II.- QUAN NIỆM VỀ THIỀN
Có một số người ca ngợi Thiền như một cụ già, càng già càng đẹp và bất hoại với thời gian. Câu ví von ấy có phần chí lý. Vì Thiền đã có hơn 25 thế kỷ, với thời gian rất dài như thế mà ngày nay vẫn còn giá trị. Cái đẹp ở đây là Thiền ngày càng phong phú, càng rực rỡ, càng phát triển đa dạng và ngày nay đã lan rộng trên khắp thế giới, được nhiều người thực hành áp dụng.

Nhưng người ta cũng lắm tô vẽ Thiền, biến Thiền thành một thần bí, huyên náo. Thiền được tô vẽ đủ mọi sắc thái, nhất là khi Tổ Ðạt Ma từ Ấn Ðộ sang Trung Quốc khai sáng phái Thiền Tông tại xứ nầy. Ngài trụ ở chùa Thiếu Lâm và dạy các môn đệ vận công phu luyện tập và đã đạt được những thành tựu của thần lực, công lực... Rồi người ta tô vẽ Thiếu Lâm Tự thành một môn phái với nhiều sắc thái kỳ bí. Ví dụ như Tổ Ðạt Mạ ngồi 9 năm quay mặt vào vách đá núi Tung Sơn (Cửu niên diện bích) họ biến thành những chuyện thần bí hoang đường. Nhất là sau nầy sự ra đời tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung, Thiền được tô vẽ thêm biến thành những môn phái chưởng quản khắp chốn giang hồ, những anh hùng hào kiệt bốn phương? muốn trở thành giáo chủ ít ra phải thọ giáo với một môn phái nào đó, phải dày công tu luyện để đạt dến đỉnh cao của thần lực, công lực, hoặc có thể thấu thị mọi chuyện quá khứ vị lai...

Cũng có một số người tu Thiền, hành Thiền rồi bị tẩu hỏa nhập ma... cho nên người ta lại e dè với Thiền, sợ tu không đúng phương pháp sẽ bị tai hại. Ðiều nầy cũng có phần đúng, đó là quan niệm về Thiền do vọng tưởng quá độ.

Thật ra Thiền không phức tạp, không huyên náo như thế. Thiền cũng không thần bí mộng mị. Nếu hiểu Thiền một cách rốt ráo thì Thiền hết sức đơn giản. Hành Thiền cốt đem lại sự thanh thản của tâm hồn, an nhiên tự tại, có thế thôi. Thiền sư Suzuki nói: "Thiền là nghệ thuật kiến chiếu vào thể tánh để đưa con người? từ phiền trược đến an vui giải thoát". Nhưng hành Thiền để đạt tới sự an lạc thanh thản tâm hồn phải qua một quá trình tu tập cũng không phải đơn giản.

III.- ÍCH LỢI CỦA THIỀN
Theo Ðạo học thì Trời Ðất là một Ðại Thiên Ðịa, con người là một Tiểu Thiên Ðịa. Cơ thể con người rất mầu nhiệm, nếu biết khai thác và luyện tập thì sẽ đạt đến những trạng thái lạ thường, các Ðạo sĩ Yoga đã làm điều đó, và ngày nay khoa học cũng đã chứng minh và xác nhận điều đó. Ðạo sĩ Vivekananda nói người tu Thiền có thể khai thông được nguồn sinh lực mới đầy năng động vẫn tiềm ẩn trong mỗi con người chứng ta. Hệ thống sinh lực nầy gồm có 7 trung tâm chứa đựng đầy tính lực của vũ trụ. Với người thường hệ thống nầy bị bế tắc, nhưng người tu Thiền có thể được khai thông một cách dễ dàng nếu được vị Thiền Sư có kinh nghiệm chỉ dẫn.

1/ Trung tâm thứ nhứt nằm dưới chót xương sống (Theo Vivekananda, đó là nơi trú ngụ của con rắn lửa, người Tàu dịch là Hỏa Tam Muội)
2/ Trung tâm thứ nhì nằm cuối bụng dưới.
3/ Trung tâm thứ ba nằm sau rốn.
4/ Trung tâm thứ tư nằm chỗ quả tim.
5/ Trung tâm thứ năm nằm dưới yết hầu.
6/ Trung tâm thứ sáu nằm giữa hai chân mày.
7/ Trung tâm thứ bảy nằm giữa đỉnh đầu.

Khi trung tâm thứ nhứt được khai thông, luồng lửa Tam Muội sẽ lan đến trung tâm kế tiếp, khi lan đến đâu thì nó nóng ran đến đó. Việc thực hành lửa Tam Muội đã được khoa học trắc nghiệm. Năm 1979 khi Ðức Ðạt Lai Lạt Ma đến Hoa Kỳ. Bác sĩ Herbert Khoa trưởng Phân khoa Y học hành xử thuộc Ðại học Harvard Hoa Kỳ xin được nghiên cứu về trạng thái sinh lý của Ðức Ðạt Lai Lạt Ma. Với nhiều dụng cụ y khoa tối tân, Bác sĩ Herbert đo ngoài da lẫn trong hậu môn? nhiệt độ gia tăng nầy có thể làm khô tấm vải nhúng nước lạnh quấn quanh vị Ðại sư đang ngồi Thiền dưới 0 độ C, ngay cả ngồi trên tuyết suốt đêm, thân nhiệt vẫn không thay đổi. Ngoài ra số lượng khí hít vào phổi giảm đến mức tối thiểu, chỉ thở độ 7 lần trong một phút trong khi người thường thở 16 lần trong một phút.

Trong những năm gần đây hai ngành y học và khoa học đã nghiên cứu về Thiền rất nhiều. Ðặc biệt là công trình nghiên cứu của Bác sĩ Hirai, Kasamattsu và Ikemi thuộc Ðại Học Tokyo và Bác sĩ Herbert Ðại Học Harvard Hoa Kỳ họ đã tập trung nghiên cứu về Thiền, và gần đây Bác sĩ Liu Gui Zen Viện Khí Công Trị Liệu Trung Quốc đã chứng nghiệm trên 250 Thiền giả, kết quả thật bất ngờ ngoài sự tưởng tượng. Họ đi đến kết luận: Thiền có thể giúp trị được những chứng bệnh sau đây:



* Hệ tiêu hóa:

- Loét dạ dày và ruột non.
- Táo bón kinh niên
- Ăn uống chậm tiêu.

