Welcome Guest! To enable all features please Login or Register.

Notification

Icon
Error

Lai Hồng và Miếng Ngon Quê Hương
hoa xuong rong
#1 Posted : Saturday, March 31, 2007 4:00:00 PM(UTC)
hoa xuong rong

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 265
Points: 0

MIẾNG NGON QUÊ HƯƠNG

Trần thị Laihồng


Trở về từ chuyến viếng thăm quê hương, nhiều bà con bạn bè ân cần thăm hỏi. Một số còn tò mò hơn về những món ăn bên nhà, nhất là những "đặc sản" từng vùng.
Nói về"đặc sản" , tức là những sản phẩm đặc biệt, mà riêng về miếng ăn thức uống, Việt Nam bây giờ không thiếu chi sơn hào hải vị quí hiếm. Sơn hào có thịt khỉ thịt voi thịt gấu thịt cọp thịt heo rừng thịt cheo thịt trút thịt trăn thịt rắn ... Hải vị có rắn đẻn cá óc-nóc nhum đồn đột hải sâm hải mã ... Còn phải kể "quí vị" ruộng rẫy cào cào châu chấu sâm cầm kỳ nhông cắc kè ... không xiết !
"Đặc sản" nếm trong đời, hẳn nhiều người lưỡi từng tê tân khổ. Dở ngon, ít nhiều, không quan trọng. Điều đáng kể là có nhiều miếng ngon chẳng phải hiếm hoi trân quí, nhưng một khi đã thấm đậm khẩu vị cùng tâm ý, còn nhớ mãi cả đời.


Miếng ngon quê hương của tôi, có ba món đáng gọi là "đặc sản."

Đầu tiên, là Cơm Nắm, còn gọi là Cơm Vắt hay Cơm Bới.

Cơm nấu bằng gạo tẻ. Gạo gie gạo dự nàng hương nàng hai tám xoan tám thơm nanh chồn ... Chỉ cần một loại gạo dẻo, thơm, mềm. Được gạo mới càng hay. Khi nấu, thêm vài lá dứa cho thơm. Nấu khéo vừa chín, không khô, chẳng nhão, hạt cơm vừa nở đúng độ. Dùng mo cau non, loại mo bao quanh buồng cau, mỏng mềm, không phải mo bẹ lá. Cơm vừa chin tới xới ra mo cau sạch, nhồi nhanh mạnh tay nhiều lần cho hạt cơm dẻo mềm nhuyễn nhừ dính sát nhau thật mịn, rồi nắm lại.
Tùy sở thích, nắm cơm có hình dáng tròn đầy cỡ miệng chén, hoặc vuông vức dẹp hơn cái bánh chưng, hay một thỏi tròn lẳn có đường kính nhỏ hơn miệng chén và dài khoảng một gang tay. Nắm cơm để nguội, gói lại trong lá chuối hay lá sen xanh mượt, hoặc mo cau mềm, để giữ khỏi bị khô.
Thức ăn kèm cơm nắm thường là muối mè trộn đậu phụng rang vàng giã nhuyễn. Có thể thêm tí đường. Sang hơn thì dùng thịt ruốc chà bông hay giò lụa chả quế. Rất đơn giản thì chỉ cần chấm lát cơm nắm mềm mịn vào một chút nước mắm ngon, là đủ. Người Hà Nội dùng cơm nắm xong, có bát nước chè tươi hay trà Thái Nguyên, rồi hút một điếu thuốc lào.
Dân Quảng Trị Thừa Thiên thích cơm nắm với cá hẻn - cá trê nhỏ - kho khô, hoặc muối sả. Sả tươi băm nhuyễn xào với mỡ gáy cắt hạt lựu, có tỏi, ớt bột, thịt heo hay bò băm, trộn thêm mè rang vàng giã hơi dập, và mắm ruốc. Mắm ruốc, không phải mắm tôm. Ngoài ra, giản tiện dễ dãi hơn, chỉ cần chấm cơm nắm với mắm ruốc có rắc chút ớt bột. Người miền Trung ăn cơm nắm - còn gọi là cơm bới - như vậy kèm thêm trái khế chua hay ngọt. Ăn xong làm một đọi nước chè tươi nấu có vài lát gừng. Tuyệt!

