(Cù An Hưng dịch từ nguyên tác Anh ngữ: "ART", "SPIDER: LIFE AFTER 1975", và "AFTERWARDS")

NGHỆ THUẬT

Nàng, một ý-
nghĩ-đến-sau mọi cuộc trò chuyện.
Họ nhận nàng bằng cách xóa nàng.
Thử hỏi ai muốn bị rối mà
bàn luận về nàng, hoặc tệ hơn,
cùng nàng trò chuyện? Họ –
và nàng dần dần tin họ –
nghĩ tốt nhất nên
quên nàng hơn có nàng
một tiêu điểm đáng thất vọng
lúc chuyện trò.

Trong bóng tối nàng có thể là một cảm xúc:
một vũ công, một phẫu thuật gia, một năng khiếu
môn bóng đá. Nàng học tránh né
đèn sân khấu, nhảy tới bên
ngay cả khi nó dõi theo. Tiếng vỗ tay
không thể khiến nàng dừng; nàng biết
chẳng phải hoan nghênh mình. Trong bóng tối
nàng học lấy trộm

những thứ tốt lành, thả vài từ
chỗ này chỗ nọ, lén gài chúng vào cuộc trò chuyện
khiến mười lăm phút sau,
ai nấy đều bâng khuâng và nghĩ suy,
đang khi bàn tán về ngày nghỉ,
làm sao ruốt cuộc ai cũng đồng lòng
dự một bữa ăn tối lịch sự nhưng đáng chán.
Nàng bắt đầu xem điều sau đây như một món quà:

khả năng thoát khỏi sự chú ý. Nàng có thể ngồi
ngay bên họ, ho khi opera đang diễn tấu,
nhưng tuy nhìn quanh, họ vẫn
không chút hoài nghi nàng. Danh tiếng
bắt đầu đi trước nàng.
Họ biết trước có nàng đến do
mọi sự kiện phơi bày trên báo. Họ dò
đám đông bằng đèn chiếu. Đám săn ảnh
lang thang trên phố xá. Đám lẻo mép
ngồi im lặng, mong chụp bắt nàng qua hành vi,
thế nhưng họ chẳng thể im lâu.
Đang lúc họ thì thầm
không biết sao nàng lẻn vào
và đi mất
trước khi họ gài bẫy. Tìm
nhân chứng trong đám đông ư, ai
cũng nhún vai: không một ai
nói được
tiếng nào thâm thúy về nàng.



CON NHỆN : CUỘC ĐỜI SAU 1975

Theo Galway Kinnell

1 ●
Mập ù
do các món
ruồi muỗi, những sinh vật
ăn phân hút máu chúng ta,
con nhện nay dùng chân
giữ chặt con mồi, dùng răng
lao vào xé, nuốt chất thải của chúng ta
vào bụng dưới. Phình căng
với con mồi bị giết, an toàn
trong mảng lưng bao, nhện kia
níu bám cái màng mỏng
treo lửng lơ nơi góc.

2 ●
Nó giống tôi
trong bảy cách sau:
● định cư nơi gió tạt
● lui về góc khi rối loạn
● có nhìn nhưng không rõ
● dùng chân để kiếm chỗ
● cuốn tròn khi no đủ
● bà con với chấy rận, bò cạp, và mối mọt
● nuốt chỗ trú trước khi qua nhà mới.

3 ●
Cư dân
vùng tăm tối, tầng hầm,
nơi chúng ta cất giấu
tất cả những gì ta thương quí,
những đồ vật chúng ta
không dùng
nhưng cần
ngoài phạm vi lí lẽ -
hộp đựng những bức thư viết vội
dành cho người thân
nhưng không bao giờ gửi, nước bọt
của ước mong bám dính trong những bức thư - yêu thương
tất cả những nơi
chúng ta bị rối khi chạm tới,
những góc và những lỗ
ta nhắm tới, những chỗ
ta không cách nào
gột sạch
cái thặng dư của đời, chất dơ
và bụi và những dúm tóc rối
những thứ đánh dấu
cuộc hành trình gian khổ
từ ngày này
qua ngày khác, những đồ vật
chúng ta đã
để rơi,

