Việt Hà, phóng viên RFA

2011-02-08

"Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm". Đó là câu nói quen thuộc với rất nhiều người khi nói về gia đình.


Thế nhưng không phải người phụ nữ nào cũng đã thực sự có được cái quyền xây tổ ấm và hưởng hạnh phúc bên người chồng của mình. Nguyên nhân là bởi nạn bạo hành gia đình và người vợ trong phần nhiều các trường hợp lại là nạn nhân của người đàn ông trong nhà. Một báo cáo được công bố hồi cuối năm ngoái của Tổ chức Y tế thế giới kết hợp với Liên Hiệp Quốc và Tổng cục thống kê cho thấy cứ 3 phụ nữ Việt Nam đã từng kết hôn thì có 1 người từng là nạn nhân của bạo lực gia đình.

Cuộc sống của những phụ nữ này ra sao? Tâm tư, suy nghĩ của họ thế nào? Mời các bạn cùng tìm hiểu trong trang tạp chí phụ nữ tuần này.

Bị hành hạ cả thể xác lẫn tinh thần

Lấy chồng vào cuối năm 1987, tức là giai đoạn cuối của thời kỳ bao cấp ở Việt Nam, chị cũng giống như rất nhiều người phụ nữ Việt Nam khác lúc đó cứ nghĩ rằng, thôi thì về kinh tế mình nghèo, gia đình còn khó khăn, nhưng vợ chồng thương yêu nhau, đùm bọc làm ăn thì mọi chuyện sẽ ổn. Thế nhưng chỉ nửa tháng sau ngày kết hôn, chị đã trở thành nạn nhân của bạo hành gia đình mà người hành hạ chị lại chính là người chồng đầu ấp tay gối.

Chị không muốn nói tên mình vì cái chuyện bị chồng đánh chửi cũng chả hay ho gì mà để người đời biết đến. Chị cũng không muốn có dị nghị gì cho hai đứa con đã lớn khôn của mình. Thôi thì lấy tạm tên chị là Thu.

Chị Thu sinh ra và lớn lên ở Hà nội, trong một gia đình công nhân viên chức. Chị nói chị sẵn sàng chia sẻ một phần câu chuyện đời mình như một bài học cho biết bao chị em khác cũng đang phải chịu cùng cảnh ngộ như chị. Với giọng buồn buồn, chị nhớ lại:

"Tôi xây dựng gia đình cuối năm 1987 thì sau đó nửa tháng biểu hiện đã xảy ra rồi. Đầu tiên chỉ là tinh thần, kinh tế, sau đó một thời gian thì bạo lực thể xác gần như thường xuyên xảy ra. Về tinh thần chồng tôi thường xuyên có biểu hiện lạnh nhạt, dùng lời lẽ mỉa mai xúc phạm gia đình nhà tôi và bản thân tôi để lại cho tôi những tổn thương về tinh thần và tình cảm. Anh ta dùng lời lẽ cay nghiệt để áp đặt dù đó là không phải, rồi dọa nạt, và dùng các hình thức áp đặt để tôi phải suy nghĩ rất nhiều mà đáng lẽ tôi không phải suy nghĩ như thế."

Theo định nghĩa của tổ chức y tế thế giới thì có 4 loại bạo lực gia đình chính là bạo lực thể xác, bạo lực tinh thần, kiểm soát về kinh tế, và có thái độ kiểm soát kiềm chế toàn bộ. Chị Thu đã phải chịu cả 4 loại bạo lực này trong suốt cuộc hôn nhân duy nhất của mình.

Người chồng gần như không bao giờ đưa cho chị một đồng nuôi con dù anh ta có việc làm đàng hoàng tại một cơ quan đảng của thành phố. Một mình chị phải bươn chải nuôi con, lo kinh tế cho cả gia đình. Còn những hành hạ về thể xác thì chị kể không xiết, vì người chồng chẳng ngừng đánh chị kể cả khi chị mang thai hay cho con bú. Chị nói.

Chồng tôi thường xuyên dùng lời lẽ mỉa mai xúc phạm gia đình nhà tôi và bản thân tôi để lại cho tôi những tổn thương về tinh thần và tình cảm.

Chị Thu ở Hà Nội
"Đánh thì rất nhiều, nhưng bị đau quá thì chỉ có hai lần. Một lần là tôi đẻ con bé thứ hai, hồi đó được 3 hay 4 tháng. Tôi đang cho con bú thì đấm tôi một cái vào mặt tím hết cả mặt mũi. Phải mất hơn 2 tháng mới khỏi. Lần sau đánh tôi phải bó bột chân một tháng vì tôi che cho con. Có những lần mà nói thật kể cả kẻ thù mà thấy bế con thì người ta cũng không xô vào đánh, nhưng riêng chồng tôi thì kể cả là đang cho con bú, kể cả đang bế con cho anh ta, chồng tôi thích đánh là đánh."

Thậm chí có lần người chồng đang tâm cầm cả soong nước nóng đang đun trên lò than đổ vào người chị vì chị kêu ốm và nhờ anh ta giúp một việc nhà. Cũng may nước chưa sôi nên chị không bị bỏng.

