Có Một Người Con Gái Tên Mai…
Bác sĩ Nguyễn Trọng Luyện
- VƯỢT TRÊN SỐ PHẬN

Sài gòn 26/7/2003…

Mùa hè năm 1995, qua các Trưởng Ngành Tráng, tôi được tiếp xúc với một nhóm khuyết tật với tên gọi Mái Ấm Hồng Ân. Đây là một nhóm khoảng hơn 10 em được các Soeur dòng Đức Bà mang về nuôi dưỡng. Lúc tôi đến, các em đang may túi thổ cẩm đem bán để kiếm thêm thu nhập cho nhóm. Các em rất dễ mến và hiếu khách, biết tôi là bác sĩ nên hỏi đủ điều liên quan đến sức khỏe các em. Gây nhiều ấn tượng nhất cho tôi là Mai, cô bé này hỏi tôi đủ thứ về sức khỏe, tôn giáo, văn hoá xã hội. Qua gần 10 năm tiếp xúc với Mai, tôi mới cảm nhận đuợc cái ý chí phi thường của em đã cố gắng thế nào để vượt qua số phận của mình.

Ra đời sau biến cố 1975, em không biết cha mẹ mình là ai và mình bị liệt tứ chi từ bao giờ. Cho đến khi có ý thức đầy đủ về bản thân mình, em thấy mình được nuôi dưỡng trong trại Phú Mỹ, một trại mồ côi của nhà nước tiếp quản từ các Soeur dòng Phaolô sau 1975. Em bị liệt tứ chi, hai bàn tay tê liệt hoàn toàn, và hai cánh tay còn cử động được chút ít, nhưng hai chân thì teo đét và biến dạng. Em chỉ nằm một chỗ với tư thế gập người lại và chồm ra phía trước, bụng phải ép sát nền gạch để làm điểm tựa cho đầu có thể ngẩng lên.

Năm 1992, trước tình hình quá khó khăn của đất nước, thiếu thốn mọi bề, nằm một chỗ với những buồn chán và tuyệt vọng, em muốn tìm cho mình một niềm tin để làm chỗ dựa cho cuộc sống. Thấy vậy, một vị ân nhân đã mang em đến với Thiên Chúa. Từ ngày biết Chúa, em cảm thấy bớt tủi thân hơn, em luôn tìm được sự đồng cảm với Người vì Chúa Giêsu là bạn của những người bất hạnh, cùng khổ, và bệnh tật. Mỗi ngày trôi qua, em luôn tâm sự, chia sẻ nỗi niềm của mình với Người qua những lời cầu nguyện. Một điều khó khăn mới lại xảy ra với em, vì là trại mồ côi của nhà nước nên việc em theo đạo không được hoan nghênh lắm.

Rồi cái gì phải đến đã đến, do mâu thuẫn giữa em và Ban Quản lý trại mồ côi, Mai và một số bạn quyết định trốn khỏi trại và bắt đầu cuộc sống lang thang tự lập trên đường phố Sài Gòn. Vật lộn để kiếm sống giữa chợ đời, em đã nếm đủ mùi vị của ngọt, bùi, đắng, cay. Em đã thấm thía cái mà người ta gọi là «thế gian.» Không tuyệt vọng, em biết Thiên Chúa đang đồng hành với mình trên mọi nẻo đường và sẽ giúp em vượt qua tất cả. Rồi niềm mơ ước về một mái ấm gia đình cuối cùng cũng đã đến. Thiên Chúa, Người đã nghe lời khẩn cầu của em. Nhân một cuộc gặp gỡ giữa em với các cha và Soeur, Soeur Thảo dòng Đức Bà đã nhận em về với Mái Ấm Hồng Ân. Cuộc sống mới bắt đầu, dưới sự giúp đỡ của các Cha, Soeur và quí vị ân nhân, các em được học hành và cùng nhau lao động để kiếm thêm thu nhập.

Là người bạn, người anh tinh thần của nhóm, tôi thường đến Mái Ấm Hồng Ân để chăm sóc các em. Vốn là một thầy thuốc nên thực sự thâm tâm tôi cũng muốn tìm hiểu thêm về sự phát triển tâm sinh lý của các em khuyết tật. Mai luôn tỏ ra là một em có ý chí đáng ngạc nhiên, thời điểm ấy Việt Nam là một trong những nước nghèo trên thế giới, làm gì có hệ thống máy vi tính để hỗ trợ việc học tập cho người khuyết tật, em phải nhờ bạn đẩy xe lăn đến trường học như những em học sinh bình thường khác, hai bàn tay bị liệt không cầm bút được nên phải kẹp cây bút giữa hai cổ tay để viết những giòng chữ nguệch ngoạc lên trang giấy.

