THIÊN THẦN MONG MANH VÀ Y PHƯƠNG
Trong đêm Chúa Nhật 21-10 vừa qua, đứng trên sân khấu thính phòng Seattle, với trên 400 lượt khách đếm được, Y Phương đã thu phục trái tim khách tham dự, thính giảvà văn nghệ sĩ hiện diện: Y phục và nhân dáng trong lần trình diễn này, Y Phương như một thiên thần trong trắng một cách mong manh, xuất hiện như đến từ trời xa, hết sức thánh thiện mà cũng vô cùng đáng trìu mến.
Trong buổi ấy, Y Phương lần lượt hát tới chục ca khúc. Nhưng riêng bản “ Thiên Thần Mong Manh” thì những nốt luyến láy của các chữ tận cùng bằng (anh, ánh) hoặc các nguyên âm (u) của (thu.. ) , (o, ơ..) , (ay…) , (ững) (nào) (đã), (ắt) (thoáng) (bay), tạo từng nhạc điệu trong từng chữ riêng lẻ, như với chữ thu (u) những chữ cuối câu đầu được tận dụng để tăng thêm mức rung cảm… Tất cả đã là cơ hội để chất giọng Y Phương ngân vang lên, lúc như tiếng sáo trúc, cũng có khi mạnh và sắc như âm khàn đục ấm áp của hắc tiêu….
Sau buổi thính phòng thành công, Nam Lộc đã không hết lời khen ngợi: “ Tiếng hát hàng đầu, tỏa ra một phong cách, giọng điệu diễn tả mới lôi cuốn đặc biệt...”
Riêng nhà thơ Du Tử Lê (người có các tác phẩm qua 50 năm lần lượt được vinh danh qua vài chương trình thính phòng, không chỉ tại Seattle mà kế đó tháng 11 tại Texas, và tháng 12 tại Miradas California), đã nói về Y Phương trong phần mở đầu: “Tiếng hát gạt bỏ những nét buồn thảm trong nhạc Việt; vì đa số những ca khúc nhạc Việt vốn đã u buồn lê thê, Y Phương đã vực dậy một âm thanh trong muốt ,, mượt mà…”
Nguyên Khang nói về Y Phương: “..nhiều người đã không công bình với tài năng Y Phương, hay đã nhận ra Y Phương một cách muộn màng. Lẽ ra tiếng hát và tấm lòng này phải được đón nhận từ trước, một cách nồng nhiệt hơn nữa”
Trong cách chọn lựa hát nhạc thính phòng của Y Phương rất hợp lý với khoảng thời lượng 40% của toàn bộ chương trình thính phòng dành cho nhạc tình muôn thuở của Việt Nam từ 54-75 (với Phạm Đình Chương, Anh Bằng, Tuấn Khanh, Lam Phương, Ngô Thụy Miên, Vũ Thành An…) 30% hát những sáng tác của nhạc sĩ Việt sáng tác tại hải ngoại trong tháng năm lưu vong (trong số này có Thiên Thần Mong Manh, thơ BH, Phạm Anh Dũng phổ nhạc) phần còn lại 30% là dòng sáng tác mới không phân biệt không gian, thời gian, miễn là các ca khúc đó đang đáp ứng sự ham mộ đương thời, đánh dấu hiện thực: Từ bản Tiếng Sóng của Dương Thụ, và Trăng Úa Sao Mờ, Khát Vọng, sang tới Thiên Thần Tội Lỗi / Sỹ Đan, Cơn Mưa Hạ/ Trúc Hồ là những tình tự mới mẻ mà đằm thắm…
Nhưng dù âm điệu mới hay âm thanh quen thuộc các dòng nhạc một thời đã qua, cho tới những ca khúc đang gây tiếng vang và được đón nghe nhiều trong đời sống văn nghệ hoặc đang được đa số thính giả khát khao thưởng ngoạn… Y Phương đã buông thả đểû tiếng hát chắp cánh cho những dòng nhạc những vần thơ bay bổng, vượt thoát bay xa, và đi vào tận trái tim của mỗi người ….
Trình bày Thiên Thần Mong Manh là một thể hiện sắc thái mới của Y Phương: diễn tả thu hút, đằm thắm, trìu mến nét đắm say. Lượn múa như đã có đôi cánh thiên thần, có khi vuốt bàn tay che mặt như ngăn những dòng thương nhớ, vươn dài cánh tay như đã bay lọt gọn vào đáy trái tim khán thính giả, hoặc thả lỏng bàn tay khi diễn tả mùa thu.. Và như thiên thần hạ xuống trần gian, cô thu người trở thành gọn nhỏ và nhẹ nhàng vươn mình, nâng bổng chính thân mình vút lên như một đóa quỳnh căng mọng sức sống, gấp gáp vươn lên dâng hiến hạnh phúc cho cuộc đời.