Nhưng theo chị, trong tất cả những bạo lực mà chị đã phải trải qua thì bạo lực về tinh thần từ người chồng là khủng khiếp nhất. Bởi người chồng chị đã áp đặt cho chị biết bao nhiêu điều không đúng. Thậm chí khi chị có thai đứa con đầu tiên được 5 tháng, anh ta còn bắt chị phải đi nạo thai để anh ta có thể đi lao động nước ngoài mà không vướng bận chuyện gia đình. Chị không chịu nạo bỏ đứa con. Sau khi trượt chuyến đi Đức, anh ta lại dồn hết mọi bực dọc lên đầu chị, kể cả lúc chị đau đẻ trong viện. Chị than:

"Chồng tôi không bỏ được con mà cũng không đi được thế là bao cái cáu chồng tôi nhè tôi kể cả lúc tôi đau đẻ ngoài viện thì chồng tôi cũng sẵn sàng mắng tôi ngoài viện. Anh ta bảo là mọi người đau, cả thế giới phụ nữ này đau đẻ mà cái kiểu cô đau cô làm nũng ra thế. Những cái lúc như thế mà chồng tôi mắng chửi tôi thì lúc bình thường chồng tôi chả từ một cái gì cả."

Bằng chứng bạo hành


Những vết sẹo chằng chịt trên lưng chị Nguyễn Thị Bình. AFP photo
Câu chuyện của chị Thu chỉ là một trong rất nhiều các câu chuyện thương tâm khác tại Việt Nam khi người phụ nữ, người mẹ, người vợ trong gia đình trở thành nạn nhân của bạo hành gia đinh. Cách đây không lâu, trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa học về giới, gia đình phụ nữ và vị thành niên (gọi tắt là CSAGA) đã tổ chức một buổi triển lãm những hiện vật và câu chuyện về cuộc đời các chị tại Hà Nội. Đi liền với mỗi hiện vật là một câu chuyện, một cuộc đời không hạnh phúc.
Đó là cái búa mà người chồng dùng dể đập vào đầu vợ như dòng tâm sự được ghi lại sau đây của một chị ở ngoại thành Hà Nội:

"Chiếc búa này đây, là lần chồng tôi đi làm về muộn, uống rượu say, anh ấy về, chửi bới tôi, và xông cả vào chuồng lợn, tôi đang cho lợn ăn, anh ấy đánh tôi, bóp cổ tôi, dìm đầu tôi vào chuồng lợn. Tôi la hét gọi con tôi kêu cứu. Anh ấy lấy được cái búa này đập tôi, may mà bố mẹ chồng tôi chạy sang kịp thời, chứ không giờ này chắc là tôi cũng không còn sống để mà viết lên những lời tâm sự đầy nước mắt và máu."

Đó là sợi xích chó mà một người chồng dùng để xích vợ lại vì chị muốn ly hôn do không chịu nổi người chồng vũ phu:

"Tôi muốn ly hôn với người chồng coi việc đánh tôi như một trò tiêu khiển, thế là chồng tôi không những không đồng ý mà còn đánh tôi một trận thừa sống thiếu chết và dùng chiếc xích chó để xích tôi lại. Vì sợ mọi người biết, chồng tôi đã xích tôi trên gác hai và bỏ đi đâu tôi không biết. Sang đến hôm thứ ba tôi cố gắng vươn người ra cửa sổ gọi hàng xóm cứu giúp, họ đã gọi công an vào giải thoát cho tôi."

... kẻ thù mà thấy bế con thì người ta cũng không xô vào đánh, nhưng riêng chồng tôi thì kể cả là đang cho con bú, kể cả đang bế con cho anh ta, chồng tôi thích đánh là đánh.

Chị Thu ở Hà Nội
Người xem triển lãm cũng thấy bộ quần áo ngủ, bằng chứng của bạo lực tình dục mà một người vợ phải chịu. Câu chuyện đằng sau chiếc áo ngủ được kể lại:

"Bộ quần áo ngủ này đã tan nát như chính thân thể và tâm hồn tôi khi bị chồng tôi đòi quan hệ. Tôi không đồng ý vì mới cách đây 3 hôm tôi vừa phải ra viện phụ sản giải quyết lần thứ 5, sau khi sinh con được gần 2 năm. Đáng lẽ tôi để tôi được nghỉ ngơi thì chồng tôi lại đòi quan hệ tình dục mà không dùng bao cao su. Sau khi xé được quần áo tôi, chồng tôi đổ lên người tôi như một khúc gỗ. Vừa quan hệ, chồng tôi vừa tát, vừa đấm".

Chị Thu cũng mang đến triển lãm một cái bô, bằng chứng của bạo lực về tinh thần mà chị phải chịu từ người chồng. Khi chị ốm phải nằm nghỉ, không thể làm việc nhà, và trông các con, anh ta đã để nguyên cả cái bô còn phân của con lên đầu giường cho chị và nói ‘tao cho mày ngửi cái bô này cho mày chết đi’.

Chỉ là phần nổi tảng băng


Chị Nguyễn Thị Bình, 24 tuổi, nạn nhân của bạo hành gia đình suốt 13 năm tại một làng ở Hà Tây, miền Bắc VN. AFP photo
Theo kết quả nghiên cứu được công bố hồi cuối năm ngoái của Tổ chức Y tế thế giới, cứ 3 người phụ nữ Việt Nam đã kết hôn thì có 1 người là nạn nhân của bạo lực gia đinh dưới dạng tinh thần hoặc thể xác hoặc cả hai. Nghiên cứu thực hiện trên 4838 phụ nữ có độ tuổi từ 18 đến 60 tại cả ba miền Bắc Trung Nam. Theo bác sĩ Henrica Jansen, cố vấn trưởng của cuộc nghiên cứu thì cứ 10 người tham gia phỏng vấn thì có 1 người chiụi bạo lực thể xác hoặc cưỡng bức tình dục trong vòng 12 tháng trước khi được phỏng vấn. Nhưng theo bà Jansen thì con số này chỉ là phần nổi của tảng băng mà thôi. Bà giải thích:
"Đây chỉ là những người phụ nữ sẵn sàng chia sẻ chuyện của họ, chúng tôi không biết còn bao nhiêu trường hợp nữa mà chúng tôi không tiếp cận, không biết được, vì họ không muốn nói. Ngoài ra cũng phải tính đến các trường hợp mà chúng tôi không thể phỏng vấn là các trường hợp nghiêm trọng khi người phụ nữ đã bị giết hoặc chết do thương nặng, hoặc đang nằm trong bệnh viện, hoặc không có nhà, hoặc không được phép nói chuyện với người lạ."

