Nghe hai tiếng “tin vui” của người đàn bà đứng tuổi thốt ra, tức thì chàng trai người Tàu làm nghề Sơn Ðông mãi võ vừa mừng vừa hồi hộp, tâm trí nghĩ ngay liền đến người đẹp Út Ngó, mà mấy ngày trước đây cậu từng hân hạnh được ăn chung mâm với cô trong mái tranh nghèo ở Bầu Bàng, cậu nói:

- Tin vui gì vậy thím Sáu, của tôi hay của ai?

- Của cậu chớ của ai, tui báo tin mừng cho cậu là sắp được vợ rồi đó.

- Thím Sáu nói gì tôi không biết, ai được vợ vậy?

Tuy cũng đoán biết một phần nào tự sự, nhưng chàng trai Lý Trung cũng giả đò như không biết gì hết, để cho bà này nói thêm, và riêng bà hàng xóm mà cô Út Ngó kêu bằng thím Sáu thì cũng nghĩ rằng cái cậu người Tàu này đã biết mình muốn nói gì rồi, nhưng giả bộ không biết đó thôi, đợi cho mình nói trắng ra hết mới chịu, bà nói:

- Thì cậu được vợ chớ ai, chớ không lẽ của người nào mà tui chạy lên đây báo tin cho cậu.

- Tôi được vợ! Ai gả con cho tôi vậy thím Sáu?

- Thì bà Tư Bân chớ ai vô đây, người khác có ơn nghĩa gì đâu mà kêu gả con, bả kêu cậu về gả con Út Ngó cho đó, chịu hôn?

Bà nói xong câu, nhìn Lý Trung rồi cười, khiến chàng ta hơi mắc cở nhìn đi chỗ khác nhưng cũng nói:

- Thiệt hôn vậy thím Sáu? Không lẽ mợ Tư gả cô Út cho một người lạ như tôi.

- Lẽ chẳng cái gì, đâu phải khơi khơi hỏng có gì hết mà người ta kêu gả con, bả mang ơn cậu cho uống thuốc hết bịnh mà không lấy đồng bạc nào, cái ơn nghĩa đó thì ai lại không biết ơn chớ!

- Ơn nghĩa gì đâu thím Sáu, tôi cũng từng giúp cho nhiều người nghèo bị tai nạn không tiền uống thuốc. À, mà bữa nay sức khỏe mợ Tư thế nào, có đỡ hơn nhiều hôn vậy thím?

- Báo cho cậu biết, bữa nay bả đã khỏe nhiều rồi.

- Vậy hả thím Sáu, nghe mợ Tư hết bịnh, tôi mừng nhiều không thua gì cô Út Ngó.

Mấy hôm còn ở Bầu Bàng, Lý Trung kêu bà Tư Bân bằng mợ, bởi thứ Tư là thứ của ông Tư Bân, và do suy nghĩ làm sao đó mà bà bảo Lý Trung kêu ông chồng đã mất của bà bằng cậu, và kêu bà bằng mợ.

Thím Sáu nói:

- Hồi sáng này, bả đi đứng gần như bình thường, hỏng còn đau ở bên hông nữa, nên nhờ tui lên đây báo cho cậu hay là nếu như cậu không chê con Út Ngó quê mùa dốt nát thì bả gả cho đó.

- Trời ơi! Tôi đâu dám chê, cô Út đẹp quá mà thím Sáu, tôi thua cổ xa lắm.

- Bởi vậy tui mừng cho cậu, nhiều thằng mê mệt con Út Ngó mà không được, nhiều người muốn làm xui với bà Tư Bân, mà ai bả cũng từ chối hết đó!

Lý Trung tiếng Việt chưa rành nhưng cũng đối đáp được khá nhiều những từ ngữ thường dùng của người dân quê, mà nhứt là những câu nói có liên quan đến vấn đề có vợ Việt Nam thì cậu ta lại hiểu rất nhiều, chỉ cần nói mé thôi, sơ qua thôi cũng biết ngay, bởi phần đông người Tàu di chuyển xuống phía Nam ngoài việc làm ăn ra, mục tiêu của họ là kiếm vợ và lập nghiệp luôn ở xứ này. Khi nghe bà thím Sáu nói rằng rất nhiều người muốn làm sui với bà Tư Bân, cũng như nhiều chàng trai si mê cô Út Ngó mà không được đáp lại tình yêu, thì cậu hiểu là điều có thật, bởi người con gái đẹp như cô thì thiếu chi kẻ đeo đuổi. Cũng như mấy ngày qua ở lại Bầu Bàng trị bệnh cho bà Tư Bân, cậu đã rõ biết cô gái con của bà vẫn chưa có chồng.

Cô Út Ngó sắc vóc mỹ miều, khuôn mặt càng nhìn càng thấy đẹp, và với dáng người vừa phải không ốm cũng không mập, không thấp cũng không cao của phái nữ, thì đó là mẫu người lý tưởng qua cái nhìn của nam nhân, mày râu nam tử thì chàng nào lại không mơ ước chớ! Tuy rằng người cô với bộ đồ bà ba vải bô của đồn điền bán cho công nhân, sau nhiều ngày dầm mưa dãi nắng trong vườn cao su đến nay đã cũ rích, nhưng từ chiếc cổ cao tròn trở lên khuôn mặt thì làn da tươi thắm trắng hồng, như ngầm nói với người ta rằng bên trong lớp vải bô kia là tấm thân ngà ngọc tuyệt trần của tạo hóa dành cho người đẹp Bình Dương, mà chàng trai nào làm chủ được thì coi như diễm phúc ở trên đời vậy.

Những ngày trước đây do trị bệnh cho bà Tư Bân, cũng như cơm nước mỗi bữa, được dịp nhìn tận mặt cô Út Ngó nhiều lần, nên hình ảnh cô đối với Lý Trung trở nên quen thuộc, đã ăn sâu vào tâm khảm chàng, nhớ tới là hình dung được ngay, cậu có cảm tưởng cô Út Ngó là một nàng tiên bị đọa đày xuống trần gian, mà trong sử sách Tàu thường hay đề cập. Giờ đây đối với Lý Trung thì cô Út Ngó trong bộ đồ vải bô cũ mốc kia, lại quyến rũ hơn các cô gái Tàu sang trọng trong những bộ áo quần tơ lụa Hàng Châu đắt giá. Cũng như người đẹp đất Bình Dương kia tuy nghèo nàn mộc mạc, nhưng lôi cuốn hơn những tiểu thơ đài các giàu sang ở Quảng Châu, ở Sa Diện..., nếu phải đem lên bàn cân thì dĩ nhiên bộ đồ bà ba sẽ nặng hơn nhiều, nghĩa thật lẫn nghĩa bóng vậy!

Với một người con gái đẹp như thế, mà giờ đây được bà Tư Bân kêu gả cho mình thì hạnh phúc biết dường bao, bảo sao chàng thanh niên Sơn Ðông mãi võ bán thuốc chẳng mở cờ trong bụng. Cậu vui mừng ra mặt nói với thím Sáu:

- Mợ Tư đã thương tình gả cô Út cho tôi, nhưng biết cổ có thương yêu tôi không, có bằng lòng không?

- Cậu yên tâm đi, “áo mặc không qua khỏi đầu, cha mẹ đặt đâu con ngồi đó” con Út Ngó không bao giờ dám trái ý của mẹ nó.

Từ hôm qua sau khi chàng thanh niên người Tàu làm nghề Sơn Ðông mãi võ bán thuốc rời khỏi Bầu Bàng, thì vợ chồng bà thím Sáu và vài người lớn tuổi ở lối xóm đến nhà bà Tư Bân hỏi thăm bệnh tình, và trong số có người đề nghị bà Tư nên gả cô Út Ngó cho cậu thanh niên bán thuốc, bởi mấy bữa nay mọi người ở đây đều biết nhờ có cậu ta mà bà mới giảm bệnh, trên đường phục hồi.

Trong lúc người lớn bàn chuyện thì cô Út lo làm công việc nhà, dù nghe rõ hết cô vẫn làm thinh không hề phản đối, không có cử chỉ nào cho thấy là cô không chấp nhận, do đó mà thím Sáu tin chắc rằng cô Út cũng bằng lòng thôi, có điều là con gái, cô tránh nói vấn đề mà để cho người lớn nói chuyện, bà nói:

- Nói cho cậu mừng, tui biết chắc con Út nó cũng có cảm tình với cậu, cứ tin tui đi.

- Dạ! Tôi tin lời của thím Sáu, nhưng tôi không có cha mẹ, nhà cửa ở đây thì ai đứng ra lo lễ cưới cho.

- Cậu khỏi lo, đã tính hết cả rồi, tui và ông nhà tui đứng ra làm cha mẹ đỡ đầu lo cho đầy đủ lễ nghi cưới hỏi:

- Ðược vậy tôi mang ơn chú thím Sáu suốt đời.

- Nếu chịu thì phải kêu ông nhà tui bằng tía, kêu tôi bằng má, chớ không được kêu bằng chú thím như hổm rày nữa nghen hôn.