Em ham học đến nỗi đôi khi điều này có hại cho sức khỏe của em, khiến tôi phải can thiệp vì những vết trầy sướt, lở loét trên cơ thể em do di chuyển và ngồi lâu trên xe lăn. Một kỷ niệm đáng nhớ, lúc đó lớp Anh văn của Mai học trên lầu, tan học bạn đẩy xe lăn xuống cầu thang sơ ý để tuột tay làm em và xe lăn lao từ lầu một xuống đất té lăn quay, ê ẩm cả người. Về nhà, em giấu không nói với ai trong Mái Ấm vì sợ mọi người sẽ không cho em đi học nữa, em cắn răng chịu đựng cho đến khi chị Nga, một Huynh Trưởng Hướng Đạo cũng là ân nhân của nhóm tình cờ đến thăm, thấy em nôn mửa và lơ mơ, nên điện thoại gọi tôi đến khám, biết em bị chấn thương sọ não do té, tôi vội đưa em vào ngay Bệnh viện Chợ Rẫy theo dõi, may sao không phải can thiệp phẫu thuật.

Học hết cấp Trung học rồi lên Đại học Khoa Xã Hội Học. Cầm cuốn luận văn bảo vệ văn bằng Cử Nhân em nhờ tôi góp ý, đọc đi đọc lại tôi thấy nội dung khá đầy đủ, minh họa phong phú và đặc biệt đề tài mang tính nhân bản cao, điều mà nhiều đề tài về Xã Hội Học ngày nay không có được. Em đã bảo vệ thành công đề tài: “Tìm Hiểu Một Số Thuận Lợi và Hạn Chế Trong Tiến Trình Hội Nhập và Phát Triển của Người Khuyết Tật tại TPHCM” với số điểm tối đa. Hiện tại có một tổ chức từ thiện dạng công ty nhờ em phụ trách tư vấn cho các em đường phố và đối tượng cai nghiện ma túy, nhưng em chưa nhận lời vì em cần nghỉ ngơi một thời gian sau khi đã vắt kiệt sức cho công việc đèn sách.

Cha ông ta có câu "Có công mài sắt có ngày nên kim" điều này ai cũng biết, nhưng điều đáng khâm phục là người mài nên kim ở đây lại là một thiếu nữ khuyết tật liệt tứ chi và mồ côi! Ngẫm nghĩ về điều này, mỗi ngày tôi luôn tự hỏi: ‘Với một cơ thể khoẻ mạnh, một gia đình đầy đủ tôi đã làm được gì cho bản thân, gia đình và xã hội chưa?’

Lời cuối

Sàigòn, 23 giờ ngày 19 tháng 01 năm 2006…

Tôi vừa hoàn tất chuyến công tác của Bệnh viện tại Xã Iapia, huyện Chưprông, tỉnh Gia Lai, về đến nhà Thu Trang, vợ tôi nói: “Bé Tư ở nhóm khuyết tật Hồng Ân báo tin Mai bị bệnh nặng phải đưa vào Bệnh viện rồi!” Không kịp thay quần áo, tôi vội lấy xe chở Trang đến ngay Mái Ấm của các em đang ở đường Cách Mạng tháng 8 gần nhà thờ Chí Hòa để hỏi thêm tin tức.

Thật không may, cùng lúc đó, xác của Mai cũng vừa được xe bệnh viện chở về đến nhà. Tôi và Trang thẫn thờ: "Sao nhanh thế? Mới đưa vào Bệnh viện có một ngày thôi mà!" Mai được đặt nằm ngửa trên cái phản thấp, hai tay buông lỏng, hai chân co quắp, mặt môi tím ngắt, mắt nhắm nghiền, miệng há ra trông thật thảm thương. Vây quanh Mai là các em khuyết tật bò xung quanh, em nắm tay, em bóp chân, em níu áo Mai khóc la kêu gào thảm thiết:

- “Chị Mai ơi sao chị bỏ chúng em, không có chị chúng em biết làm gì đây, chị tỉnh lại đi chị Mai ơi!!!....”

Một em quay lại nói với tôi:

- “Anh Luyện ơi! Anh là bác sĩ anh cứu chị Mai đi.”

Em khác lại nói:

- “Anh Luyện ơi, miệng chị Mai há ra xấu lắm, anh làm cho miệng chị Mai khép lại đi.”