Thường các bạo lực về thể xác xảy ra nhiều ở giai đoạn đầu hôn nhân, rồi giảm dần sau năm tháng. Nguyên nhân mà bác sĩ Henrica Jansen đưa ra là:

Chúng tôi không biết còn bao nhiêu trường hợp nữa mà chúng tôi không tiếp cận, không biết được, vì họ không muốn nói.

Bác sĩ Henrica Jansen
"Nếu tôi có thể lý giải được nguyên nhân thì tôi có thể nói là vợ chồng đã biết thói quen của nhau, hoặc người chồng đã hoàn toàn kiểm soát được người vợ nên bạo lực thể xác ít xảy ra hơn lúc ban đầu, hoặc cũng có thể do người vợ đã hiểu được người chồng và khi người chồng nhìn cô ta thì cô hiểu phải im lặng."

Đó cũng chính là cách chị Thu đối phó trong cuộc sống 25 năm với người chồng vũ phu.

Chị cũng đã tìm cách ly dị chồng nhiều lần nhưng không thành bởi một số nguyên nhân, trong đó nguyên nhân lớn nhất là chị lo con cái lớn lên không có tình cảm của cha. Theo chị đây cũng là nguyên nhân khiến phần lớn những người phụ nữ Việt Nam khác không ly dị chồng dù bị hành hạ trong nhiều năm trời. Chị Thu chỉ thực sự ly thân với chồng khoảng 3 năm trước khi con trai lớn của chị đã vào đại học. Chị nói giờ đã qua giai đoạn căng thẳng, mong muốn duy nhất lúc này của chị là chồng chị để yên cho chị làm ăn nuôi con nên người.

http://www.rfa.org/vietn...-vha-02082011175310.html

https://www.bbc.com/vietnamese/world-47222024


'Ngày đi tù, là lúc tôi làm chủ được đời mình'

Đối với nhiều người, nhận án tù sẽ là điều tồi tệ nhấtxảy ra. Nhưng khi bạn là nạn nhân bạo hành gia đình - như hầu hết các tù nhân nữ - có thểbạn sẽ nhìn đời hơi khác.

Khi ngồi trong bến tàu, chờ đợi thẩm phán bỏ tù, Lilly Lewis ngạc nhiên thấy rằng mình không thể ngừng cười.

Cô không hiểu tại sao. Óc của cô thật ra không có vấn đề, và không có gì buồn cười về tình huống của cô. Luật sư của Lilly cảnh báo rằng cô có thể phải chịu bản án tám năm.

Không hiểu sao, cả vụ án với cô dường như không thật, mà giống như một trò đùa to lớn, và công phu.

Mỗi lần luật sư khởi tố đứng trước mặt cô, nắm lấy vạt áo của ông để nhấn mạnh, cô lại nghĩ toàn bộ sân khấu trông ngớ ngẩn đến mức nào.

Bên cạnh Lilly, một trong những đồng phạm khóc. "Tôi sợ," cô nói với Lilly giữa những tiếng nức nở. Lilly cố gắng vỗ về người cùng cảnh ngộ, nhưng bản thân mình không thấy có gì phải sợ hãi.

Bên ngoài nhà tù, Lilly đã quen với việc bị la hét, bắt nạt và hành hung. Cô là nạn nhân của bạo lực gia đình - giống như 57% tù nhân nữ khác, theo Ủy ban Cải cách Nhà tù.

Lilly đã vượt qua những cơn nghiện và tìm cách tự tử nhiều lần. Ở trong tù, cô sẽ tránh được người đàn ông đã đánh đập và hãm hiếp mình, người bạn trai đã chĩa súng vào người mình, người tình mà cô nói là lợi dụng tình cảnh cô là con nghiện và biến cô thành một đồng phạm.

Những đứa con của cô đã bị lấy đi, và nỗi đau của sự chia ly không ngừng gặm nhấm cô. Vì vậy, cô còn gì khác để mất?

Chỉ cần đưa tôi vào tù bây giờ, Lilly nghĩ. Tôi đã sẵn sàng, đưa tôi vào nhà giam ngay bây giờ.

Và rồi đến lúc Lilly phải đứng dậy để nghe bản án. Cô mặc quần đen, áo len màu cam và búi tóc giả - tóc thật của cô chỉ còn lưa thưa vì cô đã tự bứt tóc nhiều lần.

Sau khi thẩm phán đọc bản án, cô đã trải qua cuối tuần trong nhà tù lần đầu tiên. Lilly ngồi đó trong bộ quần áo tù màu xám và nghĩ việc làm quen với sinh hoạt ở đây sẽ dễ dàng như thế nào. Nó cũng giống như ở trường ấy mà, cô quyết định.

"Bảy năm," thẩm phán nói với cô. Cô bị kết tội âm mưu lừa gạt. Án của cô đã được giảm nhẹ sau khi nhận là mình có tội trong phiên tòa.