* Hệ Hô hấp:

- Bệnh viên phế quản kinh niên.
- Bệnh khó thở, suyễn.
- Sổ mũi mùa.

* Hệ Thần kinh:

- Suy nhược thần kinh.
- Bệnh tâm thể.
- Bệnh mất ngủ.
- Chứng ưu tư.
- Ðau nhức thần kinh.
- Loạn tâm thần ám ảnh.

* Hệ tim mạch:

- Áp huyết cao.
- Phong thấp các van tim (Rhumatisme valvulaire cardiaque)
- Nhồi máu cơ tim.
- Bệnh chóng mặt
- Teo thần kinh thị giác (Atrophic optique)
- Bệnh huyết kết tĩnh mạch.

Ngoài ra Thiền còn giúp tăng cường sức đề kháng, ít bệnh tật, tăng tuổi thọ.

Hai Trường Ðại Học Tokyo và Harvard đã làm một tổng luận và kết luận như sau:

Thiền là phương pháp mà người thực hành nhằm vận dụng khai thác tiềm năng sẵn có trong mỗi cơ thể con người. Tiềm năng nầy ẩn tiềm trong cơ thể thật là vô biên. Sau khi hành thiền một thời gian cơ thể thay đổi một cách rõ rệt. Thiền đưa đến kết quả như sau:

* Làm nhịp tim chậm lại: Áp suất máu giảm một cách rõ rệt.

* Làm hô hấp chậm lại, nhịp thở của người bình thường 16 nhịp trong 1 phút, người hành thiền sẽ chậm lại từ 5 đến 7 nhịp trong 1 phút. Khi nhịp thở chậm lại sẽ làm giảm tiêu thụ khí oxy. Ðây là điều quan trọng để đo lường sự thư giãn. Khi Thiền sự tiêu thụ oxy còn thấp hơn khi ngủ. Vì thế Thiền là một sự thư giãn hoàn toàn. Người ta kết luận khi Thiền cơ thể khỏe, sảng khoái còn hơn một giấc ngủ say. Những người Thiền đến trình độ cao sự tiêu thụ oxy đến mức tối thiểu. Cho nên chúng ta không lấy làm lạ tại sao có nhiều Ðạo sĩ Yoga Ấn Ðộ giam mình trong hòm kín cả tháng trời mà không chết ngộp.

* Thiền làm cho lượng glucose trong máu giảm rõ rệt. Theo y học khi hoạt động trên mức độ bình thường thì đòi hỏi một lượng glucose tăng gấp 3 lần, nếu thiếu glucose não sẽ bị tê liệt không hoạt động. Ðiều nầy ta thường thấy những người bị chứng hạ đường huyết (hypoglycemie), lúc ấy tri thức của họ lơ mơ. Ngược lại người hành Thiền lượng glucose trong máu giảm nhưng họ rất tỉnh táo.

* Hành Thiền sẽ gia tăng sức chịu đựng của lớp bì phu, điều nầy được thể hiện qua các nhà sư, Ðạo sĩ Yoga ngồi Thiền ngoài trời nhiệt độ 0 độ C mà không thấy lạnh, hoặc những vị có trình độ cao có thể đi trên lửa mà không thấy nóng hay ngồi trên bàn chông mà không thấy đau.

Tóm lại Thiền giúp con người cả hai lãnh vực Tâm bệnh và Thân bệnh. Về thân bệnh như vừa đề cập về tâm bệnh thì chế ngự được ưu tư, phiền não, tâm trí an vui thanh tịnh và khi thân tâm an vui thì chúng ta sẽ minh tâm kiến tánh. Ðó là bí quyết của sự sống mà người xưa cho rằng: "Khướt bệnh diên niên, Bảo trung thủ thất"./.

-hết-

quote:

---

Gởi bởi vuthithienthu

quote:

---

Hành Thiền cốt đem lại sự thanh thản của tâm hồn, an nhiên tự tại, có thế thôi. Thiền sư Suzuki nói: "Thiền là nghệ thuật kiến chiếu vào thể tánh để đưa con người? từ phiền trược đến an vui giải thoát".

---

Điểm đơn giản nhất , nhưng moị người tranh luận loay quay về Hành Thiền...

---

Hay, chỉ một câu này thì khỏi cần đọc một bài dài của anh TC
Hì hì, chọt anh TC một cái gọi là chào hỏi Đã lâu giờ mới được gặp lại anh Tụi tui sắp lên kế hoạch phát quà tết bên VN, có gì anh vào góp ý kiến cho vui hén

quote:

---

Hay, chỉ một câu này thì khỏi cần đọc một bài dài của anh TC
Hì hì, chọt anh TC một cái gọi là chào hỏi Đã lâu giờ mới được gặp lại anh Tụi tui sắp lên kế hoạch phát quà tết bên VN, có gì anh vào góp ý kiến cho vui hén

---

Chào chị Tonka. Dạ, lâu nay mới gặp lại chị và lần đầu tiên được trả lời chị nhờ chị chọt
nà. Bên Đặc Trưng có bao giờ chị chọt TC đâu. Chị còn có sức phát quà gì đó bên
Việt Nam là chỉ khỏe bạo rồi phải chưa nè ? (Chị thấy nghệ thuật chọt của TC cao minh
chưa? )
Nói nào ngay, việc từ thiện bây giờ TC không còn active nữa. Cho nên cũng không biết đóng
góp ý kiến gì thiết thực. Tuy nhiên vẫn ngưỡng mộ các người có tâm từ bi và xin được
ngồi nghe thôi chị à.

Thiền là một đề tài sâu rộng và bổ ích. TC chỉ thiền thở thôi, tạm gọi là YOGA. Còn những
cao siêu khác TC không thực hiện được. Chỉ muốn đóng góp một ít bài vở chia sẻ với các
chị các cô ở đây thôi hà. Cao thủ thiền là anh Minh Hảo bên xứ Hư Vô á. Các chị mời anh
đó nhập cuộc chơi thì diễn đàn trở thành sát na. j/k j/k

quote:

---

Gởi bởi Triển Chiêu
Như vậy kể từ Lục Tổ Huệ Năng về sau không chủ trương Thiền nhứt thiết là phải ngồi mà Thiền trong tứ oai nghi: đi, đứng, nằm, ngồi. Tư thế nào cũng có thể đều Thiền được hết.

