Nói chuyện gỏi đu đủ khô bò, kỷ niệm ùa dzìa trong trí nhớ ...
Dà, thì cái xe đẩy của ông các chú. Phía trên là hộp kiếng có cánh mở một bên hông, trong đó đu đủ xanh bào chất đống cùng với đám rau húng quế xanh mướt mượt, ngăn bên cạnh là những "thanh" khô bò mỏng, rịm ướt đỏ sậm lấm tấm hột mè và hột ớt. Hông ngoài cái hộp nớ là ba chai thủy tinh trắng, một chứa dấm tỏi pha đường, một chứa xì dầu, và một là chai tương ớt. Rồi tới đám dĩa nhôm vum vum, nhỏ bằng lòng bàn tay, sát bên là lọ đũa tre... và... teng teng teng tèng... hai thùng nhỏ, một thùng để rửa vật dụng, thùng kia để chứa đám nước dư thừa khách còn bỏ lại sau khi đớp gỏi xong.
Hồi khách order, thì ông các chú mới thò tay kéo cải dĩa đặt lên mặt trên tủ kiếng, rồi ông mở cửa tù, bốc một nắm đủ đủ bỏ vào dĩa xong còn cẩn thận xới xới vun vun lên dòm cho bắt mắt. Kế đó ông rút cái kéo đang lận trong tạp dề đeo trước ngực và bắt đầu sự nghiệp cắt. Trời thần ơi, thiệt là một cảnh tượng vui mắt vui tai...
Cái kéo bập bập trong không khí lấy trớn trước, rồi nó mới tấn công vào thanh khô bò sau, miếng nào y chang miếng nấy, nhỏ liu riu như sợi... chỉ. Sau khô bò là tới húng quế, cũng "tóc xanh sợi nhỏ" (dà thơ Cung trầm tưởng cải biên). Cắt xong là màn xịt nước dấm tỏi đường, xì dầu, và tương ớt. Dĩa gỏi khô bò coi như hoàn tất, khách self service, tự động bưng dĩa lên, mình ên rút đũa, đảo qua lợi cho thấm...
Tía má ơi, cái dĩa nớ trên nguyên tắc, chỉ khèo hai ba miếng là cùng, nhưng ăn vậy đâu có sướng... khách ăn hàng vừa đảo vừa ngó, rồi gắp lên vài cọng đủ đủ bỏ vào miệng, nghe cái chua cái ngọt thấm vào đầu lưỡi, nghe cái dòn của đu đủ vang bên tai, nghe cái thơm của rau quế xộc vào mũi... rồi người ta mới gắp riêng cọng khô bỏ nhai sau cùng (dai nhách) để tạo ấn tượng thiêng liêng - Thì vậy, gỏi khô bò mờ -
Cho dù ăn chậm cách nào, đủng đỉnh câu giờ cách nào, thì dĩa gỏi cũng... hết lẹ. Rồi chừng như để vớt vát hương hoa, khách chẳng ngại ngùng, đưa dĩa lên miệng húp cái rột ... chiếc dĩa nhôm nhỏ bé thoắt cái láng cóong tới khỏi cần rửa luôn !
Lóng sau thì hổng rõ do óc thương mại nảy sanh vì thịt bò tốn kém, hay do óc cải tiến nghề nghiệp, đám khô bò bị đám gan chấy ráo riết cạnh tranh. Gan dày và sấn sùi, mầu sắc lại đen sậm, dòm hống bắt mắt, nhưng... đừng vội trông mặt mà bắt hình dong, kết luận hàm hồ nha. Đám gan nằm gọn trong một thứ nước sốt sền sệt, nước này sẽ được rưới vào cho dĩa gỏi thêm phấn hương. Miếng gan vửa mềm vửa bùi, vị giác căng phồng, khoái khẩu lắm lận... - hẩu lớ hẩu lớ... hallelú...a !
Dà... chuyện gỏi bò khô nó là dzậy. Để bữa nào đớp nó với rau răm coi nó có cự nự hôn.
Bữa hổm còn nghe nói lóng rày ở việt nam, người ta đớp phở bắc với rau ngò om - dà rau ngò om bỏ trong canh chua đó đó -
Có lẽ ẩm thực có tánh văn hóa, nhiều là khác nữa... thành ra nó đã phải - và nên phải - biến thiên với trình tự và tình tự dân tộc. Hồi ở quê nhà, em hổng biết ăn tía tô và kinh giới, thấy hai cái loại lá ni hăng quá, hăng tới độ... dzô dziêng ! Mới gần đây do nể nang kép nhà, em đã phải nhượng bộ má chồng, mần màn bún riêu tía tô, bún chả kinh giới. Ăn mấy bận dzậy thì mới biết thuyết Darwin quá xá đúng, rằng thì là.. cái chi hổng thích hạp sẽ bị đào thải với thời gian...
Thành ta cứ yên tâm mà ngó chớ hổng nên la làng. Gần gần ta ngó chị Ba đớp gỏi bò khô với rau răm, xa xa ta ngó bà con ngắt ngò om bỏ vào tô... xe lửa..