Nụ cười không rời khỏi khuôn mặt của Lilly. "Ít nhất nó không phải là tám," cô nghĩ. Một nửa bảy là ba năm rưỡi, vì vậy có thể được ra khỏi tù sau thời gian này nếu cô xử sự tốt trong tù. Mình có thể làm điều đó, cô tự nhủ. Rất khả thi.

Sau đó, cô bị đưa vào một xe van, trên đường đến nơi thi hành bản án. Các tù nhân khác gọi người bảo vệ tù là "cô" - Còn bao xa, cô? Tôi cần vào nhà vệ sinh, cô. Lilly âm thầm thề sẽ không bao giờ nói theo kiểu phục tùng như vậy. Cô nghĩ về bốn đứa con, và tự hỏi chúng sẽ làm sao để đối phó với việc không có mẹ trong một thời gian rất lâu hơn nữa. Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo, cô tự hỏi? Khi nào cô sẽ nhận được đồng phục nhà giam? Cô sẽ làm công việc gì trong tù?

Lilly lại bắt đầu cười và lần này cô cũng không hiểu tại sao mình cười.

Từ trong xe, Lilly ngước nhìn Chúa với cảm giác biết ơn. "Chúa đã cho con tất cả thời gian này," cô nghĩ. "Mình sẽ làm gì với nó?"

Lilly sinh năm 1971 và lớn lên ở Wirral tại Merseyside. Cô là con út trong ba chị em, nhỏ hơn người chị kế bảy tuổi, là em út của gia đình. Cha cô là người Ghana và mẹ cô là người da trắng, và cô là cô gái chủng tộc hỗn hợp duy nhất tại trường tiểu học.

Suốt thời thơ ấu, cô cảm thấy sâu sắc rằng mình khác biệt. Ở trường, cô không có nhiều bạn.

Một buổi sáng, khi cô bảy tuổi, Lilly chạy vào sân trường. Một nhóm các cô gái đứng thành một vòng tròn, hát:

Mẹ bạn đi đâu? Mẹ bạn đi đâu? Xa, xa lắm…

Những cô gái nhìn Lilly cười cười. Họ biết điều gì đó mà cô không biết.

Chiều hôm đó, khi mẹ đón từ trường về, Lilly hỏi mẹ các cô gái đó có ý gì.

Lần đầu tiên, Lilly kể, mẹ cô nói rằng cô là con nuôi. Bà nói như bà và chồng chọn Lilly từ một cái kệ như Lilly là một con búp bê nhỏ. Khi đưa cô về nhà, mẹ Lilly nói, lúc ấy Lilly hôi đến mức bà phải vứt quần áo của Lilly đang mặc đi.

Khi Lilly thúc đẩy để biết thêm tin về mẹ ruột, cô chỉ nhớ mẹ nói: "Bà ấy không muốn con." Người mẹ ruột của Lilly có cơ hội để nói lời tạm biệt với Lilly nhưng bà không muốn làm điều đó. Không ai đề cập đến cha đẻ của cô.

Lilly cố gắng nghiền ngẫm điều này. Cô không thể hiểu tại sao cha mẹ ruột lại không muốn mình. Cô tự hỏi điều gì đã khiến mình hôi hám. Lilly cố làm cho mình trông giống như một con búp bê, bởi vì, cô lý luận, nếu bạn là con búp bê xinh đẹp nhất trên kệ, thì bạn sẽ được chọn. Trên hết, cô sợ bị bỏ rơi một lần nữa.

Sau đó, nhìn lại đời mình, Lilly nhận ra mình chưa bao giờ thực sự phát triển về mặt cảm xúc sau thời điểm đó. Nỗi kinh hoàng vì lo lắng bị từ chối hoặc bỏ lại một mình không bao giờ biến mất.

Từ năm 15 tuổi, Lilly được nếm rượu, và khi uống, cô không thể dừng lại. Lilly có một chuỗi bạn trai. "Tôi trở nên khá lăng nhăng, thực sự, và chỉ cảm thấy đó là tình yêu - khi ai đó đang cho tôi thấy tình cảm đó, cảm giác đang được yêu và được ham muốn." Khi bạn trai đánh đập, Lilly cũng lý giải đó cũng là hành động của tình yêu.

Những người canh gác đưa Lilly đến cánh cửa nhà tù nữ. Họ dẫn cô đi dọc một hành lang hẹp, dưới lòng đất. Trần nhà thấp và tường màu vàng. Cứ sau vài thước cô lại nghe thấy tiếng cửa đóng sầm: Bang. Bang. Bang.

Trông giống như nơi giam tử tù, cô nghĩ.

Thế rồi cô ở trong phòng giam của mình. Cô nhìn vào các thanh sắt trên cửa sổ, nhà vệ sinh bằng kim loại trong góc. Thậm chí so với các phòng giam của cảnh sát mà cô đã bị giam giữ, hay nhà tù nơi cô bị giam vào cuối tuần trước khi bị kết án, phòng giam này trông hết sức khắc khổ. Mình thực sự nằm tù rồi, cô nghĩ.

Một tuần sau, Lilly được chuyển sang một nhánh khác của trại giam. Bây giờ cô đã có bạn cùng phòng, một người phụ nữ tự làm hại mình. Lilly nhìn ra cửa sổ. Lúc đó là tháng Ba và bên ngoài lạnh buốt. Cô có thể thấy một nhóm tù nhân đang đi trong tuyết. Tóc của họ được cắt ngắn theo kiểu đàn ông trên đồng phục màu đỏ. Họ gợi nhớ Lilly về các tù nhân chiến tranh. Cô nghĩ mình cũng như đang ở Siberia.