---

Cái ông Lục Tổ này hay thật, tui chịu ổng , chứ ngồi kiểu kiết già như Phật thì chết mất. Mỗi lần đi chùa mà ngồi tụng kinh với mọi người, nói thiệt với anh, tui vặn vẹo đổi chân hết mấy lần. Ngồi duỗi chân hoài không có chỗ dựa thì mỏi lưng, đau đít. Xếp bằng một đỗi thì tê chân, phải duỗi thẳng rồi đấm bóp cho máu lưu thông trở lại. Kẹt cái là ở trong chánh điện chỉ có ngồi thôi, đi đứng làm phiền người khác mà nằm thì làm gì có chỗ mà nằm lại không có trang nghiêm Anh TC nhớ Vi Tiểu Bảo lúc phải đi tu thế cho Khang Hy không? Hắn nằm khệnh ra tay gõ lóc cóc miệng thì lảm nhảm
À mà tại sao phải tụng kinh vậy hở mấy anh chị nếu

quote:

---

Gởi bởi Triển Chiêu
... Thiền là pháp môn tu quan trọng để đưa con người đến chứng ngộ đạt đạo.

---

**Tôi ngồi cho thẳng sống lưng rồi thở hít sâu, thở dài chỉ vậy thôi
Không nghĩ rối loạn, cốt chỉ để cho việc hít thở không bị chi phối vì thần kinh. Chị chỉ thở thôi
mà chị ăn ngủ cũng đã khỏe rồi. Ví dụ chị ngủ ít nhưng không thấy mệt chẳng hạn.**

Vouu xin chào anh Triển Chiêu! Vu cũng muốn họcThiền lắm ngặt vì không có ai chỉ dẩn.

Hôm nay hân hạnh gặp được TC Vu mừng lắm. Vu sẽ học Thiền với TC.

Theo Thuyết Nhà Phật nói : chúng ta có Duyên Lành nên gặp nhau.

**Tôi ngồi thẳng sống lưng rồi hít thở thật sâu, thở dài chỉ có vậy thôi không nghi rối loạn............chẳng hạn* * Chỉ có vậy thôi phải không anh TC?.

Có niệm phật khi Thiền không? Thiền giản dị như kiểu của TC thấy dễ dàng Vu mừng lắm!

Có gì thiếu sót nhờ TC chỉ dẩn thêm dùm. Vu ngồi lâu thường bị tê chân.
Xin hỏi : Vu có thể ngồi trên ghế thòng hai chân xuống được không?

Thành thật cám ơn TC nhiều lắm.
Xin chú TC manh khoẻ thân tâm an lạc.

Vouu chào chị Tonka thân mến,

Cám ơn Tonka nhiều lắm, hồi sáng sau khi hỏi Anh Triển Chiêu về Thiền lúc quay trở lại Vu đi lạc không biết annh ấy ở room nào mà tìm? tìm hòai không thấy Vu đi bộ về để quét lá me, sợ cô chủ quán PD trông.

May quá về tới quán không bị rầy mà PD còn cho Vu ăn cua rang muối nửa. PD tử tế với Vu quá!

Bây giờ nhờ Tonka trả lời nên Vu biết TC ở room nào rồi! và còn chỉ bài thuốc tỏi nửa.

Tonka cũng tốt với Vu nủa

Nghiên cứu phát hiện não bộ phát sinh năng lực mạnh mẽ khi thiền định.

By Marc Kaufman, Washington Post Staff Writer, January 3, 2005 (Hạt Cát dịch)

Bài này được dịch và đọc trong phần Tin tức Phật Giáo trong Room Diệu Pháp trên mạng Paltalk.

Tổ chức nghiên cứu não bộ bắt đầu đệ trình bằng chứng cụ thể về những gì mà hành giả thiền tập Phật giáo đã duy trì hằng bao thế kỷ : Rèn luyện tâm thức và thiền tập có thể thay đổi sự hoạt động của não bộ và cho phép con người chứng nghiệm giác ngộ ở nhiều trình độ khác nhau.

Những trạng thái biến chuyển đó đã được hiểu theo tính cách truyền thống như là những gì thuộc về siêu thế, những gì ngoài sự lượng định của thế giới vật lý và sự đánh giá khách quan. Nhưng trong vài năm vừa qua, các nhà nghiên cứu tại University of Wisconsin làm việc với nhóm tu sĩ Tây Tạng đã có thể phiên dịch những kinh nghiệm tâm linh thành thuật ngữ khoa học của tần số sóng cao tần gamma nơi não bộ. Họ đã xác định vỏ não thuỳ trái trước trán, khu vực phía sau trán bên trái như là vị trí mà hoạt động của não bộ liên quan tới thiền định đặc biệt mạnh mẽ.

“Những gì chúng tôi phát hiện là não bộ của những hành giả hành thiền lâu năm cho thấy hoạt động của chúng ở trên một tỷ lệ mà chúng tôi chưa bao giờ được thấy trước kia”. Richard Davidson, một khoa học gia thần kinh tại Viện Nghiên Cứu W.M. Keck Laboratory for Functional Brain Imaging and Behavior của một đại học nói như vậy. “Nó chứng minh rằng tính chất vật lý của não bộ được tập luyện có khả năng thay đổi theo một chiều hướng mà ít người có thể tưởng tượng”, ông ta nói thêm.

Các khoa học gia thường tin tưởng trái ngược rằng sự liên đới giữa kinh mạch và tế bào não bộ đã được thành lập lúc tuổi còn thơ ấu và nó sẽ không thay đổi khi trưởng thành. Nhưng giả thuyết đó đã bị phản bác trong thập kỷ vừa qua với sự trợ giúp của các cuộc nghiên cứu khám phá não bộ cùng với những thiết bị kỹ thuật khác, và dựa theo cơ sở này, các khoa học gia đã nhìn nhận khái niệm về diễn trình phát triển não bộ và “Hệ thần kinh nhu tính”.

Davidson nói rằng kết quả mới nhất của ông từ việc nghiên cứu thiền tập, ấn bản tháng 11 của Viện khoa học quốc gia, đã đi một bước xa hơn trên khái niệm của thần kinh nhu tính bằng cách cho thấy rằng rèn luyện tâm thức qua thiền định có khả năng cải biến hoạt động nội tại và điện đồ của não bộ.

