Welcome Guest! To enable all features please Login or Register.

Notification

Icon
Error
Tiếng Việt lí thú.
Options View
Previous Topic Next Topic
Nguyên Thoại
#1 Posted : Friday, June 9, 2006 4:00:00 PM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
.
Con , cái đặt trước danh từ

Từ con :
- Thường đặt trước danh từ chỉ động vật : con chim , con rùa ,
con rắn , con sâu , con gà …
- Động vật là những vật hoạt động , di chuyển được , do đó từ
con được mở rộng thường dùng để chỉ những vật hoạt động
hoặc di chuyển : con mắt , con mgươi , con sông , con thuyền …

Từ cái :
- Thường đặt trước danh từ không di chuyển , không hoạt động :
cái nhà , cái bàn , cái ghế …
Điều lý thú là có một số động từ chỉ hoạt động như : cày , bừa ,
cào , cuốc , cưa , đục , bào , quạt , bơm … ta chỉ cần đặt từ cái ở
trước là trở thành danh từ chỉ công cụ thực hiện hoạt động đó :
cái cày , cái bừa , cái cào , cái cuốc , cái quạt , cái bơm …
- Từ cái đặt trước danh từ trừu tượng còn mang sắc thái đay
nghiến , bất bình :
* Chém cha cái số đào hoa
* Cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu

- Từ Cái ( danh từ ) có nghĩa là Mẹ
- Từ cái ( tính từ ) có nghĩa là to lớn hoặc chỉ giống cái
( Để chỉ giống cái , trong tiếng Việt còn dùng từ nái )

( trích Tiếng Việt lí thú của Trịnh Mạnh )
Back to top
Nguyên Thoại
#2 Posted : Friday, June 9, 2006 8:53:15 PM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
.
Xá và sá

Hai từ xá , sá có nghĩa khác nhau , nếu không hiểu rõ sẽ dùng lầm .

* Xá . Từ gốc Hán có nghĩa là nhà ở . trong các từ ghép : phố xá ,
trạm xá , kí túc xá .

* Sá . Từ thuần Việt , có nghĩa là con đường nhỏ , con đường mòn .
Từ này chỉ còn dùng trong các từ : đường sá , ngoài đường ngoài sá ,
một sá cày ( một đường cày trên mảnh ruộng )
Trong tiếng Việt còn có từ sá trong “ sá chi ” ( không kể chi , không
quản )

( trích Tiếng Việt lí thú của Trịnh Mạnh )
Back to top
Nguyên Thoại
#3 Posted : Friday, June 9, 2006 9:25:16 PM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
.
Động từ Chết

Trong tiếng Việt , không có một động từ nào có nhiều cách biểu
hiện một việc như động từ Chết
Đây là một động từ mang tính biểu cảm , tỏ rõ thái độ của người nói :

1- Thương tiếc
2- Trung tính
3- Khinh ghét

* Để tỏ lòng thương tiếc kính trọng , nhân dân ta , tùy từng vùng ,
Đã dùng các từ như : quy tiên , trăm tuổi , từ trần , tạ thế , hi sinh ,
về cõi Phật , về Tây Trúc , về nơi cực lạc , về với Chúa , về nơi
chín suối , lên Thiên đàng , về suối vàng , tròn quả phúc , về tiên giới ,
hóa , tịch , hai năm mươi , lâm chung , về thế giới bên kia , về cõi âm …

* Các động từ mang sắc thái trung tính : chết , tử , lìa đời , tắt thở ,
tắt nghỉ , mất , nhắm mắt , chê cơm , về già , về với tổ tiên , đi Văn
Điển , hoàn vũ rồi , đã vuốt mắt rồi , về chầu ông vải , đậy nắp , ba
thước đất …

* Các từ tỏ ý khinh ghét : nghẻo , ngỏm củ tỏi , đi ở với giun , về âm
phủ , toi …

( trích Tiếng Việt lí thú của Trịnh Mạnh )
Back to top
Nguyên Thoại
#4 Posted : Friday, June 9, 2006 11:19:17 PM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
.
Những từ chỉ không gian và thời gian trong tiếng Việt