Thế là tuy ngượng miệng, nhưng chàng trai người Tàu cũng bắt đầu tập kêu thím Sáu bằng tiếng má và xưng mình là con, kế đó mời bà vào tiệm nước của người Tàu ở chợ Chơn Thành, dùng tiếng Quảng Ðông kêu mì hủ tiếu, cà phê đãi bữa đầu tiên ra mắt người mẹ đỡ đầu, và trong lúc bà ngồi tiệm ăn thì chàng ta trở ra đánh võ thêm vài hiệp để bán thuốc cho xong bữa chợ.

Nhờ tinh thần thoải mái, vui mừng trong bụng nên Lý Trung đánh võ thật hăng, tay quay vù vù nhanh đến đỗi nhìn vào chẳng thấy cánh tay đâu nữa, khiến người coi mê quá, và họ ủng hộ bằng cách mua thuốc để dành sẵn trong nhà phòng khi có bệnh thì đem ra dùng. Ðến khoảng 10 giờ gần tan buổi chợ sáng thì trên chiếc xe ngựa chở đầy đồ đạc hát Sơn Ðông lại quay trở về hướng Bầu Bàng, và trên xe có thêm người mẹ đỡ đầu của chàng thanh niên người Hoa mà trên bước đường vô định, sang Việt Nam hành nghề mãi võ bán thuốc, tới vùng đất Bình Dương thì cơ may đưa đến trong cuộc đời, cậu gặp được một “Nam Quốc giai nhân,” để rồi dung rủi cho đến đời con của cậu cũng có cái duyên gặp được người đẹp Thanh Nga trong một dịp tình cờ mà phần trước câu chuyện đã được đề cập.

Lý Hùng kể đến đây thì Thanh Nga nói:

- Ðúng là duyên trời đã định sẵn đâu đó rồi, chớ nếu không thì đâu có dịp nào để cha được quen với mẹ.

- Nhưng sự đời đâu có êm xuôi suông sẻ, cuộc tình của thân sinh còn lắm nhiều cay đắng chông gai đó em.

Quá xế chiều ngày hôm đó thì chiếc xe ngựa chất đầy dụng cụ hát sơn đông về tới Bầu Bàng, cô Út Ngó ra tận nơi chiếc xe đậu ngoài gốc cây trước nhà tươi cười chào đón Lý Trung cùng bà thím Sáu và mời vào nhà. Sau đó thì một mâm cơm đơn giản được được dọn ra và chính tay người đẹp Bình Dương bới cơm trịnh trọng mời chàng ta, và mỗi lần hết chén thì cô sẵn sàng tiếp lấy bới cho chén khác.

Hiện diện trong bữa cơm ngoài hai mẹ con bà Tư Bân và cậu thanh niên Lý Trung, còn có thêm vợ chồng ông bà Sáu Lục Lộ, tức bà thím Sáu và ông chồng, cha mẹ đỡ đầu của Lý Trung. Cũng như mọi hôm, thức ăn của bữa cơm hôm nay vẫn là rau tàu bay chấm nước mắm ớt, nhưng đặc biệt hơn là có thêm vài con khô cá sặc, được mua bằng số tiền vay mượn mà khi trưa bà Tư Bân mượn của một người hàng xóm để tăng cường món ăn cho bữa cơm chiều nay, mà xóm Bầu Bàng ai cũng biết chắc rằng sẽ có thêm người khách quý, thân tình của gia đình bà.

Với món ăn chỉ có thế nhưng với cử chỉ thân mật của người đẹp thêm vào thì đâu có bữa cơm nào ngon hơn, cao lương mỹ vị trong các tửu lầu ở Thiên Tân, Thượng Hải bên Tàu cũng không sánh bằng, ngay cả sơn hào hải vị hiếm quý mà trước đây Từ Hi Thái Hậu đãi đằng các Sứ Thần phương Tây, giờ đây nếu có cũng không đánh đổi được cơm gạo đậm đà đất Thủ Dầu Một. (Nghe nói đầu thập niên 1970 Tổng Thống Nixon Hoa Kỳ sang Trung Quốc được Chu Ân Lai khoản đãi 85 món ăn Tàu đặc biệt không thua gì những món ăn cầu kỳ của triều đại Mãn Thanh).

Trong cuộc đời chàng thanh niên người Tàu làm nghề sơn đông mãi võ chưa có bữa cơm nào ngon hơn hôm nay, bởi về tâm lý thì do vui mừng sắp được vợ đẹp, và một phần cũng do bụng đói, bởi lúc sáng được bà Sáu Lục Lộ báo tin vui, cậu mời bà vào tiệm ăn hủ tiếu, còn mình thì tiếp tục đánh võ biểu diễn bán thuốc, đến chừng xong buổi chợ thì lại lo dọn đồ đạc lên xe chạy đi liền. Mừng quá, cậu quên mất bữa cơm trưa, giờ đây bụng đói như càu, cậu ăn nhanh, ăn tự nhiên thật nhiều không để ý cô Út Ngó và những người cùng mâm mỗi người chỉ ăn một chén nhường phần cho cậu. Thật vậy, nồi cơm nấu chỉ một lít gạo đủ cho 5 người ăn bình thường, mà cậu ăn cái kiểu này nếu là người Việt chắc là mất vợ ngay, thế nhưng là người Tàu tập quán Việt Nam chưa rành rẽ nên không ai chấp nhứt, chỉ cười thầm thôi.

Ngay tối hôm đó tại nhà của ông bà Sáu Lục Lộ ở cách vài mươi thước, trước sự chứng kiến của khoảng hơn 10 người lớn tuổi cùng xóm, Lý Trung lạy ông bà Sáu Lục Lộ kêu bằng Ba Sáu, Má Sáu để được ông bà chính thức chấp nhận làm cha mẹ đỡ đầu đứng ra lo việc cưới hỏi cho cậu ta. Ông bà Sáu Lục Lộ không có con trai, chỉ có 2 người con gái đã gả chồng đi xa, giờ đây nhận thêm cậu coi như con trai của mình, ai cũng cho là hợp tình hợp lý. Sở dĩ có biệt danh “Sáu Lục Lộ” do bởi khi xưa ông là phu lục lộ làm đường cho Sở Trường Tiền (Sở Công Chánh) của tỉnh Thủ Dầu Một, còn bà thì bán hàng rong cho hành khách đi xe lửa, hai người gặp nhau lúc Quốc Lộ 13 đang mở mang, mối tình chớm nở bên con lộ đầy bụi. Ðến khi con đường được trải đá tráng nhựa xong thì cuộc tình cũng đến độ chín mùi, và sau cái đám cưới đơn sơ thì cả hai xin vào làm dân phu cạo mũ đồn điền cao su và sinh sống luôn tại đất Bầu Bàng này.

Theo như quan niệm chung của người Việt Nam, ông bà Sáu Lục Lộ vẫn hằng mong có con trai nối dõi nhưng ông Trời lại không cho, giờ đây có lẽ cũng do số trời, tự nhiên đưa đến cho ông bà được đứa con trai có nghề nghiệp đàng hoàng, mà tính tình cũng nhân hậu, giúp đỡ kẻ nghèo bị nạn tai mà không đặt điều kiện nào hết, nghĩa cử đó đã gây được nhiều cảm tình của vợ chồng ông bà nói riêng và của người dân Bầu Bàng nói chung. Bữa nay đứng trước bàn thờ Tổ Tiên với xôi chè hoa quả, van vái xong, ông bà chấp nhận 2 lạy của Lý Trung xem cậu như con ruột, và lúc xôi chè dọn xuống mời bà con có mặt, ông Sáu Lục Lộ kêu cậu mang đồ đạc hát sơn đông vô nhà.

Kể từ hôm đó Lý Trung hằng ngày nếu không ăn cơm ở nhà cha mẹ đỡ đầu thì cũng sang nhà cô Út Ngó ăn cơm với người vợ tương lai trẻ đẹp, còn công cuộc làm ăn thì nhờ vừa qua trị hết bệnh cho bà mẹ vợ tương lai, tiếng lành đồn xa nên người ở các thôn xã lân cận nghe tiếng cũng tìm đến mua thuốc, hoặc rước cậu về nhà trị bệnh. Cậu không phải mỗi ngày ra chợ đánh trống gom người ta lại coi biểu diễn võ thuật để bán thuốc mà vẫn có tiền vô đều đều, phụ giúp cho gia đình cha mẹ đỡ đầu và luôn cả gia đình người vợ tương lai.

Một trong những việc được tiến hành là đi coi ngày lành tháng tốt để cử hành hôn lễ, vị thầy coi ngày cho biết đầu mùa Thu năm đó có ngày tốt, khỏi phải chờ đợi lâu, chỉ non 2 tháng nữa thôi là cậu sẽ chính thức có vợ, và được sang ở nhà cô Út Ngó tha hồ sống hạnh phúc bên người đẹp Bình Dương. Ðối với bàng dân thiên hạ thì thời gian 2 tháng quanh đi quẩn lại là tới ngày, nhưng với Lý Trung thì lại lâu quá, mong đợi từng ngày mà thời gian thì cứ chậm chạp trôi, tâm lý chung chắc chàng trai nào cũng vậy.