Khám phá mới là kết quả của một sự cộng tác dài hạn giữa Davidson và Đức Đạt Lai Lạt Ma Tây Tạng. Buổi đầu, Đức Dalai Lama đã mời Davidson tới trú xứ của Ngài ở Dharamsala, Ấn Độ năm 1992, sau khi được biết sáng kiến nghiên cứu vào lãnh vực khoa học thần kinh tri giác của Davidson . Từ khi bắt đầu, Đức Dalai Lama đã thích thú trong việc Davidson khảo sát một cách khoa học sự hoạt động của bộ não trong trạng thái thiền định của một vài tu sĩ dưới quyền. Ba năm trước, Đức Dalai Lama đã bỏ hai ngày viếng thăm phòng thí nghiệm của Davidson, Ngài quyết định gửi tám trong số những hành giả thành công nhất tới phòng thí nghiệm của Davidson để thử nghiệm qua việc chụp và quét não bộ bằng thiết bị điện tử EEG (electroencephalograph) tạm dịch là Đại não X quang chiếu ký hay máy chụp quang tuyến não bộ.

Các hành giả Phật giáo trong cuộc thí nghiệm đã trải qua khoảng 10,000 tới 50,000 giờ thiền định trong thời gian 15 tới 40 năm theo truyền thống hai dòng Ninh Mã hay Hồng Giáo (Nyingmapa) và Ca Nhĩ Cư hay Bạch Giáo (Kagyupa) ở Tây Tạng. Để so sánh, 10 sinh viên tình nguyện không có kinh nghiệm thiền định trước đó, cũng đã được đưa vào cuộc thử nghiệm sau một tuần lễ huấn luyện .

Các tu sĩ và tình nguyện viên đã được phối trí vào một mạng lưới có 256 thiết bị truyền cảm điện tử (electrical sensors) và được yêu cầu hành thiền trong một thời gian ngắn. Suy nghĩ và các hoạt động tinh thần khác được nhận biết để phát sinh trạng thái khinh an nhưng có thể phát hiện, sự bùng phát của hoạt động điện tử như một nhóm lớn của thần kinh hệ gửi đi những tín hiệu trong điều kiện hỗ tương qua lại là những gì mà sensors ghi nhận được. Davidson đã đặc biệt hứng thú trong việc đo lường sóng gamma, một trong những tần số cao và xung lực điện tử não bộ quan trọng nhất .

Cả hai nhóm đều được yêu cầu hành thiền, đặt biệt trong trạng thái vô điều kiện từ tâm. Giáo lý Phật pháp này chính là điều tâm đắc mà Đức Dalai Lama đã giảng dạy cho hàng đệ tử của Ngài, nghĩa là “ Sẵn sàng giúp đỡ chúng sanh vô hạn cuộc trong khả năng”. Các nhà nghiên cứu chọn lựa tiêu điểm này vì nó không đòi hỏi tập trung trên một đề mục nào, quán tưởng hay hồi ức và tu dưỡng thay cho một trạng thái biến chuyển hiện hữu.

Davidson nói, “một cách rõ ràng kết quả cho thấy thiền định kích hoạt tâm thức được rèn luyện của các tu sĩ theo một chiều hướng khác biệt một cách đáng kể so sánh với những tình nguyện viên”. Quan trọng nhất, các điện cực ghi nhận bội phần các vận tốc di động nhanh của làn sóng gamma có công năng dị thường nơi các tu sĩ, và họ phát hiện rằng sự chuyển động của làn sóng qua não bộ đã được hệ thống và đồng đẳng hoá vượt xa nhóm sinh viên . Bộ não những hành giả mới thực tập cho thấy hoạt động của sóng gamma tăng trưởng rất mong manh trong khi họ thiền tập, nhưng ở một số tu sĩ, hoạt động của sóng gamma có một năng lực phi thường hơn cả làn sóng đã được ghi nhận trước đây ở bất cứ một người khoẻ mạnh nào.
Các tu sĩ trải qua nhiều năm thiền định nhất phóng phát tần số sóng gamma cao nhất. Hiệu ứng này – Mức độ hoạt động càng cao thì phản ảnh càng nhiều hơn cấp độ thấp – Đó là những gì mà các nhà nghiên cứu đòi hỏi để xác định tính chất của “nguyên nhân và kết quả”.

Nghiên cứu này của Davidson đã nhất thống với công việc trước kia ở điểm vị trí vỏ não thuỳ trái trước trán đúng là khu vực não bộ liên quan tới hạnh phúc, tư tưởng và xúc cảm. Sử dụng thiết bị công năng từ tính đo lường phản ứng trên các tu sĩ đang hành thiền, Davidson phát hiện hoạt động não bộ của họ đặt biệt rất cao tại khu vực này cũng giống như kết quả đã được đo lường bằng máy chụp quang tuyến não.

Kết luận của Davidson từ cuộc nghiên cứu là thiền hành không phải chỉ thay đổi sự làm việc của não bộ trong một giai đoạn ngắn hạn mà phần nhiều còn có thể thay đổi liên tục. Ông nói, phát hiện này căn cứ trên sự thật là các tu sĩ được nhìn nhận rằng hoạt động của tần số sóng gamma nơi họ nhiều hơn của nhóm sinh viên ngay cả trước khi họ bắt đầu hành thiền. Trong cuộc nghiên cứu tại University of Massachusetts, Jon Kabat-Zinn cũng đã đi đến một kết luận giống như vậy vài năm trước.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard và Princeton đang thử nghiệm một số trong nhóm các vị tu sĩ đã trải qua cuộc thử nghiệm trước kia trên một bình diện khác của việc hành thiền : Khả năng tạo ảnh và khả năng kiểm soát tư tưởng. Davidson cũng dự trù tiến hành một nghiên cứu xa hơn.