Nó dường che chở
tất cả những toan tính yếu hèn của chúng ta
trong cuộc đời, đóng gói
những quyến luyến đáng nản của chúng ta
với thứ hữu hình, nỗi sợ của chúng ta
trước cái lặng câm,
rút ruột dăng thành cái màng
để thắt buộc
và khiến chúng ta cạn kiệt
vì ước mong

ví như điều ấy
chặn dứt
cái tập quán bệnh hoạn của chúng ta
sưu tập và cất giấu
những món ủy mị dưới giường.

Số phận tầm thường
đâu có gì đáng quan tâm.
Thế nên, nó thương quí
thứ trong nhà, cái góc
chúng ta coi là đồ sở hữu, cái trần -
phía trên giường - nơi chúng ta hướng những tiếng kêu
trong bóng tối, cái mà chúng ta hướng về

xin dung thứ, xin giúp đỡ, xin đình chỉ.

4 ●
Trong một động tác,
bà vú dùng
đế giày ủng
giật con nhện
và màng nhện
ra khỏi góc nơi
có màng treo, đập
một lần,
hai lần, … tạm dừng
trước khi tung cú thứ ba
dứt điểm,
chất nhờn của nhện
bị đế giày ủng nện
tung tóe, và con nhện
rơi xuống đất, quờ quạng
dưới những tấm ván
phía sau cầu tiêu,
để lại lấp loáng một hình bóng
của xác thân
trên bức tường
nơi từng là nhà nó.

5 ●
Trong góc có trăng soi, tôi
buông rơi cái áo mỏng
từ vai, trườn mình
khỏi váy,
và kéo hắn vào, chân tôi
quấn chặt, miệng tôi
tìm kiếm - một đàn bà góa
bị móc xé, khát tình, mù quáng
xiết người đàn ông
nằm dưới tôi.

6 ●
Trong cái làng
mệnh danh làng tôi,
tôi đã co rúm, bị tống khứ
khỏi nhà, bị ném
vào nơi vô định.
Tôi bị săn đuổi
bởi những người tôi coi
là anh em, bị cha
bỏ rơi. Tôi đã quờ quạng
tìm nơi che chở, đã trốn
trong sợ hãi. Và trên biển khơi,
may tìm lại được mình
dẫn
một cơn canh thức có vị mặn và tỏ mờ.

7 ●
Và đêm nay
tôi nhận ra đã trễ rồi
lại mùa xuân 1975
nữa: dạ dày tôi
sưng, cơ thể tôi
trong một quả bóng,
đám ruồi
bắt đầu
tụ họp.



SAU NÀY

Giường cũi nó, kê nơi góc phòng.
Nó đã khóc, không một ai lên tiếng.
Nhạc đến cùng tôi
trong một khúc giao hưởng mầu, mầu này
chồng mầu kia, đột biến hoán chuyển.
Tôi chỉ có thể giải thích nổi trong mơ.
Trong một tiếng gõ cửa
tôi nhìn ra cái liềm nơi nó hé miệng cười.
Tháng Tư đem lại mặt trời và bước chân đầu tiên của nó.
Cả một ngày tôi được sống.
Nhưng nó quị gối, đập
cằm. Con tôi
nay học bơi.
Bé trai biến mất trong nước
như ngủ. Rồi không ai
nghe thấy gì. Đời sống, ấy là một phản quang
gợn sóng cùng từng kí ức.
Biển được nâng lên bằng mỗi nụ hôn.
Cậu bé này khóc như con gái
bị bỏ giữa núi đồi Trung Hoa.
Tuyết, một tấm mền bất tận.
Khi nó tới, họ kêu tôi darling
sweetheart, honey, mother.
Tôi đáp cho cái không có gì.