Phần lớn trong chúng ta có nhu cầu hòa nhập trong đám đông của đa số người nghe những ca khúc quen thuộc, thường xuyên quen “tìm kiếm” lại trong một kho tàng âm nhạc phong phú. Trong một buổi lễ hội, số lượng ưa thích những ca khúc quen tên, các bài hát dễ nghe, dễ nhớ như nhu cầu thường tình vì đã thấm vào kỷ niệm, thì sẽ được tán thưởng và thích thú nghe hơn. Có phải vì vậy chăng mà các Trung Tâm ca nhạc vẫn vướng vất với các ca khúc cũ. Và như vậy thì lại tạo bất hạnh, không có đất dụng võ cho các nhạc sĩ “mới”, dù thời gian cũng đã quá “cũ”, trên 30 năm qua tại xứ người rồi?…
“Hãy cho tôi một đòn bẩy”, theo lời Newton “tôi có thể nâng một trái đất”. Cũng thế , hãy cho tôi thấy có một nhu cầu khát khao thưởng thức những tiếng lòng chân thành của những sáng tác mới, giá trị. Vì sao các nhà phê bình trong nước dám ngạo mạn nói rằng tại hải ngoại trong 3 thập niên qua không có dòng nhạc mới đáng kể!. Nói như Newton, ở đây chúng ta có thể bảo “Hãy sắp đặt cho Y Phương một sân khấu tốt đẹp, cho dù chỉ có một thính giả lẻ loi say đắm nghệ thuật lắng nghe, cho đến vài chục, vài trăm, vài ngàn.. thì Y Phương cũng đắm say ca hát vì nghệ thuật và vẫn thổn thức với trái tim còn run rẩy bồi hồi, như tâm trạng của ngày khai trường theo mẹ vào lớp học, buổi đầu tiên-ngày khai trường.
Chính Thiên Thần Mong Manh chỉ lần đầu mới hát, lần đầu thính giả mới được nghe mà như đã trải qua thân thương từ bao đời say lịm đi trong dòng đắm say … Y Phương đã say đắm hát trước một cử tọa như bị trôi cuốn vào dòng nhạc, với lời tình tự dễ thương, với tiếng hát và cung cách say đắm diễn tả có hồn của Y Phương. Phần soạn hòa âm của Huy Tâm, tiếng đàn tây ban cầm của Kim Long và key board phụ họa của Kim Thanh thật thanh thản, giản dị, chen lẫn những nốt nhạc của mùa lễ Giáng Sinh kỷ niệm, để người nghe cảm thấy lạnh toát như những thiên thần hiện xuống đang bay la đà từ trời xuống trần gian. Và người hát đã chuẩn bị cho mầu áo trắng thanh thoát thiên thần, để diễn tả đúng vai khi hát ca khúc này …
Và nhiều khán thính giả rất tán đồng với Nam Lộc, như anh Nguyễn Trọng Nghị trong đêm thính phòng Seattle đã nhận xét: “ Tiếng hát thật trân quý, xứng đáng giữ một ngôi vị cao quý đáng trân trọng…” Đó là vì Y Phương chưa có một sân khấu thực sự riêng để gửi tiếng hát mình đi xa hơn, vượt hẳn những giới hạn hiện tại ; hoặc thính giả mới chỉ nghe qua CD, cũng chưa thật sự thấm khi nghe tiếng hát này “live” thì mới thấy là tiếng hát này thật đáng yêu…
Nhạc sĩ Nguyễn Kim Long nhận xét: “ qua Thiên Thần Mong Manh, Y Phương hát lần đầu nhưng sức truyền cảm và thu hút lại vượt hơn hẳn những ca khúc thính phòng khác, trong buổi diễn…” Chắc chắn vì Y Phương muốn được nhìn thấy tiếng hát của mình có sức sống động, mênh mang trong sáng cuốn hút, một cách diễn tả mới một cách làm giàu cho nốt nhạc vốn đã có trong dòng nhạc được bay bổng hơn rung động người nghe hơn, thoát khỏi sự nghèo nàn vẫn thường trở ngại trong thơ phổ nhạc, thiếu nhạc tính và gột bỏ được những lê thê buồn bã của những âm giai xưa cũ. Một tiếng hát đi vào làng ca nhạc rất riêng tư, đặc biệt.
Thật vậy, ngay khi Y Phương trình bày các sáng tác cũ giá trị, như Nửa Hồn Thương Đau, không chỉ tại sân khấu thính phòng ở Seattle mà trước đấy tại San José với một cử tọa đông đảo giới trung niên, đã khiến cho mọi người đều xúc cảm, ngậm ngùi và yêu mến. Chính giọng cô cũng đã lột đi một lớp vỏ bọc của các thân cổ thụ, vun bón thêm linh động để thay cành thay lá những ca khúc mà cô đã và đang trân trọng.
Với các sáng tác mới, Y Phương khởi đầu góp phần làm bén rễ, vun cao xanh tốt..
Nàng chính lại là một thiên thần mong manh, nhưng có một đôi cánh nghị lực và trái tim nhân ái khi thố lộ: “ ước gì một ngày kia, khi tiếng hát đến một lúc đã vững chãi là lúc Y Phương sẽ cống hiến lại cho những kẻ cùng khốn, nơi các dân tộc còn xa lạ với văn minh, nơi ấy chưa được hưởng ánh sáng tân tiến và các tiến bộ tiện nghi.. Họ đang cần một bàn tay, một đôi chân Y Phương đặt đến với một trái tim thương yêu, dù chỉ san sẻ tình thương nhân ái, có thể chỉ trong một ngày, một đôi phút.”
Giống như Y Phương đắm say hát, và tôi cũng say đắm nghe Thiên Thần Mong Manh , và ước mong tiếng hát thiên thần ấy gửi trao hạnh phúc cho đời, một cuộc sống vốn mong manh ngắn ngủi… mà mỗi người trong chúng ta luôn cần kiếm tìm đến với hạnh phúc an bình.
* Nguyễn Kim Long
Nguồn: Báo Người Việt