“Những gì chúng tôi phát hiện là tâm thức hay não bộ được rèn luyện khác biệt một cách hiển nhiên với những gì không được rèn luyện. Với thời gian, chúng ta sẽ có thể hiểu được rõ ràng hơn tiềm lực quan trọng của tâm thức được rèn luyện tiếp tục tăng trưởng như thực chất mà nó đã được hành trì một cách nghiêm chỉnh.”
(Bản dịch Hạt Cát)

http://www.buddhistchann...dex.php?id=7,544,0,0,1,0

Bước đầu hành thiền

Sarah K. Lim
Bình Anson trích dịch

---o0o---

Giới thiệu: Bà Sarah Lim là một Phật tử gốc Singapore, hiện đang sinh sống tại Úc và có nhiều đóng góp tích cực trong các sinh hoạt Phật giáo. Bài nầy được trích dịch từ một bài pháp thoại của Bà tại thành phố Perth, Tây Úc, vào tháng 9 năm 2002.

-ooOoo-

Qua kinh nghiệm cá nhân cũng như qua các trao đổi với các bạn thiền sinh khác, tôi nghĩ rằng chúng ta cần có một chương trình hành thiền tại nhà, sắp đặt rõ ràng tuần tự từng bước.

Nơi chốn

Trước tiên, cần phải có một chỗ thích hợp cho việc thực tập hằng ngày, để khỏi bị làm phiền trong lúc tập. Nơi hành thiền cần phải yên tĩnh và thoáng mát. Nếu có được một phòng nhỏ dành riêng cho việc hành thiền thì thật là tốt. Khi xây nhà, chúng tôi thiết kế một phòng ăn dành để đãi khách, đặt kế cạnh phòng tiếp khách, theo mô hình nhà cửa của dân chúng địa phương. Nhưng khi dọn về ở, chúng tôi thấy rằng mình cũng ít khi tiếp khách, không còn thích lối sống ồn ào, thù tiếp khách khứa nữa. Vì thế, chúng tôi quyết định biến đổi phòng đó thành một nơi để thờ phượng và hành thiền.

Trong phòng thiền, chúng tôi không trang hoàng bày biện rườm rà. Đơn giản chỉ có một bàn thờ nhỏ với tượng Phật. Chung quanh tường là các kệ sách nhỏ để lưu các bộ kinh điển và tài liệu tham khảo Phật giáo. Trên sàn nhà là một tấm thảm, nơi chúng tôi quỳ lễ bái, tụng kinh, và ngồi hành thiền. Tôi dùng một tủ thấp, có chiều cao khoảng 80 cm, để làm bàn thờ. Trên đó, chúng tôi kê thêm một bục gỗ nhỏ để đặt tượng Phật. Đây là tượng Phật bằng hợp kim đồng thau màu vàng, cao khoảng 30 cm, thỉnh từ Thái Lan. Tôi cũng đặt thêm một lư hương nhỏ và một cặp nến điện, mua ở khu thương xá Á Đông. Thỉnh thoảng, vào các dịp lễ, chúng tôi đặt thêm một lọ hoa tươi. Tôi thích bố trí như thế, đơn giản nhưng trang nghiêm. Bàn thờ có độ cao vừa tầm nhìn khi chúng tôi quỳ lạy hay ngồi hành thiền, để có thể chiêm ngắm tượng Phật, và cảm thấy gần gũi với Đức Bổn Sư.

Thật ra, nơi hành thiền không cần phải đặc biệt. Điều quan trọng là chúng ta nên tạo lập một chỗ nhất định và thời gian hành thiền cố định, để có được một thói quen đúng giờ, đúng nơi. Thêm vào đó, trước khi hành thiền, để tránh các cú điện thoại quấy rầy, tôi thường điều chỉnh máy điện thoại sang dạng trả lời tự động và điều chỉnh tiếng reo thật nhỏ.

Mỗi ngày, tôi lễ bái và hành thiền hai lần: buổi tối, lúc 10 giờ đêm; và buổi sáng sớm, lúc 5 giờ sáng, trước khi những người trong nhà thức dậy. Lúc sáng sớm là lúc tâm trí thoải mái và cơ thể khỏe khoắn. Một thiền sinh thực tập nghiêm túc sẽ luôn hành thiền vào những giờ nhất định, vì biết rằng chỉ cần đủ giờ ngủ nghỉ thì thân thể không mệt mỏi và tâm hồn tỉnh táo.

Khi trước, tôi thường thắp nến sáp, nhưng gần đây thì tôi chuyển sang dùng nến điện. Ánh sáng nến tỏa ra từ bàn thờ Phật nhắc nhở tôi ánh sáng từ bi và trí tuệ của Đức Bổn Sư. Ánh sáng nầy cũng giúp tạo một không khí trang nghiêm nhưng hiền hòa, ấm cúng trong phòng thiền. Thêm vào đó, mỗi khi tâm tôi chạy lang thang, ánh sáng từ ngọn nến giúp đưa tôi trở về hiện tại, tại nơi chốn này, nơi tôi đang ngồi thiền, theo dõi hơi thở của mình.

Tụng kinh

Buổi sáng, khi tâm trí tỉnh táo sau giấc ngủ, tôi chỉ tụng vài câu kinh ngắn rồi bắt đầu hành thiền. Vào phòng thiền, tôi quỳ xuống và bắt đầu lạy ba lạy, chậm rãi từ tốn, với bàn chân, đầu gối, tay và trán chạm mặt đất, như chúng ta thường thấy Phật tử lễ bái tại các chùa trong truyền thống Phật giáo Nguyên thủy. Trong tư thế quỳ, tôi chấp tay, và đọc 3 lần câu: "Namo tassa bhagavato arahato samma-sambuddhassa" (Con thành kính đảnh lễ Đức Thế Tôn, Ứng Cúng, Chánh Đẳng Giác), rồi đọc tóm tắt lời tán dương Tam Bảo và lễ lạy sau mỗi câu.Sau đó, tôi bắt đầu hành thiền.

Buổi tối, sau một ngày làm việc mệt nhọc, tôi thường cảm thấy buồn ngủ. Thêm vào đó, nếu phải lo nghĩ nhiều việc trong ngày, tâm tôi rất khó an định. Vì thế, tôi thường tụng kinh nhiều hơn, và thời gian dành cho hành thiền thì ngắn hơn buổi sáng - ngoại trừ vào ngày cuối tuần hay trong các ngày nghỉ, khi tâm trí thoải mái, thư dãn thì tôi có nhiều thì giờ hành thiền hơn. Tôi bắt đầu quỳ lạy và tụng câu "Namo tassa ..." như khóa lễ buổi sáng, nhưng sau đó, tôi tụng đầy đủ bài kệ tán dương ân đức Tam Bảo.