* Để chỉ không gian , tiếng Việt có các từ : phía Đông , phía Tây ,
phía Nam , phía Bắc , bên trên , bên dưới , bên trong , bên ngoài ,
bên trái , bên phải , chỗ này , chỗ kia , đây , đó , trên , dưới , trong ,
ngoài …

* Để chỉ thời gian , tiếng Việt có các từ : đời xưa , đời nay , năm xưa ,
năm ngoái , năm nay , hôm qua , hôm nay , ngày mai , sáng , chiều ,
tối , khi , hồi , lúc , thưở , bây giờ , bấy giờ , ban nãy , vừa rồi , chốc
nữa , chóng , chầy , nhanh , chậm , thỉnh thoảng , thường thường ,
luôn luôn , mãi mãi , sắp , chưa , rồi , sẽ , đang …

Thống kê các từ chỉ thời gian và không gian , người ta
thấy các từ chỉ thời gian nhiều hơn từ chỉ không gian .
Vì vậy , ông Phan Khôi đã nhận xét người Việt coi trọng thời gian hơn không gian .
Không hiểu nhận xét trên có đúng không , xin ghi vào đây để bạn đọc tìm hiểu thêm .

( trích Tiếng Việt lí thú của Trịnh Mạnh )
Back to top
Nguyên Thoại
#5 Posted : Friday, June 9, 2006 11:37:34 PM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
.
Đợi và chờ

Đây là hai từ đồng nghĩa , chỉ một trạng thái mong ngóng
một điều gì đó sẽ tới , sẽ xảy ra .

Trong ca dao , hai từ này được dùng với sắc thái đồng
nghĩa hoàn toàn .

- Duyên kia ai đợi mà chờ
Tình ai tơ tưởng mà tơ tưởng tình
- Chờ em anh hết sức chờ
Chờ cho rau muống lên bờ trổ bông .

Tuy vậy , nếu xét ‎ ‎ý nghĩa , hai từ này cũng có sự phân biệt
rất tinh tế :

Chờ hàm ý điều mong ngóng có thể xảy ra hoặc chưa chắc
đã xảy ra ( chờ cơ hội tốt , ăn chực nằm chờ ) .

Đợi hàm ý điều trông mong chắc chắn sẽ xảy ra .

- Ngọc lành còn đợi giá cao ( Nữ Tú tài )
- Bớ chiếc ghe sau , chèo mau anh đợi ( Ca dao )

( trích của Trần Hiền - Tạp chí Ngôn ngữ và đời sống )
Back to top
Nguyên Thoại
#6 Posted : Saturday, June 10, 2006 8:59:31 AM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
.
Én và Yến

Đây là hai loại chim khác nhau . Chim yến , nhân dân ta
gọi là yến biển , thường làm tổ trên các vách đá , vòm hang
ở ngoài hải đảo .Chim én , còn gọi là én đất thường bay trên
đất liền và làm tổ trên các ngọn cây cao , trên các mái nhà .
Hình dạng chim yến có đuôi bằng và lông màu xám tuyền.
Chim én cũng có lông màu xám nhưng trước ngực có đốm
trắng và đuôi xẻ thành hai nhánh như chữ V .

Trong Truyện Kiều , Nguyễn Du đã nhiều lần nhắc đến
hai loại chim này :
- Ngày xuân con én đưa thoi ( câu 39 )
- Thiếp như con én lạc đàn ( câu 2117 )
- Điều đâu lấy yến là anh ( câu 955 )
- Đổi thay nhạn yến đã hòng đầy năm ( 1478 )

Chỉ có chim yến biển mới có giá trị kinh tế cao vì tổ yến –
Dãi của chim yến ( yến sào ) là một món ăn ngon và bổ .
Ở nước ta , có ba tỉnh có nhiều yến sào ( sào là tổ ) như
Khánh Hòa , Bình Định , Quảng Nam .
Tổ yến ngâm vào nước khoảng một giờ , sau đó kéo thành
từng sợi nhỏ như sợi miến . Sợi này nấu với gà hoặc bồ câu.
Nếu nấu với đường sẽ thành món chè yến .
Ngày trước , bữa tiệc sang đều có món yến , vì vậy mới có
từ ghép yến tiệc .