Lilly được giao công việc tiếp tân. Cô chào đón các tù nhân mới khi họ đến. Nhiều người trong số họ là những người nghiện cần sa. Thường thì họ rất bẩn thỉu hoặc nôn mửa trên đường vào trại giam và phải được đưa thẳng vào phòng tắm.

Lo lắng, họ nói với cô: "Chúng tôi cần thuốc" - nghĩa là methadone của họ, chất thay thế heroin. Họ khóc và run rẩy trong khi chờ thuốc. Các tù nhân khác rõ ràng là bị bệnh tâm thần. Một người giật đùng đùng và nắm lấy mái tóc trông rối bù xen lẫn với những mảng hói của mình. Người khác mút chùn chụt vào áo gối và nói bằng thứ ngôn ngữ trẻ con. Lilly không thể tin rằng, vào năm 2018 mà những phụ nữ này đã bị giam giữ trong nhà tù - họ nên được đưa đến một nơi nào đó có thể nhận được sự giúp đỡ, cô nghĩ.

Rất nhanh chóng, cô ổn định được một thói quen. Cô đi từ việc lễ tân đến một công việc dọn dẹp một nhánh nhà giam. Công việc khiến cô bận rộn. Cô quên hôm nay là ngày nào, đôi khi là tháng nào. Ngày duy nhất quan trọng là ngày cô sẽ ra tù, và ngày đó thì còn phải chờ thêm nhiều năm nữa.

Cô chưa bao giờ khóc về bản án của mình. Trước khi bản án bắt đầu, Lilly đã biết rằng cô sẽ chịu án đó trong tù một mình. Sẽ không có ai đến thăm. Những đứa con của cô đã bị tước ra khỏi đời cô và cô đã hạn chế tiếp xúc với chúng kể từ đó, điều khiến cô vô cùng buồn bã.

Ngoài điều đó ra, Lilly cải thiện rất tốt. Cô không uống rượu hay hút sách. Khi đến nhà tù cô bị thừa cân, nhưng giờ đây cô đến phòng tập thể dục mỗi ngày chế độ ăn gồm cháo, trứng và cá. Cô đọc những loại sách học làm người và viết danh sách những điều cô cảm thấy biết ơn. Cô học để lấy bằng cấp và vượt qua các kỳ thi. Chỉnh đốn lại cuộc đời là điều cô nghĩ mình có thể đạt được.

Sau khi thụ án được sáu tháng, Lilly ngồi xuống và viết một lá thư cho vị thẩm phán đã bỏ tù cô, cảm ơn ông vì cái mà cô gọi là "món quà của thời gian". Cô viết tiếp: "Theo kinh nghiệm của tôi, nhà tù không phải là nơi tốt cho đa số, tuy nhiên với tôi, vào tù là một cơ hội tốt."

Đối với Lilly, rõ ràng là hệ thống đã không có đủ nỗ lực để phục hồi hầu hết những phụ nữ mà cô gặp phải. Dường như không ai được khuyến khích đi tắm, và nhiều tù nhân vì thế không tắm rửa. Nhà tù tập trung nhiều vào việc học toán và bằng cấp tiếng Anh, cô nhận thấy, nhưng có ai dạy những người phụ nữ này cách tự chăm sóc bản thân? Ma túy dường như phổ biến trong nhà tù hơn là ở bên ngoài. Trong một số nhánh của nhà giam cánh tù nhân sẽ bị nhốt 19 giờ một ngày.

Một người phụ nữ mà cô biết bị nghiện rượu, và vì không thể tiếp cận với rượu, đã trở nên nghiện Subutex opioid. Một tù nhân khác nói với cô rằng cô đang thực thi bản án thứ 32 và nhiều tù nhân mà Lilly gặp phải dường như đang thụ hết bản án ngắn này đến bản án ngắn khác. "Không có chính sách phục hồi nào cho những tù nhân đó - không có lý do gì để làm thế vì họ không ở trong đó đủ lâu", Lilly nói. (Bộ Tư pháp đang xét việc chấm dứt án tù từ sáu tháng trở xuống.)

Lilly lập luận rằng vì mình có thể thích ứng với hoàn cảnh, thì nên dùng thời gian để giúp đỡ những người không làm được, bằng bất cứ cách nào có thể. Có một người phụ nữ mang thai không chịu ăn, và Lilly dỗ dành để cô ấy chịu ăn. Cô tình nguyện làm người ngoan đạo, sẵn sàng có mặt 24 giờ mỗi ngày để hỗ trợ tình cảm cho các tù nhân khác. Cô ấy đã giúp dạy các tù nhân đọc. Cô cũng được trao cho hai phạm nhân thanh thiếu niên để cố vấn.

Mục tiêu của cô là được đến một nhà tù mở càng sớm càng tốt. Ở đó, cô có thể đi bộ xung quanh và lấy cho mình một tách cà phê, thậm chí có thể có một công việc giải phóng ban ngày ở bên ngoài.

Nhưng đến giờ cô vẫn ở sau cánh cửa bị khóa, bao quanh là những người phụ nữ chìm sâu trong cơn nghiện. Trong đêm giao thừa, cô nghe thấy một chiếc xe cứu thương đến gần nhà tù lúc 8:30 tối để đối phó với những nỗ lực tự sát đầu tiên của buổi tối. Trong suốt phần còn lại của đêm, Lilly lắng nghe tiếng còi báo động vang lên liên tục.