Theo tập tục cưới hỏi trong dân gian thì dù giàu hay nghèo, sang hay hèn, tổ chức đám cưới lớn hay nhỏ, người ta đều đến thầy coi tuổi xem hai tuổi có “khắc” nhau không, có ở đời với nhau hay nửa chừng gãy gánh. Thiên hạ đã căn cứ vào tuổi 12 con Giáp để coi tuổi, và hầu như ông bà thầy nào coi tuổi đám cưới cũng thuộc làu làu câu: “Hợi, Mão, Mùi tam hạp - Dần, Thân, Tỵ, Hợi tứ hành xung...” Xong phần coi tuổi còn phải coi ngày cưới, ngày tốt thì về sau mới làm ăn khá, nên cửa nên nhà, giàu có, con cái học hành đỗ đạc, luôn gặp chuyện may mắn, còn như cưới nhằm ngày xấu thì làm ăn luôn bị thất bại, nghèo xơ nghèo xác, v.v... Cũng do tập tục coi ngày đám cưới mà có những cặp vợ chồng phải chờ đợi thật lâu, chờ cả năm cũng phải ráng chờ, đôi khi cũng vì chờ lâu quá, sự đời biến đổi để rồi không còn cưới hỏi gì nữa. Vấn đề ảnh hương sâu rộng trong dân gian, mà đại đa số người mình đều phải chấp nhận, và dĩ nhiên cặp Lý Trung, Út Ngó cũng không vượt qua khỏi tập tục này.

Hôn lễ người đẹp Bình Dương với chàng trai Tàu làm nghề sơn đông mãi võ bán thuốc được chuẩn bị trước cả tháng trời, gia đình hai bên đã mời thân tộc họ hàng gần xa, và bà con xóm giềng cũng nhận được lời mời dự đám cưới. Có điều người ta không biết vị thầy nào đó coi ngày cưới cho cặp Lý Trung, Út Ngó đã “coi trật” hay sao mà lại cho nhằm cái ngày được kể như “hắc ám” nhứt trên đời, ngày hôn lễ cũng là ngày mà tai họa đưa đến cho Lý Trung, mà còn liên hệ đến những người khác phải chịu khổ sở trăm cay ngàn đắng kéo dài trong nhiều năm. Thiên hạ ở Bầu Bàng đồn đãi với nhau rằng, vị chiêm tinh gia nào đó có lẽ học chưa tới, nên mới chọn cho cặp trai Tàu gái Việt này cái ngày đen tối nhứt để cử hành lễ cưới, mà các cô gái sắp lên xe hoa về nhà chồng ở vùng này, nếu nghe qua chắc phải nơm nớp lo sợ không biết rồi đây tới phiên mình sẽ ra sao, có như người đẹp Bình Dương chăng?

Số là một buổi sáng nọ trong lúc nhà bà Tư Bân gần nhà ga xe lửa Bầu Bàng, nhiều người lối xóm kéo đến giúp bày biện trang hoàng cho đám cưới của cô con gái là cô Út Ngó, sánh duyên với chàng trai Tàu con nuôi của ông bà Sáu Lục Lộ, thì cũng sáng sớm ngày hôm ấy ở Lai Khê, nơi đặt cơ sở của đồn điền cao su Thủ Dầu Một, gồm nhiều dãy nhà ngói đỏ dùng làm văn phòng và nhà máy chế biến mũ cao su. Ðây là khu nhà khá sang trọng xây cất theo kiểu nhà Tây, nổi bật giữa rừng cao su trùng điệp chạy dài ngút ngàn dọc theo hai bên Quốc Lộ 13. Nơi đây sáng nay cũng tập trung một số người làm việc văn phòng, các chuyên viên nhà máy, nhân viên canh gác bảo vệ cơ sở, họ đang chuẩn bị 2 chiếc xe traction và một chiếc Renault (loại chở khoảng 20 người) để đi Sài Gòn rước mấy xếp người Pháp, mà từ hôm qua tin tức được loan truyền trong giới công nhân đồn điền rằng có dây thép (điện tín - télégram) đánh về kêu đi đón rước mấy xếp người Pháp, sau thời gian về bên trời Tây nghỉ dưỡng sức, sẽ trở qua lúc gần trưa hôm nay.

Theo như thông lệ, đồn điền cao su ở Thủ Dầu Một vào mùa dưỡng cây, tức mùa ngưng cạo mũ thì các kỹ sư, chuyên viên, sếp lớn, xếp nhỏ người Pháp đều về Tây nghỉ ngơi, giao cho quản lý người Việt ở lại trông coi, và đến gần ngày đồn điền hoạt động trở lại thì các xếp mới trở sang Việt Nam khởi sự làm việc cho mùa tới. Tin trên được loan ra thì hầu hết công nhân đồn điền ai cũng vui mừng sắp được đi làm trở lại, chớ gần 3 tháng nay thất nghiệp phải đi làm đủ mọi chuyện để sống tạm, mà thông thường là đi lượm đá hoặc vào rừng làm củi mang ra để dọc hai bên Quốc Lộ 13 bán cho xe cộ qua lại. Lợi tức của những công việc làm tạm bợ này rất kém, chỉ bằng phân nửa hoặc thấp hơn so với đồng lương của đồn điền, do đó mà khi được tin quản lý văn phòng cho xe đi đón các xếp, các kỹ sư người Pháp thì ai nấy cũng đều mừng vui ra mặt.

(Còn tiếp kỳ sau)


(*) Tình Sử Cải Lương Cuộc Ðời Thanh Nga đã phát hành, sách dày 364 trang, giá 25 đồng. Quý vị mua sách có thể đến chợ Sài Gòn City Market Place, góc đường Brookhurst và Mc Fadden, Little Sài Gòn. Ở xa liên lạc tác giả Ngành Mai P.O. Box 6936, Santa Ana, CA-92706. Ðiện thoại (714) 875-9429.

Bà cô của Lý Hùng sang Việt Nam đón cô dâu


(Tiếp theo kỳ trước)


TÓM TẮT CÁC KỲ TRƯỚC: Thanh Nga sinh năm Nhâm Ngọ 1942, từ khi còn nhỏ các nhà tướng số đã nói rằng Thanh Nga yểu tướng. Nhờ lời khuyên của nhà tướng số Vũ Nhân, Thanh Nga đã không có mặt trên chuyến xe định mệnh đi Vũng Tàu. Sau đó thì 3 cô gái bạn bị tử nạn hiện về gây xôn xao dư luận, người ta lập miếu thờ 3 cô bên Quốc Lộ 15.

Chàng phi công Lý Hùng trong Phi Ðội Lôi Hổ Trung Hoa Quốc Gia, sang Việt Nam bay biểu diễn ngày Ðại Hội Không Quân tình cờ gặp Thanh Nga trong đêm gánh Thanh Minh hát cúng cô hồn tại cầu Rạch Hào, Bà Rịa, và câu chuyện diễn tiến đến lúc chàng phi công sau khi xong phi vụ trên bầu trời Quang Trung, trước khi về nước đã kể cho Thanh Nga nghe căn cội của mình, thân mẫu là người đẹp Bình Dương, và bi thảm ra trong ngày cưới, phụ thân phải trốn về Tàu. (*)


Tuy rằng được đi xe lửa nhưng đâu có đi suốt được như bao nhiêu hành khách từ Sài Gòn ra Hà Nội, mà là đi từng đoạn từng khúc đường, dài hay ngắn tùy theo trạm ga ở dọc đường và phải đi vào ban đêm, chớ ban ngày thì đâu thể nào ngồi trên mui xe lửa, sẽ bị phát hiện ngay!

Vào thời những năm cuối thập niên 1930 này, đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước được đun bằng củi, do đó khi xe chạy thì khói tỏa hết ra phía sau, nếu vùng nào gặp gió thổi tạt ngang hoặc thổi xéo thì đỡ khổ, còn bằng như trời im gió hoặc đầu máy chạy thẳng vào hướng gió đang thổi ngược thì lãnh đủ, bao nhiêu khói, tro bụi và sức nóng tuôn về phía sau, có lần bị nóng và ngộp khói quá chịu không nổi phải nhảy xuống xe.

Cái lo lắng bị kéo dài thời gian là khi xe lửa vào các trạm ga ở dọc đường, trước khi vào địa phận có đông người là phải nhảy xuống xe đi bọc vòng phía sau nhà ga, rồi đi thật nhanh sang bên kia để lên xe đi tiếp tục, còn những lúc xe vào thị trấn lớn thì coi như phải chờ chiếc xe khác, bởi đi bọc vòng qua bên kia thị trấn mất nhiều thì giờ, đến nơi thì xe lửa đã chạy. Cứ mỗi lần như vậy thì phải chờ đến hôm sau, có khi 2, 3 ngày mới lên xe khác, tóm lại cuộc hành trình trốn về Tàu của thân phụ chàng mất thời gian trên 2 tháng.

Khi về đến Vân Nam gặp lại người cô, sau những giây phút vui mừng cô cháu trùng phùng, Lý Trung thuật lại tất cả những diễn biến cuộc đời kể từ lúc sang Việt Nam làm nghề sơn đông mãi võ, đặc biệt là mối liên hệ với người đẹp Bình Dương, đồng thời thuật rõ từng chi tiết việc xảy ra tại tiệc cưới ở Bầu Bàng, và hậu quả là cậu phải bỏ trốn về Tàu ngay trong ngày hôn lễ.

Nghe xong bà cô sững sờ, lắc đầu thở dài một lúc rồi nói: “Như vậy cô Út Ngó coi như là dâu con của gia đình, của dòng họ rồi.” Bà nói thêm là bất cứ giá nào cũng phải tìm mọi cách đem cô về Tàu.”

