học với mùa mưa, nửa niên sau với mùa nắng (Sàigòn chỉ có hai mùa mưa nắng thôi, nhưng sao
mà nhớ thương quá đỗi).

Tôi còn nhớ dai chuyện này vì đã nhiều bận bị ăn đòn vì cái tội không chịu nghe lời. Bởi trước khi đi, mẹ tôi đã
bắt đội mũ lên đầu, nhưng vừa khuất mắt mẹ, là tôi đã
gỡ ngay xuống, xếp cất vào cặp lẹ làng (thời đó có nón
vành xếp lại được).

Tôi vui sướng được chạy nhảy lò cò trên lề đường hoặc rượt bắt cùng lũ bạn trong sân chơi nhà trường với mái tóc thả tung trong nắng trong gió. Tưởng mẹ không biết nhưng tới lúc về nhà, mẹ tôi ngửi được mùi nắng khét trên đầu nên la mắng cho một chập hoặc có khi bị quất cho mấy roi đau điếng.

Và có khi trời mưa, tôi về nhà với mái tóc ướt nhẹp (những lúc này dù có bị đòn tôi cũng phải ráng chịu thôi
vì mẹ đã dặn để đầu trần nắng hay đi mưa sẽ bị đau bịnh ngay). Bởi tôi thích mưa, thích được hứng mấy giọt mưa nhỏ bay chạm vào mặt, lành lạnh se da mát rượi làm sao, vậy mà cũng đủ ướt tóc khi về tới nhà nên không dấu được. Nhưng cũng có bữa, tôi gan lì đội cơn mưa lớn
về nhà thay vì đứng đợi tan cơn mưa hoặc chờ bố tôi
tới đón tận cổng trường.

Và đôi khi tôi cũng đã bị ốm thật vì không chịu nghe lời đội mũ, lúc đó tôi cũng có hối hận khi thấy bố mẹ phải lo lắng mà mình cũng mệt quá, được ăn phở nóng, uống nước cam vắt mà cổ họng vẫn đắng nghét, đầu thì nóng hầm hập cơn sốt, rồi bị uống thuốc, trời ơi… đắng ơi là đắng! Thiệt dễ sợ hơn là bị nghỉ học cho tới khi hết bịnh, có mấy ngày thôi mà nhớ sân trường, nhớ cô giáo hiền thường hay kể chuyện cổ tích và nhớ nhất là lũ bạn lúc đùa chơi quá cỡ.

Thế là tôi đã tìm mua được một cái mũ len dày mịn màu xanh đen. Tôi nghĩ bác Hà Thượng Nhân sẽ đội vừa, và bác có thể đội đi ra ngoài, ở trong nhà hoặc cả khi đi ngủ cũng vẫn mang được chiếc mũ len giữ lại sự ấm áp trong những ngày, những tối mùa đông lạnh giá.

Trưa Chủ Nhật ngày 13 tháng 1/2008, một số các anh chị em văn nghệ sĩ đã tới dự buổi họp mặt để cùng nhau chúc mừng Thượng Thọ 90 tuổi lão thi sĩ Hà Thượng Nhân ở nhà anh chị Đông Anh, thật vui vẻ ấm áp trong sự thân tình qúy mến. Đặc biệt có mặt Giáo sư Nguyễn Chính Kết (một trong những nhà đấu tranh cho dân chủ Việt Nam của khối 8406 từ trong nước).

Dịp này nhà báo Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh cũng ngỏ đôi lời tâm sự với người bạn cùng thời Hà Thượng Nhân rất chí tình. Và nhạc sĩ Minh Chánh đã tặng thi sĩ Hà Thượng Nhân cùng các anh chị em văn thi hữu hiện diện bài Tô Châu Dạ Khúc và Nắng Vàng bằng ngón đàn Hạ Uy Cầm điêu luyện.

Có thi sĩ Nhất Tuấn và nàng thơ của ông cũng từ Seattle đến thăm và chúc mừng Sinh Nhật Hà Chưởng Môn với một món quà mừng là bài thơ dài tỏ lòng quý mến người anh lớn trong làng văn nghệ từ những ngày cùng chung sinh hoạt báo chí và ngành phát thanh Quốc Gia thuở trước.