( trích Tiếng Việt lí thú của Trịnh Mạnh )
Back to top
Nguyên Thoại
#7 Posted : Saturday, June 10, 2006 9:02:49 AM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
.
Mức độ tài năng

Ở nước ta , rất nhiều người lấy các từ Hào , Kiệt , Anh ,
Tuấn để đặt tên .
Đó là chỉ mức độ tài năng . Sách Vân đài loại ngữ của
Lê Quý Đôn ( mục 90 ) có ghi :
- Hơn được năm người gọi là Mậu
- Hơn được mười người gọi là Tuyển
- Hơn được một trăm người gọi là Tuấn
- Hơn được một nghìn người gọi là Anh
- Gấp đôi Anh gọi là Hiền
- Hơn được một vạn người gọi là Kiệt
- Trên một vạn người gọi là Thánh
Sách trên không ghi chữ Hào . Trong Hán Việt từ điển
của Đào Duy Anh có ghi Hào : tài trí hơn người .
Anh hào : anh hùng hào kiệt .

( trích Tiếng VIệt lí thú của Trịnh Mạnh )
Back to top
Nguyên Thoại
#8 Posted : Saturday, June 10, 2006 9:07:03 AM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
.
Nhà

Trong tiếng Việt , nhà có rất nhiều nghĩa :

1. Chỉ chung nơi ở : nhà cửa.
2. Chỉ vật liệu xây dựng của nơi ở đó : nhà gỗ , nhà
tre, nhà tranh , nhà ngói , nhà bạt …
3. Chỉ cách kiến trúc : nhà tầng , nhà lầu , nhà sàn …
4. Chỉ công việc của nơi đó : nhà bếp , nhà khách , nhà
thờ , nhà hát , nhà trường , nhà tù , nhà thương , nhà ga …
5. Chỉ mức sống , của cải của chủ nhân : nhà nghèo ,
nhà giàu …
6. Chỉ người làm một nghề nào đó : nhà văn , nhà thơ ,
nhà giáo , nhà báo , nhà nông , nhà khoa học …
7. Chỉ người bạn đời : nhà tôi ( Nhà tôi đi vắng )
8. Chỉ một tập đoàn đông người : nhà xuất bản , nhà trai ,
nhà gái , nhà đám …
9. Chỉ một triều đại : nhà Nguyễn , nhà Tây Sơn …
10. Chỉ chính phủ : nhà nước .

( trích Tiếng Việt lí thú của Trịnh Mạnh )
Back to top
Phượng Các
#9 Posted : Saturday, June 10, 2006 2:28:42 PM(UTC)
Phượng Các

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 18,432
Points: 19,233
Woman
Location: Golden State, USA

Was thanked: 646 time(s) in 606 post(s)
quote:
Gởi bởi Nguyên Thoại

.
Động từ Chết

Trong tiếng Việt , không có một động từ nào có nhiều cách biểu
hiện một việc như động từ Chết
Đây là một động từ mang tính biểu cảm , tỏ rõ thái độ của người nói :

1- Thương tiếc
2- Trung tính
3- Khinh ghét

* Để tỏ lòng thương tiếc kính trọng , nhân dân ta , tùy từng vùng ,
Đã dùng các từ như : quy tiên , trăm tuổi , từ trần , tạ thế , hi sinh ,
về cõi Phật , về Tây Trúc , về nơi cực lạc , về với Chúa , về nơi
chín suối , lên Thiên đàng , về suối vàng , tròn quả phúc , về tiên giới ,
hóa , tịch , hai năm mươi , lâm chung , về thế giới bên kia , về cõi âm …

* Các động từ mang sắc thái trung tính : chết , tử , lìa đời , tắt thở ,
tắt nghỉ , mất , nhắm mắt , chê cơm , về già , về với tổ tiên , đi Văn
Điển , hoàn vũ rồi , đã vuốt mắt rồi , về chầu ông vải , đậy nắp , ba
thước đất …

* Các từ tỏ ý khinh ghét : nghẻo , ngỏm củ tỏi , đi ở với giun , về âm
phủ , toi …

( trích Tiếng Việt lí thú của Trịnh Mạnh )