Tiếp đó Lý Trung nói cho bà cô biết những vấn đề đặc biệt mà khi gặp cô Út Ngó nói lại thì cô sẽ tin bà là người thân, đồng thời để cho chắc hơn cậu trao tín vật mà cô Út Ngó từng tặng cho cậu trước ngày cưới, cũng như báo cho cô biết rằng mình đã về Tàu an toàn.

Thế là sau vài ngày chuẩn bị, bà cô lên đường sang Việt Nam, nhưng vì không biết tiếng Việt nên trước khi đến đất Bầu Bàng, Thủ Dầu Một, bà đã tìm đến nhà một người bạn ở Chợ Lớn để nhờ giúp cho sự việc, vì trước đây thỉnh thoảng cũng có liên lạc. Tìm người bạn cũ chẳng khó khăn gì cho lắm, bởi nhà của bà này ở vùng Chợ Thiếc gần trường đua Phú Thọ, nơi rất đông người Hoa đến đây làm ăn sinh sống, và bà bạn này đã lập gia đình với một người đồng hương, vợ chồng có tiệm chạp phô, đời sống ổn định lập nghiệp luôn ở xứ sở này.

Bà bạn nghe được câu chuyện bi thương của Lý Trung cũng hết lòng giúp đỡ, và để cho người địa phương không nghi ngờ, bà đã đặt kế hoạch giả dạng là người đi buôn đồ gốm, tức đồ sành sứ chén, tô, dĩa, tộ, bình tích nước trà, v.v...

Vài ngày sau hai người đáp xe lửa đi Thủ Dầu Một, Bến Cát, Lộc Ninh, xuống xe tại Bầu Bàng và sáng hôm sau tại bãi đất trống gần nhà ga xe lửa, nơi thường ngày mỗi buổi sáng cư dân nhóm chợ, có thêm hai người đàn bà Tàu mới đến, bán các món hàng xuất xứ từ Lái Thiêu, rất được bà con hoan nghinh, bởi lâu lắm mới thấy có người bán mặt hàng này. Chợ tan, hai bà Tàu ở lại để ngày hôm sau bán thêm bữa nữa, bởi thông thường là thế, dù món hàng gì cũng chờ người đi chợ bữa nay về thông báo cho bà con hay, và bữa sau người ta mới đến mua nhiều hơn.

Do sắp đặt sẵn nên chiều hôm đó bà ở Chợ Thiếc hỏi thăm qua loa vài người xóm này, tìm nơi ngủ nhờ một đêm và sau khi được mách đã đi vào nhà Bà Tư Bân hỏi xin. Dĩ nhiên được như ý muốn bởi nhà không có đàn ông, chỉ hai mẹ con nên việc cho ngủ nhờ không có gì trở ngại.

Món hàng sành sứ bày bán tại đây nhiều ít, lời lỗ gì không biết, nhưng có cái là móc nối được với cô Út Ngó, người đẹp Bình Dương vợ của Lý Trung.

Nghe chàng phi công Lý Hùng kể đến đây, Thanh Nga nóng ruột hỏi:

- Mẹ có tin một trong hai người đàn bà Tàu là cô của cha không vậy anh?

- Lúc đầu thì không tin, bởi mẹ cứ luôn nghĩ rằng cha đã bị cọp ăn chết rồi thì làm sao có thể về Tàu được.

- Vậy chớ làm sao để mẹ tin?

- Nhờ tín vật mà anh đã nói qua khi nảy.

- Tín vật gì vậy, có đáng giá hôn?

Lý Hùng cười:

- Mẹ đang trong hoàn cảnh nghèo nàn thì tín vật đâu có gì đáng giá.

- Vậy là món gì, anh nói mau đi.

- Chai dầu cù là hiệu Mac Phsu.

- Dầu cù là lại là tín vật hay sao?

- Nhưng chai dầu cù là này là món vật đầu tiên mà cha tặng cho mẹ lúc mẹ bị nhức đầu, và trong lúc đi cạo mủ cao su tình cờ mẹ lượm được đồng xu năm chim, rồi bỏ vào trong đó dùng cạo gió. Ngày nọ cha bị cảm, mẹ cạo gió cho và giao luôn cho cha cất giữ và nói: “Sau này nếu có thất lạc với nhau thì chai dầu này là tín hiệu.”

Thanh Nga nói:

- Chắc mẹ có linh cảm rằng sẽ có lúc xa nhau nên mới nói lên những lời như vậy.

- Anh cũng nghĩ thế, do đó chai dầu cù là có đồng xu năm chim bên trong coi như tín vật. (Thời này người ta xài tiền xu, mà đồng trị giá 5 xu có hình con chim nên thiên hạ gọi là “đồng xu năm chim”).

Thanh Nga nói:

- Ðặc biệt quá hả anh? Chắc là nhờ thấy trở lại chai dầu cù là và lời kể mà mẹ tin.

- Ðúng vậy! Ðược bà ngoại đồng ý cho phép, nên sau khi bà cô rời Bầu Bàng được một ngày thì mẹ cũng giả như đi chợ lên chuyến xe lửa đi Sài Gòn và đến Chợ Thiếc.

- Phải giả đi chợ à?

- Mẹ không thể đi công khai bởi sau ngày tên sếp Tây bị trọng thương, Tây đồn điền cho thuộc hạ canh chừng dù rằng nhiều người đều tin rằng cha đã bị cọp ăn.

- Ðến Chợ Thiếc rồi, tại đó mẹ theo bà cô về Tàu hả anh?

- Còn gì phải hỏi, biết được cha vẫn còn mạnh khỏe, mẹ mừng vui vô hạn chớ mấy tháng qua ngày nào cũng khóc thầm mỗi khi cúng cơm.

- Nói vậy nhà còn bàn thờ cha hả anh?

- Chớ sao, chồng chết còn đang mang tang thì ngày nào cũng cúng cơm.

Thanh Nga cười:

- Cúng thì cúng chớ ổng đâu có về ăn, mà khi dọn xuống thì chỉ có mẹ ăn thôi. À! Về Tàu thì sao nữa nói tiếp đi.

Lý Hùng nói tiếp rằng khi về đến bên Tàu thì mẹ và cha chàng làm đám cưới trở lại theo đúng tập tục của người Trung Hoa, tức là cũng nhứt bái thiên địa, nhị bái phụ mẫu, phu thê giao bái... Ở Vân Nam có gia đình họ Ðặng hiếm muộn đã nhận mẹ làm con, đứng ra xin giấy tờ cho mẹ lấy họ Ðặng, từ đó mẹ có tên Ðặng Kim Phụng.

Thanh Nga nhanh miệng:

- Ðặng Kim Phụng, tên đẹp quá.

- Kể từ đó mẹ không còn mang tên Út Ngó, cũng không còn họ Nguyễn, mà mang tên mới và một năm sau thì anh ra đời với giấy khai sanh cha họ Lý, mẹ họ Ðặng.

- Do vậy mà anh mang quốc tịch Trung Hoa, chớ nếu không có những rắc rối thì chắc giờ đây anh là người Việt, sinh trưởng ở Bình Dương.

Lý Hùng cười:

- Dù là sinh ở đâu hay mang quốc tịch nào, miễn là trời cho anh gặp Thanh Nga là được rồi.

- Anh khéo ăn, khéo nói quá!


(Còn tiếp kỳ sau)

Thanh Nga (Thanh Minh)

Ðêm đầu tiên gánh Thanh Minh hát tại Phú Cường, Bình Dương đã đem đến sự thành công vượt bực, khán giả đầy rạp, không những vé ngồi các hạng bán hết mà luôn cả vé đứng coi cũng không còn chỗ để bán, do đó bà bầu Thơ vô cùng đẹp dạ, công nhân đào kép, giàn đờn cũng vui lây, ai nấy đều lên tinh thần. Sau khi vãn hát tất cả được bà bầu đãi cháo gà, thịt gà xé phay và gần một chục kết la-de Con Cọp, mọi người ăn uống phủ phê, vừa ăn nhậu, vừa khen ngợi Thanh Nga đã đề nghị đoàn đi lưu diễn đúng chỗ là Bình Dương, chớ nếu như đi tỉnh khác thì chắc gì được như thế. Một vài người lên tiếng nói rằng Thanh Nga có chơn mạng được Tổ nghiệp phò trợ nên mở miệng đề nghị là “trúng tủ” ngay, và dĩ nhiên ai cũng mong đêm hát ngày mai cũng như đêm nay vậy.

Sáng hôm sau trong khi mọi người trong đoàn hát còn đang say ngủ (thông thường đào kép cải lương họ ngủ đến sau 10 giờ trưa) thì Thanh Nga đã thức dậy từ sáng sớm, cô dự định đi Bầu Bàng để thăm quê ngoại của Lý Hùng, xem nơi đây sinh hoạt người dân như thế nào, mà đối với cô hiện giờ như có cái gì lưu luyến với địa danh này.