Đã lâu lắm, tôi mới gặp lại anh chị Nhất Tuấn-Phạm Hậu, từ cái buổi tang lễ của anh Phạm Huấn, mới đó mà đã ba năm. Bất chợt anh và tôi cùng nhắc nhớ lại cái ngày anh Nhất Tuấn cũng từ Olympia về San Jose thăm thi sĩ Hà Thượng Nhân khi nghe tin ông vừa sang Hoa Kỳ theo diện HO.

Chiều tối đó, anh cũng đã đưa Hà Chưởng Môn đến nhà chúng tôi lúc ấy còn trên phố Downtown. Tôi lắng nghe ông nói chuyện về những sinh hoạt thời trước của anh em văn nghệ sĩ Quân Đội, đến thời làm báo Tiền Tuyến cho tới những ngày tù Cộng sản cùng anh em với bao nỗi chua xót, ngậm ngùi lẫn bao trìu mến thương yêu. Thấm thoát, từ hôm đó tới nay, thế mà đã mười mấy năm, nhắc lại thời gian, quả thật phải giật thót mình bởi trôi qua quá nhanh, mang theo bao biến đổi không ngừng.

Thi sĩ Hà Thượng Nhân rời quê hương núm ruột miền Bắc theo làn sóng chạy khỏi chế độ Cộng sản để di cư vào Nam. Sau đó ông gia nhập Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa, hoạt động trong ngành Tâm Lý Chiến, là chủ nhiệm nhật báo Tiền Tuyến, Giám đốc Đài Phát Thanh Quốc Gia thời TT Ngô Đình Diệm. Ngoài ra ông còn phụ trách mục Đàn Ngang Cung cho báo Tự Do và viết nhiều bài viết sâu sắc, sáng tác nhiều bài thơ trào phúng nói lên những tệ trạng đương thời.

Sau khi miền Nam Tự Do đã rơi vào tay CSBV, ông phải đi tù "cải tạo" như muôn ngàn Quân Dân Cán Chính Việt Nam Cộng Hòa và anh chị em văn nghệ sĩ báo chí khác. Trước kia, khi còn ở chức vụ và địa vị cấp trên, ông làm việc hăng say và luôn tử tế với mọi người trong tinh thần mến thương, nâng đỡ. Khi vào lao tù Cộng sản, các anh em còn quý mến ông hơn bởi tấm lòng bao dung và tự trọng vẫn tồn tại trong con người sĩ khí dù ở vào hoàn cảnh sa cơ lỡ vận nhọc nhằn.

Sau hơn ba mươi năm dâu bể, nhà thơ Sa Giang Trần Tuấn Kiệt từ trong nước đã viết về ông với những lời nhận định chân thành:

"Sự hoạt động của Hà Thượng Nhân xưa cũng như ngày nay ở nước ngoài vẫn vững vàng phong cách của một bậc chưởng môn… Một người anh như thuở nào. Ngày trước ông giữ vai trò trọng yếu như Giám đốc đài phát thanh Quốc Gia, làm Giám khảo các cuộc thi Văn Học Nghệ Thuật, nay ở hải ngoại cũng vẫn cùng một số các nhà văn tên tuổi lớn, hoạt động sâu rộng trong công cuộc phản công ý thức hệ CS, cũng với sự góp mặt ở các giải văn chương chiến đấu không ngừng nghỉ. Riêng về tâm hồn Hà Thượng Nhân trước hay sau đều được người cùng hội cùng thuyền tôn kính. Đối với chúng ta, Hà Thượng Nhân là một nhân vật lớn, sống trong cuộc đời hoạt động rất có ý nghĩa cao cả. Một con người, một sự nghiệp thật quang minh chính đại của
kẻ sĩ thời đại này đáng được khâm phục nhất".

Thời gian đó, tuy thân xác phải gánh chịu nhiều vất vả lao lung, nhưng tâm trí ông vẫn mạnh mẽ kiên trì. Dù đói khổ cực nhọc tới đâu, ông vẫn làm thơ để sống qua vận hạn của dân tộc cùng chính bản thân ông:

"Ôi cơn gió heo may thuở trước
lạnh ngàn năm sông nước Tầm Dương
về đây rừng núi Thanh Chương
nghe heo may nổi canh trường ngẩn ngơ

…làm cho đất lở trời long
giam ta sao nổi mấy vòng kẽm gai
cũng đầu óc, cũng tai, cũng mắt
nghĩ nguồn cơn đau cắt thịt da
tám mươi Lã Vọng chưa già
lẽ đâu ta chẳng là ta thuở nào?!"