Miếng cơm nắm tôi được ăn lại, không phải tại quê miền Trung, mà tại một con ngõ nhỏ phố phường Hà Nội.
Sáng hôm ấy một mình lang thang khu "phố Tây," nhìn lại những căn biệt thự thời Pháp thuộc nay đổi chủ, vui chân về phía sông Hồng, cuối phố Trần Hưng Đạo, thấy hai bên Bệnh viện Việt Nam có hai con ngõ ngồ ngộ. Rẽ vào một. Ngõ 90.
Đang đi, bỗng nghe một giọng rao cao vút "Ai cơm nắm! Cơm nắm muối vừng đê ... !" Nhìn lại, một chị áo cánh trắng quần đen nón lá, dắt xe đạp. Chiếc xe thồ phía sau một thúng lớn đậy lá chuối, bên trên lủ khủ mấy hộp nhựa trắng đục đậy kín, ngăn nắp xếp trên một cái mẹt vừa nhỉnh hơn miệng thúng, và trên cùng là vài chiếc mẹt cỡ nhỏ hơn.
Chị dừng xe bên lề, dưới gốc bàng lá đỏ, cạnh một quán ăn nho nhỏ. Tôi cũng dừng cạnh chị, lân la làm quen bằng cách mua một nắm cơm trong lá chuối, kèm vài miếng giò quế và tí muối vừng. Vài khách trong quán cũng gọi mua. Khi chị ngừng tay, tôi bèn hỏi chuyện.
Chị cho biết gốc làng Liên Xá huyện Yên Mỹ tỉnh Hưng Yên ngay phía Nam Hà Nội, cùng quê với danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác. Đôi mắt đen của chị lấp lánh dưới vành nón lá gợi nhớ quan họ lấp lánh là lấp lánh ơi ... Đôi mắt đen phản chiếu màu nắng, sáng ánh nét vui khi chị nhìn tôi :
- Con ngõ này ngộ lắm. Có khi người ta gọi là Ngõ Không Tên, nhưng nhiều khi được gọi là Ngõ Nguyễn Tuân đấy cô ạ.
Thấy tôi nhướng mắt sắp mở miệng hỏi, chị tươi cười giải thích :
- Cháu mới theo nghề này mấy năm đây thôi. Trước mẹ cháu đội thúng cơm nắm đi bán, và từng gần như mỗi ngày vào con ngõ này là được ông ấy gọi mua. Mẹ cháu bảo lúc sinh thời nhà ông lúc nào cũng lắm bè bạn vang vang vui chuyện. Con ngõ nay được mang tên Ngõ Nguyễn Tuân vì dạo ấy nhiều khách bốn phương đến tìm ông, ra vào tụ họp hàng ngày.
Tôi ngây người, nhớ Tóc Chị Hoài Chùa Đàn Vang Bóng Một Thời ... Nguyễn Tuân, người từng đi và viết nhiều từ hơn nửa thế kỷ trước, từng sống trong ngõ này, từng kể nhiều chuyện về miếng ăn thức uống, từng cơm nắm chấm nước mắm ...
Chị cơm nắm kéo tôi về thực tại :
- Mười mấy năm trước, làng Liên Xá cháu đã tươi mươi* trổi dậy nhờ nghề cơm nắm. Mấy năm gần đây, cơm nắm không cạnh tranh nổi với vô số "đặc sản" tân kỳ kinh tế thị trường của nhiều hàng quán la liệt khắp phố phường Hà Nội. Tuy nhiên, cũng còn người yêu cơm nắm. Hầu hết là giới công nhân chân tay, một số người Hà Nội hoài cổ, và - chị ngập ngừng nhìn tôi rồi nói tiếp - còn lác đác vài người hoài hương như cô đây.
Tôi mỉm cười chịu nhận :
- Cơm nắm ăn chắc bụng. Nếu ở nhà thì tôi đã ăn cơm nắm với cá kho khô. Cơm với cá như mạ với con mà lị !
Chị cười vui với lời ví von của tôi. Nụ cười tắt ngay và đôi mắt đen sáng bỗng tối sầm :
- Nghề này hết thời rồi. Ngày xưa ra đi ngó trước ngó sau, ngó nhà mấy cột ngó cau mấy buồng. Bây giờ nhà chẳng cần cột vườn không trồng cau. Nhà bây giờ bê-tông với gạch, vườn bây giờ đất đai đắt đỏ nên bỏ vườn chặt cây bán đất cất nhà. Cau chẳng mấy ai ăn nên chẳng ai thiết trồng lại. Xưa dùng mo cau non nắm cơm, bây giờ dùng khăn vải thay vào đấy cô ạ.
Tôi nhìn gói cơm nắm như một bạn cũ lâu ngày gặp lại. Người bạn chân quê ngày xưa nay theo cuộc đổi đời đưa đẩy đã được sửa sang nhan sắc để đi vào phố thị. Ngậm miếng ngon cơm nắm, bỗng thấy mình vụt biến thành bà mẹ quê còm cõi áo cánh nâu khăn mỏ quạ tựa gốc cau sau hè có buồng hoa đuôi phượng le te trắng ngà tỏa hương dìu dịu. Ngoài kia, cánh đồng lúa con gái đương thì rì rào dào dạt sóng. Nắng bỗng thẫm lại. Một đám mây giăng ngang rồi trôi đi. Giải nắng lại sáng rực trôi trên đồng ruộng.
Miếng ngon quê hương thân thương ngọt bùi chưa nuốt trọn bỗng thấy nghẹn ngào. Lòng ngậm ngùi không vui. Có phải tại mình vô tình - hay cố ý - uống hai lần trong cùng một dòng sông, dẫu là sông Đào ?


Miếng ngon quê hương của tôi, sau Cơm nắm, là Xôi Lúa.

