Lý lịch
Cleopatra VII Philopator xuất xứ từ Hy Lạp. Tên Cleopatra có nghĩa là „Uy Quyền cũa Cha“
Sống từ năm 69 cho tới năm 30 trước Thiên Chúa Giáo (TCG)
Cầm quyền từ năm 51 cho tới năm 30 trước TCG
Cha là Ptolemaios XII (Cầm quyền năm 80-58 và 55-51 trước TCG) và Mẹ Arsinoe trong giới Tu (priest).
Anh em gồm có em trai Ptolemaios XIII (61-47 trước TCG), em trai Ptolemaios XIV (59-44 trước TCG), và hai người em gái Arsinoe IV, Berenike IV
Chồng :
1. Ptolemaios XIII
2. Ptolemaios XIV
3. Julius Caesar
sanh con Ptolemaios Caesarion (tiếng Hy Lạp có nghĩa là "con cũa Caesar")
4. Marcus Antonius
có 3 con, một cặp sanh đôi Alexander Helios (40-30 trước TCG),
Cleopatra Selene (40 trước TCG đến 6 sau TCG)
và con trai út Ptolemaios Philadelphus (36-12 trước TCG)
Gia đình
Giòng họ Ptolemaer bắt đầu từ khi Alexander the Great một vị Hòang đế Hy lạp (Greece) giải tự do cho người Ai câp (Egypt) từ tay người Persien (Iran ngày nay). Sau khi Alexander mất năm 323 trước TCG thì tất cã những vùng đất Alexander chiếm được chia cho 3 Tướng, giòng họ Ptolemaer chiếm đọat vùng đất Ai cập và tự xưng Hòang đế Pharao.
Vợ Ptolemaios là Arsinoe xuất thân từ một gia đình vương gia quí tộc. Giòng họ Ptolemaer vốn từ lâu đã tranh quyền giết người trong giòng họ không gớm tay và nổi tiếng xấu là lọan luân, trong gia đình anh em lấy nhau là chuyện bình thường. Thí dụ Ptolemaios VII Euergetes giết con trai, xong cho người nấu thịt con đem cho vợ cũng là em gái ruột cũa hắn ăn.
Trong lảnh vực cai trị cũa giòng họ Ptolemaer có vùng Cyprus và Kyrene và một phần cũa Syrien. Tỉnh trưởng cũa mổi vùng đều là bà con cũa giòng họ này, thường là con trai cũa vợ chính hay vợ bé.
Người dân Ai cập ban đầu vui mừng vì được thóat khỏi tay đô hộ cũa người Persien nhưng sau đó họ cũng không được hạnh phúc gì hơn dưới tay cũa Gia tộc người Hy Lạp Ptolemaer này, cho nên nhiều cuộc khởi nghĩa quấy lọan đã xảy ra, thêm nữa là người dân Ai cập luôn lo sợ trước sức mạnh về quân sự cũa La mã (Rom) luôn hâm he muốn nuốt trửng Ai Cập. Nhưng cuối cùng mọi sự khởi nghĩa đều bị dẹp tan và nước Ai Cập là nước cầm cự lâu dài nhứt để không bị đô hộ bởi Rom.
Mặc dù cha cũa Cleopatra, Ptolemaios XII được dân Ai cập công nhận là Hoàng đế nhưng trong di chúc cũa Ptolemaios XI Alexander II (bị ám sát) thì người khác sẽ là Pharao (Hòang đế Ai cập) mới, cho nên sau khi đọat ngôi thì Ptolemaios XII bị chính quyền La mã làm áp lực bắt phải đóng thuế cao, Ptolemaios nghĩ ra cách là hối lộ những người có chức quyền cũa La mã để được công nhận là hòang đế cũa Ai cập. Nhưng rốt cuộc người La mã cũng lấy đi hòn đảo Zypern mà Ptolemaios không giám lên tiếng phản đối khiến người dân Ai cập phải đóng thuế nặng để Hòang đế có tiền hối lộ La mã làm cho lòng người dân Ai cập căm ghét ông ta.
Với áp lực cũa người trong hòang tộc, Ptolemaios XII phải trốn sang Rom sống trong biệt thự cũa Pompeius.