Mấy ngàn câu thơ, ông làm ra, ghi chép trong đầu vì nào được viết ra trong thời gian không những rất hạn hẹp mà còn bị kềm kẹp nghiệt ngã ấy. Sau này ông cố gắng nhớ để ghi lại những giòng tâm bút huyệt lệ ấy cho anh em cùng chia xẻ lại những ngày tháng khó quên của một kiếp người trải qua thời đao binh cùng bao điêu linh của đất nước, như lời tâm sự của ông trong tuyển tập Bên Trời Lận Đận (TVĐ Bốn Phương tái xuất bản 2007):

"Tập thơ này tôi viết tất cả gồm 3,000 câu. Tất cả chỉ ghi nhớ trong đầu, không chép ra vì cán bộ bắt được thì phiền phức. Khi về nhà tôi chép hết tập đầu gồm 9 bài và tập hai có 4 bài, càng về sau, lời thơ càng uất hận - viết khi tôi bị biệt giam – tôi thị vào trí nhớ của mình, cứ tự hẹn khi sang Mỹ sẽ chép lại đầy đủ. Sang đây mới biết tuổi tác làm cho mình quên đi nhiều, nên tập thơ đành lỡ dở. Dẫu chỉ còn một nửa, tôi vẫn cho ấn hành để giữ một kỷ niệm khó quên trong thời gian ở tù Cộng Sản".

Riêng tôi, thì rất thích những bài thơ tình cảm
của ông, như bài ông viết khi đi tù ở Long Giao:

"Trời có điều chi buồn,
mà trời mưa mãi thế.
Cây cỏ có chi buồn,
mà cỏ cây đẫm lệ,
mà cỏ cây lệ tuôn.
Anh nhớ em từng phút,
nhớ con từng giây.
Chim nào không có cánh,
cánh nào không thèm bay.
Người nào không có lòng,
lòng nào không ngất ngây.
Gửi làm sao nỗi nhớ,
trao làm sao niềm thương.
Nhớ thương như trời đất,
trời đất cũng vô thường.
Ngày xưa chim hồng hạc,
vượt chín tầng mây cao,
ngày xưa khắp năm châu,
bước chân coi nhỏ hẹp.
Bây giờ giữa Long Giao,
ngồi nghe mưa sùi sụt,
cuộc đời như chiêm bao,
có hay không nẻo cụt?
Anh châm điếu thuốc lào,
mình say, mình say sao?!".

Buổi sáng sớm ngày thứ hai, nghe tiếng
chuông reo, tôi vội vàng bắt lên:
-A lô
-Ngọc Thủy đấy phải không? Bác Hà Thượng Nhân đây, cám ơn NT đã tặng cho cái mũ. Bác có làm một bài thơ tặng cô đây, bác đọc cho cô nghe nhé..
-Trời ơi, bác làm cháu cảm động quá, một chiếc mũ nhỏ đâu có gì mà bác phải bận tâm thế ạ. Rồi ông đọc bài thơ bằng một giọng từ tốn:

"Ngày Sinh Nhật đem cho chiếc mũ
cám ơn người bạn nhỏ vô cùng
Cali tuy có lạnh lùng
đội vào ấm áp đồ dùng dễ thương
quà dẫu có tầm thường vẫn qúy
cô thật hay, có lý, có tình
cám ơn đã nhớ đến mình
cám ơn còn mãi chút tình thi ca".

Tôi thật sự xúc động khi nghe ông đọc tặng bài thơ vì không ngờ món quà nhỏ nhoi của mình mà được ông tặng lại món quà lớn như thế. Có lẽ lòng quý mến chân thành đã thể hiện sự đối đãi tốt đẹp.

Tôi phải cám ơn chiếc nón ấy, vì nó đã tạo ra niềm vui đang có, chiếc nón không những có tác dụng đội ấm đầu cho người được tặng mà còn làm cho người nhận được vui vẻ với sự quan tâm kính mến của người mà ông xem như con cháu qua tuổi tác, và hơn nữa (thật hân hạnh cho tôi) ông còn xem tôi như người em, gọi tôi là người bạn nhỏ trong gia đình văn nghệ - thi ca.

