Dạ, tôi xin góp ý kiến về việc chảy máu cam ở trẻ con.
Sao lại máu cam, làm gì có máu màu cam? Có lẽ term này của thuốc nam, kêu bằng Cam tẩu mã thì phải, cũng không rõ cam tẩu mã tiếng việt đích xác là chi ?
Chảy máu cam là chảy máu mũi.
Mũi là cơ quan có hệ thống tuần hoàn hoạt động rất nhạy, mục đích để thích ứng với môi trường chung quanh. Thông thường ta thở bằng mũi, trừ khi nó bị nghẹt thì ta phải thở bằng miệng.
Niêm mạc mũi thuộc loại cavernous nên trương nở rất dễ dàng, làm tăng lượng máu tới mũi khi cần thiết. Không khí lùa vào mũi khi ta hít thở, lông mũi được dùng để cản bụi và mạch máu mũi sẽ vận chuyện một lượng máu đủ và cần thiết để điều hoà đám không khí này. Bất cứ một thay đổi sanh học nào cũng làm thay đổi chuyện tuần hoàn máu trong mũi. Lạnh, nóng, khô, ẩm, nhiễm trùng, chấn thương vv ...
Mạch máu trương lên, máu tới nhiều hơn kích thích niêm mạc mũi. Ở trẻ con các mạch máu li ti này có thể vỡ và sanh chảy máu mũi dễ dàng.
Chảy máu mũi ở trẻ con là chuyện không có gì mà phải ầm ĩ.
Cách trị tốt nhứt và tức thì là compression để máu ngưng chảy. Vì không biết đích xác chảy ỉ chỗ nào nên để chắc ăn ta đặt nguyên ngón tay dọc theo sống mũi bên phần bị chảy máu và đè mạnh xuống. Đè cho tới khi máu ngưng chảy. Chườm nước đá ngó chừng chỉ là chuyện ... giúp vui mà thôi.
Phòng ngừa chuyện chảy máu mũi là phải tránh những tác nhân có thể gây kích thích niêm mạc mũi : Quàng khăn ngang mũi lúc ra ngoài khi trời quá lạnh, dùng máy phun nước để không khí trong nhà đừng khô quá (do sưởi mùa đông), trị cảm cúm và tránh chấn thương ...
Chấn thương do té ngã đã đành, lắm khi do chính trẻ con hay có tật thò tay ngoáy mũi vì ngứa, và khi ngoáy như thế chúng làm mạch máu mũi bể ra. Máu ngưng chảy vì compression và vì cục máu đông đã bít kín mạch máu bị bể, rồi có thể gây ngứa mũi nên chúng thò tay vô (ngay cả chính cha mẹ muốn sạch sẽ lỗ mũi con không chừng) cạy ra rồi máu lại chảy tiếp tục.
Máu mũi chảy mà không cầm nổi ta mới nghĩ tới những bịnh về máu. Thuốc men làm giảm lượng tiểu cầu của máu (thí dụ aspirine dùng lâu dài chẳng hạn) cũng có thể là nguyên nhân chảy máu vv .. Máu chảy nhiều đưa tới thiếu máu và những biến chứng khác do thiếu máu gây ra, nhưng đây là một bịnh lý khác hẳn chuyện chảy máu vớ vẩn ở trẻ con.
Trở lại với câu hỏi của bà. Bà nói cậu bé rất ốm và thường chảy máu. Điều này làm tôi hiểu như sau : hoặc vì cậu ấy hay chảy máu mũi nên cậu ấy mới ốm yếu, hoặc cậu ấy đã ốm yếu vậy nên chuyện chảy máu ở cậu ấy là bất thường và không nên !
Cả hai việc này, nếu tôi hiểu đúng ý bà, thì cả hai đều sai hết.
Như đã giải thích ở trên, máu mũi chảy là chuyện của mạch máu mũi. Cậu bé ốm mập là tạng của cậu ấy, hai vụ này không dính dáng chi tới nhau hết. Trẻ con bước vào tuổi teen, chiều cao chúng tăng nhanh mà trọng lượng thường khi theo không kịp, thành ra bọn chúng cứ dài ngằng ra và ốm nhách lại dưới mắt mẹ chúng. Đây là lý do làm các bà mẹ sanh lo lắng và ... overprotection !
Máu mũi cho dù có chảy một ngày năm bảy bận, mỗi lần chảy thấm ướt cái kleenex (tôi nói ướt chớ không nói dính nha, xin bà hiểu y chang chữ ướt) nhưng chúng vẫn ăn ngủ sinh hoạt phát triển bình thường thì chẳng việc chi mà bà phải nôn nóng để đi gặp ông specialist cả !
Thưa bà, tôi thực sự không thể giúp gì được bà trong trường hợp này. Bà đã đưa con bà đi gặp BS gia đình thì bà nên hỏi thẳng ý kiến ông ấy. Nếu ông ấy cho thử máu, thấy lượng hemoglobine và platelet bình thường có nghĩa là không có gì nghiêm trọng hết. Ông ấy có bổn phận giải thích cặn kẽ cho bà. Ông ấy không làm vì ... hoặc ông ấy đông khách quá, hoặc ông ấy thấy không cần thiết phải làm, thì theo ý tôi, bà nên tìm một BS gia đình khác.
Trong trường hợp ông ấy đã làm đủ nhưng không trấn an được bà đành phải nhờ tới specialist, và specialist biểu nothing wrong nhưng bà vẫn không tin thì ... không ai có thể giúp bà được nữa hết !
Người ta khuyên nên cho trẻ nhỏ uống vitamin C, vì trong thành mạch máu vitamin C được coi như một loại ciment trám cho thành mạch thêm chắc. Dĩ nhiên uống vit C không ngăn ngừa được chuyện chảy máu mũi, nhưng nếu không giúp được gì thì ít ra nó cũng không hại gì hết.
Trân trọng.