Nghe nói Đức có nhiều lâu đài đẹp, rất tiếc là tôi không đi xem được tòa nào, bởi cứ nghĩ đã xem nhiều ở Anh. Vả lại ngôn ngữ bất đồng, lúc nào cũng phải nhờ tới người thông dịch nên không thể đi chơi một mình như hồi ở Anh hay Pháp. Tiếng Pháp tuy không còn nhớ nhiều nhưng đọc lõm bõm tạm, còn tiếng Đức thì kể như bù trất.
Tôi thấy thích thành phố Berlin vì nghe nó nhiều trong sử. Bức tường Bá Linh mà một lần trong báo Thế Giới Tự Do của tòa đại sứ Mỹ in phát không cho dân chúng, đã có đăng một bài nhiều trang về cuộc vượt thóat tìm tự do của dân Đông Bá Linh sang Tây Bá Linh. Và bây giờ tôi đang đứng trước bức tường lịch sử này. Chỉ mới đây thôi mà, còn nóng hổi, vậy mà đã 15 năm ngày giật sập bức màn sắt. Cuộc sụp đổ của Liên Bang Sô Viết thật là một bất ngờ không ai tưởng tượng nổi. Hiện giờ người ta giữ lại một đoạn bức tường "ô nhục" (như cách gọi của thế giới tự do) để làm kỷ niệm. Viện Imperial War Museum ở Luân Đôn cũng bưng về được một miếng chưng ở trong sân phía trước.
Thành phố Berlin nổi tiếng là bị vẽ bậy trên tường nhất thế giới. Nhà cầm quyền bất lực, không làm sao giải quyết được nạn này. Tiệm tùng gì mà sáng dậy đã thấy tường nhà bị bọn phá họai mang sơn xịt vào tùm lum, riết rồi ai nấy bỏ mặc, thây kệ.