Trong lúc Thanh Nga chuẩn bị thì bà Bảy Tầm Vu đi vào phòng chia mừng với cô buổi hát thành công khi đêm, đồng thời cũng nói là vô tình mà mình được biết một gánh hát nhỏ nọ trình diễn ở một ngôi đình làng gần đây đêm qua đã không mở màn được, do bởi đoàn Thanh Minh về Bình Dương đã khiến cho họ không còn khán giả, phải nghỉ hát, bị lỗ lã và hiện đang sửa soạn dọn đi nơi khác. Nghe thế, Thanh Nga bồi hồi xúc động, bởi sự thiệt hại của gánh hát kia cũng do cô một phần lớn, đã gián tiếp gây thiệt hại cho người ta, và cô đang suy nghĩ tìm cách giúp đỡ, thì một ý nghĩ vụt hiện ra trong trí, cô nói với bà Bảy Tầm Vu:

- Thím Bảy kêu chú Tám tài xế đến đưa Nga đi liền bây giờ, và thím cũng cùng đi với Nga.

- Ði đâu mà sớm quá vậy cô?

-Thì thím Bảy cứ đi kêu, đi đâu lát nữa thì biết chớ nói ra dài dòng mất thì giờ.

Biết ý Thanh Nga không muốn nói nhiều nên bà Bảy Tầm Vu đi ngay, và một lúc sau là chú Tám tài xế đã có mặt, Thanh Nga nói:

- Thím Bảy chỉ đường cho chú Tám đưa Nga đến ngôi đình có gánh hát mà thím vừa nói lúc nãy đi.

Bà Bảy Tầm Vu lấy làm lạ tại sao Thanh Nga lại muốn đến đó, đến để làm chi, cô có liên hệ gì đến gánh hát kia? Tuy thắc mắc nhiều nhưng bà không dám hỏi, sợ rằng Thanh Nga cho rằng mình đây tò mò nên hối thúc tài xế đi lấy xe, và lúc chiếc Peugeot 203 vừa chạy đến bà vội vã lên ngồi ở băng trước hướng dẫn cho chú Tám tài xế chạy. Chẳng mấy chốc thì chiếc xe đã chạy đến nơi, Thanh Nga thấy một số người đang thu dọn gánh hát đúng như bà Bảy Tầm Vu cho biết, cô nói:

- Thím Bảy vô trong đó coi ai là bầu gánh, nếu gặp thím mời ra đây, Nga muốn nói chuyện với người bầu gánh hát này.

Bà Bảy Tầm Vu xuống xe rồi mau lẹ đi vào ngôi đình, thì vài phút sau một người đàn ông trạc tuổi trung niên cùng đi ra với bà, và khi cả hai đi gần tới thì Thanh Nga đã vội xuống xe, cô tươi cười định hỏi có phải là người mà mình muốn gặp không, thì ông này vừa thấy cô là lên tiếng phiền trách ngay:

- Trời ơi! Cô Thanh Nga ơi, tại gánh Thanh Minh của cô về đây mà đêm qua không có con ma nào ở đây coi hát, bữa nay không gạo nấu cơm, đào kép húp cháo hết rồi đó cô!

- Chú khỏi lo, không ai ăn cháo cả, Nga nghe nói nên đến đây liền để giúp cho chú có tiền trả lương cho mấy cô chú, anh chị đào kép như là có hát vậy.

Quá bất ngờ, người bầu gánh nói nhanh:

- Thiệt hôn đó cô, nếu được như vậy họ mang ơn cô biết là bao.

- Cùng tổ nghiệp với nhau mà chú, Nga rất thông cảm vấn đề này. À! Mà chú định dọn gánh đi đâu vậy?

- Chưa biết, để dọn đồ đạc cho gọn lại rồi, tôi mới đi kiếm chỗ khác.

- Nga đề nghị với chú dọn đến Bầu Bàng hát vài bữa.

- Trời ơi! Bầu Bàng dân nghèo lắm, về đó hát bán vé cho ai.

- Chú cứ dọn đến Bầu Bàng đi, Nga mua giàn cho.

Người bầu gánh vô cùng thắc mắc, nghĩ bụng không biết Thanh Nga nhắm vào cái gì mà kêu ông dọn gánh đến Bầu Bàng, một xã mà dân chúng phần lớn làm nghề cạo mủ cao su thì đâu có dư giả tiền bạc mà đi coi hát chớ! Trong quá khứ cho thấy gánh nào về đó cũng chết hết, vậy mà cô Thanh Nga lại nói là sẽ mua giàn, cô nói thiệt hay nói chơi đây? Ông định hỏi thì Thanh Nga nói tiếp:

- Chú cứ cho gánh dọn đến Bầu Bàng ngày hôm nay đi, và cho quảng cáo chiều mai mở màn, Nga sẽ có mặt hát cho bà con coi một vài lớp tuồng.

Lại càng thêm thắc mắc, người bầu gánh nói:

- Có cô hát nữa à, hát cách nào, không lẽ cô thế vai đào chánh của tôi?

- Không phải vậy đâu, đào kép của gánh vẫn hát như thường, vai người nào nấy hát, Nga sẽ hát một vài lớp tuồng ngắn của gánh Thanh Minh thôi.

- Nghĩa là cô chỉ hát thêm lớp tuồng nào đó thôi, chớ không dinh dấp đến tuồng của tôi.

- Ðúng vậy, Nga sẽ lựa lớp tuồng ưng ý để hát trước khi cho mở màn trình diễn tuồng chính.

Sau một hồi thảo luận thì Thanh Nga móc ví trao tiền mua giàn trước cho người bầu gánh, đồng thời đưa luôn tiền thiệt hại của buổi hát đêm qua, khiến ông này mừng rỡ rối rít cám ơn và đi nhanh vào đình cho mọi trong gánh biết là ông quyết định dọn gánh đến Bầu Bàng, bởi có người mua giàn rồi. Cả gánh đều mừng rỡ và riêng Thanh Nga thì thơ thới trong lòng, cô đã giải tỏa được mối ưu tư do mình đem đến sự thiệt hại cho người khác. Còn bà Bảy Tầm Vu và chú Tám tài xế theo dõi sự việc từ đầu tới cuối, người nào cũng vô cùng thắc mắc tại sao Thanh Nga là đào chánh của đoàn hát lớn, mà lại đi hát khơi khơi cho gánh hát nhỏ, lại còn thêm cái chuyện mua giàn là điều hết sức lạ lùng. Tuy vậy cả hai người chỉ chờ sự việc xảy ra coi gì trở ngại thì giúp cho Thanh Nga thôi, chớ không bàn ra, tán vào hoặc có ý kiến gì.

Chiều tối hôm đó trước khi vẽ mặt sắm tuồng, Thanh Nga cho người kêu Hữu Phước và hề Kim Quang đến tiệm nước Tàu nằm ở phía bên kia đường trước rạp hát bàn chuyện chiều mai đi hát ở Bầu Bàng, mà ý định của cô là 2 người nghệ sĩ này sẽ cùng đi hát với cô. Muốn cho hai người không phải thắc mắc vấn đề, Thanh Nga nói rõ luôn là hát đền bù thiệt hại cho gánh hát nhỏ kia và cô chịu trả tiền thù lao như hát tuồng vậy.

Thấy việc làm có ý nghĩa mà trong đó cũng có phần “lấy điểm” với Thanh Nga nên Hữu Phước không nhận tiền thù lao, còn hề Kim Quang thì cũng thông cảm nhận đờ-mi thôi.

Ðồng thời ông bầu Tư Láng cũng nói với Thanh Nga, rằng ở Bầu Bàng đại đa số dân chúng nghèo xơ nghèo xác, là thành phần mà quanh năm suốt tháng chỉ lo cái ăn cái mặc, tiền bạc đâu có dư giả để coi hát, nếu có dành dụm được chút ít thì cũng phòng khi đau bệnh, hoặc lâu lâu bỏ tiền đi coi hát thì thường là mua vé hạng cá kèo (thời này coi cải lương có 4 hạng: Thượng hạng, hạng nhứt, nhì và ba, thông thường hạng ba là đứng coi, còn gọi là hạng cá kèo). Ðó là nói đến gánh hát nhỏ, đào kép không tên tuổi như gánh của ông, chớ còn gánh lớn thì không thể nào về hát ở vùng nói trên, sẽ chẳng có ma nào vào coi vì tiền bán vé cao. Ông đề nghị bữa nay dù rằng có Thanh Nga, Hữu Phước cũng nên bán vé giá thật thấp thì may ra mới có người coi, ông nói:

- Gánh hát của tôi chỉ bán bằng phân nửa giá của gánh Thanh Minh mà người ta còn than không có tiền, phải hạ thấp thêm, cô liệu mà bán vé để có người coi.

- Chú Tư khỏi lo vấn đề đó, Nga biết mà!

Thanh Nga trả lời liền như vậy, không đắn đo gì cả, bởi cô đâu có ý định bán vé, mà mục đích là hát tặng cho bà con quê hương của người yêu, buổi hát chiều nay cô quyết định là không thu vô đồng nào cả nên mới mua giàn để cho bầu gánh không bán vé, dù là giá rẻ, cô nói tiếp:

- Chú Tư cứ lo phần của chú trong việc mở màn, chọn tuồng và điều động anh chị nghệ sĩ hát cho hay để bà con coi, còn phần của Nga thì đã lo xong rồi.

- Thì tôi khuyên vậy thôi, chớ bán vé mắc rẻ thế nào là quyền của cô, vì cô đã mua giàn rồi.