Tôi thật sự ước mong mọi người sẽ trao và nhận được nhiều niềm vui, thương yêu và quý mến nhau như thế trong tình thân ái bao dung để làm ấm áp cuộc sống vốn nhiều buồn hơn vui. Tuy giản dị - tầm thường nhưng cư xử chân thành, tốt đẹp để thấy đời mình đáng yêu đáng sống ngọt ngào.

Xin đừng gởi và chụp lên đầu nhau những chiếc nón nặng nề làm đau buồn, thương tổn và cay đắng gieo thành những oán ghét tối đen. Vì những chiếc nón vẫn luôn che chở cho chúng ta đỡ cơn mưa, nắng và lạnh giá. Và đó cũng là món trang sức cho mình thêm đẹp khi đội nó lên đầu, như với tôi vẫn thương hoài chiếc nón bài thơ của tuổi học trò, với tà áo dài trắng thướt tha đi chung cùng vành nón lá nghiêng nghiêng hò hẹn của một thời sáng tươi!!

Ngọc Thủy

Nhạc Sĩ Lê Mộng Bảo, Người Đã Ra Đi
Ngọc Thủy

Chiều tối ngày thứ Hai (Oct/08/2007), tôi đang trên đường từ Louisiana, nơi từng chịu cơn lũ lụt Katrina tàn phá gần tan hoang cách đây hai năm về trước, để về lại Houston. Đường về lúc ấy đang sũng ướt cơn mưa lớn trút xuống ào ào trên những hàng cây thưa ngập bóng tối ở hai bên vệ đường. Khoảng thời gian đó, tôi có người anh thân thiết trong giới văn nghệ vừa nhắm mắt lìa đời mà tôi chẳng hề hay biết. Chỉ thấy trước mắt là cảnh vật nhạt nhòa trong mưa, những cành cây ngả nghiêng trong gió và lòng bổng nhuốm chút buồn bâng khuâng như nghe bên tai tiếng thở dài của mấy chiếc lá bị bứt lay ra khỏi cành, đang rụng rơi chập choạng trong bóng tối đêm đen kia.
Về đến nhà anh chị Bền & Liễu, tôi gọi điện thoại thăm chị Ngọc Bích và Lệ Hằng thì được báo tin qua điện thoại, nhạc sĩ Lê Mộng Bảo vừa qua đời lúc bẩy giờ chiều hôm nay. Tôi bật khóc bởi vừa nghe tin là đã thấy hiện ngay trong đầu cái hình dáng còm cõi của anh Lê Mộng Bảo nằm cong queo, trùm chăn ngủ vùi với hơi thở mệt nhọc trong cơn sốt ốm khi tôi đến thăm vào tối thứ Tư tuần trước tại nhà của anh, tới lời hứa của mình là sẽ viết một bài tặng anh từ mấy tháng qua mà vẫn cứ hẹn lần chẳng chịu làm ngay. Ôi cái điệp khúc hối tiếc này đã lập đi lập lại rất nhiều lần trong đời sống chúng ta, thế mà vẫn cứ để sự bận rộn công việc che lấp, hoá thành sự thờ ơ, hờ hững đối với nhau trong lúc sống, để khi người thân quen ấy mất đi thì lại ăn năn, hối tiếc trong ngậm ngùi đau xót. Nhưng chúng ta còn có thể làm được điều gì hoặc tạo được niềm vui nào cho họ trong sự muôn màng nữa!
Nhạc sĩ Lê Mộng Bảo thực sự là một người nhạc sĩ lớn vì công lao đóng góp cho nền âm nhạc Việt của ông rất hữu ích và phong phú. Không những bằng nhiều nhạc phẩm sáng tác qua nhiều thể loại, trải dài theo ghềnh thác thời gian qua nhiều thập niên với các tên Lê Mộng Bảo & Hoa Linh Bảo, cùng một số bài viết nghiên cứu nghệ thuật và soạn các bài tân cổ hòa theo vọng cổ, tạo thành bài tân cổ giao duyên tình tự. Rồi ông còn tham gia nhiều địa hạt như ký giả, thể thao, nhiếp ảnh .v.v…Ngoài ra ông còn là người điều hành nhà sách & xuất bản Tinh Hoa Miền Nam, chuyên in ấn và phát hành băng, dĩa, nhạc Việt (sau bẩy năm cộng tác với nhà xuất bản Tinh Hoa ngoài Huế của ông Tăng Duyệt).