Tiếp theo, tôi tụng đọc bài kệ quy y Tam Bảo, năm học giới của cư sĩ (Ngũ Giới), năm điều quán tưởng hằng ngày, và bài kinh Từ Bi. Đây là các bài tụng phổ thông bằng tiếng Pāli mà tôi đã học được từ cuốn băng cassette do chư Tăng thu âm và phổ biến tại chùa. Tụng kinh chậm rãi, rõ ràng từng chữ, giúp tập trung tâm trí và giúp ta tăng thêm niềm tín thành nơi Tam Bảo. Sau đó, tôi bắt đầu hành thiền.

Hành Thiền

Khi ngồi thiền, các bạn nên giữ lưng cho thẳng nhưng thư thả, nhẹ nhàng, thăng bằng, không căng thẳng. Đầu giữ thẳng, cân bằng trên vai, mặt hướng về bàn thờ, không nên gục xuống, mắt nhẹ nhàng khép lại nhưng không hoàn toàn khép hẳn. Nhiều người có thể ngồi ngay trên sàn nhà, theo tư thế kiết già hay bán kiết già như ta thường thấy qua các tượng Phật, và họ cho rằng đó là tư thế tốt nhất. Riêng phần tôi, tôi không thể ngồi được trong tư thế đó. Tôi thường ngồi trên một tọa cụ - là một cái gối nhỏ, và hai chân đặt song song như kiểu ngồi của người Miến Điện. Như thế, tôi cũng tạo được ba điểm tựa vững chắc để nâng đỡ thân thể, với bàn tọa đặt trên gối nệm và hai đầu gối chạm mặt đất. Đôi khi, chân tôi lại trở nên quá đau nhức, tôi chuyển sang dùng một cái ghế nhỏ, kê dưới mông, và ngồi trong tư thế quỳ, như kiểu ngồi của các thiền sinh Nhật Bản. Bạn có thể ngồi trên ghế cao nếu bạn không quen ngồi trên sàn đất. Điều quan trọng là bạn giữ lưng cho thẳng, không dựa vào thành ghế, để tránh ngủ gật.

Hai tay nhẹ nhàng đặt trên đùi, bàn tay để chồng lên nhau, với hai đầu ngón cái chỉ chạm nhẹ vào nhau. Thêm vào đó, tôi thấy rằng trong lúc hành thiền, ta nên mỉm cười, nụ cười hiền hoà như thường thấy ở các hình tượng Đức Phật. Nụ cười mỉm nầy giúp tâm trí ta được vui tươi, an lạc. Khép nhẹ đôi mắt, tôi ghi nhận cảm giác của toàn thân, từ đỉnh đầu xuống đến bàn chân, ghi nhận tư thế ngồi vững vàng, thoải mái. Rồi tự nhủ thầm: "Bây giờ, tôi sẽ bắt đầu hành thiền, chú tâm vào hành thiền, không quan tâm đến việc gì khác".

Bước đầu của việc hành thiền là theo dõi hơi thở. Thở tự nhiên, điều hòa, bình thường, không cố ý ép thở nhanh hoặc chậm, dài hay ngắn. Chú ý để tâm nơi lỗ mũi, theo dõi hơi thở vào... ra... vào... ra... Chú tâm đến luồng hơi khi nó vừa đến chạm lỗ mũi, và khi luồng hơi khi sắp sửa thoát ra khỏi mũi. Ghi nhận sự chạm xúc, các cảm giác, sự nóng lạnh, tiếng sột soạt trong ống mũi, nếu có.

Hãy chú ý ghi nhận tất cả nhưng không phân tích, bình luận hay giải thích gì cả. Chỉ đơn thuần một sự ghi nhận. Bạn sẽ thấy hơi thở từ từ mỏng dần và nhu nhuyển, nhẹ nhàng hơn, cho đến lúc bạn có cảm giác là dường như bạn không còn thở nữa. Thật ra, đó là lúc mà hơi thở đã được an định, và trở nên rất dễ chịu. Lúc đó, không còn "bạn" là người đang thở, mà chỉ có một hơi thở đang xảy ra, và một sự nhận biết, ghi nhận, theo dõi hơi thở đó.

Công phu hành thiền tiến triển tốt đẹp khi ta có thể giữ tâm gắn chặt vào một đề mục - ở đây là theo dõi hơi thở - trong một thời gian dài. Khi bạn có thể quán sát, ghi nhận từng hơi thở, diễn trình của luồng hơi, từ lúc sinh khởi cho đến khi tàn diệt. Khi nó đi vào cũng như đi ra. Mỗi một hơi thở là một hiện tượng mới lạ, một cảm giác mới lạ. Bạn ghi nhận, theo dõi, rồi buông bỏ khi nó tàn diệt. Rồi tiếp tục ghi nhận hơi thở khác, mới vừa sinh khởi. Tâm bạn giống như người giữ cửa, đón chào và ghi nhận người khách bước vào hay bước ra khỏi nhà, mà không cần tìm hiểu tông tích, mục đích, hay công việc của ông ta. Khách khứa ra vào liên tục. Nếu bạn trò chuyện với một vị khách nào thì bạn không thể ghi nhận kịp thời các vị khách khác.

Theo lời khuyên của thiền sư, tôi bắt đầu tập ngồi thiền khoảng 15 phút, đều đặn mỗi ngày trong một tuần lễ. Rồi dần dần gia tăng thêm 5, 10 phút trong các tuần lễ kế tiếp, cho đến khi tôi có thể hành thiền trong khoảng 30 đến 45 phút. Để định thời gian hành thiền, có người thắp một cây nhang và ngồi thiền cho đến khi cây nhang tàn rụi. Tôi không dùng phương cách đó vì mùi trầm hương tỏa ra rất hăng nồng, khiến tôi khó định tâm. Lúc đầu, tôi dùng đồng hồ reo để định thời gian cho buổi thiền. Nhưng dần dần thì tâm tôi quen với thời gian định sẵn và tôi không còn cần dùng đến loại đồng hồ đó nữa.

Thông thường, bạn sẽ thấy thay vì theo dõi hơi thở, tâm bạn không chịu ở yên một nơi mà lại hay đi lang thang đây đó, suy nghĩ vẩn vơ, rồi nhiều lời nói thì thầm, lải nhải xuất hiện trong đầu bạn. Đó là hiện tượng rất tự nhiên, người nào cũng phải trải qua. Bạn chỉ nhẹ nhàng nhận diện chúng, rồi quay về với đề mục hành thiền là luồng hơi thở tại lỗ mũi.