Những ngày ở Saigòn, khi được hỏi về những món ăn ưa thích, tôi chỉ xin Xôi Lúa. Ai cũng ngạc nhiên, nhưng không thắc mắc.
Họ không thắc mắc, nhưng tôi thì có. Xôi Lúa dùng gạo nếp, bắp, đậu xanh, hành phi mỡ hay dầu, và tí đường. Vậy sao gọi là Xôi Lúa ?
Gạo nếp có khắp cùng thế giới, và quê ta có đủ từ nếp dài nếp tròn nếp đen nếp hồng nếp than nếp quại nếp cẩm nếp vàng nếp hương ... Nhưng Xôi Lúa chẳng lẫn hạt lúa nào, ý nói hạt lúa nguyên vỏ trấu. Mà gạo nếp gạo tẻ khi còn vỏ đều gọi chung là lúa, lúa nếp lúa tẻ. Vậy sao lại là Xôi Lúa ?
Giở Miếng Ngon Hà Nội của Vũ Bằng mong tìm tông tích, thấy bài về Ngô Rang "... ngày xưa còn bé, tối đến cứ ra dưới gốc đèn dầu Hàng Trống, mua lúa nướng về ăn ... cầm ấm cả bàn tay." Lúa nướng ? Lạ ! Mãi cả hai đoạn sau đó mới thấy nói rõ "... mà có thế mới thật cảm giác được hết cái thú ăn ngô nướng về mùa đông !" **À, lúa nướng, tức là ngô nướng.
Nhưng tại sao từ lúa lại đổi sang ngô ? Lại tò mò. May khi xem Việt Nam Bách Khoa Toàn Thư, Vân Đài Loại Ngữ của Lê Quí Đôn, giở chương Phẩm Vật Loại, bắt được nguồn gốc : Lúa ngô, tên chữ Ngọc thục thử, du nhập từ Trung Hoa vào Việt Nam thế kỷ 17. ***
Lục trí nhớ, dấu vết lúa ngô được ghi trong ca dao xứ Nghệ : "Ai về làng Vọt mà coi, tháng hai đã phải cạp cồi ló (lúa) ngô." Còn bắp, thì giải thích bằng hình dáng trái không thuôn dài mà lại ngắn đẫn mập ú tựa bắp chuối.
Vậy, ngô rang, xôi lúa, hay bắp luộc, mang quá trình đổi thay ngôn ngữ cả ba trăm năm, đi từ văn chương bác học Ngọc thục thử vay mượn xa vời, tìm đủ cách hội nhập bình dân, thay hình đổi dạng từ Lúa Ngô, Lúa Ngô Bắp, rút gọn thành Ngô, cuối cùng nôm na là Bắp, nói lên ai cũng hiểu được.
Nguồn cội bắp còn trong vòng mơ hồ, nhưng kể lâu đời sử sách thì Mễ có bắp từ 7 ngàn năm nay, châu Mỹ có khoảng 3 ngàn năm, Trung Hoa có từ rất xưa không biết tự bao giờ, còn Việt Nam ta có từ thế kỷ 17, tức là cách đây hơn ba trăm năm. Sơn Tây là nơi đầu tiên trồng bắp, Bắp ngon có tiếng thì Nghệ An Sơn Tây Thái Nguyên Lạng Sơn, bắp cồn ở Huế, và bắp Biên Hòa. Có bắp tẻ bắp nếp bắp lòn bắp trắng bắp ngũ sắc bắp mọi ...
Hạt bắp phơi khô chà sạch mày, ngâm nước qua đêm rồi hầm nở bung, trộn chung với nếp hông chín mềm. Đậu xanh đãi vỏ sạch, hông chín, giã nhuyễn, nắm lại, cắt nhỏ rải đều trên đĩa xôi bắp. Hành hương phi vàng với mỡ hay dầu, rắc rưới lên trên cùng. Muốn ngọt, cho tí đường. Có thể thêm muối mè rang vàng, tùy thích.
Ngày rời Việt Nam, tôi cũng chỉ xin một gói Xôi Lúa đem theo ăn đường, thay vì phải ăn những "đặc sản" máy bay.
Giở gói lá chuối bọc ngoài, bên trong là chiếc lá bàng rực rỡ roi rói tươi màu hổ hoàng, bao quanh những hạt ngọc xôi và bắp long lanh óng ánh, nằm ngoan dưới lớp đậu vàng mịn, bên trên điểm những khoanh hành hương xém nâu. Xúc một muỗng cho vào miệng, quyền quyện ngọt bùi những tặng phẩm mộc mạc ruộng rẫy bưng biền. Nghe những hương vị quê mùa thấm vào lưỡi qua khẩu cái trôi xuống cổ họng rồi vào bao tử, cảm thấy con tì con vị nở ra chín khúc tựa chín con rồng đồng bằng miền Nam.
Từ tầng mây cao ngất, tưởng nghe được tiếng rao lảnh lót " Bắp Biên Hòa nóng hổi vừa thổi vừa ăn nè !" mỗi xế chiều ở Saigòn, và văng vẳng đâu đây vọng lại câu hò trên bến Thủ Thiêm bắp non mà nướng lửa lò .


Miếng ngon quê hương của tôi sau Cơm nắm và Xôi Bắp, là Măng.
-




Muốn ăn măng trúc măng giang
Măng tre măng nứa, chè bàng cơm lam


Chè bàng cơm lam thì không ham, nhưng măng thì bất cứ nấu nướng cách nào tôi chẳng bao giờ khước từ.
Trước khi nói về măng, mầm non của tre trúc, bản năng tò mò của tôi nổi dậy. Bèn tìm tòi lục lọi, được biết tiếng Việt cổ gọi tre trúc là pheo, đến nay vùng Nghệ An Hà Tĩnh, Quảng Bình Quảng Trị Thừa Thiên vẫn còn dùng cụm từ tre pheo* này.
Tre trúc hay tre pheo cùng họ hàng với lúa và bắp, đều thuộc họ Hòa Bản, gọi nôm là họ nhà cỏ - Poaceae, nguyên gọi là Graminaea - gồm nhiều họ phụ và có cả ngàn loại, được trồng nhiều nhất bên Tầu, Nhật và Ấn độ. Bên ta có khoảng 300 loại : bương giang hóp luồng nứa lồ-ô, tre đốm tre đen tre vàng tre la-ngà tre miễu, tầm vông mạnh tông tre ống điếu tre bụng Phật, tre xiêm tre nghệ ... vô số kể !
Tre trúc khác nhau về hình dáng, kích thước, màu sắc, tầm cỡ, nhưng cùng chung đặc tính là mọc thành rừng lũy lùm cụm bụi, và mọc rất nhanh. Một đặc tính khác, là phải cả 30, 60 hay đến 120 năm mới ra hoa. Hoa kết quả là rừng tàn lụi. Mãi 5 đến 10 năm sau mới có rừng khác nhờ hạt nẩy mầm và măng mọc từ rễ ngầm. Hạt tre ăn được, từng là thức ăn trong những trận đói lớn tại Ấn Độ và Trung Hoa. Bài này chỉ nói về măng, miếng ngon quê hương, nên chỉ vòng vo đôi chút về tre trúc màø phải riêng một bài dài mới có thể kể hết được.
Về ẩm thực, măng có đặc tính thấm đậm hết hương vị ngon ngọt của bất cứ loại tôm cá thịt nào nấu chung, biến hương vị các thứ đó thành của nó, miếng măng trở thành ngon hơn gấp bội.
Xưa cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm ẩn nhàn đơn giản thu ăn măng trúc đông ăn giá, nhưng không thấy ghi nấu nướng ra sao. Măng gần gũi với dân gian hơn.