Thuở ấy, từ giữa thập niên 50, khi là Giám Đốc trông coi cơ sở, nhà sách Tinh Hoa Miền Nam tọa lạc tại số 51 Trần Hưng Đạo ở Sàigòn, ông năng nổ hoạt động để đẩy mạnh phong trào nhạc Việt đến các tầng lớp thính giả trong nước, những người yêu mến tân nhạc ở khắp nơi từ thành thị đến thôn quê được thưởng ngoạn từ những tập nhạc chon lọc do nhà xuất bản Tinh Hoa phát hành. Và ông cũng là một người rất tử tế, dễ chịu trong việc giúp đỡ các anh em nhạc sĩ sáng tác khác có nhiều cơ hội phát hành rộng rãi đến quần chúng những ca khúc cũ, mới của họ trong sự nhiệt tình, quý mến.
Nhắc đến người nhạc sĩ tài hoa và đôn hậu này, tôi nhớ rất rõ kỷ niệm buổi chiều ca nhạc chủ đề: 50 Năm Âm Nhạc Lê Mộng Bảo do một nhóm văn nghệ sĩ vùng Thung Lũng Hoa Vàng tổ chức tại hội trường Le Petit Trianon ở Downtown San Jose ngày 6/8/2000 mà tôi rất hân hạnh được mời đảm nhiệm phần MC, được giới thiệu và nói đến những quá trình đóng góp của người nhạc sĩ tài danh này.
Nhạc sĩ Lê Mộng Bảo sinh năm 1925 tại xứ Huế mộng mơ. Mang hai dòng máu Việt & Hoa, bản chất ông là người khiêm tốn, hiền lành và cũng là người nghệ sĩ tràn đầy sức sống cho tình yêu và nghệ thuật. Học xong bậc Trung Học, ông được thân phụ gởi ra Hà Nội để tiếp tục việc học. Nhờ sự giúp đỡ của ông bà Phạm Cao Củng, ông đã ổn định được nơi ăn chốn ở và học hành được tấn tới. Không những thế, ông còn có dịp quen biết và sinh hoạt chung với nhiều văn nhân, nghệ sĩ ở Hà Nội. Qua những giao tình thân thiết ấy, khoảng thời gian 1941-1943 ông được nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương (tác giả Đêm Đông) vả nhạc sĩ Đặng Thế Phong,(tác giả Con Thuyền Không Bến) hướng dẫn nhạc lý và vỹ cầm nên sau này ông xử dụng bộ môn này rất thành thạo. Từ đó, ông như cánh chim tung hoành trên bầu trời bao la của nền tân nhạc Việt Nam, đã cùng với nghệ sĩ Tô Kiều Ngân chủ trương giai phẩm Sóng Nhạc, tờ báo đầu tiên chuyên đề về âm nhạc VN, diễn đàn chung của giới ca, nhạc, kịch sĩ. Cộng tác với nhạc sĩ Song Ngọc trong chương trình Hoa Tình Thương thường được diễn trên Đài Truyền Hình Việt Nam và tại nhiều tiền đồn trên khắp bốn vùng chiến thuật. Cùng với nhạc sĩ Văn Giảng phụ trách lớp nhạc lý tại Viện Khoa Học Giáo Dục và cũng là sáng lập viên của Hội Nhạc Sĩ VN cùng với các nhạc sĩ Lê Thương, Phạm Duy, Xuân Phát, Nguyễn Hữu Ba.v.v… Ngoài ra ông còn viết một loạt bài biên khảo giá trị về “Lịch Trình Tiến Hóa Của Nền Tân Nhạc Việt Nam Qua Các Giai Đoạn”.