Trong lúc ông vắng mặt, vợ (mất năm 57 trước TCG) và con gái Berenike cai trị Ai cập cho tới năm 55 trước TCG ông quay trở về Ai cập nhờ sự hộ tống cũa quân La Mã dưới sự chỉ thị cũa những người ông ta thiếu nợ, vì họ biết rằng nếu ông ta không ngồi trên ghế Hòang đế Ai cập thì số nợ 17.5 triệu Dinaren khó có thể được trả.
Berenike không chịu trả ngôi, cha cũa cô đánh 2 trận để đọat lại ngôi. Con gái cũa ông bị bắt và bị giết chết.
Sau đó một phần cũa đội quân La mã chiếm đóng Alexandria để bảo vệ cho Ptolemaios vì sự đe dọa cũa dân Ai cập.
Trong di chúc ông đặt con trai Ptolemaios XIII và con gái Cleopatra VII Philopator phải là chồng vợ và sẽ là người thừa kế ngôi. Dân Ai cập lúc đó trong nạn đói khổ, từ vùng làng quê đổ xô vào thành phố, nạn trộm cướp gia tăng.
Caesar và Cleopatra
Khi lên ngôi Cleopatra ngăn chận thành công được em trai lúc đó mới 10 tuổi Ptolemaios XIII Philipatro Philadelphos trong những việc trị nước. Ngược lại La mã cai trị Ai cập mà không cần phải phế Cleopatra bằng cách điều khiển những bù nhìn là người trong giòng Quí tộc Ai cập.
Lúc bấy giờ một người tên Gaius Julius Caesar cai trị Đế quốc La mã, ông sanh ngày 13. Quinctilus năm 100 trước TCG (sau được ông ta đổi lại là Julius/July) .Đối nghịch với Caesar là Pompeius người đã che chở cho cha Cleopatra. Sau một thời gian tranh giành quyền, cuối cùng Caesar thắng và đuổi Pompeius chạy tới Alexandria, nơi mà Pompeius trông nhờ sư che chở cũa đứa nhỏ Ptolemaios XIII con cũa bạn ông ngày trước. Người Ai cập thấy Caesar có thế lực hơn nên đã ám sát và chặt đầu Pompeius đem hiến cho Caesar.
Ở Ai cập xảy ra cuộc chiến tranh giữa Cleopatra và em trai cũa bà. Cleopatra hy vọng sự giúp đỡ cũa Caesar. Truyền sữ ghi: có lần vì sợ quân cũa em bà truy bắt, bà đã cuộn mình trong tấm thảm và nhờ vậy đã lén vô được dinh trại cũa Caesar, Caesar phục mưu trí cũa bà nên đã theo phe bà và làm ngược lại ý cũa dân, cho Cleopatra lên ngôi ngang hàng cùng em bà. Em trai Ptolemaios XIV và em gái Arsinoe được cai trị vùng Cyprus vì vậy sau 10 năm (từ ngày Cyprus bị quân La mã chiếm đóng) đã được trả về tay giòng họ Ptolemaer.
Sự có mặt cũa người La mã cũng như sự hòa hiệp giữa 2 gia tộc (Caesar/Cleopatra) làm cho dân vùng Alexandria phẩn nộ và xảy ra một trận chiến còn gọi là “trận chiến Alexandria", trong trận chiến đó dân Ai cập dưới sự chỉ huy cũa Potheinos đã chống lại La mã. Nhưng Caesar bắt Ptolemaios XIII làm con tin vì vậy dù cho quân đội cũa Ai cập mạnh hơn nhưng Caesar vẫn chống giữ được thành phố Alexandrias. Caesar cho đốt nhiều tàu bè dọc hải cảng, nhưng lữa đã lan tràn ra những vùng lân cận và nhiều thư viện nổi tiếng với hơn 40 000 cuộn giấy sách quí báo đã bị đốt cháy. Cứu trợ cho Caesar đến từ Tiểu Á, tướng La mã Mithridates từ Pergamon kéo quân đến tiếp viện, với sự giúp đở quân sự này Caesar thắng trận năm 47 trước TCG. Ptolemaios bị giết và sau đó là chuyến du ngọan bằng thuyền cũa Caesar cùng Cleopatra trên sông Nil.