Tôi chêm đầu của Mai cao lên và lấy tay khép nhẹ miệng của Mai lại để cố định cằm cho khỏi rớt xuống, chợt các em đồng loạt la lên: “Chị Mai đau! Chị Mai cắn lưỡi kìa anh ơi . . .” Tôi thật sự thương cảm quay lại nhìn các em mờ mờ qua làn nước mắt của mình, trong tâm tưởng các em, chị Mai thân yêu của mình vẫn còn biết đau…

Sau khi Mai lấy được văn bằng cử nhân về ngành Xã Hội Học, em thường trao đổi với tôi về hoài bão sẽ làm một điều gì đó cho các bạn trong mái ấm của mình nói riêng và cho những người khuyết tật nói chung. Sau một thời gian tìm hiểu và thử việc, em tham gia làm việc cho một chương trình có tên "Người Khuyết Tật và Phát Triển," chương trình này cũng do một chị khuyết tật thành lập dưới sự giúp đỡ của các tổ chức từ thiện trong và ngoài nước. Em phụ trách thư viện và trang web cho công ty này, hàng ngày sau giờ làm việc tại công ty, đêm về nhiều khi em làm việc trên máy vi tính đến 3 giờ sáng. Làm được bốn tháng, thấy em hay bị ho về đêm, các bạn khuyên Mai nên đi bệnh viện khám, Mai không chịu, nói mình chỉ bị cảm sơ thôi không có gì phải lo, và em tiếp tục công việc của mình. Một hôm Bé Tư thấy bạn mình có triệu chứng khó thở mới bảo các bạn đưa Mai vào Trung tâm chẩn đoán y khoa ở đường Hoà Hảo khám. Ở đây các bác sĩ phát hiện em bị bệnh phổi rất nặng nên chuyển em qua Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, do bệnh tình quá nặng em đã qua đời sau 24 giờ hồi sức tích cực không hiệu quả…

Tiễn biệt Mai lần cuối cùng, chúng tôi đưa em đến nhà thiêu Bình Hưng Hòa. Chung quanh Mai là các bạn khuyết tật, khiếm thị, thiểu năng thuộc các mái ấm trong thành phố, những người bạn đã từng kề vai sát cánh với Mai trong Tráng đoàn Trưng Vương, trong những trại hè Kết Thân hàng năm, các công tác từ thiện, và ở các buổi tĩnh tâm dành cho người khuyết tật. Vòng ngoài có quý cha, quý thầy, các Soeur và nhiều khuôn mặt làm từ thiện trong thành phố mà tôi đã hân hạnh được gặp gỡ nhiều lần qua các buổi giao lưu, công tác. Đứng trước linh cửu của Mai, Linh mục của giáo xứ Chí Hoà nói lời tiễn biệt:

“…Thiên Chúa đã giao cho chị Mai một số vốn thật ít ỏi để làm hành trang trong cuộc sống trần thế này, chị đã làm hết sức mình để sinh lời dựa trên số vốn nhỏ nhoi khiêm tốn đó, chị Maria-Têrêsa Nguyễn Thị Mai đã sống một cuộc sống hết sức ý nghĩa. Cuộc đời chị toả sáng mà ai trong chúng ta cũng phải ngưỡng mộ, khâm phục. Nay chị đã ra đi, để lại trong lòng chúng ta một niềm thương tiếc vô bờ…Tạm biệt chị Maria-Têrêsa…”

Giọng vị linh mục nghẹn lại, ai trong chúng tôi cũng không cầm được nước mắt. Linh cửu của Mai từ từ được hạ xuống lò thiêu, các em khuyết tật khóc to hơn:

- “Chị Mai ơi! Sao chị lại bỏ chúng em mà đi.”

Một em khuyết tật bị liệt bốn chi nhoài người theo chiếc hòm, miệng nói với theo:

- “Chị Mai ơi chờ em với, em sẽ đi theo chị, chị Mai ơi! chị Mai ơi!...” Hai người bên cạnh kéo em lại để em khỏi bị ngã, những bạn khác vừa khóc vừa cầm những đóa hoa ném theo chiếc hòm đang từ từ hạ thấp dần xuống tầng thiêu xác.

Một mình trên đường về, Sài Gòn chiều thứ bảy đang nhộn nhịp vào Xuân, nào mấy ai biết có một cô bé khuyết tật mồ côi, bằng nghị lực phi thường, đã vượt qua số phận phận nghiệt ngã, cố vươn tới một hoài bão to lớn, tốt đẹp dành cho đồng loại của mình. Khi tay em vừa chạm tới được hoài bão đó, thì quỹ thời gian của đời mình không còn nữa, em đã ra đi…

Ngoài kia, tia nắng vàng rực rỡ vẫn “vô tư” phân phát một cách hào phóng cho mọi người: cho ông giám đốc cao sang, cho bác xích lô nghèo hèn, cho chị công nhân, cho các cụ già và cho cả các cậu ấm, cô chiêu mặc những chiếc váy sặc sỡ, cũn cỡn ôm siết nhau trên những chiếc xe đời mới lao vút trên đường. Nhưng sao lại quá keo kiệt với em?

Vĩnh biệt Mai thân yêu! Nguyện cầu mọi sự tốt lành sẽ cùng đi với em đến cõi đời đời…