Nghệ sĩ Kim Chưởng rời ánh đèn sàn diễn nhiều năm, chọn nghiệp làm bầu để dát vàng cho những tên tuổi nghệ sĩ tài danh. 2/3 nghệ sĩ đạt giải HCV Thanh Tâm, một giải thưởng danh giá của sân khấu cải lương miền Nam, từng được đứng trên sân khấu của bà. Bà ra đi vào cõi thiên thu vào sáng 1-8 vì tuổi già, để lại cho đời nhiều bài học giá trị, không chỉ cho nghiệp hát mà cho cả nghiệp làm bầu của một gánh hát.

Gian nan cưu mang phận nghèo

Nhà nghèo, cha mất sớm để lại 4 đứa con thơ, mẹ bà không thể nuôi nổi các con nên người anh rể gợi ý “cho con Bảy Chưởng theo gánh hát để đỡ miệng ăn”. Từ đó, bà đi theo gánh Tân Đồng Ban. Đó là chiếc nôi nghệ thuật đầu đời dành cho cô bé Kim Chưởng mới lên 8 tuổi.

NSND - soạn giả Viễn Châu xúc động kể lại: “Vào gánh hát, bé Kim Chưởng được giao làm công việc phụ bán nước sâm. Có lần vì quá mê xem hát, cô bé làm bể ly nước nên bị đánh đòn. Tối, cô bé ngủ trên nền gạch với chiếc chiếu rách mặc cho muỗi đốt, rệp chích. Nhưng cô bé nhất định không than vì biết có ngày mình sẽ được lên sàn diễn. Một hôm thiếu người múa cảnh “chưng bươm bướm”, một tiết mục mở màn vở diễn, thế là cô bé bán nước sâm được “tuyển chọn”. Sau đó, cô được đưa sang đoàn Tân Thiếu Niên. Vào tối mùng 1 Tết năm đó, cô được thế vai đào chánh diễn tại Biên Hòa. Nhờ có giọng ca ngọt lịm, phong cách ca diễn trẻ trung, cô Bảy Kim Chưởng lúc đó đã được khán giả yêu mến. Đúng là gian nan cưu mang phận nghèo, cho cô Bảy Kim Chưởng có cơ hội thành đào chánh”.

Nghệ sĩ Kim Chưởng đã trải qua các gánh hát: Văn Hí Ban (Chín Nghĩa), Tấn Xuân (Bầu Tư Hélène), Tân Tiến (bầu là cô giáo Lựu), Tương Lai, Phụng Hảo, Thanh Minh... với hàng loạt vai diễn ghi dấu ấn trong sự nghiệp diễn xuất nhưng bước ngoặt quan trọng trong đời bà là khi về gánh hát của ông bầu Bòn. Năm đó, bà tròn 20 tuổi, sáng giá với những vai đào mùi và được chàng công tử Thâu, con của bầu Bòn, yêu thương rồi nên duyên chồng vợ.

“Lò luyện thép” nghệ sĩ

Nghệ sĩ Kim Chưởng đã có một sự nghiệp làm bầu đáng nể. Bà chính là người chủ trương biến đoàn hát cải lương thành mái nhà chung để anh em nghệ sĩ tập hợp làm nghề một cách đúng nghĩa.

Năm 1957, bà đứng ra lập gánh Kim Chưởng - Thanh Hương. Tuồng tích một tay bà chọn, dàn dựng và tuyển đào kép cũng do bà quyết định. Chính gánh hát của bà đã tạo dựng nhiều tên tuổi: Ngọc Giàu, Diệp Lang, Minh Chí (vua xàng xê), Phương Quang, Phượng Liên...

Bà thường chia sẻ và hết lòng giúp đỡ đào kép, công nhân hậu đài nghèo túng, khó khăn để họ có được cuộc sống ấm no mà chu toàn công việc. Với nghệ thuật, bà lên án việc “mua đào, bán kép”. Nghệ sĩ cần điều gì hợp lý, bà sẽ lo chu toàn; còn ai “làm reo, xem nghề hát như cái chợ”, bà sẵn sàng tìm người thay thế. Bà thường nói: “Mỗi ngày, nghệ sĩ chỉ sống khoảng 3 giờ trên sàn diễn nên đừng có “diễn” ngoài đời. Đừng xem mình là nghệ sĩ rồi được quyền sống giả dối. Tổ nghiệp không thương nghệ sĩ sống hai mặt”. Soạn giả Kiên Giang gọi đoàn hát của bà là “lò luyện thép”.

NSƯT Phương Quang xúc động: “Không có cô Bảy, làm sao tôi với tới HCV Giải Thanh Tâm năm 1966 cùng với nghệ sĩ Phượng Liên?”.

Khi đã rời khỏi nghề làm bầu, bà tích cực tham gia công tác từ thiện. Bà là ủy viên Ban Chấp hành Ban Ái hữu nghệ sĩ TP HCM nhiều năm liền, góp phần cùng NSND Phùng Há làm công tác thiện nguyện, giúp đỡ nghệ sĩ neo đơn, bệnh tật.

Xin thắp nén hương lòng tưởng nhớ đến bà, một nghệ sĩ đã cống hiến tuổi thanh xuân cho sàn diễn và cả cuộc đời cho nghề làm bầu. Nghệ sĩ các thế hệ hẳn sẽ luôn nhớ về bà và trân trọng những gì mà bà đã để lại cho đời.

Nghệ sĩ lão thành Kim Chưởng tên thật là Cao Thị Chưởng, SN 1926, quê ở Duyên Hải, Trà Vinh. Bà qua đời vào lúc 8 giờ 25 phút ngày 1-8 tại TP HCM, hưởng thọ 88 tuổi. Tang lễ được tổ chức tại nhà riêng - số 1079 Trần Hưng Đạo, quận 5, TP HCM. Lễ nhập quan lúc 15 giờ ngày 1-8. Lễ động quan lúc 6 giờ ngày 3-8 (mùng 8-7 âm lịch), an táng tại Vĩnh Long.

nguồn: nguoilaodong