Ai về nhắn với họ nguồn
Măng non gửi xuống cá chuồn gửi lên


Măng kho cá chuồn cá đối cá chẻm cá dầy cá diếc cá măng ... bất cứ loại cá béo nào. Tuyệt nhất là măng kho cá mòi. Tỉnh Bình Thuận ê hề cá, người Bình Thuận chê cá mòi quá béo nhưng không chê măng kho cá mòi, và chỉ chiếu cố những miếng măng mặn mà.
Ngoài ra, măng còn được kho với tôm và thịt heo, hoặc chỉ cần thịt mỡ có da, và nêm thêm mắm ruốc. Trời trở mùa se lạnh, nấu nồi cơm vừa chín tới, ăn với măng kho ruốc điểm ớt bột cay cay, hết sẩy !
Một câu nói vui líu lưỡi trêu nhau là xắt măng vằm măng chắm nước mắm, để tả món dễ làm nhất của măng. Măng luộc kỹ cắt mỏng thái sợi - hoặc băm/vằm - bóp ráo nước đem chấm nước mắm ớt đường chanh tỏi. Chỉ ăn đơn sơ như vậy, hoặc kèm cá mòi cá trê nướng vàng dòn.
Cầu kỳ hơn tí thì có món măng trộn. Cũng xắt măng vằm măng, trộn cùng tôm thịt luộc cắt mỏng, mè rang giã dập và rau răm thái nhuyễn, rưới nước mắm ớt đường chanh tỏi. Dùng bánh tráng dày nướng vàng xúc ăn.
Món măng xào đặc biệt ý nhị là :

Măng non nấu với gà đồng
Chơi nhau một chuyến xem chồng về ai


Măng này phải là măng le măng tầm vông hay mạnh tông là ba thứ ngon nhất, loại tre cật đặc ruột, vừa mềm vừa dòn. Những lát măng nõn nà màu ngà chen giữa những miếng gà đồng (thịt ếch), bày rõ cặp đùi non trắng mịn óng mượt e ấp giữa đám hành lá màu lụa hoa hiên hoa thiên lý, những cọng ngò ngăn ngắt xanh và mấy cọng ớt đỏ hồng. Rất gợi tình ! Đúng là lơ mơ có kẻ mất chồng như chơi !Ngoài món măng xào gà đồng, măng còn đi chung các thứ rau đậu khác kèm với bất cứ loại thịt nào - tôm gà heo bò ... - hoặc chỉ cần đậu phụ, là đầy đủ chất tươi có cả khoáng và đạm.

Măng giang nấu cá ngạnh nguồn
Đến đây em phải bán buồn mua vui


Măng giang là mầm loại tre lóng dài rỗng ruột, đem bào mỏng muối chua để dành. Đến mùa cá ngạnh nguồn béo ngậy bụng trứng ửng hồng, đem nấu canh có cà chua ớt đỏ phi lên cho nước dùng óng ánh tươi, trên rắc tiêu cho ngọt rắc hành cho thơm. Măng giang và cá ngạnh đi vào văn chương bình dân, trong khi các thứ canh măng chua khác cũng dùng cá - bông lau diếc hanh kình thu thác lác ... - không được may mắn đó, có lẽ vì không mang nỗi buồn xa xứ như người nấu canh cá ngạnh.
Miền Trung có món canh thập toàn - nôm na là tập tàng - gồm trên dưới mười thứ rau, nấu với tôm khô giã dập hay tôm tươi bóp dẹp, thịt nạc heo băm nhuyễn hoặc giò sống. Ngoài rau, còn có măng vòi. Măng vòi là mầm non của hóp và tre nhỏ. Mồng tơi bồ ngót mềm dịu, bát bát rau má mềm dòn, rau sâm rau sam mềm chua, rau đay mềm rền, mướp hương mềm ngọt ... trong khi măng vòi sần sật dòn. Các thứ rau mướp xanh ngăn ngắt lẫn vào nhau, tôn màu trắng lụa nõn nà của những lát măng bào mỏng mịn. Đùa cuộn rau và măng giữa răng, cắn đệm một quả cà pháo nhỏ muối xổi đã quẹt tí mắm tôm, cảm thấy miệng lưỡi ôm trọn hương vị vườn rau sau nhà mẹ.
Măng vòi thái sợi có mặt trong món mắm tôm chua Huế, trộn lẫn những lát tỏi mỏng, sợi riềng màu ngà, thú đủ ngọc thạch, ớt đỏ tươi, và cà-rốt màu gạch non. Mắm tôm chua kẹp thịt heo luộc kèm khế chuối chát vả rau sống, ăn với cơm rất đậm vị, mà với bún cũng hết ý.
Nói tới bún, phải kể bún gà bún vịt bún ngan, gọi chung là bún xáo măng. Món xáo măng đặc biệt nhất không biết mấy ai được thưởng thức thực, hay chỉ biết qua ca dao:

Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng ...


Măng với bún, không ai quên được bún măng khô hầm giò heo nấm mèo đông cô. Măng khô ngon phải là măng đặc ruột dày miếng như măng lưỡi heo lưỡi trâu lưỡi bò, luộc đi luộc lại thay nước kỹ hầm mềm rồi mới nêm nếm nấu nướng. Tết đến, từ Bắc chí Nam qua hải ngoại, hầu như nhà nào cũng có nồi măng khô hầm giò. Hết Tết, các thức ăn thừa được dồn vào nồi hầm này, đệm thêm cải cúc cải cay cải xanh cải trắng, là có đủ hương vị thơm ngon béo bổ ngọt bùi.

Miếng ngon quê hương của tôi, dẫu xa xôi hải ngoại cũng vẫn dễ kiếm tìm, bởi chúng nằm chính trong trái tim, trong máu thịt mình. "Đặc sản" quê mùa mộc mạc như những thứ vừa kể nếu không trồng trỉa được, không tìm đúng gốc Việt thì gốc Hoa gốc Hàn gốc Lào gốc Miên gốc Nhật gốc Thái gốc Phi gốc Mỹ gốc Mễ ... Trong ba ngàn cõi ấy****, gốc nào lại chẳng có cội nguồn từ lòng đất, quê hương của con người, riêng chi Đất Mẹ !