Bằng mối duyên văn nghệ, nhạc sĩ Lê Mộng Bảo bước chân vào lãnh vực sáng tác tân nhạc từ giữa thập niên 40 và tính đến tháng tư năm 1975, ông đã sang tác hơn năm mươi ca khúc và một số ca khúc thịnh hành thời trước như: Không Làm Nô Lệ, Tìm Lại Quê Hương, Dư Hương, Nguyện Cầu Cho Tuổi Hai Mươi, Tiếc Thương, Nửa Đêm Thức Giấc, Đàn Bướm Trắng, Ảo Ảnh Tình Yêu, Sao Không Về Thăm Em, Về Thăm Em, Giọng Hát Tìm Em, Lời Yêu Thành Phố, Nghèo, Bọt Bèo, Tình Chỉ Đẹp Khi Mùa Xuân Đến, Mùa Xuân Quê Hương, Mùa Ve sầu, Nếu Yêu Tôi, Xin Hiểu Cho Lính, Hãnh Diện, Từ Chối.v.v…. Tiêu biều nhiều ca khúc viết cho tâm tư những người lính trẻ như Thương Về Quán Trọ: “Lúc này nơi quán trọ, buồn vui có gì không, biên thư kể chuyện nhé. Làm lính oai hùng đó nhưng cũng nhiều gian lao, anh biết rồi tại sao. Đừng hẹn tôi ngày về, vì đường xa thiên lý, đời trai như chiến sĩ Kinh Kha một lần đi. Bạn anh vì nước, vì máu thắm da vàng người Việt Nam…”. Rồi đến Thân Phận, nói lên tâm trạng của tình yêu đôi lứa trong thời khói lửa: “Tối qua có người đến nhà xin bỏ trầu cau, ba mẹ đón chào chuyện hỏi cưới bàn thật lâu… Vắng anh thấy buồn khóc hoài không ngủ cả đêm. Gió mưa trước thềm, đèn le lói càng buồn thêm. Em là con gái yêu hôm nay, biết sao ngày sau trong cuộc đời…” hoặc Đổi Thay: “ Lá xa cành héo sầu từ tuổi xanh, anh bỏ đi rồi buồn lắm anh ơi. Đời người con gái một lần mất người yêu tan cả cuộc đời. Những kỷ niệm hãy còn nằm ở đây sao nỡ quên rồi để đó cho ai. Anh ơi thôi hết rồi nào còn khi đón khi đưa, những làn hẹn hò khi sớm khi trưa, lời thề anh hứa hôm xưa thành khói mây đâu ngờ. Những ân tình đã một thời nở tươi xin trả cho người màu sắc hoa phôi, đường trần tôi đếm từng nhịp bước lẻ loi riêng một mình thôi…”. Riêng bài Đập Vỡ Cây Đàn được rất nhiều thính giả yêu thích với câu chuyện tình của người nhạc sĩ nghèo: “Đập vỡ cây đàn, giận đời đập vỡ cây đàn. Người ơi người ơi, tình ơi tình ơi. Đập vỡ cây đàn, giận đời bạc trắng như vôi, giân người thay đổi quên lời. Giận người con gái yêu đàn. Buồn ơi buồn ơi. Làm sao để vui. Đập vỡ cây đàn, giận đời đổi trắng thay đen, giận người trở như bàn tay. Chuyện ngày qua, tôi gặp người con gái có giọng ca thật buồn. nàng bảo tôi rằng anh đi học đàn để đàn theo lúc em ca, những ngày hoa mộng đời ta. Tôi yêu nàng nên vội vàng lên tỉnh đi tìm theo học đàn. Sau một năm trường tôi trở về quê hương nhưng người con gái ấy đã đi rồi. Tôi hỏi thăm dò từng người trong xóm tin nàng. Nàng đâu, nàng đâu? Nguời báo tin buồn, nàng gặp nhạc sĩ vang danh rồi cùng xây đắp gia đình…”. Ngoài những nỗi niềm, khắc khoải của tình yêu, ông còn nhiều nhạc phẩm viết cho quê hương với những niềm hy vọng sáng tươi cho mùa xuân quê hương được rực rỡ sau những mảnh vụn đổ nát của chiến tranh. Để tình yêu đôi lứa được nở hoa như đồng ruộng quê hương ngày gặt hái. Thanh bình và êm ả lẫn trong những ca khúc ngọt ngào của người nhạc sĩ tràn đầy niềm đam mê yêu mến âm nhạc Việt Nam.
Gần cuối năm 1974-1975, nhạc sĩ Lê Mộng Bảo còn được bổ nhiệm làm phụ tá Thứ Trưởng đặc trách Báo Chí Bộ Thông Tin Dân Vận Chiêu Hồi và cùng hợp tác với ông Ngô Công Minh chăm sóc tờ báo Lẽ Sống, chuẩn bị chương trình công tác xuất ngoại làm việc cho tòa Đại Sứ tại Nhật Bản.