- Cám ơn chú Tư, mà chú có biết rằng chiều nay thiên hạ sẽ quy tụ đông đảo hôn vậy?

- Ðông là cái chắc rồi đó, nhưng họ có mua vé vô coi mới là điều cần thiết cho mình, ở thôn quê hễ có gánh hát về thì hầu như nhà nào cũng có người đến tụ tập trước rạp, đó là chưa kể những người mua bán họ có dịp bày bán bánh trái, thức ăn nước uống.

- Nếu không mua vé vào coi thì họ đến làm gì, Nga sợ rằng người ta sẽ không đến đông đảo đó chú Tư.

- Sao lại không, tôi bảo đảm là đông lắm, bữa nay dân phu cạo mủ cao su nghỉ làm, họ sẽ có mặt đầy chợ cho mà coi, nhưng họ có mua vé vô coi hay không thì khó mà đoán được, bởi đây là lần đầu tiên có nghệ sĩ tên tuổi như cô về đây hát.

Thanh Nga nghĩ bụng cô đâu có cần bán vé, mà chỉ muốn cho thiên hạ tập trung đông đảo là được rồi, cô nói:

- Người ta đến đông thì nghệ sĩ mới lên tinh thần, còn chuyện bán vé nhiều ít là do tình trạng làm ăn của người dân thôi, Nga không đặt nặng điều đó đâu.

Thanh Nga cười thầm cái ông bầu gánh hát nhỏ này đâu rõ được ý định của cô là chỉ muốn hát tặng cho bà con ở đây, chớ đâu phải mua giàn để kiếm lời. Ý định của cô là chiều nay mở trống vách bao quanh chợ cho bà con coi thả giàn, nhưng hiện giờ thì cô chưa thể tiết lộ vấn đề đó với ông, vì cô cần phải để tự nhiên xem người dân ở đây ủng hộ cô đến mức nào, cô nói:

- Thôi, chú Tư cứ về lo chuẩn bị công việc đi là vừa, chuyện bán vé để Nga lo.

- Báo cho cô xong rồi thì tôi cũng cần phải về sớm để lo công việc.

Sau khi trao đổi thêm một một số vấn đề liên quan đến buổi hát như chọn tuồng tích hay của gánh, lớp diễn của Thanh Nga, Hữu Phước trước hay sau hoặc giữa vở tuồng, cũng như tình trạng rạp hát tức nhà lồng chợ được bao bọc bằng những tấm tre đan đơn sơ, v.và Ông bầu Tư Láng an tâm ra về mà trong bụng cũng mong muốn buổi hát chiều nay Thanh Nga sẽ có lời nhiều để thu lại số tiền cô đã giúp cho ông trả lương đào kép bữa trước, coi như đền bù thiệt hại mà đoàn Thanh Minh đã gián tiếp gây ra cho đoàn hát nhỏ của ông.

Thế là việc gì đến đã đến, chiều nay mới khoảng 4 giờ là thiên hạ đã bắt đầu lũ lượt kéo tới chợ Bầu Bàng để xem mặt Thanh Nga, Hữu Phước, hề Kim Quang theo như tấm quảng cáo được dựng ở trước chợ. Dù không hoàn toàn tin vào tấm quảng cáo, tin vào lời của ông bầu nhưng người ta cũng tập trung rất đông, biết đâu có thật thì sao? Một số người đã nói như vậy, và người ta trông cho mau đến giờ để xem mặt các nghệ sĩ thần tượng, mà nếu không về đây thì họ khó có thể thấy mặt.

Trong khi mọi người trông ngóng chờ đợi thì ông bầu Tư Láng cũng ngồi đứng chẳng yên, bởi chỉ còn hai tiếng đồng hồ nữa là mở màn trình diễn, mà sao giờ nầy chẳng thấy tăm dạng của người bán vé do Thanh Nga cử đến. Ðã vậy mà thiên hạ hết người nầy đến người kia cứ hỏi vé bán giá bao nhiêu, coi họ có đủ tiền mua hay không? Câu hỏi này ông không thể trả lời được mà phải chờ người bán vé đến, còn số người khác thì thúc giục: Gần tới giờ rồi, bán vé đi chớ! Vài người còn nói bộ ông bầu tính gạt dân ở đây hay sao mà giờ nầy chưa thấy bán vé.

Thời gian không ngừng, thêm một giờ trôi qua, tức chỉ còn một tiếng đồng hồ nữa thôi mà cũng vẫn chưa thấy người bán vé tới, ông bầu càng thêm sốt ruột, ông đi đi lại lại mà hồi hộp mỗi khi có chiếc xe nào đó từ hướng Bình Dương chạy lên, coi chiếc xe có ngừng lại cho ai xuống không và người đó sẽ là người mang vé đến bán. Nhưng rồi những chiếc xe kia không hề giảm tốc độ, chạy nhanh ngang qua đây thôi, vô tình gây thất vọng cho ông. Giờ đây thì ông lại lọ lắng thêm vấn đề khác là Thanh Nga, Hữu Phước có đến, hay đã hủy bỏ chương trình nên không cho người đến bán vé chăng? Về vấn đề tiền bạc lời lỗ thì ông chẳng phải lo, bởi có người mua giàn rồi, đã có lời rồi, nhưng ông muốn Thanh Nga, Hữu Phước có mặt để ông lấy uy tín và hãnh diện với người dân vùng này rằng gánh hát bầu tèo của ông đã từng được đôi nghệ sĩ tài danh tên tuổi Thanh Nga, Hữu Phước về hát.

Thế rồi sự lo lắng của ông đã được giải tỏa, chờ đợi thêm độ nửa giờ đồng hồ sau thì từ hướng Bình Dương có hai chiếc xe du lịch chạy lên và chầm chậm ngừng lại cạnh lề đường, nơi có khoảng đất trống phía trước nhà lồng chợ. Ðám đông reo lên: Thanh Nga, Hữu Phước tới rồi bà con ơi! Thiên hạ nhôn nhao cả lên, vồn vã hỏi han đủ thứ và vây quanh hai chiếc xe khiến cho người trên xe rất khó mà mở cửa bước xuống được. Chiếc Peugeot 203 màu đen do tài xế chú Tám lái, cùng ngồi phía trước với ông là người công nhân của gánh Thanh Minh, ngồi băng sau là Thanh Nga và bà Bảy Tầm Vu. Còn chiếc kia màu trắng Peugeot 203 decapotable mui trần do chính Hữu Phước lái, hề Kim Quang ngồi cạnh bên.

Ông bầu Tư Láng kêu bà con tránh ra để Thanh Nga, Hữu Phước xuống xe mới vào hát được, nhưng người ta vẫn vây quanh, cảm tình của người dân ở đây dành cho Thanh Nga đã khiến cho cô vô cùng cảm động, nghĩ rằng phải chi có Lý Hùng ở đây chứng kiến thì hay biết ngần nào!

Câu đầu tiên của ông bầu Tư Láng hỏi Thanh Nga là người bán vé ở đâu, cũng như gần tới giờ hát rồi bán vé sao kịp, và câu trả lời của Thanh Nga là do trở ngại gì đó mà người bán vé không đến. Thôi thì ông bầu hãy cho công nhân gở đi những tấm tre bao bọc vòng chợ cho bà con coi hát tự do mà không phải mua vé.

Thanh Nga vừa nói câu trên với ông bầu thì đám đông ồn ào lên như ong vỡ tổ, quá mừng rỡ kẻ chạy đi hướng này, người chạy hướng kia kêu người thân cùng đi coi hát.

Thế là con số người có mặt ở chợ Bầu Bàng vốn đã khá đông rồi, giờ đây hay tin gánh hát thả giàn, mở trống rạp cho bà con coi tự do không phải mua vé thì độ nửa giờ sau con số khán giả tăng lên gấp mấy lần, đứng chật cả khu vực quanh chợ mà còn tràn ra đường lộ, khiến cho xe cộ di chuyển trên Quốc Lộ 13 chạy đến đây đã phải dừng lại, và một lần nữa Thanh Nga lại chứng kiến cảnh kẹt xe do số người đông đảo tập trung coi hát.

Thật vậy, tuy đường lộ bị kẹt xe không trầm trọng như ở Bà Rịa trong đêm gánh Thanh Minh hát cúng cô hồn tại cầu Rạch Hào, bà con mê coi cải lương đã vô tình làm tắc nghẽn lưu thông trên Quốc Lộ 15. Hoặc là cái hôm kẹt xe khủng khiếp ở cầu Tham Lương từ sáng sớm đến chiều tối vẫn còn, do người Hoa gây nên trong ngày Ðại Hội Không Quân, nhưng cũng làm cho vài chục chiếc xe di chuyển trên con đường này bị trở ngại lưu thông. Các xe từ hướng Bình Long, Phước Long, vùng Cao Nguyên Trung Phần chạy về đây, và xe đi ngược trở ra đã phải dừng lại hơn cả tiếng đồng hồ. Dịp may hiếm có, hành khách xuống xe coi hát luôn, thật là một cảnh tượng được kể như lạ đời chưa từng xảy ra tại đây bao giờ.