Hoa bang, 2003

________________________________________________________________

Chú thích :

* Tươi mươi : sống; pheo : tre, tiếng Việt cổ, theo Bác sĩ Nguyễn Hy Vọng, Từ điển Nguồn gốc Tiếng Việt, sắp xuất bản
** Vũ Bằng, Miếng Ngon Hà Nội, Nam Chi Tùng Thư, Saigòn 1960
*** Lê Quí Đôn, Vân Đài Loại Ngữ, Việt Nam Bách khoa Toàn thư, Nhà Xuất bản Miền Nam, Saigon 1973
" Ngọc thục thử : Về ngọc thục thử, sách Bản thảo nói rằng : "Ngọc thục thử cũng giống như cây ý dĩ, cây cao độ ba, bốn thước, trong giữa cây có một cái bọng, trên cái bọng có râu trắng. Cái bọng ấy mà nứt, thì lòi ra hạt chi chít với nhau, sắc vừa vàng, vừa trắng, đem rang lên ăn được. Khi rang thì nó nở bỏng trắng, như rang thóc nếp; ăn bỏng ấy thì thân thể điều hòa, miệng ăn biết ngon (điều trung khai vị)" Nước Nam ta gọi thứ ngọc thục này là lúa ngô (bắp). ... Hồi đầu đời Khang Hy (1662 - 1723), Trần Thế Vinh người huyện Tiên phong (Sơn Tây) sang sứ nhà Thanh, mới lấy được giống lúa ngô đem về nước. Suốt cả hạt Sơn Tây nhờ có lúa ngô thay cho cơm gạo."
**** Thiền sư Thiền Chiếu đời Lý, thế kỷ 11
Đạo vốn không nhan sắc
Mà ngày một gấm hoa
Trong ba ngàn cõi ấy
Đâu chẳng phải là nhà
Trích Võ Đình, Một Cành Mai, An Tiêm, Paris, sắp xuất bản


Nguồn: Gió-O.com
Phượng Các
#2 Posted : Monday, April 2, 2007 10:39:38 AM(UTC)
Phượng Các

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 18,432
Points: 19,233
Woman
Location: Golden State, USA

Was thanked: 646 time(s) in 606 post(s)
Mãi tới hôm nay tôi mới biết lúa ngô là bắp.

lúa ngô là cô đậu nành
đậu nành là anh dưa chuột
dưa chuột là ruột dưa gang (gan?)
dưa gang cùng hàng (là nàng) dưa hấu
dưa hấu là cậu lúa ngô


Riêng về xôi lúa theo bài trên thì là xôi bắp như tiếng gọi trong Saigon. Trong khi trước đây tôi vẫn tưởng xôi lúa là cốm dẹp! Shy

Rất tán thưởng các bài viết với sự nghiên cứu công phu, sự tiếp cận với đời sống và những chắt lọc đầy ý nghĩa và thú vị cho người đọc của tác giả Laihong! Approve




Tonka
#3 Posted : Monday, April 2, 2007 2:00:12 PM(UTC)
Tonka

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 9,643
Points: 1,524

Thanks: 95 times
Was thanked: 201 time(s) in 189 post(s)
Hôm nay ghé nhà mẹ được một hộp xôi lúa và một đĩa bánh đúc mang về. Chữ xôi lúa đang dần dần biến mất trong nhà em, ngay cả ba mẹ em cũng thỉnh thoảng nói thôi.

Liêu thái thái
#4 Posted : Monday, April 2, 2007 5:18:15 PM(UTC)
Liêu thái thái

Rank: Advanced Member

Groups: Moderator, Editors
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 2,677
Points: 786
Woman
Location: thôn bọ ngựa

Thanks: 8 times
Was thanked: 38 time(s) in 38 post(s)
quote:
Hạt bắp phơi khô chà sạch mày, ngâm nước qua đêm rồi hầm nở bung, trộn chung với nếp hông chín mềm. Đậu xanh đãi vỏ sạch, hông chín, giã nhuyễn, nắm lại, cắt nhỏ rải đều trên đĩa xôi bắp. Hành hương phi vàng với mỡ hay dầu, rắc rưới lên trên cùng. Muốn ngọt, cho tí đường. Có thể thêm muối mè rang vàng, tùy thích.
Dân (mít) Paris vẫn nói xôi lúa chư vị ạ, có điều dùng bắp... hộp cho nhanh gọn Big Smile. Bắp đóng hộp chỉ nấu chín, không phải là bắp bung, có loại hạt vàng và trắng.

Trong trí nhớ (rất nên... hỏi lại) của Ltt, miền đông nam phần quê tui có món bắp nấu đúng là Hạt bắp phơi khô chà sạch mày, ngâm nước qua đêm rồi hầm nở bung nhưng không trộn với xôi nếp đậu xanh, chỉ cho thêm đường cát + muối mè lên trên. Đặc biệt gói bán trong lá chuối kèm cái muỗng cắt từ lá cây thơm (dứa) vì nó đủ độ cứng để xúc ăn. Ăn xong có xả rác bừa bãi cũng không làm hại môi sinh Wink
Tonka
#5 Posted : Monday, April 2, 2007 11:20:44 PM(UTC)
Tonka

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 9,643
Points: 1,524

Thanks: 95 times
Was thanked: 201 time(s) in 189 post(s)
quote:
Gởi bởi Liêu thái thái

Trong trí nhớ (rất nên... hỏi lại) của Ltt, miền đông nam phần quê tui có món bắp nấu đúng là Hạt bắp phơi khô chà sạch mày, ngâm nước qua đêm rồi hầm nở bung


Cái món này em có thấy bán hình như là ở Van Bakery - Little Saigon Wink
Lần sau chị có sang đây thì nhớ tìm xem có còn đúng hương vị quê hương không.
hongkhackimmai
#6 Posted : Tuesday, April 3, 2007 2:11:29 AM(UTC)
hongkhackimmai

Rank: Advanced Member

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 1,788
Points: 774

Thanks: 3 times
Was thanked: 103 time(s) in 89 post(s)
quote:
Gởi bởi Liêu thái thái

[quote]Hạt bắp phơi khô chà sạch mày, ngâm nước qua đêm rồi hầm nở bung, trộn chung với nếp hông chín mềm.