Càng nói chuyện với nhiều phụ nữ trong tù, Lilly càng nhận ra rằng họ hầu hết có điểm chung - như cô, họ là nạn nhân của bạo lực gia đình, nhưng không cảm thấy có thể tìm được sự giúp đỡ. "Phụ nữ sợ hãi không dám lên tiếng vì họ biết rằng các dịch vụ xã hội sẽ được gọi đến và con cái sẽ bị mang ra khỏi gia đình," cô nói.

Bạo lực là một phần trong các mối quan hệ của Lilly từ khi cô còn là một thiếu niên. Trong phần lớn cuộc đời trưởng thành của mình, cô đã ăn mặc lịch sự, tự tin và thích vui đùa.

Cô từng điều hành doanh nghiệp của riêng mình và có các công việc chuyên nghiệp. Và kết quả là, mọi người tin cô khi cô nói rằng những vết bầm tím của cô đến từ việc cô bị ngã. Không ai nhận ra cô đang tự gây mê mỗi đêm bằng rượu và ma túy.

Có một chàng trai tên Michael (không phải tên thật của ông ấy). Một buổi sáng, khi cô đang nặng nề vì mang thai, Michael nắm lấy cổ họng cô và ném cô xuống cầu thang, cô kể. Vài giờ sau, cô sinh con. Việc đánh đập thường xuyên bắt đầu sáu tuần sau đó, cô nói. Một lần, anh ta đánh cô đến mức hàng xóm phải gọi cảnh sát. Khi họ đến, con gái của Lilly, Issy, lúc đó đang học tiểu học, nói với họ: "Xin hãy giúp đỡ, mẹ tôi đã chết."

Cùng với việc luôn đánh đấm Lilly, Michael thường xuyên cưỡng hiếp cô, cô nói. "Nếu anh ta muốn quan hệ tình dục, anh ta sẽ cưỡng bức cho bằng được," cô nói. Sau mỗi cuộc tấn công, anh ta nói lời xin lỗi và Lilly lại tha thứ: "Tôi hoàn toàn không cảm thấy mình là nạn nhân. Tôi nghĩ rằng cuộc sống của tôi là nó như thế."

Sau khi Michael ta bị bỏ tù vì đánh đập cô, Lilly tìm được một người bạn trai mới, một kẻ thi hành mệnh lện của giới băng đảng. "Bởi vì anh ta không đánh đập tôi, nên tôi không cảm thấy bị hành hạ", cô nhớ lại. Nhưng anh ta chĩa súng vào cô và dọa bắn. Lần duy nhất cô khóc là khi báng súng bị vướng vào kiểu tóc mới, làm nó rối tung lên. Anh rời bỏ cô ngay sau khi con trai họ chào đời.

Rồi đến người đàn ông sau này trở thành đồng phạm của cô. Lilly đã uống rượu để xóa tan nỗi đau từ lúc còn rất nhỏ, không nhớ là từ bao giờ, và sau khi anh trở thành người yêu của cô, anh đã mời cô uống rượu, đánh thức cô dậy vào buổi sáng với một ly rượu. Anh ta biến mất trong thời gian dài mà không báo trước, không nói cho Lilly biết anh ta đang ở đâu, và mỗi lần như vậy cô lại rơi vào trầm cảm cho đến khi anh ta quay lại.

Cô làm việc từ nhà, mặc dù bây giờ cô thường quá say vào ban ngày để làm được gì. Đối tác của cô đã truy cập vào máy tính xách tay và xem tất cả các email của cô. "Những gì tôi không nhận ra anh ấy đang làm là chuyển tiếp tất cả dữ liệu của tôi cho bạn bè của anh ấy", cô nói. Họ gọi cho khách hàng của công ty mà cô đang làm việc và lừa đảo họ. Lilly đồng ý mở một tài khoản ngân hàng và một công ty hữu hạn dưới tên của mình. Cô thoáng nghi ngờ những gì đang diễn ra trong giai đoạn này, nhưng việc nhắm mắt làm ngơ quá dễ dàng - không ai bị bắn hay bị giết, vì vậy nó không cảm thấy như một tội ác.

Lilly yêu anh ta, nhưng giọt nước tràn ly cuối cùng đã đến khi anh ta cung cấp cần sa cho Issy, lúc đó 14 tuổi. Mối quan hệ kết thúc. Lilly nói rằng cô gọi cảnh sát vào thời điểm này và nói với họ về sự gian lận. Anh ta bị bắt và cô biết rằng sớm muộn họ cũng đến bắt mình. Cuối cùng, cô bị bắt, bị buộc tội và được tại ngoại, và cô biết mình đang phải đối mặt với án tù dài.

Sau đó, cảnh sát đã đột kích vào nhà của người yêu cũ của cô - người làm công việc thi hành án cho bọn xã hội đen, cha của con trai cô. Hai ngày sau đó, các sĩ quan cảnh sát đã lấy đi những đứa con của cô.

Từ thời điểm này, cuộc sống của Lilly tụt dốc hơn nữa. "Tôi vừa mới uống rượu," cô nói. "Tôi đã bị bắt mỗi tuần và bị nhốt mỗi tuần." Cô đã tìm cách tự tử năm lần và bị nhập viện hai lần theo Đạo luật Sức khỏe Tâm thần. Sau lần tìm cách tự sát cuối cùng Lilly đã nghĩ về việc cái chết của mình sẽ gây ra bao nhiêu đau đớn cho con mình nếu cô thành công. Đó là một bước ngoặt đối với Lilly. "Từ ngày đó tôi chỉ nghĩ: 'Tôi đã có một chút thử thách trước mắt. Vậy hãy cố vượt qua."