Nếu bạn cảm thấy khó chú tâm tại mũi, bạn có thể áp dụng kỹ thuật niệm. Bạn niệm chữ "Buddho" (Bút-Thô), nghĩa là Phật-Đà hay Đức Phật. Bạn đọc thầm trong tâm chữ "Bút" khi thở vào, và chữ "Thô" khi thở ra. Bút ... thở vào, Thô ... thở ra. Bút ... Thô ... Bút ... Thô ... Bút ... Thô ... Đây là một phương cách rất phổ biến của giới thiền sinh Thái Lan mà chính tôi cũng đã thử qua và thấy rất hiệu nghiệm để giúp định tâm. Có người bảo đó là pháp niệm Phật, có người bảo đó là pháp niệm chú. Tên gọi như thế nào cũng được, không hề gì. Điều quan trọng là đã có nhiều người áp dụng pháp đó và có hiệu quả định tâm rất tốt. Khi tâm tương đối được an định rồi, bạn bỏ pháp niệm đó, trở về việc theo dõi hơi thở vào ra tại lỗ mũi, lặng lẽ, đơn thuần.

Có thiền sinh dùng kỹ thuật đếm hơi thở, từ số 1 đến số 10. Thở vào, thở ra, đếm Một. Thở vào, thở ra, đếm Hai. Thở vào, thở ra, đếm Ba, ... cho đến Mười, rồi trở về đếm Một, Hai, Ba, ... Tôi đã thử áp dụng nhưng cảm thấy phương cách nầy không thích hợp cho tôi, vì nó có vẻ gượng ép, không tự nhiên.

Bạn không nên cho rằng thật là vô ích, phí thì giờ khi bạn bị phóng tâm, suy nghĩ vẩn vơ hay vô ý ngủ gật. Đây là những trở ngại thông thường mà thiền sinh chúng ta đều phải đối diện và nhận biết. Bạn không nên bi quan, nản chí, hay nóng nảy, buồn giận. Để thành công, chúng ta phải kiên nhẫn và có một thái độ thư thả, dịu dàng để huân tập tâm ý. Các vị thiền sư đều khuyên chúng ta phải biết nhẫn nại và kiên trì, phải cố gắng thực tập đều đặn. Mỗi buổi thiền là một bước đi trên con đường mà chư Phật đã vạch ra, dần dần đưa ta tiến đến mục đích giải thoát tối hậu của mỗi người con Phật.

Trải rộng lòng Từ

Tiếp theo phần niệm hơi thở, tôi chuyển sang pháp hành thiền tâm Từ. Có nhiều phương cách khác nhau, bạn cần phải thử nghiệm để chọn một cách thích hợp cho riêng mình.

Vẫn trong tư thế ngồi thư thả, với nụ cười nhẹ nhàng trên môi, với tâm an định, tỉnh thức và xả ly, tôi thầm nguyện trong tâm: "Xin cho tôi được an lạc". Với niềm vui nhẹ nhàng đó, tôi đưa tâm ghi nhận từng nơi trên thân thể, từ đỉnh đầu đến mặt, hai vai, hai tay, ngực, bụng, bắp đùi, rồi bàn chân. Thông thường, khi làm như thế, tôi thấy có một cảm giác ấm áp, an nhẹ bao trùm toàn thân thể.

Với cảm giác an bình như thế, tôi bắt đầu hướng tâm đến những người thân trong nhà, nguyện cho các người ấy được an lạc. Rồi hướng tâm đến những người láng giềng, cùng xóm, rồi những người cộng sự tại sở làm, những người bạn đạo, những vị tu sĩ và bạn bè quen biết, những người đang sống tại thành phố này, tại xứ sở này, trên lục địa nầy, và dần đần hướng tâm Từ đến toàn thể nhân loại, toàn thể chúng sinh trong cõi Ta-bà. Mỗi lần chuyển đối tượng, tôi dừng lại vài phút, nghĩ đến đối tượng đó với cảm giác nồng ấm, an lạc, và nguyện cho họ cũng được an lạc như thế.

Hành thiền tâm Từ theo phương cách nầy thường mất khoảng 10, 15 phút.

Xả Thiền

Trong tư thế ngồi, tôi từ từ mở mắt. Hướng về tượng Phật, tôi chấp tay, thành kính tạ ơn Đức Bổn Sư, tạ ơn Ngài đã ban cho tôi một pháp hành để đưa đến an tịnh và trí tuệ giải thoát. Sau đó, tôi dùng tay nhẹ nhàng xoa bóp bàn chân và toàn thân thể.

Chuyển sang tư thế quỳ, tôi chấp tay tụng đọc bài kinh hồi hướng công đức đến tất cả chúng sinh. Lạy ba lần rồi thong thả đứng lên trong chánh niệm, tỉnh giác.

Đi kinh hành

Trong những ngày nghỉ hoặc khi có nhiều thì giờ, bạn có thể thực tập thêm pháp thiền hành, ngay trong nhà hay ngoài sân. Có thiền sư dạy rằng chỉ nên chọn một đường đi khoảng hai mươi hoặc ba mươi bước chân là vừa đủ, vì nếu khoảng cách dài hơn thì tâm trí sẽ dễ chạy đi nơi khác, còn nếu quá ngắn thì lại không đủ thời gian để đem tâm an trú vào bước chân. Riêng tôi, ngoại trừ những lúc trời mưa, tôi thường thích đi kinh hành ngoài sân vườn.

Chúng tôi thiết lập mội lối đi ngoài sân, vòng quanh nhà, rộng khoảng 1 mét, lát gạch, và tôi thực tập thiền hành trên lối đi đó. Tôi bước vòng quanh nhà theo chiều kim đồng hồ, tương tự như các Phật tử thường đi nhiễu vòng quanh bảo tháp hay vòng quanh chánh điện tại chùa trong các dịp lễ lớn. Hai tay buông thỏng, chạm nhẹ vào nhau, đặt trước thân, mắt hé nhìn xuống đất, miệng mỉm cười, tôi từ tốn cất bước theo nhịp đi chậm rãi bình thường của mình. Có những thiền sinh cử động thật chậm, để theo dõi từng động tác. Tuy nhiên, mỗi người chúng ta phải tự thử nghiệm để chọn một nhịp đi thích hợp cho mình.