......nấu[/b] đúng là Hạt bắp phơi khô chà sạch mày, ngâm nước qua đêm rồi hầm nở bung


Muốn có lọai bắp phơi khô chà sạch mày , nở bung đó , thì ở Mỹ thiếu gì! Nó là lọai bắp hộp của người Mễ (hình như hiệu là Homey?? Homity??). Có bắp vàng hoặc bắp trắng. Đã được chà sạch mày, nấu mềm, nở bung rất đẹp. Hột lớn. Có hai lọai hộp : nhỏ (pint) và lớn (gallon size). Mua hộp lớn rẻ hơn, đem về chia thành 3 hay 4 gói bỏ vào freezer cất cho tươi. Khi nào cần thì lấy ra xài. Nhiều ít tùy mình.

Mua thứ bắp trắng (bắp hộp nói trên) về luộc sơ lại cho sạch. Để ráo nước một lúc. Đổ chung với chút nếp đồ thành xôi. Khi ăn, rắc dừa nạo lên mặt, rưới chút mỡ hành. Rắc muối mè lên (đậu phụng giả nhuyễn +mè+ đường + muối), rắc thêm chút hành phi (hành khô) cho thơm ------> bạn đã có Xôi Bắp thật ngon rồi đó !
Ai thích ăn ngọt hơn thì bỏ thêm tí đường. Thường thì đường mầu vàng ăn đậm đà hơn.

Đi vào những groceries của người Mễ sẽ tìm được nhiều thứ mình có thể xài được. Xôi bắp ở Van Bakery cũng nấu bằng bắp Homey đó đó Tonka à.
Lâu rồi có người bạn cho HKKM một gói kẹo me của người Mễ (trộn với ớt bột), ăn vô vừa chua vừa ngọt vừa cay, ngon quá là ngon, và thỉnh thoảng lại còn hột me trong đó nữa.
HKKM hay đi ta bà vô mấy groceries của mọi nước để tìm tòi gia vị (Ấn Độ, Middle East... thấy họ có nhiều thứ thú vị lắm lắm ) .

À có ai đã ăn chè hột me chưa? Ở trong chợ Mễ họ có bán gói hột me khô. Đem về ngâm với 1/2 t baking soda qua đêm. Sáng dậy hột me nở lớn và mềm thì lột vỏ bỏ đi. Rửa hột me nhiều lần cho sạch. Bỏ vào nước luộc sơ nước đầu bỏ đi để bớt chất soda và chất chát . Luộc lại lần thứ nhì, nước sôi thì nhỏ lửa xuống liu riu. Như vậy hột me sẽ mềm mà không bị nát ( same technique khi nấu chè đậu váng hay chè hột sen, nói chung áp dụng cho tất cả lọai đậu, trừ đậu xanh vì hạt đậu xanh nhỏ không sợ sượng. Đậu đỏ nấu cho chè ba màu cũng nên làm như thế này. Có nhiều chỗ bán chè ba màu mà hột đậu đỏ sượng ăn chán lắm !!!!)
Khi hạt me mềm (bỏ vào miệng tan ngay) thì MỚI BỎ đường vào, đường nhiều ít tùy vào khẩu vị của mình. Chè hạt me ăn rất ngon.

Hạt me này cũng có thể dùng để nấu xôi (giống như xôi đậu phụng ). Đây là sáng chế mới của HKKM. Đi vào các groceries của các nước khác, mình tìm ra được nhiều lọai hột mà nước mình không có, và có thể chế biến nhiều thức ăn mới lạ rất ngon.
Liêu thái thái
#7 Posted : Tuesday, April 3, 2007 9:26:09 PM(UTC)
Liêu thái thái

Rank: Advanced Member

Groups: Moderator, Editors
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 2,677
Points: 786
Woman
Location: thôn bọ ngựa

Thanks: 8 times
Was thanked: 38 time(s) in 38 post(s)
merci chị KM Rose
em biết bên Mĩ có loại bắp bung đóng hộp, lâu ngày không nhớ hiệu.
Có lần phuwân đi công việc, khuân về cho bà chị dâu 1 thùng, về đến phi trường CDG nó lạc mất Big Smile, mấy hôm sau họ đem đến tận nhà. Bên này không có.

Món hột me hấp dẫn á, mà bên này không có... mễ, cũng chưa hề gặp trong các thức ăn tây ban nha.
Mĩ là hợp chủng quốc, cộng đồng nào cũng đủ bự để có groceries Big Smile
Phượng Các
#8 Posted : Saturday, April 14, 2007 8:49:44 PM(UTC)
Phượng Các

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 18,432
Points: 19,233
Woman
Location: Golden State, USA

Was thanked: 646 time(s) in 606 post(s)
quote:
gà đồng (thịt ếch),


Việt Nam có thành ngữ "mèo mả, gà đồng", Pc lại nghĩ gà đồng là con gà ngòai đồng, không phải gà trong (chuồng) nhà. Hóa ra gà đồng là con ếch? Question

Liêu thái thái
#9 Posted : Sunday, April 15, 2007 6:41:29 AM(UTC)
Liêu thái thái

Rank: Advanced Member

Groups: Moderator, Editors
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 2,677
Points: 786
Woman
Location: thôn bọ ngựa