Lilly được đưa vào một trung tâm ẩn náu của phụ nữ, nơi cô đã cố gắng hợp tác với các nhân viên chuyên về bệnh nhân lạm dụng chất gây nghiện, nhưng mỗi lần như thế cô lại nghiện trở lại. Bây giờ cô quyết tâm giữ cho mình không bị nghiện ngập. "Tôi nghĩ: 'Chúa ơi, con vững vàng hơn thế này. Tôi có thể làm đó, khỏi nghiện", cô nói." Tôi đã tiến triển nhiều."

Lần đầu tiên trong cuộc đời trưởng thành của mình, Lilly đã xoay sở để hoàn toàn không uống rượu và sử dụng ma túy. Còn sáu tháng nữa là cô ra tòa. Mãi cho đến ngày cô bị kết án, khi cô biết mình sẽ phải ở tù bao lâu, cô mới cuối cùng cảm thấy mình đã làm chủ lại được cuộc đời.

Đó là một ngày tươi sáng của tháng Sáu và ánh sáng mặt trời tràn vào xe van của nhà tù khi nó đi qua. Từ chỗ ngồi bên trong, Lilly có thể thấy các tù nhân đang chăm sóc những luống hoa. Lilly đã được phân loại lại thành một tù nhân mở, và đây là nhà tù mới của cô.

Nhanh chóng, cô nhận ra rằng 20 tháng trải qua trong điều kiện nhà tù khép kín đã thể chế hóa cô. Cô đã mong chờ cái ngày được đi lại tự do và đi đến quán cà phê, nhưng bây giờ điều đó làm cô lo lắng. Có lần cô thề sẽ không bao giờ gọi các sĩ quan là "thưa ngài" hay "thưa cô", nhưng giờ cô cảm thấy lạ lẫm khi các tù nhân khác gọi họ bằng tên. Và đột nhiên dường như không ai cần cô. Trong nhà tù khép kín, cô có một vai trò. Giúp các tù nhân trong tình trạng tệ hơn bản thân cô đã cho cô ý thức về mục đích, nhưng giờ cô phải làm gì?

Kể từ phiên tòa, Lilly đã nghĩ về nạn nhân của mình mỗi ngày. Lời khai của họ trước tòa, khi họ nói rằng họ đã bị cướp mất niềm tin cũng như tiền tiết kiệm của họ như thế nào, là phần duy nhất của phiên tòa dường như có thật với cô, đau đớn là như vậy. "Rõ ràng tôi buồn vì họ đã mất tiền, nhưng nó sâu sắc hơn thế - tôi nghĩ nhiều hơn về điều họ đã đánh mất chính mình", cô nói. "Tôi buồn vì những gì tôi đã làm để giúp cho cá nhân họ."

Những thớ trang trí Giáng sinh lấp lánh trong cửa sổ mỗi cửa hàng khi Lilly bước qua trung tâm thành phố York. Trời mưa nhưng cô đi chậm, thu hút mọi ánh nhìn và âm thanh. Đây là ngày tái định cư đầu tiên của cô, một phần của chương trình để tái hòa nhập cô với cộng đồng. Cứ như thể cô đang nhìn đường phố với một đôi mắt hoàn toàn mới. Cô cảm thấy đầu lâng lâng vì phấn khích. Mọi thứ dường như đang lấp lánh.

Lilly ngập ngừng trên những vỉa hè . "Tôi xin lỗi, tôi xin lỗi," cô nói với tất cả những người đi qua cô. Nhưng sự lúng túng của cô bị lấn át bởi một cảm giác vui sướng sâu sắc.

Cô mua một chiếc dù màu hồng từ một cửa hàng, một chùm nho từ một cửa hàng khác. Cô đã chặn một trợ lý cửa hàng để có thể hỏi anh ta vài điều, nhưng cô không biết làm thế nào để bắt đầu cuộc trò chuyện. Cô đã quên mất từ "Xin lỗi".

Sau đó, Lilly ngồi trong quán cà phê uống sô cô la nóng với kẹo marshmallows. Cô không thể tin nó có giá gần 5 đôla. Cô chưa bao giờ phải nghĩ về tiền trước đây. Một người đàn ông say rượu tình cờ vào quán cà phê và nói với Lilly rằng cô ấy rất đẹp. Những khách hàng khác trừng mắt, nhưng Lilly cảm ơn anh ta. Cô vui mừng vì ai đó đã nhận ra sự hiện diện của cô.

Trước khi trở lại nhà tù tối hôm đó, cô lặp lại một câu thần chú trong đầu:

"Tôi yêu cuộc sống. Tôi yêu cuộc sống. Tôi yêu cuộc sống."

Sau đó, cô được phép ra ngoài để làm việc. Cô đã khóc khi nhân viên tại một nơi làm việc mời cô đến dự bữa tiệc Giáng sinh của họ. Cô đảm nhận một vai trò khác trong một dự án tư vấn cho trẻ em và những người trẻ tuổi đã bị lôi kéo vào tội ác. Lilly hy vọng cô có thể giúp họ đưa ra lựa chọn tốt hơn cô có.

Cô và Issy đã trở nên thân thiết hơn bao giờ hết. "Nếu một người phụ nữ ở trong một mối quan hệ đầy bạo lực và họ bị đánh đập dữ dội, đôi khi cũng khó cho họ nghĩ về con cái, bởi vì họ chỉ nghĩ đển việc làm sao để sống sót", Issy, hiện 18 tuổi nói. Issy trải qua một thời gian thật khó khăn khi mẹ em bị tống vào tù. Bây giờ hai người có không gian để gắn kết như mẹ và con gái. Một số đêm Lilly được phép ở lại qua đêm tại căn hộ của Issy và họ ngồi cả buổi tối trên ghế sofa, thưởng thức sự hiện diện của nhau.

