Welcome Guest! To enable all features please Login or Register.

Notification

Icon
Error

Chùa Bà Mụ
Vi_Hoang
#1 Posted : Wednesday, June 8, 2005 4:00:00 PM(UTC)
Vi_Hoang

Rank: Advanced Member

Groups: Moderator
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 1,407
Points: 48
Woman
Location: California, Santa An a

Was thanked: 1 time(s) in 1 post(s)
Một công trình kiến trúc tuyệt tác biến mất ở Hội An,
Lý Trường Trân


Từ ngày phồ cổ Hội An được Ủy ban bảo vệ di sản Thế giới thuộc cơ quan UNESCO, trong phiên họp thừ 23 ngày 2 tháng 12 năm 1999 tại Marrakech công nhận là Di sản văn hóa Thế giới cần bảo vệ, khách du lịch đến Hội An thăm các chùa cổ của các bang hội Hoa Kiều, và các chùa cổ Phật giáo, không được may mắn tham quan một ngôi chùa, có lối kiến trúc đặt biệt với một tam quan đẹp đẽ hùng tráng, mà chắc chưa có ngôi chùa náo bì kịp, và mọi khách đến thăm không ngớt lời trầm trồ khen ngợi, nay đã biếm mất sau thời gian Hiệp định Giơ-neo ký kết năm 1954, và làm cho khách thưởng vô cùng mến tiếc.
Đó là chùa Bà Mụ, một ngôi chùa mà mọi cư dân Hội An trước năm 1954 đều biết, không thua gì Chùa Ông tức là Chùa thờ Quan Thánh Đế Quân, ở sát cạnh chợ Hội An hay chùa Bà tức là Chùa Ngũ Bang thờ Bà Thiên Hậu Thánh Mẫu, ngó ra con đuờng Hoàng văn Thụ, chạy thẳng ra sông Hội An. Chùa đã biến mất là Chùa Bà Mụ, trong ấy có thờ 12 Bà Mụ và Chùa có một hàng tiền diện tam quan được xây cất theo một kiến trúc vô cùng đẹp đẽ và mỹ thuật, ngôi chùa tọa lạc trên mãnh đất ở góc con đường Nhị Trưng gặp con đường Phan Châu Trinh, song song với Chùa Tĩnh hội Phật Giáo bên kia đường. Từ lề đường Nhị Trưng, khách bước xuống lề, thì gặp ngay một sân rộng bằng nữa sân bóng, có 2 con đường nhỏ, trồng dương liễu, dẫn thẳng vào cổng tam quan, khách ngước mắt ngó lên là tiền điện của chùa, xây dựng với một lối kiến trúc đặt biệt vô cùng ngoạn mục.
Trên tiền điện của tam quan, 2 bên trái và mặt có trổ hai cửa vào, có mái che đón khách vào chùa, và dưới chân cổng lót bằng đá tấm lọai 2m x 0m80. Gần các cửa ra vào nầy, có xây 2 cửa lớn có mái che và tam cấp bằng đá miếng. Hai cửa nầy không phải dùng đi vào chùa, và chỉ dựng lên để quân bình bả vẽ cho hài hòa, bên cạnh có những cửa trống, trong ấy có những trái đào tiên, làm bằng xi măng có cộng và lá trang hoàng đậm nét. Bên cạnh các mẫu trang trí nầy, có tạc các lá thổi quyển vấn quanh một cuốn sách, để tô điển cho một vòng nguyệt lớn tượng trưng cho mặt trăng dựa nặng trên 2 hình đắp bằng xi măng lớn của 2 con cá gáy khổng lồ quảy đuôi giởn với mặt trăng từ 2 góc. Bản vẽ kiến trúc cửa tam quan nầy do Tú tài Truong chi Thi thiết kế, với lối bố trí cổng vào, cao thấp, đưa cao các trụ biểu để làm kiến trúc nầy thêm phần hùng tráng kèm theo cac phù diêu đắp trên các cổng với các hình quen thuộc trượng trưng PHƯỚC LỘC THO tả rõ phong thái căn hóa của làng sẽ đem lại sự thịnh vượng mà theo địa lý thì chùa nầy sẽ bảo vệ cho cư dân Hội An một cuộc sống an bình, thịnh vượng. Cửa tam quan Chùa thiết kế theo một lối mỹ thuật đặc biệt, mang nhiều màu sắc, và nhiều ý ngĩa có nhiệm vụ như một bình phong vĩ đại, làm vật trấn sơn cho toàn cảnh Chùa. Khi Chùa chưa bị triệt hạ, khách ngoài tỉnh đến viếng Hội An lúc nào cũng được hướng dẫn đến thưởng ngoạn mặt tiền của tam quan, mà mọi người đều cho là một công trình kiến trúc đặc biệt, đẹp nhất của miền Trung.
(còn tiếp)
Vi_Hoang
#2 Posted : Wednesday, June 15, 2005 3:44:22 PM(UTC)
Vi_Hoang