Thanks: 8 times
Was thanked: 38 time(s) in 38 post(s)
PC Big Smile
gà đồng trong thành ngữ đúng là gà đi hoang đó

người ta cũng gọi chuột (đồng) là gà đồng, và mộc tồn là nai đồng quê cho dân không nhậu đỡ... ghê! Tongue
Phượng Các
#10 Posted : Sunday, April 15, 2007 8:56:08 AM(UTC)
Phượng Các

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 18,432
Points: 19,233
Woman
Location: Golden State, USA

Was thanked: 646 time(s) in 606 post(s)
Chị Liêu,
Như vậy thì theo chị món măng non nấu với gà đồng trong câu ca dao là măng non nấu với thịt con gà ngòai đồng, chớ đâu phải là măng non xào với đùi ếch, phải không? Theo tác giả thì món này là món xào, nhưng em nghĩ là món canh thì đúng hơn. Vì nếu là xào thì sao ca dao không gọi là xào, mà lại gọi là nấu! Big Smile

Món măng xào đặc biệt ý nhị là :

Măng non nấu với gà đồng
Chơi nhau một chuyến xem chồng về ai

Măng này phải là măng le măng tầm vông hay mạnh tông là ba thứ ngon nhất, loại tre cật đặc ruột, vừa mềm vừa dòn. Những lát măng nõn nà màu ngà chen giữa những miếng gà đồng (thịt ếch), bày rõ cặp đùi non trắng mịn óng mượt e ấp giữa đám hành lá màu lụa hoa hiên hoa thiên lý, những cọng ngò ngăn ngắt xanh và mấy cọng ớt đỏ hồng. Rất gợi tình ! Đúng là lơ mơ có kẻ mất chồng như chơi !Ngoài món măng xào gà đồng, măng còn đi chung các thứ rau đậu khác kèm với bất cứ loại thịt nào - tôm gà heo bò ... - hoặc chỉ cần đậu phụ, là đầy đủ chất tươi có cả khoáng và đạm.

Vũ Thị Thiên Thư
#11 Posted : Sunday, April 15, 2007 8:56:35 AM(UTC)
Vũ Thị Thiên Thư

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 5,031
Points: 2,424
Woman
Location: Thung Lũng Lá Rơi

Thanks: 231 times
Was thanked: 87 time(s) in 84 post(s)

Chị Kim Mai Và chị Liêu
Bắp hộp mà chị KM nhắc tên là Hominy ở trong chợ Mễ bán nhiều , em cũng dùng nấu Xôi Bắp Chà [ Miền Tây còn một thứ gọi là Bắp hầm thì dùng cùng thứ bắp trắng phơi khô nầy, nhưng loại xay ra , nấu nhừ lại và cũng ăn với dừa rám vỏ nạo ra , rắc đường và muối mè trên mặt...món nấy hồi còn bé ăn ghiền lắm...no lâu ]
Bắp chà Miền Tây cũng nấu chung với một ít nếp , có nơi rắc thêm đậu xanh và dừa bào lên mặt có nơi thêm hành phi...
Phượng Các
#13 Posted : Sunday, April 15, 2007 9:24:37 AM(UTC)
Phượng Các

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 18,432
Points: 19,233
Woman
Location: Golden State, USA

Was thanked: 646 time(s) in 606 post(s)
quote:
Gởi bởi Liêu thái thái
người ta cũng gọi chuột (đồng) là gà đồng, và mộc tồn là nai đồng quê cho dân không nhậu đỡ... ghê! Tongue


em cũng nghe như vậy. Chớ con ếch thì chưa bao giờ được nghe là nickname của nó là gà đồng. Nhưng như vậy thì ta lại rơi vào một vấn nạn mới: tại sao lại nấu với gà đồng mà không là gà nhà? Phải chăng câu này hàm cái ý là cái vụ "chơi nhau một chuyến này" là có liên quan tới nhóm gà đồng - một giuộc với nhóm mèo mả?

Thập Duyên
#14 Posted : Sunday, April 15, 2007 4:21:13 PM(UTC)
Thập Duyên

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 69
Points: 0


PC à, chị chỉ nói định nghĩa gà đồng trong thành ngữ mèo mả gà đồng thôi, không bàn câu ca dao tại vì... không biết á!

hyc hyc thì chơi một chuyến mà, ai chơi kiểu chi thì chơi! Tongue
chắc là tùy khẩu vị ông chồng đó á, ổng ưa gà đồng nghĩa nào thì mấy bả xào măng với cái đó Big Smile
Mà hồi giờ chị chỉ biết vịt xáo măng thôi, gà đồng... đi bộ hay biết nhảy xuống ao, chun xuống ruộng gì cũng dốt tuốt!

Còn ông nhà chị thì cái món mèo mả gà đồng chị không kiểm chứng được, cũng không muốn mất thì giờ théc méc chi hyc hyc hyc!!!, chứ măng non, hay măng đóng hộp, xào hay nấu canh thì cũng chỉ nấm rơm, đậu hũ, hoặc mấy thứ nấm tươi dễ tìm bên này: nấm Paris, nấm pleurotes (nấm sò, bào ngư Question)...
Big Smile

Blush TThư, hồi nhỏ đi xuống miền tây chị có được ăn bắp chà, ngon hết biết! Còn bắp xào nữa, nó từ miền nào nhỉ?
Vũ Thị Thiên Thư
#15 Posted : Sunday, April 15, 2007 10:19:13 PM(UTC)
Vũ Thị Thiên Thư

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 5,031
Points: 2,424
Woman
Location: Thung Lũng Lá Rơi

Thanks: 231 times
Was thanked: 87 time(s) in 84 post(s)

Chị PC và chị Liêu
Em nhớ lại thì Miền tây nổi tiếng với Gà đồng [ Chuột đồng thì đuáng hơn ] thuở dinh điền ruọng ngàn giốngnầy sinh sản nhanh chóng , ăn lúa nên to mập , dân nhậu miền tây ra71t khoái khẩu , nhưng miền khác thì ngại ngần , có lẽ vậy mà người ta gọi trại đi là Gà Đồng...