Lilly cũng đã bắt đầu nhận được sự giúp đỡ, tham gia tư vấn về bạo hành gia đình. Nhà trị liệu đã nói chuyện với cô về những hành vi của người thích kiểm soát người khác và cách nhận ra nó. Họ cũng nói về vai trò mà nền tảng gia đình cô đã đóng - cảm giác bị bỏ rơi mà cô cảm thấy từ khi biết mình là con nuôi. Cô đã được liên lạc với một chuyên viên, người sẽ giúp cô tìm tin cha mẹ ruột của mình.

Cuối cùng, những câu hỏi cô đã hỏi từ nhỏ đã được trả lời.

Lilly được thông báo rằng mẹ ruột của cô đã chết vài năm trước. Nhưng cha cô còn sống. Gần đây ông đã góa vợ và các giám đốc tang lễ đã cho Lilly địa chỉ của cha. Cô viết thư cho ông để nói rằng cô không có cảm xúc xấu với cha, rằng cô sẽ không liên lạc lại nếu ông không muốn cô, rằng tất cả những gì cô muốn làm là vươn đến thân nhân.

Ba tháng sau, ông gọi điện cho cô. Ông nói bằng giọng một người Jamaica hiền lành. Hóa ra ông đã dành cả cuộc đời làm việc của mình chỉ cách trường học cũ của Lilly 10 phút, trong một nhà máy bên cạnh nơi mà mẹ nuôi của cô đã làm việc.

Ông nói với Lilly rằng mẹ ruột cô cũng đã có một cuộc hôn nhân bị bạo hành. Ông gặp mẹ cô khi chồng bà đang ở trong tù và họ đã có một cuộc tình ngắn ngủi - nhưng mẹ cô là người da trắng, và khi bà khám phá ra mình có thai, không có câu hỏi nào về việc giữ một đứa con lai. "Mẹ bị trầm cảm, vì vậy là một nhân vật rất giống tôi", Lilly nói. "Mối quan tâm lớn nhất của bà là giữ cho chồng hạnh phúc - và tôi hiểu điều đó, bởi vì tôi đã làm điều đó suốt cả cuộc đời." Khi cô lắng nghe, Lilly ước mình có thể ở đó để bảo vệ mẹ.

Lần đầu tiên Lilly gặp mặt người cha ruột, cô ngồi trong xe của ông và hỏi liệu cô có thể nắm tay cha không. Cô kể cho ông nghe tất cả mọi thứ - sự gian lận, nghiện ngập, những người đàn ông lăng mạ mà cô ở cùng vì đã học cách xem sự ép buộc và bạo lực của họ như những biểu hiện đồi trụy của tình yêu. Ông khóc và nói với cô rằng ông xin lỗi. Khi cô gọi cho cha sau đó, ông nói với cô rằng cô thật tuyệt vời, rằng ông cảm thấy tình yêu của một người cha dành cho cô.

Chúng là những lời cô muốn nghe đến suốt đời.

Một buổi chiều, Lilly ngồi với ly cà phê trước mặt ở trung tâm một thành phố phía Bắc nước Anh. Cô được nghỉ vài phút trong ngày làm việc, và không ai trong số những người mua sắm xung quanh sẽ tưởng tượng người phụ nữ có vẻ ngoài thông minh, ăn mặc chỉnh tề này này đêm đó sẽ trở lại một phòng giam.

Tự do vẫn còn là một chặng đường dài phía trước cô. Nhưng công việc của cô với những phạm nhân trẻ tuổi mang lại ý nghĩa cho những ngày tháng của cô. Mối quan hệ của cô với Issy đang nảy nở.

Trên tất cả, cô nói, cô đã phát hiện ra thứ gì đó đã lảng tránh cô suốt đời, mà cô đang tìm kiếm nhưng dường như nó luôn vượt quá tầm tay mình. Sự tự trọng.

"Tôi chưa bao giờ thích tôi," cô nói, rồi mỉm cười: "Bây giờ tôi thực sự thích mình."

Tôi bị chồng chặt tay

4 tháng 2 2020

Tình trạng bạo lực gia đình vẫn lan tràn và nguy hiểm ở Nga.

Margarita Gracheva bị chồng chặt tay năm 2017.

"Sau khi anh ta dùng dao đe dọa tôi, tôi đi báo cảnh sát," Margarita kể.

"Phải 20 ngày sau, họ mới gọi tôi quay lại. Trong thời gian đó, chồng tôi có thể giết tôi đến 20 lần rồi."

"Họ nói: "Ôi, đây là nước Nga, mọi thứ phải có thời gian".

"Tôi luôn nói rằng chẳng có điều gì cho anh có quyền làm người khác què quặt hay giết người".

Cô phải đấu tranh quyết liệt, bằng cách công khai câu chuyện của mình để gây chú ý trên truyền thông. Cuối cùng, chồng cô nhận án tù 14 năm.

Luật pháp Nga quy định những kẻ gây bạo lực gia đình lần đầu sẽ không phải vào tù nếu họ không gây "thương tích nặng".

Giờ đây, Margarita vận động Nga ban hành các đạo luật nghiêm khắc hơn để trừng trị những kẻ gây ra bạo lực gia đình.

https://www.bbc.com/vietnamese/world-51375960