Rank: Advanced Member

Groups: Moderator
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 1,407
Points: 48
Woman
Location: California, Santa An a

Was thanked: 1 time(s) in 1 post(s)
Tính cách hùng tráng và đặc thù của Tam quan nầy đuợc ghi trên tấm bia đá đặt ngay trong sân lót bằng đá, dựng lên lộ thiên giữa sân Chùa, truớc khi khách đặt chân vào 2 toà nhà xây riêng rẽ 2 bên. Toà nhà bên mặt gọi là Cẩm Hà Cung, trong ấy có thờ Đức Bảo Sanh Đại Đế và tam thập lục tướng (36 vị tướng) chết trong cuộc chiến của vua Châu văn Vương chống Vua Trụ, và khi chết đã đuợc Phong thần. Ba muơi sáu vị tướng nầy có tên trong bản Phong Thần, đều có một lối chiến luợc trong binh pháp thành 36 kế áp dụng để chiến thắng địch, và bên kia gọi là Hải Bình Cung dành để thờ 3 Bà Chúa Tam Thai ở tầng trên, và 12 bà Mụ ở 2 hàng phần duới, do đó mới có tên đặt cho chùa nầy là CHÙA BÀ MỤ. Tượng của 3 Bà Chúa Tam thai đuợc thờ trang nghiêm chính giữa, và 12 bà Mụ chia ra mỗi bên 6 bà, và mỗi Bà phụ trách mỗi tháng từ tháng giêng đến tháng chạp. Mỗi Bà Mụ có những cử chỉ riêng biệt của mỗi nguời, tượng trưng cho cách săn sóc các trẻ, từ tháng thứ 1 cho đến tháng thứ 12 ăn lễ thôi nôi. Thấy lễ thờ các Bà Mụ, chúng ta nhớ đến bài thơ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương tả về nguời phi nam phi nữ:
"Muời hai bà mụ ghét chi nhau,
Đem cái xuân tình vứt đi đâu?"
Ngày truớc, khi thuốc men và Bác sĩ còn hiếm, các bà mẹ, khi con đau, thường hay dẫn con đến Hải bình Cung để khấn vái và cho con uống tàn hương nuớc lã để chữa bịnh, sau đó vẫn lành bịnh và cũng có một số phụ nữ đến cung ấy, cầu khẩn để có con. Vì có chồng sau 3 năm không có con, thì sẽ tạo một lý do để chồng ly dị.
Từ cổng tam quan đi vào 2 cung nầy, khách phải đi ngang qua một sân lót đá tấm, và giữa sân, có dựng một bia lớn, khắc bằng chữ Hán, ghi rõ các công tác xây dựng và thờ phượng của chùa Bà Mụ, đuợc sao chép nguyên văn chữ Hán dịch ra chữ Việt như sau: (bản văn do làng Minh Hưong soạn thảo để khắc vào bia).
Ngôi chùa Bà Mụ nầy, sau khi chính quyền Quốc gia tái lập lại Hội An năm 1949, thì đuợc dùng làm trường tiểu học và mẫu giáo cho con trẻ trong làng, vì các trường học bị tiêu huỷ trong thời kháng chiến, không còn chổ nào để làm trường học, nên sau khi hiệp định đình chiến Genève ký kết, làng Minh Hương không còn đủ ngân sách để bảo tồn ngôi chùa Bà Mụ nửa nên chính quyền dẵ mở phiên họp giữa các viên chức trong