Bắp xào với tỏi và nước mắm em vẫn nhớ , ăn thường lắm thuở nhỏ, có lẻ vì Bà rất thích bắp, nhưng không còn răng nên bà hay làm món nầy và dĩ nhiên là con bé được ăn ké...hihi


heart
hongkhackimmai
#16 Posted : Monday, April 16, 2007 4:28:27 AM(UTC)
hongkhackimmai

Rank: Advanced Member

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 1,788
Points: 774

Thanks: 3 times
Was thanked: 103 time(s) in 89 post(s)
[quote]Gởi bởi hoa xuong rong

MIẾNG NGON QUÊ HƯƠNG

Trần thị Laihồng

Nếu đã viết về những món ăn đặc sản Huế, thì xin hxr tìm bài viết về món canh nưa , và dưa nưa kho nhé. Ngon tuyệt cú mèo.

À tái bút về chuyện groceries chợ Mễ. Chị Liêu nói bên Pháp không có chợ Mễ nhưng chắc có chợ của người Tây Ban Nha chứ? Mễ và TBN có những spices (gia vị) từa tựa nhau mờ !
Buồn cười hai năm trước HKKM về ViệtNam thăm nhà, đi chợ thấy người ta bán đậu ngự tươi trong lồng chợ Bến Thành. Mừng quá vì lâu rồi không được ăn chè đậu ngự. Bèn mua một chục kilô, ngồi tăn măn tỉ mỉ nấu chè cho mẹ và mình ăn , lớp thì phơi khô đem về Mỹ. Công lao không thể tưởng !. Tới chừng trở lại chợ mới biết họ có bán hột khô, rẻ rề Sad Mua cho một thùng đem về Mỹ. Ngâm rồi nấu chè, nó dở ơi là dở !!!! Hóa là hột khô không còn cái mùi thơm như hột tươi. Bèn đổ hết vì lột vỏ mất công quá, và để lâu nó sinh ra con bọ.

Hôm qua bò ra chợ Mễ tìm thấy đậu ngự đóng hộp nấu chín, hột to như hột đậu mình từng ăn ở Huế. Mùi thơm phức ! Có điều họ có bỏ trong nước muối lơ lớ nên phải xả cho hết muối. Nấu đường sôi lên, thả đậu vào và tắt lửa liền. Nước trong, đậu mềm và thơm, lại lơ lớ mặn (chút xíu thôi) nên đậm đà lắm

Hìhi` nói món ăn Huế lại nhớ và thèm chè thịt quay, và bánh mì ổ nhỏ nóng dòn mỗi sáng sớm nghe mấy thằng nhỏ rao "Ai ăn bánh mì nóng dòo`o`oo`o`o`o`o`oo`o`o`o`o`o`òn đê !"

Big Smile
hoa xuong rong
#17 Posted : Monday, April 16, 2007 4:48:31 AM(UTC)
hoa xuong rong

Rank: Newbie

Groups: Registered
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 265
Points: 0

HKKM ơi. Nghe món chè đậu lám tôi mê quá. Phải đi mua đậu ngay mới được. Món ngon của Huế, để mình hỏi chị Lai Hồng sinh trưởng ở Hue nha. Chúc HKKM sáng tác mạnh.hxr
Phượng Các
#18 Posted : Friday, May 18, 2007 5:51:06 PM(UTC)
Phượng Các

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 18,432
Points: 19,233
Woman
Location: Golden State, USA

Was thanked: 646 time(s) in 606 post(s)
quote:
Gởi bởi Thập Duyên


PC à, chị chỉ nói định nghĩa gà đồng trong thành ngữ mèo mả gà đồng thôi, không bàn câu ca dao tại vì... không biết á!

hyc hyc thì chơi một chuyến mà, ai chơi kiểu chi thì chơi! Tongue
chắc là tùy khẩu vị ông chồng đó á, ổng ưa gà đồng nghĩa nào thì mấy bả xào măng với cái đó Big Smile
Mà hồi giờ chị chỉ biết vịt xáo măng thôi, gà đồng... đi bộ hay biết nhảy xuống ao, chun xuống ruộng gì cũng dốt tuốt!


Vậy thời cái câu ca dao này còn tồn nghi nha, chớ mình vẫn chưa rõ măng non xào với con chi đây nữa. Question
Phượng Các
#12 Posted : Monday, April 28, 2014 2:48:13 PM(UTC)
Phượng Các

Rank: Advanced Member

Groups: Administrators
Joined: 6/24/2012(UTC)
Posts: 18,432
Points: 19,233
Woman
Location: Golden State, USA

Was thanked: 646 time(s) in 606 post(s)
Originally Posted by: Vũ Thị Thiên Thư Go to Quoted Post

Chị Kim Mai Và chị Liêu
Bắp hộp mà chị KM nhắc tên là Hominy ở trong chợ Mễ bán nhiều , em cũng dùng nấu Xôi Bắp Chà [ Miền Tây còn một thứ gọi là Bắp hầm thì dùng cùng thứ bắp trắng phơi khô nầy, nhưng loại xay ra , nấu nhừ lại và cũng ăn với dừa rám vỏ nạo ra , rắc đường và muối mè trên mặt...món nấy hồi còn bé ăn ghiền lắm...no lâu ]
Bắp chà Miền Tây cũng nấu chung với một ít nếp , có nơi rắc thêm đậu xanh và dừa bào lên mặt có nơi thêm hành phi...


Đi tìm cái món "bắp nấu" này mà lần mò vô đây mới thấy, trong khi Xôi Bắp thì có tới 3 topics!
Users browsing this topic
Guest
Forum Jump  
You cannot post new topics in this forum.
You cannot reply to topics in this forum.
You cannot delete your posts in this forum.
You cannot edit your posts in this forum.
You cannot create polls in this forum.
You cannot vote in polls in this forum.