Theo mình nghĩ thì lọai thứ ba không hẳn là khinh ghét, mà có khi chỉ là có ý bông đùa trong đó. Dĩ nhiên là không có vẻ tôn trọng trong đó (nhưng không tôn trọng không có nghĩa là khinh hay ghét người chết). Các từ tô màu vàng theo thiển ý có thể xếp vào hạng thứ ba. Ngòai ra còn một từ quan trọng dùng cho bậc vua chúa: băng hay băng hà.
Back to top
Nguyên Thoại
#10 Posted : Saturday, June 10, 2006 3:21:54 PM(UTC)
Nguyên Thoại

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 41
Points: 0
quote:
Gởi bởi Phượng Các

quote:
Gởi bởi Nguyên Thoại

.
Động từ Chết

Trong tiếng Việt , không có một động từ nào có nhiều cách biểu
hiện một việc như động từ Chết
Đây là một động từ mang tính biểu cảm , tỏ rõ thái độ của người nói :

1- Thương tiếc
2- Trung tính
3- Khinh ghét

* Để tỏ lòng thương tiếc kính trọng , nhân dân ta , tùy từng vùng ,
Đã dùng các từ như : quy tiên , trăm tuổi , từ trần , tạ thế , hi sinh ,
về cõi Phật , về Tây Trúc , về nơi cực lạc , về với Chúa , về nơi
chín suối , lên Thiên đàng , về suối vàng , tròn quả phúc , về tiên giới ,
hóa , tịch , hai năm mươi , lâm chung , về thế giới bên kia , về cõi âm …

* Các động từ mang sắc thái trung tính : chết , tử , lìa đời , tắt thở ,
tắt nghỉ , mất , nhắm mắt , chê cơm , về già , về với tổ tiên , đi Văn
Điển , hoàn vũ rồi , đã vuốt mắt rồi , về chầu ông vải , đậy nắp , ba
thước đất …

* Các từ tỏ ý khinh ghét : nghẻo , ngỏm củ tỏi , đi ở với giun , về âm
phủ , toi …

( trích Tiếng Việt lí thú của Trịnh Mạnh )




Theo mình nghĩ thì lọai thứ ba không hẳn là khinh ghét, mà có khi chỉ là có ý bông đùa trong đó. Dĩ nhiên là không có vẻ tôn trọng trong đó (nhưng không tôn trọng không có nghĩa là khinh hay ghét người chết). Các từ tô màu vàng theo thiển ý có thể xếp vào hạng thứ ba. Ngòai ra còn một từ quan trọng dùng cho bậc vua chúa: băng hay băng hà.



Cám ơn Liêu thái thái ( nếu lầm thì cho kẻ hèn này bái tội )
Nguyên Thoại là một lính mới ( hơi mạo nhận chơ chưa ai cho mặc áo lính cả...)
Vào vườn PNV mà chưa biết lễ phép chào các bậc tiền bối... nên đã cố gắng đóng góp một chút
gì gọi là...
Nguyên Thoại đã ghi rõ xuất xứ của bài viết...
Không hiểu sư phụ Trịnh Mạnh có chủ quan không !!!...
Có một điều NTh muốn sửa nhưng tôn trọng tác giả nên không dám
"Không hiểu nhận xét trên có đúng không , xin ghi vào đây để bạn đọc tìm hiểu thêm "
Nguyên Thoại chỉ là người sao chép ( mà đã nói quá rõ ràng )
Học mãi...học hoài...mà Đại Sư Phụ...
Một đóng góp nhỏ nhoi...mà không được...thì thôi
Nguyên Thoại biết răng chừ...
Đa tạ
Nguyên Thoại
Back to top
Phượng Các
#11 Posted : Saturday, June 10, 2006 4:12:44 PM(UTC)
Phượng Các

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 18,432
Points: 19,233
Woman
Location: Golden State, USA

Was thanked: 646 time(s) in 606 post(s)
Anh Nguyên Thọai ơi,
Chào mừng anh tới diễn đàn PNV. Có thêm bạn mới thì forum lại càng vui chớ sao.
Xin chớ e dè chi chuyện "lính" mới cũ.

Phượng Các không phải là Liêu thái thái đâu nha. Không hiểu sao Nguyên Thọai lại lầm như vậy?

Khi một bài post lên forum mà ai có ý kiến gì khác thì cứ thỏai mái đưa vào. Khi góp ý như trên, PC đâu có nhắm trả lời Nguyên Thọai, mà chỉ là góp ý về bài viết của tác giả Trịnh Mạnh mà thôi. Chính là góp ý với các độc giả của bài viết của Trịnh Mạnh đó chớ Trịnh Mạnh có vào đây đọc đâu mà góp với ông.