Cleopatra được lên ngôi cùng em trai 11 tuổi Ptolemaios XIV Philopator người kế tiếp trong di chúc được nối ngôi, nhưng sau 4 năm lên ngôi Ptolemaios XIV bị giết chết bằng độc dược.
Dân chúng Ai cập căm ghét Cleopatra nên khi Caesar trở về La mã năm 47 trước TCG ông phải để lại một đội binh tại Alexandria để bảo vệ cho Cleopatra. Cleopatra lúc đó đang có thai 7 tháng với Caesar, ngày 23 tháng 6 năm 47 trước TCG Ptolemaios XV Caesarion được sanh ra. Ptolemaios để nối dỏi Hòang tộc cũa Ai cập, Caesarion (con cũa Caesar) để thừa hưởng gia tài và uy thế cũa Caesar.
Cleopatra đem con theo người yêu sang La mã để mong Caesar nhìn nhận con là người nối dỏi, nhưng Caesar không cho Caesarion mà viết di chúc cho cháu cũa ông là Octavian (cũng là người được ông nhận làm con nuôi) là người nối dỏi. Cleopatra và con trai sống ở Rom năm 46-44 trước TCG và cũng trong lúc Caesar bị ám sát. Cleopatra đem con chạy về Ai cập. Một thời gian ngắn sau đó Ptolemaios XIV chết và con cũa Cleopatra lúc đó 3 tuổi chính thức được quyền cai trị Ai cập.
Marcus Antonius
Sau cái chết cũa Caesar, Antonius cùng với Octavian bắt giết Brutus và Cassius là 2 kẻ đã ám sát Caesar và Antonius cai trị vùng phía Đông cũa đế quốc La mã.
Cũng sau cái chết cũa Caesar, Cleopatra phải tìm người để liên kết với Ai cập, bà du lịch năm 41 trước TCG vùng Tarsos, phía Nam cũa Tiểu Á. Sữ có ghi rằng: Cleopatra mời Antonius lên chiếc thuyền trang hoàng tuyệt đẹp cũa bà, đải tiệc với những món ăn tuyệt hảo và đã làm cho người có uy quyền nhứt La mã thời bấy giờ là Antonius say mê. Từ đó Cleopatra đã liên hiệp với Marcus Antonius (năm 41 trước TCG) và làm đám cưới năm 36 trước TCG. Lúc bây giờ M.Antonius đang lảnh đạo quân tại vùng phía Đông cũa Địa trung Hải.
Hai người không những liên hiệp về tình cãm mà còn về chính trị, Cleopatra thì cần sự bảo vệ cũa đế quốc La mã còn Antonius thì cần vàng và nông nghiệp cũa Ai cập để cung cấp cho quân đội La mã. Tuy vậy, tình yêu giữa cô gái 28 tuổi và người đàn ông 42 tuổi vẫn luôn ở hàng đầu.
Vào năm 40 trước TCG hai đứa con sanh đôi Alexander Helios và Cleopatra Selene được ra đời.
Để xiết chặc mối quan hệ với Octavian, Antonius cưới em gái cũa Octavian là Octavia và sanh được 2 người con gái, cả hai được đặt tên là Antonia. Nhưng khi đó một thời gian ngắn, Antonius quay trở về và năm 36 trước TCG cưới Cleopatra làm vợ, sau đó đứa con thứ 3 Ptolemaios Philadelphos ra đời.
Dưới sự xúi giục cũa Cleopatra, Antonius cho người giết Arsinoe IV em gái cũa Cleopatra. Năm 34 trước TCG Caesarion được nâng chức “Hòang đế cũa tất cã các hòang đế” và Cleopatra được chức “Thái hậu cũa mọi Thái hâu”.
Nhưng những ngày Hạnh phúc trôi qua nhanh, sự tranh cải giữa Antonius với Octavian ngày càng nhiều về quyền thế ở Rom. Những Dân biểu cũa Thượng nghị viện đã vì sự quan hệ cũa Antonius với Cleopatra, xưa từng ủng hộ Antonius nay đã bỏ rơi ông mà theo phe Octavian.