Về phía Thanh Nga, Hữu Phước thì lúc xuống xe rồi vẫn không di chuyển đi đâu được, do bởi số đông khán giả ái mộ vây quanh và ông bầu Tư Láng sau một hồi kêu gọi mỏi miệng vẫn không hiệu quả, ông nóng ruột bởi gần đến giờ hát rồi mà các nghệ sĩ vẫn chưa ra khỏi đám đông, cuối cùng phải đi nhờ mấy chú lính Dân Vệ giải quyết cho vấn đề (Dân Vệ Ðoàn về sau biến cải thành Nghĩa Quân).

Gần một tiểu đội Dân Vệ Ðoàn được phái tới đây bảo vệ an ninh, cũng nóng lòng muốn coi hát nên giải quyết khá mạnh tay bằng cách giơ súng lên đạn “rốp rốp,” khiến một số người yếu bóng vía vội đi tránh. Giờ đây thì đám đông mới giảm bớt, số người vây chặt Thanh Nga, Hữu Phước, hề Kim Quang như lúc nãy đã tản ra và các nghệ sĩ đi vào hậu trường, tức phía sau nhà lồng chợ để hóa trang lên sân khấu. Và đúng như đã sắp đặt từ ngày hôm qua, chiều nay Thanh Nga, Hữu Phước diễn lớp tuồng Người Ðẹp Bạch Hoa Thôn của soạn giả Hoàng Khâm, và người dân Bầu Bàng đã được cái hân hạnh là những người đầu tiên đi coi vở hát này, dù là tuồng chưa được hát khai trương.

Lúc hóa trang gần xong, Hữu Phước kêu bầu gánh lo cho mình một gánh than, bởi trong tuồng anh ta đóng vai “chàng ngốc bán than,” và không biết ông bầu vô tình hay cố ý mà lại đem vào cho Hữu Phước một gánh than thật. Cũng cần nói rõ thêm là ở Bầu Bàng thuộc quận Bến Cát, tỉnh Bình Dương vào thời điểm này trừ các vườn cao su được trồng dọc hai bên Quốc lộ 13, còn vào sâu bên trong vài cây số thì toàn là rừng, dân làm rừng đốn củi đốt than đem ra để dọc hai bên lộ bán cho xe cộ qua lại, do đó mà tại khu vực Bầu Bàng có những chổ bán than, và ông bầu đã tận dụng món vật lý tưởng có sẵn này, đã mang vào cho Hữu Phước một gánh than thật.

Gánh than với hai giỏ chất đầy than, Hữu Phước gánh lên thử thấy nặng quá kêu bỏ bớt và ông bầu đã làm theo ý, nhưng gần đến lớp tuồng sắp sửa gánh than ra sân khấu, Hữu Phước gánh lên vẫn còn thấy nặng, nếu đợi ông bầu sẽ mất thêm thời gian, sợ không kịp nên anh ta tự tay bóc bỏ thêm ra, và có lẽ lau tay không sạch nên Hữu Phước vô tình đóng vai hề, dù là trong tuồng anh ta đóng vai chánh, kép mùi.

Số là bữa nay nhằm trời nóng bức mà ở vùng Bình Dương, Hớn Quản, Lộc Ninh vào mùa nắng có tiếng là nóng nhiều hơn bất cứ nơi nào ở miền Nam, có hôm đến giữa đêm vẫn còn nóng. Có lẽ cũng do trời nóng nực như vậy nên số người địa phương thuộc nam giới, thường họ chỉ mặc quần cụt ở trần, kể cả khi ra chợ cũng vậy, thói quen này ở đây trông rất thường nên chẳng có gì lạ, và bữa nay gánh hát bầu tèo về hát vẫn có một số đàn ông con trai đã không mặc áo, họ để lưng trần tập trung trước rạp hát cười nói huyên thiên.

Cái nóng đã làm cho nhiều người đổ mồ hôi mà trong đó có cả Hữu Phước cũng bị cái nóng ở đây hành hạ, lúc đang diễn tuồng với Thanh Nga thì Hữu Phước trong vai trò chàng ngốc bán than từ trong cánh gà đi ra với gánh than trên vai, anh ta để gánh xuống nghỉ mệt, mồ hôi nhễ nhại. Hữu Phước quên rằng tay mình vừa bóc than, đã đưa tay lên gạt mồ hôi khiến cho mặt mũi dính than tèm lem làm khán giả cười rần lên, vậy mà Hữu Phước vẫn không biết khán giả cười mình, tưởng rằng họ thấy gánh than rồi cười thôi, do đó cứ tiếp tục hát.

Lúc đó Thanh Nga trong vai Lý Hương Lan, tức người đẹp Bạch Hoa Thôn dù cố nín cười, cô cũng không im được mãi nên cười ra tiếng. Thế nhưng, là một nghệ sĩ có biệt tài từ khi mới lớn lên, nên sau cái cười theo khán giả, Thanh Nga “cương” liền một câu có liên quan đến vai trò của hề Kim Quang, và anh này liền bước ra sân khấu, coi như cứu vãn tình hình, bởi hề xuất hiện khán giả cười là việc đương nhiên. Tiếng cười ồn vẫn tiếp tục cho đến lúc có tiếng ngâm trong hậu trường (do cô đào chánh của đoàn ngâm) và người ta lắng nghe như sau:


Mấy đời thằng ngốc bán than.

Ðược rờ gót ngọc nàng tiên trên trời.

Ðời sau có chuyện lạ đời.

Cóc ngồi đáy giếng lại đòi trèo thang.


Tiếp đó Hữu Phước xuống hò vô vọng cổ thì tiếng vỗ tay thay cho tiếng cười, và khán giả bắt đầu im lặng để thưởng thức làn hơi ca đang hái ra bạc triệu của Hữu Phước. Ðến chừng hát xong lớp tuồng Người Ðẹp Bạch Hoa Thôn, các nghệ sĩ tăng cường cho gánh hát bầu tèo đứng ngay ngắn chào tạ từ khán giả, chừng đó Hữu Phước mới biết là vừa qua mình đã vô tình đóng vai hề.

Hề Kim Quang hối thúc Thanh Nga, Hữu Phước ra về kẻo không kịp suất hát tối nay ở Phú Cường, thị xã Bình Dương, nhưng Thanh Nga vẫn còn lưu luyến đất Bầu Bàng, coi như đây là quê hương của cô vậy, và không hiểu sao người dân ở đây họ cũng quyến luyến Thanh Nga như người sinh trưởng ở đây, họ không muốn cô rời nơi này nên vẫn cứ vây quanh tiếp tục xem mặt cô đào khả ái. Tiếc rằng đêm nay cô phải có mặt ở Phú Cường để đảm trách vai trò đào chánh, mà vé đã bán hết từ lúc xế chiều kể cả vé đứng coi hạng cá kèo, chớ nếu như không có vai trò thì chắc là cô sẽ ở đây lâu hơn để trò chuyện với bà con quê hương của người yêu, mà giờ đây cô xem như là quê hương của mình vậy.

Khi lên xe rồi thiên hạ vẫn vây quanh, hai chiếc Peugeot 203 không nhúc nhích được, khiến cho hề Kim Quang than trời như bộng và ông bầu gánh lại một lần nữa yêu cầu mấy chú lính Dân Vệ can thiệp. Mấy chú lính này nãy giờ cũng mê coi cải lương, hay nói đúng hơn là mê coi mặt Thanh Nga, Hữu Phước, đồng thời theo dõi lớp tuồng khá hay, do đó mà dù cho đường lộ bị tắc nghẽn xe cộ lưu thông không được, mấy chú cũng tỉnh bơ coi hát không làm nhiệm vụ mở đường trong phạm vi trách nhiệm. Giờ đây Thanh Nga, Hữu Phước diễn xong, mấy chú mới bắt đầu làm phận sự, và sau khi hai chiếc xe du lịch của các nghệ sĩ chạy đi rồi, các xe khác cũng bắt đầu lăn bánh, sau hơn một tiếng đồng hồ bị kẹt xe nằm ụ tại đây.

Tình Sử Cải Lương Cuộc Ðời Thanh Nga phát hành thời gian qua được nhiều độc giả ủng hộ gởi chi phiếu về mua sách, tác giả xin thành thật cám ơn. Quí vị có thể đến các nhà sách ở địa phương để mua, hoặc liên lạc tác giả Ngành Mai P.O. Box 6936 Santa Ana, CA 92706. Ðiện thoại (714) 331-4880. E-mail nganhmai@yahoo.com.

Vở tuồng “Nắm Cơm Chan Máu” diễn tả mối tình thiên nan, vạn nan của đôi uyên ương Trần Ai-Ðỗ Lệ, mà khoảng hơn một năm trước đó (1959) lần đầu tiên được trình diễn trên sân khấu đoàn Hữu Tâm của nghệ sĩ kiêm bầu gánh Ba Khuê. Lúc bấy giờ kép trẻ Hùng Minh vừa chiếm huy chương vàng giải Thanh Tâm thì được gánh Hữu Tâm mời về giao cho vai chánh Trần Ai và đào Thanh Hương được giao vai Ðỗ Lệ (giải Thanh Tâm 1959 phát cho cặp Hùng Minh-Lan Chi).

