Bạn có biết
Thuốc chủng ngừa có từ khi nào?
Thuốc chủng ngừa đầu tiên gắn với tên tuổi của bác sĩ người Anh Edward Jenner. Giữa trận đậu mùa tại Anh vào năm 1796, Jenner đã thử nghiệm thành công thuốc chủng ngừa căn bệnh này.
Thử nghiệm này gắn liền với kinh nghiệm dân gian tại Anh: những nông dân vắt sữa bò có thể bị lây bệnh đậu bò nhưng sau khi khỏi bệnh, họ trở nên miễn nhiễm đối với bệnh đậu mùa. Dựa vào đó, Jenner chiết lấy dịch từ các vết đậu bò trên cánh tay của nữ bệnh nhân Sarah Nelmes rồi cấy vào cánh tay cậu bé 8 tuổi khỏe mạnh cùng làng tên là James Phipps. Sau đó Phipps đã có những triệu chứng của bệnh đậu bò. Bốn mươi tám ngày sau, Phipps khỏi hẳn bệnh đậu bò, Jenner liền tiêm chất có chứa mâm bệnh đậu mùa cho Phipps nhưng em không hề mắc căn bệnh này.
Thử nghiệm của Jenner sẽ bị xem như phạm pháp nếu xét theo các quy tắc y khoa ngày nay nhưng rõ ràng đó là hành động có tính khai phá: đứa trẻ được chủng ngừa đã đề kháng được bệnh.
Vào thời của Jenner, y học vẫn còn chưa biết đến virus và chỉ mới biết sơ sơ về vi trùng và vẫn chưa nắm được vai trò gây bệnh của chúng. Thời điểm 1798, khi Jenner công bố kết quả thí nghiệm của mình, người ta chỉ hình dung là có các “mầm bệnh” gây nên sự truyền nhiễm. Tuy nhiên, đó là lần đầu tiên trong lịch sử, con người đã “trị” được một căn bệnh hiểm nghèo.
Tám mươi năm sau, Louis Pasteur của pháp nghiên cứu về bệnh tả trên gà. Ông cấy các vi khuẩn tả trong phòng thí nghiệm rồi đem tiêm cho gà. Những con bị tiêm chết sạch. Mùa hè năm 1878, ông nuôi cấy vi khuẩn trong một bình dung dịch lỏng có pha các chất rắn lơ lửng (huyền phù) (?) rồi bỏ đó đi nghỉ hè. Khi trở về, ông lại trích lấy chất dịch này tiêm cho gà. Lần này thì bầy gà chỉ bị bệnh nhẹ rồi cả đàn cùng khỏe lại.
Pasteur kết luận rằng khi ông đi vắng, đám vi khuẩn trong chất huyền phù đó đã bị biến tình, suy yếu đi. Ông bèn lấy vi khuẩn tả bình thường đem tiêm cho những con gà vừa trải qua thí nghiệm trên và những con chưa hề bị chích vi khuẩn. Kết quả là những con nào từng được chích vi khuẩn (đã bị làm suy yếu đi) thì có khả năng đề kháng lại mầm bệnh. Bọn còn lại chết hết.
Bằng thí nghiệm này, Pasteur đã xác nhận giả thuyết của Jenner và mở đường cho khoa dịch tể hiện đại. Kể từ đó, thuốc chủng ngừa đã góp phần đẩy lùi nhiều bệnh: triệt tiêu bệnh đậu mùa trên toàn cầu, thanh toán gần như hoàn toàn bệnh bại liệt, giảm đáng kể các bệnh sởi, ho gà, bạch hầu, thủy đậu, quai bị. thương hàn và uốn ván .v.v…
Ngày nay y học hướng tới triển vọng dùng thuốc chủng để điều trị một số bệnh nan y như ung thư, AIDS …
VietLuan