Việc một người viết một bài nào và được góp ý thì PC thấy không có lý do gì mà ngại hay sợ. PC không nghĩ là nếu tôn trọng một người nào đó thì không nên "sửa" bài của họ. [Đúng ra là ta chỉ góp ý thôi chớ làm sao sửa được. Sửa là do chính tác giả mới có quyền sửa thôi. NT đồng ý không? ].
Đây là các bài về từ ngữ tiếng Việt, chúng ta học hỏi với nhau thôi. Nếu Trịnh Mạnh chủ quan thì cũng có sao đâu, và ý kiến của PC cũng là chủ quan vậy. Ý nghĩa của nhiều từ ngữ và cách dùng của nó có lẽ khởi thủy phải là chủ quan đó Nguyên Thọai ạ, nhưng nếu nhiều người dùng theo thì hóa thành "khách quan" ! Ngôn ngữ là quy ước mà!

Bài của Trịnh Mạnh đúng là bổ ích lắm. Cám ơn Nguyên Thoại đưa vào. Tiếp tục nghe Nguyên Thọai. Chúc vui.



Back to top
viethoaiphuong
#12 Posted : Saturday, June 10, 2006 4:54:20 PM(UTC)
viethoaiphuong

Rank: Advanced Member

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 9,291
Points: 11,028

Thanks: 758 times
Was thanked: 136 time(s) in 135 post(s)
quote:
Gởi bởi Phượng Các

Anh Nguyên Thọai ơi,
Chào mừng anh tới diễn đàn PNV. Có thêm bạn mới thì forum lại càng vui chớ sao.
Xin chớ e dè chi chuyện "lính" mới cũ.

Phượng Các không phải là Liêu thái thái đâu nha. Không hiểu sao Nguyên Thọai lại lầm như vậy?

Khi một bài post lên forum mà ai có ý kiến gì khác thì cứ thỏai mái đưa vào. Khi góp ý như trên, PC đâu có nhắm trả lời Nguyên Thọai, mà chỉ là góp ý về bài viết của tác giả Trịnh Mạnh mà thôi. Chính là góp ý với các độc giả của bài viết của Trịnh Mạnh đó chớ Trịnh Mạnh có vào đây đọc đâu mà góp với ông.

Việc một người viết một bài nào và được góp ý thì PC thấy không có lý do gì mà ngại hay sợ. PC không nghĩ là nếu tôn trọng một người nào đó thì không nên "sửa" bài của họ. [Đúng ra là ta chỉ góp ý thôi chớ làm sao sửa được. Sửa là do chính tác giả mới có quyền sửa thôi. NT đồng ý không? ].
Đây là các bài về từ ngữ tiếng Việt, chúng ta học hỏi với nhau thôi. Nếu Trịnh Mạnh chủ quan thì cũng có sao đâu, và ý kiến của PC cũng là chủ quan vậy. Ý nghĩa của nhiều từ ngữ và cách dùng của nó có lẽ khởi thủy phải là chủ quan đó Nguyên Thọai ạ, nhưng nếu nhiều người dùng theo thì hóa thành "khách quan" ! Ngôn ngữ là quy ước mà!

Bài của Trịnh Mạnh đúng là bổ ích lắm. Cám ơn Nguyên Thoại đưa vào. Tiếp tục nghe Nguyên Thọai. Chúc vui.



VHP cũng đang tính nhắc NTHoại vụ nhầm chị PCác với Liêu thái thái đó !
Cẩn tắc nghe NThoại chớ để nàng-thơ dẫn đường.. như VHP nha!!
Chúc NTh và chị PCác ngày CN tươi hồng !
VHP trễ giơ fđi nhà thờ nữa rồi!
Back to top
Users browsing this topic
Guest (5)
Forum Jump  
You cannot post new topics in this forum.
You cannot reply to topics in this forum.
You cannot delete your posts in this forum.
You cannot edit your posts in this forum.
You cannot create polls in this forum.
You cannot vote in polls in this forum.

Powered by YAF | YAF © 2003-2011, Yet Another Forum.NET