Vào khoảng 1958, tờ báo Tiếng Dội của ông Trần Tấn Quốc, tức ký giả Thanh Tâm, người chủ xướng Giải Thanh Tâm nổi tiếng một thời. Trang kịch trường của báo mở cuộc tuyển chọn bằng cách hỏi ý kiến độc giả với phương cách cắt phiếu trong tờ báo gởi về đánh giá xem nam, nữ nghệ sĩ nào có giọng ca hay nhứt, và kết quả kiểm phiếu thì Út Trà Ôn đứng đầu phía nam, Thanh Hương đứng đầu phía nữ. Có điều là sau đó mỗi khi đề cập đến Út Trà Ôn thì người ta thêm chữ “đệ nhứt danh ca,” còn Thanh Hương thì lại không thấy nói đến, có lẽ do vấn đề sau đây mà khán thính giả, thiên hạ mất cảm tình với cô đào từng ca vô dĩa hát bài ca Cô Bán Ðèn Hoa Giấy, để rồi quên đi cái “đệ nhứt” của Thanh Hương chăng?

Theo như dư luận lúc bấy giờ thì cũng do vai trò khổ ải Trần Ai, Ðỗ Lệ đã đưa đến sự việc Thanh Hương và Hùng Minh yêu nhau ngấm ngầm, mà người trong đoàn không để ý, bởi lúc đó Hùng Minh còn trẻ chưa vợ, còn Thanh Hương là vợ của một kép mùi (về sau anh này là hề nổi tiếng) vợ chồng có con cái đã lớn và cùng cộng tác với đoàn Hữu Tâm. Thời gian sau thì tách ra lập gánh, lấy tên hai vợ chồng đề tên bảng hiệu mà còn lôi theo cả Hùng Minh thì mối tình ngấm ngầm kia bộc phát, cả hai quyết định san bằng mọi trở ngại để đạt đến hạnh phúc, không khác gì hai vai chánh trong tuồng “Nắm Cơm Chan Máu” vậy!

Keo rã hồ tan, anh kép chồng Thanh Hương ra đi rời bỏ gánh và bảng hiệu được đổi lại là Thanh Hương-Hùng Minh tiếp tục hoạt động. Người ta không biết có phải là do sự kiện trên đã làm mất cảm tình với khán giả, mà gánh Thanh Hương-Hùng Minh ngày một xuống dốc thê thảm, dù rằng cặp nghệ sĩ đào kép chánh từng chiếm giải cải lương. Hùng Minh chiếm giải Thanh Tâm 1959 và Thanh Hương được khán giả, báo chí tặng danh hiệu đệ nhứt danh ca nữ như đã nói.

Khán giả không ủng hộ, lỗ lã triền miên, nợ nần chồng chất, gánh Thanh Hương-Hùng Minh đi dần đến kiệt quệ, và kể từ đầu thập niên 1970 trở về sau thì gánh này chỉ còn hoạt động thôn xã ở miền Tây, và cuối cùng thì Thanh Hương lìa đời vào năm 1974 tại một xã hẻo lánh ở Sa Ðéc (do sinh nở khó). Gánh hát rã liền sau đó, Hùng Minh trắng tay về Sài Gòn đang giữa lúc cải lương khốn đốn, nhờ ông bầu Xuân gánh Dạ Lý Hương thương tình cho lãnh một vài trò để sống đấp đổi.

Thời kỳ trước 1975, đặc biệt là thập niên 1960 hầu hết nghệ sĩ lãnh giải Thanh Tâm đều lên hương, mỗi bước đi là lên xe xuống ngựa, ký giao kèo lấy bạc triệu, hoặc ít nhứt cũng vài trăm ngàn, cuộc sống dư giả, nếu không giàu cũng khá. Chỉ duy nhứt có Hùng Minh là không khá và Thanh Hương, cô đào ưu hạng lại chết trong cảnh nghèo nàn, bà con địa phương phụ giúp mai táng. Lúc bấy giờ một số người cho rằng do tên tựa của tuồng “Nắm Cơm Chan Máu” nghe sao mà có cô hồn quá, mà vai chánh lại mang tên Trần Ai-Ðỗ Lệ!

Ðến khi đoàn Thanh Minh cho diễn tuồng nói trên, lúc đầu không thấy gì, nhưng khi về hát ở Bình Dương, sau cái đêm trình diễn vở tuồng “Nắm Cơm Chan Máu” thì có chuyện xảy ra. Thật vậy, hai đêm đầu đông nghẹt khán giả, sang đêm thứ ba, tức là cái đêm mà buổi chiều trước đó vài giờ Thanh Nga, Hữu Phước, Kim Quang hát ở Bầu Bàng về, tối lại diễn tuồng nói trên khán giả cũng đông nghẹt như hai đêm trước. Thế nhưng sau khi vãn hát về nhà, đến sáng đào kép còn đang say ngủ thì chị bếp đi chợ về báo cho cả đoàn hay một tin động trời, làm bà Bầu Thơ cùng anh chị em nghệ sĩ đều lo sợ tin đồn đãi đó, nó sẽ ảnh hưởng đến việc làm ăn trong những ngày tới của đoàn. Chuyện gì vậy?

Số là từ lâu nay ở Bình Dương không có gánh hát lớn dọn về, mà chỉ có gánh hát bầu tèo ở địa phương hoạt động trình diễn lòng vòng trong tỉnh. Rồi mấy hôm nay đoàn Thanh Minh về hát được khán giả nồng nhiệt ủng hộ, những người dư giả đã coi liên tiếp mấy đêm liền ở hàng ghế thượng hạng, và họ đã để ý đến ba cô gái trẻ đẹp ăn mặc sang trọng, tân thời theo kiểu dân Sài Gòn, và người ta không khỏi thắc mắc ba cô là con cái nhà ai? Ðồng thời lúc vãn hát ra về thì mấy cậu trai cũng đi theo sau như mọi hôm, bữa nào cũng vậy, mấy cô đi nhanh rồi mất dạng trong đêm tối, khiến các cậu bực mình hẹn ngày mai sẽ đi nhanh hơn coi các cô ở đâu.

Ðêm đó mấy cậu và những người ngồi gần các cô đã nằm mộng thấy ba cô hiện về, bưng chén máu chan vào nắm cơm bảo phải ăn, họ gớm không dám ăn thì các cô xúm lại vừa ép đổ vào miệng, lại vừa ca câu vọng cổ mà Hữu Phước đã ca khi tối: Ðỗ Lệ! Ðỗ Lệ! Nắm cơm ai nở đang tâm chan máu, em hãy ăn đi cho tình thêm mặn, nghĩa thêm... nồng... Họ sợ quá giựt mình thức dậy, miệng còn tanh mùi máu, ụa mửa liên tù tì làm cả nhà hoảng vía.

Tin trên được đồn đãi ở chợ Phú Cường, Bình Dương ai đi chợ cũng nghe, một đồn mười, mười đồn trăm và trưa hôm đó thì hầu như mọi người đều biết tin này. Dĩ nhiên là tối hôm đó trước rạp hát con số người chỉ đếm trên đầu ngón tay, và bà Bầu Thơ mau lẹ cho đoàn dọn đi nơi khác.

Theo chính quyền tỉnh Bình Dương lúc bấy giờ thì sau chiến dịch Trương Tấn Bửu vùng này trở nên yên ổn, đối phương muốn phá hoại nên loan truyền nguồn tin trên chớ làm gì có chuyện đó, do vậy mà nếu ai còn bàn tán vấn đề có thể bị công an chìm bắt đi.

Giải thích như thế cũng đúng một phần, nhưng có điều là kẻ ép người ta ăn chén cơm máu không phải bà già, nam nhân, một cô, hai cô mà lại là ba cô gái, giống như ba cô tử nạn xe hơi ở cầu Rạch Hào, Bà Rịa. Có người còn nói rằng Hữu Phước cũng bị ép “ăn,” nên sau đó anh ta đã thề trả bao nhiêu tiền cũng không đóng vai Trần Ai, dù vai nàng Ðỗ Lệ là Thanh Nga.

Tiểu sử

Tên thật: Juliette Nguyễn Thị Nga
Sinh ngày: 31 tháng 7 năm 1942
Nơi sinh: Tây Ninh
Nguyên quán: Tây Ninh
Cha: Nguyễn Văn Lợi
Mẹ: Nguyễn Thị Thơ (bà bầu Thơ, trưởng đoàn hát Thanh Minh Thanh Nga nổi tiếng một thời).
Tôn giáo: Phật giáo (pháp danh: Diệu Minh)
Thanh Nga kết hôn hai lần, lần đầu với ông Nguyễn Minh Mẫn (sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng hòa), lần sau với ông Phạm Duy Lân (luật sư). Cô có 1 con trai (với ông Lân) là Phạm Duy Hà Linh (sinh 1973, nay là nghệ sĩ hài kịch).
Gia đình cô còn có nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như:
Năm Nghĩa (cha dượng)
Bảo Quốc (em cùng mẹ khác cha)
Hữu Châu (con của nghệ sĩ Hữu Thìn, anh ruột của Thanh Nga)

Cô bị ám sát cùng chồng ngày 26 tháng 11 năm 1978 tại Sài Gòn, được an táng tại nghĩa trang chùa Nghệ Sĩ.

*********
Quí Vị muốn tìm hiểu tất cả cuộc đời Nữ Cố NS Thanh Nga - Mời mở link này....
http://vi.wikipedia.org/wiki/Thanh_Nga