làng với các vị trong Ban Quản trị Tỉnh Hội Phật Giáo tỉnh Quảng Nam, có đại diện chính quyền Tỉnh tham dự để bàn vấn đề cơ sở giáo dục, và làng Minh Hưong bằng lòng nhượng ngôi chùa Bà Mụ để Tỉnh Hội Phật Giáo tái thiết thành một trường Tiểu và Trung học đầu tiên trong thành phố, thế là ngôi chùa Bà Mụ bị triệt hạ, gỡ ra hết để nhường chỗ xây cất một trường học, kể cả hàng tam quan đẹp đẽ và vĩ đại của Chùa cũng bị san bằng, và ngôi chùa Bà Mụ đã biến mất từ ngày ấy.
Thật là một sự đáng tiếc đã xảy ra, khi một công trình của nguời truớc dựng lên, nguời sau không noi dấu, tô bồi, mà phải đi đến việc triệt hạ một công trình kiến trúc nguy nga, vững chắc, đầy màu sắc và ý nghĩa, mang nhiều sắc thái độc đáo, so với các chùa cổ tại phố cổ Hội An. Ngày nay với vật liệu kiến trúc dồi dào, nguời ta không thể xây dựng một mặt tiền tam quan vĩ đại, huy hoàng lộng lẫy, đầu màu sắc, do một nho sĩ Việt Nam vẻ và thiết kế, không những cung cấp cho địa phương một nơi thờ đặc biệt, và trong địa lý phong thuỷ, đóng một vai "Thanh Long" cân bằng với vai dải đất "Bạch Hổ" nằm ngoài sông Phố Hội, đủ đem lại cho ngôi phố cổ sinh khí giúp cho dân chúng sống trong an bình và thịnh vượng, mà còn cho địa phương, một kiến trúc văn hoá hữu danh có một không hai...
Quyết định triệt hạ ngôi chùa Bà Mụ và hàng cổng tam quan vĩ đại, với kiến trúc độc đáo của nó, đã đi nguợc lại hảo ý của những nguời xưa có công xây dựng thành phố, và làm biến mất một công trình kiến trúc đẹp đẽ nguy nga, mà đời hậu lai không chắc gì xây dựng lại đuợc, một công trình văn hoá của cư dân, về phần vật chất, mà còn thoả mãn về mặt tâm linh cho những nguời có nhu cầu khấn nguyện Thần linh bảo vệ và hổ trợ trong công việc làm ăn, xây dựng cuộc sống., nên mỗi lần nhớ lại chùa Bà Mụ, cư dân Hội An không khỏi xót xa và đồng thông cảm với Bà Huyện Thanh Quan trong bài "ả Thăng Long thành hoài cổ", mỗi khi nhớ đến ngôi chùa Bà Mụ đã biến mất tại phố cổ Hội An:
Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt.
Nuớc còn cau mặt với tang thưong
Nghìn năm gương củ soi kim cổ,
Cảnh ấy, nguời đây luống đọan trường.


Trích từ Đặc san Quảng Đà
Users browsing this topic
Guest
Forum Jump  
You cannot post new topics in this forum.
You cannot reply to topics in this forum.
You cannot delete your posts in this forum.
You cannot edit your posts in this forum.
You cannot create polls in this forum.
You cannot vote in polls in this forum.