Vì tất cả những hoạt động trên, sau ngày 30 tháng Tư năm 1975, ông và một số các văn nghệ sĩ khác đã bị tập trung trong các trại giam. Sáu năm sau ông mới được thả về với hai bàn tay trắng, trắng cả cuộc đời đổi thay. Nước mất, nhà tan… ông và bao người cùng cảnh ngộ phải sống cuộc đời nổi trôi theo thăng trầm dâu bề, lao đao. Mãi tới cuối năm 1993, ông mới được đặt chân tới bến bờ Tự Do theo diện HO.
Qua Mỹ với tuổi già sức yếu, giòng sáng tác âm nhạc cũng kiệt quệ sau nhiều năm tháng dài đau khổ với hoàn cảnh nghiệt ngã nơi quê nhà, ông sống thu hẹp với cuộc đời lặng lẽ. Nhưng rồi ông cũng tìm lại được chút niềm vui bên cạnh những anh chị em thân hữu trong giới văn nghệ. Ông luôn đến với chúng tôi bằng nụ cười tươi tắn, đôn hậu. Anh chị em văn nghệ sĩ ở Thung Lũng Hoa Vàng này ai ai cũng đều quý mến ông ở tâm lòng chân thật, luôn hướng vế âm nhạc và nghệ thuật một cách thiết tha.
Tôi còn nhớ, trước đây đôi ba năm, tuy ông đã vào lứa tuổi hơn bẩy mươi, mắt mờ, sức khỏe kém, cuộc sống bình dị, không lái được xe, phương tiện di chuyển thường xuyên là đi bộ hoặc xe Bus nhưng bất cứ buổi sinh hoạt nào hay của bất cứ ai, ông cũng đều có mặt như một bầy tỏ tấm lòng thân cận với mọi người, anh chị em trong giới văn nghệ sĩ, và cũng thường yểm trợ mua sách bằng đồng tiền già ít ỏi của anh. Ông nói để cho mọi người cùng vui là anh Bảo vui rồi. Ông thường xưng hô và gọi chúng tôi như thế nên tất cả đều xem anh như một ông anh cả đáng kính.
Và tôi cũng được dịp chứng kiến sự vui mừng của nhạc sĩ Lê Mộng Bảo đã hạnh phúc biết bao khi được thành phố Milpitas & nhóm Vietnamese Folk, Arts Institude tổ chức vinh danh ông trong buổi Commermorative Diner. Ban Tổ Chức và hội đồng thành phố Milpitas đã trao tặng nhiều bằng khen cho người nhạc sĩ đã có hơn năm mươi năm góp mặt và cống hiến nhiều tác phẩm cho nền âm nhạc Việt Nam. Tôi và các anh chị em tham dự hôm ấy đều cảm thấy hãnh diện và xúc động lây. Với tất cả sự trân trọng và quý mến, tôi kính tặng anh bốn câu thơ mà hôm đó cũng đã được cô Hằng Nguyễn (nhóm Art Institud) diễn dịch qua Anh ngữ để quan khách ngoại quốc hiện diện hiểu được phần nào sự tôn vinh của chúng tôi dành cho người nhạc sĩ tài hoa đã để hết một đời sống phục vụ cho lý tưởng, văn hóa, âm nhạc Việt Nam:
người nhạc sĩ
đã để một đời nghe nhịp tim
làm bao nhạc khúc thật êm đềm
cho người vui hát hồn tươi trẻ
đẹp mãi tình ca, nhớ-chẳng-quên!
Thế mà, ông đã ra đi thật rồi, dù biết rằng ông đã hơn tám mươi, nhưng sao vẫn nghe lòng nặng nỗi buồn thương tiếc, nhất là sự thương cảm cho những năm tháng cuối đời của ông, khiêm tốn và lặng lẽ quá so với cuộc sống, tài năng, hoạt động và những công lao đóng góp của ông cho âm nhạc nghệ thuật và đời sống xã hội trước đây.
Những chiếc lá đầu mùa thu đã bắt đầu thay sắc. Người nhạc sĩ ấy tuy đã lìa đời nhưng vẫn để lại cho chúng ta biết bao nhạc phẩm êm đềm và quý giá. Xin được tiễn biệt anh bằng những chiếc lá mùa thu đẹp đẽ nhất để nụ cươi hiền hậu của anh luôn lóng lánh trong lòng của tất cả mọi người được thắm thiết cùng anh!

Ngọc Thủy