Khi người La mã đọc được di chúc, trong đó Antonius cho Cleopatra và con cũa bà được quyền cai trị La mã, thì nhưng Dân biểu đã chính thức cho Antonius là kẻ thù cũa La mã.
Octavia lợi dụng thời điểm này để khai chiến, không phải với Antonius mà là khai chiến với Nữ hòang cũa Ai cập.
Trận thủy chiến quyết định xảy ra tại Actium (phía Tây-Bắc cũa Hy lạp) ngày 2 tháng 9 năm 31 trước TCG giữa quân đội Ai cập-La mã và La mã dưới sự chỉ huy cũa tướng Marcus Vipsanius Agrippa (một người bạn thân cũa Octavian), đội quân cũa Cleopatra và Marc Anton bị bại, tàu cũa Cleopatra rời bỏ chiến trận, Antonius cũng bỏ quân đội cũa ông để chạy theo tàu cũa Cleopatra.
Sau khi chiến bại, giấc mơ cũa Cleopatra là được làm Nữ hòang dưới sự bảo vệ cũa La mã bị xụp đổ. Ai cập từ đó bị đô hộ và trở thành một Quận làm nơi để dự trử thực phẩm cung cấp cho quân đội cũa Đế quốc La mã.
Marcus Antonius được tin (lầm) là Cleopatra đã chết, ông tự tử chết theo, Cleopatra biết được đã đem xác chôn rồi Cleopatra cũng tự tử khi đòan quân cũa Octavian (sau này là Hòang đế Augustus) kéo tới Alexandria vào 1 tháng 8 năm 30 trước TCG.
Caesarion (con cũa Caesar) và Alexander Helios bị quân La mã bắt và giết chết.
Cleopatra Selene và Ptolemaes Philadelphus bị bắt về La mã và được vợ cũa Antonius là Octavia (em gái cũa Octavian) nuôi.
Cleopatra chết đi không những chỉ kết thúc sự cai trị cũa giòng họ Ptolemaer mà cũng là chấm dứt thời đại Pharao ở Ai cập
Cleopatra là người đẹp?
Cleopatra có phải là người đẹp như trong những phim mà Hollywood sản xuất hay không?
Tất nhiên là sự phỏng đóan cũa Hollywood này rất có thể là sự thật, vì bà đã làm cho 2 người đàn ông có uy quyền nhất thời bấy giờ say mê. Từ thời sau khi Cleopatra chết, người ta đã đồn đải về sắc đẹp cũa bà.
Nếu nhìn theo hình ảnh được vẽ lại hay trên những đồng tiền thời đó thì Cleopatra không phải là người đẹp.
Mới đây tại cuộc triển lãm ở Luân đôn, có chưng một tượng Cleopatra người cao khỏang 1.52 mét, mập và gương mặt không phải là người có sắc đẹp sắc xảo. Đặc biệt là cái mũi đâm vào mắt người nhìn.
Tất nhiên là phải nhìn nhận rằng hình ảnh có thể không chính xát lắm với người thật lúc đó và thước đo về đẹp ngày xưa và nay có thể không giống nhau.
Nhà sữ gia Plutarch phê bình sắc đẹp cũa Cleopatra là "Cleopatra không phải là người đẹp có một không hai" nhưng Plutarch viết như vậy cũng là dựa theo những lời đồn đãi vì ông ta sống 76 năm sau khi Cleopatra chết.
Nhưng dù sao đi nữa mọi Sữ gia đều công nhận Cleopatra là một người đàn bà rất thông minh và có rất nhiều tham vọng, một người đàn bà với nhiều mảnh lực lôi cuốn. Sữ gia cũng có ghi: Cleopatra là người duy nhứt trong gia đình cũa bà (gốc Hy lạp) nói được tiếng Ai cập sau 300 năm gia đình họ Ptolemaer cai trị Ai cập - Bà nói được tổng cộng 8 ngọai ngữ.
người dịch: tiên mắc đọa