Chú tâm vào mỗi bước đi, ghi nhận từng cảm giác khi bàn chân chạm mặt đất, chân phải rồi chân trái. Cảm giác khi bàn chân vừa chạm đất, khi trọng lượng toàn thân đè lên bàn chân, khi bàn chân vừa nhấc lên ... rồi nhanh chóng đưa tâm sang ghi nhận bàn chân kia. Mỗi bước chân là một tiến trình mới lạ mà bạn chỉ đơn thuần ghi nhận, không đeo đuổi giải thích hay bình luận.

Sau một thời gian huân tập như thế, đôi khi bạn có thể có được một cảm giác an lạc, nhẹ nhàng bao trùm toàn thân trong lúc di chuyển. Cũng có lúc bạn có thể sẽ nhận thấy không có một "người" nào đang đi, mà chỉ có cử động bước đi nhịp nhàng và một sự nhận biết, lặng lẽ theo dõi các bước di chuyển đó. Các cảm nhận nầy xảy đến đột ngột, tự nhiên, rồi cũng tan biến đột ngột, tự nhiên. Bạn không nên bám víu, đeo đuổi chúng, mà cũng không nên mong cầu, vọng mống chi cả.

Khi tâm phóng đi lang thang, tôi nhẹ nhàng kéo nó lại, đưa nó về an trú trên bước chân. Đôi khi, tôi cũng áp dụng kỹ thuật niệm "Buddho" để giữ tâm. Khi bàn chân phải chạm đất, tôi niệm "Bút". Khi bàn chân trái chạm đất, tôi niệm "Thô". Bút ... phải; Thô ... trái; Bút ... phải; Thô ... trái; Bút ... Thô ... Bút ... Thô ... Bút ... Thô ... Tiếp tục như thế cho đến khi tâm tương đối ổn định, tôi bỏ niệm Buddho và quay về chú ý ghi nhận cảm giác của mỗi bước đi.

Thông thường, cứ đi khoảng 20 bước thì tôi đứng lại vài giây, ghi nhận cảm giác toàn thân trong tư thế đứng, rồi tiếp tục bước đi. Tôi thực tập như thế khi đi ba vòng quanh nhà, hoặc nhiều hơn nếu có thì giờ. Đi kinh hành giúp máu huyết lưu thông tốt, hít thở không khí trong lành ngoài trời, giúp gia tăng tâm chánh niệm khi thân thể chuyển động trong từng bước đi, huân tập cho tâm không bị chi phối bởi ngoại cảnh, bởi tiếng động lao xao của đời sống ngoài trời.

Thiền trong đời sống

Chúng ta vẫn có thể áp dụng nguyên tắc quán niệm hơi thở trong sinh hoạt hằng ngày, khi ngồi chờ tại trạm xe buýt hay xe lửa, chờ đợi ở sân bay, chờ đợi người thân khi đi mua sắm, khi là hành khách ngồi trong xe ô tô hay máy bay trong các chuyến du hành đây đó. Thay vì có tâm trạng háo hức, bồn chồn, sốt ruột, hay tìm sự lãng quên bằng cách đọc sách báo thời sự, nghe nhạc, hoặc tìm cách trò chuyện với người chung quanh, chúng ta vẫn có thể khép mắt lại, nhẹ nhàng theo dõi hơi thở của mình, để tâm được lắng dịu, nghỉ ngơi.

Tôi làm việc tại một văn phòng ở trung tâm thành phố, và nơi đó có vài ngôi nhà thờ cổ kính của Ky-tô giáo. Thỉnh thoảng, vào giờ nghỉ trưa, tôi vào nhà thờ, ngồi yên lặng, khép mắt, và để tâm theo dõi hơi thở khoảng 10, 15 phút. Ngoài kia là những khách bộ hành đi ăn trưa hoặc mua sắm, nhộn nhịp, uyên náo. Trong này là cả một bầu không khí an tĩnh, trang nghiêm; quả thật là một ốc đảo tươi mát để tâm được nghỉ ngơi sau nhiều giờ căng thẳng suy nghĩ trong lúc làm việc. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể áp dụng tinh thần thiền hành, chú tâm vào mỗi bước chân, khi ta đi bộ đến sở làm hay rảo bước nhịp nhàng, thong thả đến một nơi nào đó.

Ngay cả trong những lúc bực bội, buồn giận, hoặc chán nản về một sự cố, một vấn đề nào đó, tôi thường cố gắng kiểm soát tâm, không cho có phản ứng tức thời, mà chỉ dừng tâm lại, đem tâm theo dõi hơi thở, thở vào, thở ra, trong vài giây. Tự nhiên, tôi cảm thấy an định hơn, các cảm xúc nặng nề khi nãy giờ đây đã biến mất, và tôi có một cái nhìn, một phản ứng, một thái độ bình tĩnh, từ tốn, xây dựng, hòa ái hơn.

*

Dần dần, tôi thấy rằng tất cả những cố gắng đơn giản và nhỏ nhoi như thế thật ra đã giúp tôi rất nhiều, để đem tâm an định nhanh hơn trong các buổi thiền tập tại nhà và trong các khóa thiền ẩn cư. Tôi cảm thấy bình thản hơn, khi phải trực diện đối phó với nhiều vấn đề khó khăn trong cuộc sống. So với ngày xưa, trước khi tôi bắt đầu tập hành thiền, đời sống gia đình chúng tôi ngày nay tương đối an hòa và hạnh phúc hơn. Cuộc sống trở nên đơn giản, giảm thiểu các nhu cầu không cần thiết, và vì thế, ít căng thẳng. Tôi có nhiều thì giờ hơn để tham gia đóng góp Phật sự và các công tác từ thiện xã hội. Dĩ nhiên là con đường đưa đến giải thoát tối hậu còn nhiều thử thách và đòi hỏi nhiều nỗ lực hơn thế nữa, nhưng ít ra, tôi tin rằng tôi đã đi đúng đường, và tôi đang gặt hát được những lợi lạc quý báu cho bản thân và cho những người chung quanh.

Bình Anson trích dịch,
Tây Úc, tháng 4-2005



Xin được gốp thêm.